|
2001
|
|
|
Lasarteko bere jatetxea munduko gidarik onenetan agertzen da eta
|
euskal
sukaldaritza tradizional, sukaldaritza berri eta egilearen beraren sukaldaritzarekiko topaketa bikain gisa kalifikatzen da.
|
|
|
Zure sukaldaritza sormenezkoa da ala
|
euskal
sukaldaritza tradizionalaren bilakaera?
|
|
2002
|
|
|
Teorian bederen liburu horiek izan behar dute, izan behar lukete, euskararekin nolabaiteko loturaren bat, baina zer pentsatu salduena ez dakit nongo mojek prestatutako sukalde errezetak direla ohartzen garenean? Moja aski euskaldunak, hori bai, eta errezetak ere
|
euskal
sukaldaritzakoak, euskal zartaginetan prestatu behar direnak, euskal sukaldeetan... baina liburua gaztelania hutsez.
|
|
2003
|
|
|
Sabela betetzeko erabili ohi dugun janariak gure osagarririk onena izan behar duelako, osasunean eta elikaduran aditu den gizon honek gai hauek azaltzen ditu: besteak beste, giza gorputza nolakoa den, diabetes izanik zer jan, baratxuriaren eta beste elikagai batzuren onurak,
|
euskal
sukaldaritzako hainbat plater gozo, hanburgesa osasuntsuak, ogitarteko bikain eta osasuntsuak egiteko ideiak, minbiziari aurre hartzeko jan genituzkeenak, eta 55 urte bete eta gero osasuntsu ibiltzeko egitea komeni dena.
|
|
|
ez dira errezetarik geratu, baina Busca Isusiren ustez (Busca Isusi, 1983) egongo ziren?; eta, balearen bila joan ostean, makailu harrapaketa hasten da Ternuan, makina bat hilko zirelarik lan gogorra izanik17 Foruek kongrioa ere aipatzen dute, baina egun apenas dago (agian balearen bide bera eramango zuen). Eta gero Ameriketara emigrazioa eta merkataritza edo burdingintzara dedikatzea izan ziren irtenbideak gosearen aurrean (irteera hauekin
|
euskal
sukaldaritzaren hedapena etortzea ez da arraroa), Aro Berrian garatuko zirenak (XVI. mendean batez ere).
|
|
|
Klaseekin batera, ohikoak ziren saio osagarriak izan ziren: tesi eta tesinen aurkezpena, Euskal Herrian Euskarazko Mahai Nazionalaren bilera, zenbait hitzaldi (mendizaletasuna,
|
euskal
sukaldaritza, Yesako urtegiko esperientzia), bertsolariak (jantziak eta amateurrak), antzerkia, eta Joseba Sarrionaindiaren poemen irakurketa. Larraonan izan ziren EHUko errektorea, Gregorio Monreal, eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailburua, Pedro Migel Etxenike.
|
|
|
Donostian eta Bilbon, Gasteizen eta Baionan. Horrexek ekarriko duela, bere ustez,
|
euskal
sukaldaritzaren galera. Bere loriatan itoko dela, tipula, berakatz eta perrexilez baizik egiten ez dakien saltsatan.
|
|
2004
|
|
|
Guggenheim eta
|
euskal
sukaldaritza ezagutzera etorritako
|
|
|
baita
|
euskal
sukaldaritza berria dastatzeko afariak
|
|
2005
|
|
|
Jateko hainbeste komeri pasatako herrian, noiz hasi zen
|
euskal
sukaldaritzaren ospea?
|
|
|
Nola? Ikasi zen egiten, eta
|
euskal
sukaldaritza suspertzen hasi zen.
|
|
|
Sukaldaritza ekintza sozial erabatekoa delakoan daudenez, hori agerian uzteko Euskal Herriko Sukaldaritza lanean honako gaiak jorratu dituzte: sukaldaritzaren historiaurrea, erromanizazioa, musulmanak eta Nafarroa, Santiago bidea, euskaldunak eta itsasoa, Amerika eta euskal elikadurari egindako ekarpenak, otordu komunitarioak gure herrian, Frantziako iraultzak gastronomian izan zuen eragina, gai horretan garapen industrialak eta turismoak izandako eragina, emakumezko sukalkinak
|
euskal
sukaldaritzan, urtaroak eta jakiak, txakolindegi askaldegiak, sagardotegiak, gastronomia kofradiak, euskal sukaldaritza berria, eta ardoak Euskal Herrian.
|
|
|
Sukaldaritza ekintza sozial erabatekoa delakoan daudenez, hori agerian uzteko Euskal Herriko Sukaldaritza lanean honako gaiak jorratu dituzte: ...musulmanak eta Nafarroa, Santiago bidea, euskaldunak eta itsasoa, Amerika eta euskal elikadurari egindako ekarpenak, otordu komunitarioak gure herrian, Frantziako iraultzak gastronomian izan zuen eragina, gai horretan garapen industrialak eta turismoak izandako eragina, emakumezko sukalkinak euskal sukaldaritzan, urtaroak eta jakiak, txakolindegi askaldegiak, sagardotegiak, gastronomia kofradiak,
|
euskal
sukaldaritza berria, eta ardoak Euskal Herrian.
|
|
|
Egia esan, platerak saltsekin apaintzeko estiloan, igartzen da Mutsumik Euskal Herrian emandako denbora. Berak aitortu dienez,
|
euskal
sukaldaritza berri horretatik hainbat ideia atera du, liburu bat baino gehiago erosi zuen eta.
|
|
2006
|
|
|
Egun honi esker eta urtero antolatzen diren antzeko beste ekimen batzuei esker, Ordiziak Euskal Herriko kulturaren eta gastronomiaren erreferentzia nagusietako bat izaten jarraitzen du. Eta hori horrela dela berresteko,
|
euskal
sukaldaritzaren harribitxi hau herriko plazan dastatatzeko aukera izan zuten ordiziarrek: esne arkume labelduna.
|
|
|
Euskadik nortasun ezaugarria du sukaldearen kalitatean. Nazioartean duen ospea
|
euskal
sukaldaritza berriaren abangoardiari zor zaio, baita erretegi eta sagardotegietan prestatutako plater tradizionalei ere. Txipiroiak, bere tintan prestatutako txibiak, legatz eta bakailaoarekin batera, euskal karta osatzen duten arrainak dira.
|
|
|
Hala ere, baliteke albarikokez edo beste frutaren batez beteta egotea. Plater horiek
|
euskal
sukaldaritzaren adibide bat besterik ez dira; beraz, ongi ibili eta on egin! :
|
|
2008
|
|
|
Astearte honetan Urko Aristik eta Alex Sarduik egungo
|
euskal
sukaldaritzaren bi aurpegi desberdin erakutsiko dituzte: goi mailako sukaldaritza eta kantitate handietan egiten dena.
|
|
|
King Vidorrek ez bezala, Hitchcockek Donostia ezagutzeko erabili zuen bertan igarotako denbora. Gourmet handia zen McGuffin aren asmatzailea eta ez zuen jatetxerik finenetan
|
euskal
sukaldaritza dastatzeko aukera alferrik galdu. Hiriko eraikinak ezagutzeko paseoak ere eman zituen.
|
|
2009
|
|
|
Jateko gehienen prestakuntzan oinarrizko osagai batzuk erabili izan dira
|
euskal
sukaldaritza tradizionalean. Horiek berakatza, olioa geroago eta txerri koipea lehenago, tipula, piperra eta gatza izan dira, horietako hainbat Ameriketatik orain dela erlatiboki gutxi ekarriak.
|
|
|
Ekimena Mondragon Unibertsitateak bultzatuko du, euskal sukaldari ezagunen eta instituzioen laguntzaz, eta mundu osotik heldutako profesionalak trebatzea izango du helburu. Gainera, goi mailako sukaldaritzako titulua lortu ahal izango dute ikasleek.Era berean,
|
euskal
sukaldaritza sustatzeko eta bereganatutako izen onari eusteko helburua izango du, baita egun profesionalen trebakuntzan dauden zenbait hutsune betetzekoa ere.
|
|
|
Orekadun txipiroia. Bigarren pintxo horretan
|
euskal
sukaldaritzako eta pintxoen arteko beste produktuetako bat da protagonista: txipiroia.
|
|
|
Gastronomia zientzien fakultate eta ikerketa zentroaren helburu nagusiak honako hauek dira:
|
euskal
sukaldaritzaren iraupena bermatzea; sukaldaritzako profesionalen eta enpresen arteko ezagutza trukea sustatzea; eta Euskal Herriaren nazioarteko proiekzioa lortzea.
|
|
2010
|
|
|
Euskarazko egunkaria argitaratzen ari den gastronomia bildumaren laugarren lana da. Kutixiak donostiar erara, Handitzen, handitzen eta Betiko
|
euskal
sukaldaritza liburuak kaleratu dira aurretik.
|
|
|
Horretarako, telefonora deitu edo harpidetza@berria.info helbidean eskatu behar da liburua, abenduaren 8a baino lehen. Era berean, bildumako aurreko hiru liburuak Kutixiak donostiar erara, Handitzen, handitzen eta Betiko
|
euskal
sukaldaritza liburuak eskuratzeko aukera du nahi duen guztiak, obra berriarekin batera. Pintxoen mundua, umeentzako 200 errezeta eta Jose Castilloren lana biltzen dute lan horiek.
|
|
|
Ez gara kontziente izan,
|
euskal
sukaldaritza berriak suposatu zuen oihartzunaz kontziente izan ez ginen gisan. Dena borrokalari senez eta konbentzimenduz egin izan dugu beti, ez marketin ikuspegitik.
|
|
|
Euskal sukaldariak sukaldaritza berriko osagaiak eta
|
euskal
sukaldaritzako produktu tradizionalak uztartzen ditu El Txoko de Martin Berasategi jatetxean
|
|
|
Proiektua oraingoz Madrilgo El Corte Ingles Goya merkatalgunean jarri dute martxan. Aipaturiko espazioan euskal sukaldariak sukaldaritzako elementu berritzaileak eta
|
euskal
sukaldaritzako produktu tradizionalak eskaintzen ditu.
|
|
|
Egonaldi hartan arrainaren sukaldaritza klasikoa ezagutu zuen. Bretainian zegoela Donostia San Sebastian hirira gerturatu zen hainbatetan eta
|
euskal
sukaldaritza ezagutzeko parada izan zuen. Solange Muris Evans da bere emaztea eta elkarrekin Manzanilla jatetxea ireki zuten.
|
|
|
Betiko
|
euskal
sukaldaritza liburuak Castilloren errezetak bildu ditu
|
|
|
Ttarttalo argitaletxeak Betiko
|
euskal
sukaldaritza liburua argitaratu berri du, Jose Castillo sukaldari zenaren errezeta onenak biltzen dituen lana. Argitalpenak gure aiton amonen garaiko sukalde zaharretan barrena ibilbidea egiteko aukera eskaintzen du.
|
|
|
Argitalpenak gure aiton amonen garaiko sukalde zaharretan barrena ibilbidea egiteko aukera eskaintzen du. Betiko
|
euskal
sukaldaritza liburuak, izenak berak dioen bezala, modu tradizionalean, pazientzia eta maitasun handiz, prestatutako platerak biltzen ditu.
|
|
|
Jose Castillo aitzindaria izan zen
|
euskal
sukaldaritzako oinarrizko errezetak biltzen eta zabaltzen. Hala, Euskal Herriko hainbat baserri bisitatu eta belaunaldiz belaunaldi transmititutako errezetak jaso zituen.
|
|
|
Goi mailako
|
euskal
sukaldaritza Txinako merkatuan sustatu nahian dabiltza euskal sukaldariak egunotan. Oso zaila da merkatu txinatarrean tokia egitea oinarrizko produktuak garestiak direlako eta populazioaren zati handi batek eroste ahalmen txikia duelako.
|
|
|
Juan Mari Arzak, Martin Berasategui, Andoni Luis Aduriz, Eneko Atxa eta Pedro Subijana sukaldariek promozio ekintza batean parte hartu dute gaur Txinan. Juan Mari Arzak sukaldariak laguntza eskatu die Txinako hedabideei
|
euskal
sukaldaritza merkatu txinatarrean ezagutarazteko. Hala ere, sukaldari donostiarrak pobrezia handia dagoen tokietan edozein gastronomia zabaltzeko dauden zailtasunak nabarmendu ditu.
|
|
|
Hala ere, sukaldari donostiarrak pobrezia handia dagoen tokietan edozein gastronomia zabaltzeko dauden zailtasunak nabarmendu ditu. Martin Berasateguik
|
euskal
sukaldaritzak bizi duen une historikoa goraipatu du: Hiru Michelin izar dituzten hiru sukaldari lanean ari dira aldi berean eta unea aprobetxatu behar dugu goi mailako gastronomia mundu osoari eskaintzeko.
|
|
|
Mikel Alonsoren (Biarritz, 1971) eta Bruno Oteizaren (Donostia, 1970) bideek Mexikon egin zuten bat, eta 2007an Biko jatetxea sortu zuten bertan Mexikora egokitutako
|
euskal
sukaldaritza eskaintzeko.
|
|
|
Bikoko plateretan Mexikoko eta Euskal Herriko sukaldaritza moldeak uztartzen dira. Bi arduradunek Mexikoko lehengaiak erabiltzen dituzte, baina
|
euskal
sukaldaritzako teknikak aplikatuta. Haien hitzetan, bi sukaldaritza horien batuketan oinarrituta hazi da Bikoko sukaldaritza, Mexikora egokitutako euskal sukaldaritza sortzeko.
|
|
|
Bi arduradunek Mexikoko lehengaiak erabiltzen dituzte, baina euskal sukaldaritzako teknikak aplikatuta. Haien hitzetan, bi sukaldaritza horien batuketan oinarrituta hazi da Bikoko sukaldaritza, Mexikora egokitutako
|
euskal
sukaldaritza sortzeko. Helburu hori hartuta, teknika aurreratuak erabiltzen dituzte, hala nola esferifikazioak, egosketa motelak, nitrogeno likidoa...
|
|
|
Atsedena hartu.Zer jaten duzu. Pisuarekin ioiz ez dut arazorik izan. Alde horretatik, ez dut dieta egiten egon behar beste dantzari batzuk bezala.Nire elikadura ez da zaila,
|
euskal
sukaldaritzarekin geratu naiz: produktu ona, baina saltsarik eta prestakuntza handirik gabe.
|
|
|
Hasiera hasieratik bide ugari zabaltzen ahalegindu da elkartearen barruan. Hori dela eta, gaur egun, Begin, dantza taldea, dantza herrikoia, kantua,
|
euskal
sukaldaritza, musika herrikoia, txalaparta, eta bertso eskola jorratzen dira, erreferentzia beti euskal kultura eta euskal nortasuna direlarik.
|
|
|
Erromanizazioak
|
euskal
sukaldaritzan eragin handia izan zuen, eta hori begi bistakoa da euskarak hartutako latinezko terminoetan: kotxare/ koilara (latinezko cocliare tik), kupela (cupella tik), zartagina (sartago tik), teila/ tella (tegula tik), katilu (catillum tik), gardu/ kardu (carduus tik), gaztaina (castaneatik), olio (oleum tik), piper (piper tik), porru (porrus tik), kaiku (caucum tik), lukainka (lucanica tik)?
|
|
|
Olioa: erromatarrak etorri baino lehen olibondoa ezaguna bazen ere,
|
euskal
sukaldaritzak janaria prestatzeko animalia jatorrizko gantzak erabiltzen zituen. Erromatarrek olibondoen zabalkuntzarekin batera, oliba olioarekin egosteko eta ongailu moduan erabiltzeko ohitura sartu zuten Hego Euskal Herrian.
|
|
|
Latinez zeukan termino berdina hartu zuten, olio (oleum tik). Hortaz, erromanizazioaren ondorioz
|
euskal
sukaldaritzan bi eremu bereiz ten ziren: iparraldekoa, non animalia jatorrizko gantzak erabiltzen zituzten janaria prestatzeko, eta hegoaldekoa, non oliba olia erabiltzen zen.
|
|
|
iparraldekoa, non animalia jatorrizko gantzak erabiltzen zituzten janaria prestatzeko, eta hegoaldekoa, non oliba olia erabiltzen zen. Ondorengo urteetan oliba olioa pixkanaka asko hedatu zen, eta XIX. mendean erabat nagusitu zen,
|
euskal
sukaldaritza osatua eta osoa sortuz. Handik aurrera, euskal sukaldaritza gero eta «mediterraneoagoa» izango litzateke.
|
|
|
Ondorengo urteetan oliba olioa pixkanaka asko hedatu zen, eta XIX. mendean erabat nagusitu zen, euskal sukaldaritza osatua eta osoa sortuz. Handik aurrera,
|
euskal
sukaldaritza gero eta «mediterraneoagoa» izango litzateke.
|
|
|
hegoaldean III. mendean, eta iparraldean XI. mendean. Kristautasunak Mediterraneoan sortutako kultura bat irudikatzen du, eta ondorioz,
|
euskal
sukaldaritzan dieta mediterraneoa bultzatu zuen: eukaristia erritoan ogia eta ardoa funtsezkoak dira, eta olioa hainbat sakramentutan ere erabiltzen da (bataioan eta oliaduran).
|
|
2011
|
|
|
Ametsa gauzatua ikusten duenaren pozaz ageri dira argazkian, Basque Culinary Center sukaldaritza goi eskola berriko sukalde estreinatu gabeko batean. Orain hogeita hamar berrogei urte bi amets izan zituztela diote, bata
|
euskal
sukaldaritza berria mugimendua sortzea, eta bestea, sukaldaritza ikasketei unibertsitate maila ematea. Lehena azken hamarkadotan gauzatzen, eraikitzen eta indartzen joan dira, harik eta sukaldaritza euskal kulturaren eta Euskal Herriaren adierazgarri identitario kasik nagusia bilakatua arte, eta sukaldariak euskal kulturaren enbaxadore legitimoenak izendatu arte.
|
|
|
Ikasketa programazioan ageri dira Sukaldaritza kultura Euskal sukaldaritza Sukaldaritzaren soziologia eta historia izeneko ikasgaiak, eta, agian, horietako bateren batean hau guztia ere irakatsiko da, eta beharbada klaseak euskaraz izango dira. Igual, Culinary Centerrek
|
euskal
sukaldaritzaren inguruan eraiki den konstrukto kultural eta politiko horrek sakrifikatu dituen bi osagarriak, emakumea eta euskara, berreskuratzeko eta zor zaien lekua emateko xedea ere izatea. Izan baliteke.
|
|
|
2008ko azaroan ireki zuten. " Auzoko jatetxea gara nolabait esateko, eta
|
euskal
sukaldaritza lantzen dugu". Hala definitu du Monterok bere lantegia.
|
|
|
" Hemen ezer ez da ezinezkoa". Monterok
|
euskal
sukaldaritzaren aldeko apustua egin zuen. " Nahi duzuna prestatu dezakezu hemen".
|
|
|
Radio Vitorian, berriz, Juanjo Martinez Viñasprek aspalditik du El Txoko de Anemias irratsaio ezagun egiten du. Radio Euskadin, Josu Mendizabalek, Ricardo Perezek eta Fernando Canalesek, besteak beste, ematen digute
|
euskal
sukaldaritzan dagoenaren azken berria.
|
|
|
Gaur egun, elkarteak 300 bazkide inguru ditu eta honako arloak ditu zabalik: Euskal dantzan 155 lagun aritzen dira, euskal kantuan 60 lagun, bazkideen euskara trebatzeko xede duen Euskal Xokoan 15 lagun inguru,
|
euskal
sukaldaritzan 25 lagun, txalaparta, gaita, txistua eta tabala lantzen dituen etno folkloreko sailean 15 lagun, txaranga osatuz 5 lagun, bertso eskolan 6 lagun, eta etnografia eta publikazioak lantzen dituen arloan 5 lagun. Ikusten duzuen bezala, ez da makala begiraleek egiten duten lana.
|
|
|
Horretarako, eszenatokia izango du eta aurkezpenak, lehiaketak, eta hainbat ekintza zein ekintza aurrera eramateko guneak izango ditu. Era beran, barra bat, txokoak eta
|
euskal
sukaldaritzaren hainbat plater tipiko dastatzeko jatetxea izango du. Ekintza hauek guztiak gure kulturaren beste osagaiekin lagunduta egongo dira.
|
|
|
2011 urteko Mahasti Jaunak harro eta hunkituta azaldu ziren. Gainera, David de Jorgek ez du
|
euskal
sukaldaritza ulertzen gure ekoizle txikien ekarpena kontuan izan gabe, eta â?. Getariako txakolinaâ, jatorri izenaren ekarpena hitz horien barruan ere sartzen du.
|
|
|
Duela hilabete eskas Jakitea Elkartea aurkeztu zenetik, etengabe joan zaizkio kide berriak batzen. Betiko
|
euskal
sukaldaritza sustatu, defendatu eta dagokion balioa emateko sortu den elkartearen aurkezpenean hogeita hamarren bat sukaldarik hartu zuten parte. Euskal sukaldaritzak nazioartean daukan izen ona, neurri handi batean, jatetxe txikietan egiten den eguneroko lanari zor zaio; izan ere, meritu handikoa da bezeroei eta bisitatzen gaituzten turistei abegi egin eta lokala aurrera ateratzea.
|
|
|
Dena den, gure betiko sukaldaritzaren aldeko elkarte eta mugimendu honek, sukaldariak ez ezik, beste hainbat profesional ere erakarri ditu. Kritiko gastronomikoak â?, duela hogeita hamar urte
|
euskal
sukaldaritza berriaren mugimendua gertutik jarraitu zuten berberakâ?, elkartearen barruan daude.
|
|
|
Saioa bukatzeko, Jakitea elkarteaz hitz egingo dugu. Betiko
|
euskal
sukaldaritzaren alde egiteko sortutako elkartea da. Jakitea elkartearen helburuak zeintzuk diren ikusiko dugu.
|
|
|
Itxura hauskorra du eta egitura delikatua eta gelatinakara, eta
|
euskal
sukaldaritzako plater nagusia izatera pasatu da. Adibidez, kokotxak saltsa berdean edo pil pilean.
|
|
2012
|
|
|
«Hartuz gero, gomendatzen dugu gutxitan, gutxi eta kalitatezkoak hartzea». Exotikoa dirudi; haatik, ikaskizun hori ez omen dago ohiko
|
euskal
sukaldaritzatik urruti. Gauza logiko asko proposatzen ditu makrobiotikak.
|
|
|
Horixe omen da
|
euskal
sukaldaritzaren eta, oro har, elikaduraren oraina eta geroa, oraingo profesional ospetsuen eskuetan uzten bada. Adaxka bat perrexil apaingarri eta, automatikoki, euskaldun bihurtuko da guaiaba eta wasabiz lurrinduriko antilope afrikarra.
|
|
|
Ahmad Ashayer, Nabil Aho, Suliman Arnaoute, Odeh Abu Al Hawa, Victor Glogar, Haig Hagogian eta Moran Broza izan dira tailerrean parte hartu duten sukaldariak. Cuesta izan da
|
euskal
sukaldaritzaren sekretuak kontatu dizkiena, eta zailtasunak zailtasun, gustura etorri da bizitako esperientziarekin. Abenduaren 17an egin zuten lehenengo saioa, eta bertan euskal sukaldaritzaren teknikak eta errezeta tradizionalenak prestatu eta landu zituzten.
|
|
|
Cuesta izan da euskal sukaldaritzaren sekretuak kontatu dizkiena, eta zailtasunak zailtasun, gustura etorri da bizitako esperientziarekin. Abenduaren 17an egin zuten lehenengo saioa, eta bertan
|
euskal
sukaldaritzaren teknikak eta errezeta tradizionalenak prestatu eta landu zituzten. Lapikokoak izan ziren nagusi saioan.
|
|
2013
|
|
|
Nola definituko zenuke zeure sukaldaritza? Gure sustraietan eta
|
euskal
sukaldaritzako errezetetan oinarritutako sukaldaritza da nirea, baina modernotasun puntu batekin. Abangoardia eta tradizioaren sustraien artean oreka mantentzen saiatzen naiz beti.
|
|
|
Apal oso bat utzi behar izan diet sukaldaritzaren gaineko liburuei. Entsaladak,
|
euskal
sukaldaritza, txokolatea edota italieraz idatzitako pasta liburua. Argazki ederrak ditu italierazko liburuak.
|
|
2014
|
|
|
Baina beste hainbat formazio etapa izan ditut, eta guztiak izan dira bereziak. 1960ko hamarkadan zuk eta beste zenbait lagunek egindako lanari esker du
|
euskal
sukaldaritzak duen ospea. Harro sentituko zara.
|
|
|
Lanean ibili ginen guztiok bezala. Mundu osoan zabaldu dugu
|
euskal
sukaldaritza; horrek eman digu jaten, gainera, eta horri esker bizi gara oraindik ere. Jabetu gara gerora formatzen ari garen sukaldariek sarbide errazagoak dituztela munduan horri esker.
|
|
|
Gauza berrien bila zabiltza etengabean, orain arte egindako guztitik bereiziko dena, atsegina izango dena, eta eskaintzen duzunean, zure jatetxean edo sukalde liburu bat ateratzean, guztientzat erakargarria izatea nahi duzu. Errepikatu ohi duzu
|
euskal
sukaldaritza berriaren oinarrietako bat dela etxekoandreek urteetan egindako sukaldaritza dela. Behar beste aitortu zaie egindako lana?
|
|
|
kontua da ez zirela ikusten, baina guk bezain ondo edo hobeto egiten zuten lan. Zer osasun du
|
euskal
sukaldaritza berriak. Zein etorkizun du?
|
|
|
Maila gorenera iristea zaila da, baina are gehiago hor mantentzea. Zeintzuk dira
|
euskal
sukaldaritza berriaren prestigioa mantentzeko gakoak. Hori da zailena, noski.
|
|
|
Kategoria desberdinak daude, noski, baina, oro har, arrazoizko prezioak dituzte, bakoitzak bere neurrian. Rolls Royce bat erostean, badakizu auto on bat erosi duzula, eta berdin gertatzen da
|
euskal
sukaldaritzarekin: izen ona du, aspalditik du ospea, eta badakizu, zalantzarik gabe, edozein lekutan jango duzula ondo.
|
|
|
Antzeko prozesua gertatu da beste tradizio etajakintza batzuekin. Agian adibideargiena
|
euskal
sukaldaritzan topa daiteke. Eremu horretan izandako fenomenoadeskribatzeko Teresa del Vallek (1997) ezagupen edo jakintzen usurpazioaz zuen.
|
|
|
Laugarren eta azken ekintza nagusia omenaldiena izango da. Koxk! en lehen ekitaldi honetan
|
euskal
sukaldaritzaren lau ikurren lana eskertu nahi da, euskal sukaldaritzaren alde egindako lan eta esfortzu handiarengatik. Lau ikur horiek Luis Irizar, Juan Mari Arzak, Pedro Arregui eta Aperitivos Easo dira.
|
|
|
Laugarren eta azken ekintza nagusia omenaldiena izango da. Koxk! en lehen ekitaldi honetan euskal sukaldaritzaren lau ikurren lana eskertu nahi da,
|
euskal
sukaldaritzaren alde egindako lan eta esfortzu handiarengatik. Lau ikur horiek Luis Irizar, Juan Mari Arzak, Pedro Arregui eta Aperitivos Easo dira.
|
|
2015
|
|
|
Aspertu egiten gaitu etengabe euskara, euskararen ajeak, euskal literaturatxoa, euskal bertsolariak, euskal txistulariak eta panderoak eta euskal miseriak besterik ez dakien euskal kultura narrasti batek. Beti euskal presoak, euskal markoa,
|
euskal
sukaldaritza, euskal txirrindularitza, euskal herri kirolak, sagardotegiak. Gehiegi da.
|
|
|
Baina ondo dakigun bezala, harresiko ateak giltzarrapoz ixten dira gatazka kasuan, nork berea zein den zehaztu behar duenean bezala. Agian horregatik, oposizio esanguratsurik eragiten ez duelako, arestian mintzagai izan dudan
|
euskal
sukaldaritza bezalako kasuak ez dira mugaztapen itxiak. Esan nahi al du horrek halakoek ez dutela identitaterik sortzen?
|
|
|
Nagusiak hiru dira, ingelesa, serbiarra eta poloniarra, baina heien estiloa eta sukaldaritza euskalduna dela erraten dute: " Duela sei urte Euskal Herrian izan ginen, Donostian, eta maitemindu ginen, biziki maite dugu
|
euskal
sukaldaritza", diote. Orai, erretegia nahi dute ideki, haragia eta arrainak manera tradizionalean erretzeko, Gipuzkoa eta Bizkaiko sagarnotegietan bezala.
|
|
|
Ni dena jatekoa naiz; jaten dela esanez gero... Baina, norberak ikusi behar du prest dagoen ala ez, bakoitzaren kultura eta ohituren araberakoa da.Zer da
|
euskal
sukaldaritza berria deritzon hori. Apur bat moda kontua ere bada. Hala ere, gure herrialdeari indarra ematen diolakoan nago.
|
|
2016
|
|
|
15 Inpresioa daukat gure itxaropen bakarra, alde horretatik, gerra zibila, ETA, zapore etniko pixka bat eta
|
euskal
sukaldaritza batuko lituzkeen nobela bat izango litzatekeela: Euskal Gatazkaren Inguruko Nobela Historiko Folkloriko Gastronomiko Handia alegia.
|
|
|
Haragiak nagusitzen dira, baina badira bestelakoak ere. Errezeta gehien gehienak bitxiak suerta litezke, beraz, deituriko
|
euskal
sukaldaritza berria, benetan berria bada, ezen hagitz nekoso agi bekigu ehun urte eskas gertatu aldatze ikaragarria azaltzen. Edozein modutan ere, sukaldari gazteek badute horretan harrobi unduskia, inspirazio iturrama, plateren artean kontu zaharrez ongi hornitu irudimena nabasiki eskarpitzeko.
|
|
|
Iduriz ez zuten patatarik, ez artorik, ezta tomate, piperrik edo ilarrik jaten, landare horiek ez baitzuten oraindik Atlantikoa zeharkatua. Orain
|
euskal
sukaldaritzan famatuak diren arto taloak, piperrak eta biperrada ez zituzten ezagutzen, ezta txokolate berorik edaten edo tabakorik pipatzen. Horiek Hernan Cortes espainol konkistatzaileak ekarri zituen Mexikotik Europara 1517an, Kristobal Kolon Amerika Erdira iritsi ondoren 1492an.
|
|
|
Maiatz hunen ondarra da izenen emaiteko epea. Jatetxea Bordeleko Les Chartrons auzoan dago eta
|
euskal
sukaldaritza eta espainiar sukaldaritza ere behar ditu menperatu. Hiru mila euro hileko soldata eta, presunaren balioaren arabera, hortik goiti izango luke soldata.
|
|
|
Azkenik, Ingalaterratik atera gabe, erranen dugu Londresen, hiriko Donostia jatetxea, chef laguntzaile bila ari dela. Nagusiak ez dira euskaldunak, baina
|
euskal
sukaldaritza biziki maite zutelarik sortua dute Donostia jatetxe hau eta beste bat, Lurra, hau ere Londresen, arrakasta handiz. Aurkezteko, ez da ezinbestekoa euskal sukaldaritza menperatzea, baina bai presuna arduratsua, seriusa eta profesionala izatea eta talde lanean ongi moldatzeko gaitasuna ukaitea.
|
|
|
Nagusiak ez dira euskaldunak, baina euskal sukaldaritza biziki maite zutelarik sortua dute Donostia jatetxe hau eta beste bat, Lurra, hau ere Londresen, arrakasta handiz. Aurkezteko, ez da ezinbestekoa
|
euskal
sukaldaritza menperatzea, baina bai presuna arduratsua, seriusa eta profesionala izatea eta talde lanean ongi moldatzeko gaitasuna ukaitea. Xehetasunak, info@donostia.uk helbidean.
|
|
|
Munduko euskal etxeetako gazteendako Eusko Jaurlaritzaren programa bat da Gaztemundu, ondarreko urtetan beti gai baten inguruan antolatua, aurten Euskal Gastronomiaz. Donostiako Basque Culinary Center en arizanen dira bi astez
|
,
euskal sukaldaritzaz ikasten, ondotik euskal etxe eta komunitateetan erabiltzeko. Klaseak Donostian, baina Euskal Herriko zenbait leku eta mozkin ere ezagutuko dituzte; besteak beste, ostiral huntan Beran Martikoren ahatekiak eta Biarritzen Txokolatearen Museoa bisitatuko dituzte.
|
|
|
Ekitaldi jendetsu eta arrakastatsua izanen da hain segur; baina aurten, segidan, beste euskal proposamen bat ere bilduko dute buenosairestarrek euskal gastronomiaren inguruan; Maiatzaren 9tik 15era izanen da eta euskal chef ak, euskal jatetxeak, euskal etxeak erakustaldi eta dastatze aldi erraldoia eginen dute. Euskal Argentinar Ganbera da antolatzaile eta lehen aldia da Argentinan
|
euskal
sukaldaritzaren inguruko halako zerbait eginen dena, prentsa gastronomikoa ere partaide.
|
|
2017
|
|
|
Azken asteetan, egindako hainbat ekintzetan izan dugun harrera ez genuen espero; umeen eguna,' Blas Infante padre de la patria Andaluza' hitzaldia, zentro zibikoarekin batera egindako emakumeen eguna. Honekin batera, gaur
|
euskal
sukaldaritzari omenaldi bat egingo diogu txotx herrikoi batekin.
|
|
|
Garmendiak Miarritzeko bi bikoteen pasioa nabarmendu du: «Haiek kontatu digutenez, Iparraldean marmitakoa jende askok egiten du orain, baina duela gutxi arte ez zuen inork egiten».Partaideen zerrenda ikusiz, emakumeen eta gazteen presentziaren garrantzia nabarmendu zuen Garmendiak, eta adierazi zuen «indartsu» datorrela
|
euskal
sukaldaritzaren etorkizuna.Marmitako txapelketak punta puntako epaimahaia izan zuen hamasei lehiakideen lana baloratzeko. Horietako bat izan zen Martin Berasategi.
|
|
|
«Beti diodan bezala, emakumeek sukaldaritzarako duten gaitasuna goraipatzen dut. Emakumeak oso garrantzitsuak izan dira
|
euskal
sukaldaritzaren historian». Horrelako lehiaketetatik asko ikasi duela onartu zuen sukaldariak.
|
|
|
Behin baino gehiagotan mintzatu nintzaion Goldsmithi
|
euskal
sukaldaritza berriari buruz. Iruditzen zitzaidan Literatura Ez Sortzailearen irizpide nagusietako batzuk erabili zituztela Arzakek, Subijanak, Hilario Arbelaitzek eta abarrek bide hori zabaldu zutenean, eta benetako irrika zuen aitzindari horiek ezagutzeko.
|
|
|
Gaur hasiko ditugu
|
euskal
sukaldaritza berriari buruzko eskolak. Basakabiren modernizazioaren beste adierazgarri bat!
|
|
|
Hauxe da
|
euskal
sukaldaritza berria: bizkotxo dekonstrukzioa Basakabiko erara!
|
|
|
Orografiari begira, mendebaldetik ekialdera, Kantabria eta Aragoi arteko eremua hartzen du, eta iparraldetik hegoaldera, Adur ibaitik Ebrora bitartean dagoena. Horrez gain, Bizkaiko golkoaren kostaldeak eremu zabala hartzen du, eta handik ateratzen diren arrainak eta itsaskiak
|
euskal
sukaldaritzaren zutabe dira. Kokapen geografikoak sukaldaritzan duen eraginari jarraituz, bost eremu bereiziko ditugu:
|
|
|
Esan beharra dago Euskal Herriak antzinatik zaindu izan dituela sukaldaritzako ohiturak eta tradizioak, eta jateak berebiziko garrantzia izan duela, ez bakarrik behar fisiologikoak asetzeko, baizik eta kultura eta identitate adierazpen gisa. Antzinako platerak eta usadioak galdu barik, izan duen bilakaeragatik eta gaur egun duen presentziagatik,
|
euskal
sukaldaritzak nazioartean ikur izatea lortu du.
|
|
|
Hurrengo lerrootan,
|
euskal
sukaldaritzaren produktu eta plater erakusgarrienak azalduko ditugu, eta, horretarako, aurreko unitatean erabilitako ordenari jarraituko diogu.
|
|
|
Miarritzetik Muskizeraino itsas kultura eta arrantzale kultura nagusitzen dira. Horrek arraina
|
euskal
sukaldaritzaren zutabetako bat izatea eragin izan du betidanik.
|
|
|
Lehengaiak ezin hobeak izateagatik ez ezik, prestatzeko eragatik ere nabarmentzen da
|
euskal
sukaldaritza nazioartean.
|
|
|
Esnekien artean,
|
euskal
sukaldaritzako produkturik aipagarriena gatzatua da, jatorriz ardi esnez egina, baina gaur egun behi esnez ere egiten da.
|
|
2018
|
|
|
Bertsulariekin batera, programaren euskal zatian parte izanen dira baita ere Jean Flesher eta Amerikanuak bandaren emanaldi eta lantegiak, Mercedes Mendive eta Melodikoa bere bandaren emanaldi eta lantegiak, eta David Romtvedt eta bere alaba Catlin Romtvedt enak (hiru taldeek dituzte Estatu Batuetan ekoitzi CDak euskal musikaz). Pandero tailerrak eta
|
euskal
sukaldaritza tailerrak, artzainen ogia egitekoak eta beste lantegi osatzaile batzuk ere emanen dira, hitzaldi eta mahai inguruekin batera. Elkoaldeko" Ardi baltzak" eta" Ariñak" dantza taldeak ere partaide bilduko dira.
|
|
|
Hilabetetan lanean arizan dira Buenos Airesko Laurak Bat Euskal Etxean, Gernikako Arbola dagoen eremua eta jangela handian jatetxea berritzen. Pertsona berri batek hartu du bere gain jatetxea kudeatzea, eta proiektu berri batekin abiatua da, izan ere aste huntan berean, ‘Amalur’ izenpean pintxoak eta
|
euskal
sukaldaritza zahar eta berria eskaintzeko Laurak Bat Euskal Etxera heltzen diren bezeroeri. Mementu huntan hirian Lekeitio jatetxea duen Shanti Aboitiz chef euskal argentinarra da ‘Amalur’en kudeatzaile berria eta, jatekoaz gain, aktibitateak, musika saioak eta bestelako animazioa ere ari da prestatzen jatetxeari bizitza berria emateko.
|