Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 76

2000
‎bere ekarpena egingo du euskarazko apostolutzaren arloan, euskal prosa aberatsa, ezpal eta hari ederrekoa erabiliz, bestalde. Gainera Bartolome, gero ikusiko dugunez, aipaturiko gehienak baino originalagoa da bere lanean, haien lanak, kasurik gehienetan, gaztelaniazko edo frantsesezko lanen itzulpenak edo moldaketak baitira; benetako predikari eta hizlariak, ordea, bere beretik ematen daki eta horrek askoz ere handiagoa eskatzen du?
‎HERNANDEZ ABAITUA, Mikel Literaturaren eboluzioa eta euskal prosa. 16 zk. (1981), 97 Nobela beltza eta polizi nobela klasikoa. 25 zk. (1982), 51 Saizarbitoriaren" 100 metro" ren semantikaz ohar batzu. 29 zk. (1983), 173 Euskal aditz laguntzailearen problematika estilistikoa. Arestiren prosaz oharrak. 48 zk. (1988), 135 Arestiren literatur hizkuntzaz. 52 zk. (1989), 89 Elebitasunaren arazoa euskal narratiban. 52 zk. (1989), 95 Bernardo Atxaga, Literatur Sari Nazionala. 53 zk. (1989), 173 Errealismoaren gaurkotasuna.
‎HERNANDEZ ABAITUA, Mikel Literaturaren eboluzioa eta euskal prosa. 16 zk. (1981), 97 Euskal aditz laguntzailearen problematika estilistikoa. Arestiren prosaz oharrak. 48 zk. (1988), 135 Arestiren literatur hizkuntzaz. 52 zk. (1989), 89 Bernardo Atxaga, Literatur Sari Nazionala. 53 zk. (1989), 173
2001
‎Gauzak horrela, Ramon Saizarbitoriaren nobelagintzara itzuliz, ezagunak dira idazle honen traiektoria literarioan literatur forma eta estiloekiko ardurak eman dituen etekinak eta euskal narratibagintzan ireki dituen bideak. Jadanik defendaezina den forma eta edukien arteko banaketaz haratago (artelanaren baitan biak bereziezinezkoak baitira), nobelagile honek" modernitatearen" ateetan jarri zuen euskal prosa. Hainbat kritikarik, eta bereziki Txuma Lasagabasterrek2, egokiro aztertu duten berrikuntza honen atzean, nobelaz, eta orokorki Literaturaz, ikuspuntu berria zekarkigun Saizarbitoriak.
‎Eta zer? Berak landu eta eraberritu dizkigu euskal prosa eta neurtitzak, hizkuntza ere zaharberrituaz. Antzinako joera klasikoei jarraituaz, beharbada, baina alfer egonak genituen joera horiek bera etorri arte.
‎Eginahalean saiatu zen, beraz –beste nonbait esan dudanez–, gure hizkuntza aldi eta eginkizun berrietarako egokitzen, hizkera zalu, labur, biziago bat moldatzen. Orixez geroztik doinu berri batean ikasi du min  tzatzen euskal prosak, atsegin bazaigu eta ez bazaigu.
‎Hizkera jatorra du, bizia, aberatsa, eta batez ere bere berea. Zaharrak eta berriak, hangoak eta hemengoak irakurri eta aztertuz, gaurko euskal prosak dituen maisuen artean jarri du bere burua.
‎Nekerik gabe ager daiteke zer nahi izan zuen Larramendik euskarari, euskara idatziari, buruz. Euskarak burua jasoko bazuen, bere lagunak idatzi zuen bezala, premiazko iruditzen zitzaion, gure alde honetan batez ere, artean ez bezalako euskal prosa erabiltzea: garbiagoa, jatorragoa, apainagoa.
‎5 Jesusen bihotzaren devozioa (1747). Liburu horren atarian Larramendik Mendibururi egin zion gutuna dago hitzaurre moduan, Larramendiren euskal prosa eredutzat hartua izan dena.
‎–Ez horrenbeste: gerok sortzez mordoilo xamarrak garelako eta euskal prosaren erpin garaietara igotzeko gauza ez garelako edo. Eganen  behin Txillardegik zioena esango genuke guk ere:
‎Hegoaldeko maite haizetxo bat ere etorri zitzaigun behin Proventzatik. Baina euskal prosak uzkur egin dio gehienetan gai horri. Baldinba, jasoagorik ukitu du; ez, ordea, beharbada, gizonarentzat, baita euskaldunarentzat ere?
‎" Aurki", berehala da, eta hor esan nahi litzatekeen hori aurkitu esaten da euskaraz. Bertsoetan zilegi da (edo, gure Xenpelarrek zioen bezala, lizentzi) bata bestearen orde erabiltzea metri causa, bi silaba besterik ez dituelako, baina ez euskal prosa jatorrean.
2002
‎Badago kontratupeko literatura, baina hori euskal literaturan ez dago oso indartua. Idazleak, kasu gehienetan behintzat, ez du idazten irakurle gehiago erakartzeko edo euskal prosari bide berriak zabaltzeko. Prosa aldetik kazetaritzatik gertuago dagoen literatura egiten badu, ez dut uste erabaki kontziente baten ondorioz egiten duenik, kasurik gehienetan behintzat.
‎1897an Euskaltzale aldizkaria sortzeak beste bulkada bat eman zion euskal prosaren garapenari. 1898an, aldizkari horretan hasi zen zatika argitaratzen Domingo Agirreren Auñemendiko lorea, J. M. Lasagabasterren aburuz (1981), lehen euskal eleberria.
‎... euskal prosak berezkoa du atzera karga. Auzoko erdarek ez bezala, euskarakatzean eramaten du mezuaren giltza [J.
2003
‎Eta zentzu berean, arlo ez literarioko euskal letren historia aztertzeko saio batzuk ere aurki daitezke. Historiografiarekin izan dezakeen gertutasunagatik, erreferentzia interesgarriak izan daitezke euskal prosa zientifikoaren historiaz eta periodizazioaz oraintsu egin diren proposamen batzuk7 Beraz, erreferentzia hauek kontuan izanik, eta gure ikergaira moldatuz, guk ere euskal letren arlo bat aztertuko dugu, euskarazko historiografiarena alegia.
‎Nire injenuitatea eta nire ausardia! Ordukoa baitzen, halaber, euskaldun askok zuten kezka, euskal prosari bultzadatxo bat ematekoa, euskal poesiak bereganatu zituèn ustezko gailurren parean jartzeko asmotan. Maila sendoan genuela poesia, alegia, eta prosa lantzea eta garatzea zela gure apustua.
‎Euskarazko argitalpenetan tipikoki literarioak diren obrak izan balira (poesia lirikoa, antzerkia, ipuinak, nobela), ez zen beharrezkoa izango itzulpenetara ere jotzea estatistika landu ahal izateko. Hala ere," euskal literatura" ren idazpurua merezi dutela uste du Lasagabasterrek, hortxe baitago euskal prosaren –eta ondorioz, literatur prosaren– iturria eta lehenengo garapena.
2005
‎Jakina bezain ezaguna dugu genero moderno nagusiak berandukoak direla euskal literaturan. Fikziozko euskal prosazko narratibaren sorrera XIX. mendearen hasieran kokatu ahal badugu, narratiban nagusia den eleberrigintza ez da XX. mendearen hasierara arte sortuko. Sorrerako eleberrigintza horren poetika ildoa, dakigunez, ohiturazko ildokoa izan zen.
‎Hiriart Urrutik mende laurdenez Eskualduna hazi, euskara onean biziarazi eta genero berriak ekarri dizkigu. Eta, batez ere, euskal prosa berritu, zalutu eta erritmotsuago bihurtu du, kaze­ tari prosari eredu bat eskainiz.
‎Hunkipen estetiko handia sortu zigun eta liburu hark esan zigun guri nondik joan behar genuen euskaraz literatura egiteko. Neguko zirkua irakurri ahala, behin eta berriz etorri zait burura garai hura, pentsatzen dudalako liburu honek markatzen duela erreferentzia garbi bat; alegia, euskal prosa literarioa nora doanmarkatzen duen liburua da.
‎Aldi berean ikusi dut euskal prosak zenbateraino egin duen aurrera. Liburu honek hogei urteotan egin den ahalegina biltzen duela iruditu zait.
2007
‎Harrezkero gauzak zer edo zertxo aldatu dira eta segituko dute aldatzen, guk uste. Edozein modutan, eta oraingoz, galdegaia aditz aurrean erabiltzen da nagusiki euskal prosan.
2009
‎Rikardo Arregi Kazetaritza Saria Andoaingo Udalak 1988an sortu zuen saria da, euskarazko kazetaritza bultzatzeko eta indartzen laguntzeko sortu zen eta andoaindarra zen Rikardo Arregiren izena jarri zitzaion Sariari. Arregi idazle haundia izan zen, euskal prosa kazetaritzaren molde berrietan barneratu zuena. 1966ko urtarrilean Euskaltzaindiari alfabetatze saila antola zezan proposatu zion, eta huraxe izan zen euskalduntzeko mugimenduaren hasiera.
‎EHUko Euskara Institutuak Interneten hainbat lan interesgarri eskura jarri ditu: Lexikoa atzo eta gaur, Egungo euskararen hiztegia, Hiztegi batua euskal prosan, Lexikoaren aplikazioa, Ereduzko prosa gaur, Ikasmaterialen sare argitalpenak...
2011
‎Jean Etxepare, Jokin Zaitegi, Gabirel Jauregi eta abar), ekimen horiek norbanakoek gauzatzen zituzten eta ez zuten jarraipenik izan. 70eko hamarkadatik aurrera, Etxebarriaren ustez, euskal prosa zientifikoa ahalegin kolektibo kontzientea izan zen, hau da, zenbait ekimen eta pertsona abiatu ziren une bertsuan gai zientifikoak euskaraz ematen eta lantzen: Bilboko Anaitasuna, unibertsitateetako kultur elkarteak (EKT, EKM, Z EKT eta abar), UEU, Elhuyar eta abar.
‎Jakina, sujet horiek guztiak euskaraz dantzarazi zituelarik, azpimarratu behar dugu Arnaut Abadia euskal prosa zientifikoaren aitzindaria dugula, lehen lehenengoetarikoa gainera. Alde horretatik duen interes hori, areagotu besterik ez digu egingo Etxepareren iruzkin honek:
2012
‎Gure ustez, ordea, Koldo Mitxelena bezalako maisu batek bere prosa horrelako egiturekin zirtatzen badu zerbaitengatik eta zerbaitetarako zirtatzen du. Eta beraz Koldo Mitxelenak, komunikagarritasunari begira, baliabide honekin lortzen dituen efektuak agerian jarriz, litekeena da egungo euskal prosara edo testugintzara argirik ekartzea. Hau guztia erakutsi nahiz, hain zuzen ere, egitura mota hau ahalik eta modurik agortzailenean aztertzera jo dugu gure hipotesia egiaztatzen ala gezurtatzen duten frogatzeko asmoz.
‎Horrek ere salatzen digu, bada, Mitxelenak enuntziatu parentetikoak estrategikoki kokatzen dituela; azken batean badirela diskurtsoan aurrera egiteko komunikazio estrategia. Eta hein batean hor ere aurki ditzakegu euskal prosari atxiki izan zaion egitura, antikomunikatibo, horri aurre egiteko bitartekoak:
‎2 Mikrokosmos batean (enuntziatu parentetikoen esparru mugatu eta murritzean) Mitxelenaren euskal prosaren hainbat eta hainbat ezaugarri ikusi eta aztertu ditugu, prosa, hiritar?,, landua, mamitzen joateko bitarteko izan daitezkeenak, baina dudarik ez dago Mitxelenaren prosak hori baino askozaz alderdi eta ertz gehiago dituela, bere osotasunean aztertzea merezi dutenak.
‎Egin dugun ikerketa, bada, Mitxelenaren euskal prosan eta diskurtsogintzan barrena ibiltzeko bide urratze bat besterik ez da, gero bide hau (baliagarria bada) garbitzen hasteko.
‎Maiz esan izan da, eta euskal prosari ere leporatu izan zaio, ahozkotik idatzirako jauzia ez dagoela oraindik behar den bezala egina.
‎ahozkotik idatzirako jauzia ez dagoela oraindik behar den bezala egina. Garbi dago idatzia eta ahozkoa transmisio bide desberdinak direla eta bakoitzak bere erretorika duela, baina badirudi euskal prosa heldugabea izatearen muinetako bat (Esnal & Zubimendi 1993) mintzatzen dugun euskararen eta idazten dugunaren artean izugarrizko etena egotean datzala.
‎Atal honetan saiatu gara ikusarazten Mitxelenaren euskal prosan enuntziatu parentetikoak tartekatzeko orduan badela erregularitaterik eta modu sistematikoan errepikatzen diren gune horiek joera batzuen adierazle direla.
‎Horrek ere salatzen digu, bada, Mitxelenak enuntziatu parentetikoak estrategikoki kokatzen dituela; azken batean badirela diskurtsoan aurrera egiteko komunikazio estrategia. Eta hein batean hor ere aurki ditzakegu euskal prosari atxiki izan zaion egitura, antikomunikatibo, horri aurre egiteko bitartekoak:
‎1) Azterlanean zehar ikusitakoarekin argi dago Koldo Mitxelenaren euskal prosan (Kritiketan behinik behin), enuntziatu parentetikoen distribuzioari dagokionez, izan badaudela erregularitate batzuk, joerak markatzeko bederen baliagarri gerta dakizkigukeenak.
‎2) Joera horiek komunikazio estrategia batzuen zerbitzura daude; hau da, Koldo Mitxelenak enuntziatu parentetikoak estrategikoki kokatzen ditu eta, azken batean, badira diskurtsoan aurrera egiteko komunikazio estrategia. Hein batean, estrategia horietan ere aurki ditzakegu euskal prosari atxiki izan zaion egitura, antikomunikatibo, horri aurre egiteko bitartekoak.
‎esaten da euskaraz. Bertsotan zilegi da (edo, gure Xenpelarrek zioen bezala, lizentzi) bata bestearen orde erabiltzea metri causa, bi silaba besterik ez dituelako, baina ez euskal prosa jatorrean. (LIB I:
‎Euskal prosa berri,, garo usainik? ez duen prosa hiritarraren eredutzat hartzen den Koldo Mitxelenaren euskal prosaren, idaztankeraren osagai usu, maiz darabilen komunikazio estrategia bat jo du begiz: tartean, bazterrean edo, zeharka?
‎Honek hartaz esan zituen beste hitz hauekin, Orixe izenaren ordez Mitxelenarena ezarriz, amaituko dut lantxo hau: . Mitxelenaz geroztik doinu berri batean ikasi du mintzatzen euskal prosak, atsegin bazaigu eta ez bazaigu, euskara batuaren doinua neurri handi batean Mitxelenari eskerrak asmatua, bultzatua eta zabaldua baita egungo euskal libururik gehienetan. (Altuna 1987:
‎Koldo Mitxelenaren prosari euskalgintzan diharduten hainbat autorek eta aztertzailek aitortu izan dizkioten ezaugarriok ikusita( euskal prosari doinu berri bat txertatzea, nahiz estilista zoragarri bat izatea) ezin dezakegu, Atxagarekin bat eginez, ez balego bezala jokatu. Are gehiago, gaur egun ere, euskal prosari dagokionez, gainditzeke hainbat arazo ditugula kontuan izanik.3
‎Koldo Mitxelenaren prosari euskalgintzan diharduten hainbat autorek eta aztertzailek aitortu izan dizkioten ezaugarriok ikusita (euskal prosari doinu berri bat txertatzea, nahiz estilista zoragarri bat izatea) ezin dezakegu, Atxagarekin bat eginez, ez balego bezala jokatu. Are gehiago, gaur egun ere, euskal prosari dagokionez, gainditzeke hainbat arazo ditugula kontuan izanik.3
‎Ez du lan honek euskal prosan nabarmentzen diren hutsuneak gainditzeko formula magikorik eskainiko; ezta hurrik eman ere! Gure helburua askozaz xumeagoa da:
‎Arestian genioenez, gure esparrua Koldo Mitxelenaren euskal prosan, enuntziatu parentetikoak ahalik eta modurik agortzaileenean lantzera mugatu dugu. Baina ez ditugu berak euskaraz idatzitako testu guztiak hartu aztergaitzat.
‎–Oraindik egiteko dago euskal prosa. Eta hori ez da egingo arauen eta gramatikaren bidetik?.
‎lantzeari, galdera bat gidari: nola erabili testu antolatzaileak modu estrategikoan, bai eguneroko ekintza komunikatiboak gauzatzeko, bai euskal prosa eguneratzeko (Corpus Batzordea, 2008:
2013
‎Rikardo Arregi euskal prosa kazetaritzaren egituretara egokitzen hasi zenetik 20 urtetara hasi ziren ETB1 en emisioak. Zentzu honetan, 1983ko urtarrilaren 1a egun gogoangarri da euskaldunentzat eta, zehazki, euskal kultura industriarentzat:
‎1 Lan hau ikerketa zabalago batean oinarritzen da, Koldo Mitxelenaren euskal prosako diskurtsoestrategiak: enuntziatu parentetikoak (Azpeitia, 2010) izenburua daraman doktorego tesia du oinarri.
‎Azpeitia, A. (2010): Koldo Mitxelenaren euskal prosako diskurtso estrategiak: enuntziatu parentetikoak, Deustuko Unibertsitatea.
2014
‎Gure ondoko belaunaldian uste dut aukera onak hartu dituztela. Arestiren ekarpena gaietan izan da. nahiz ez duen zentsurarekin nahi zuena idatzi, euskal prosa behintzat ez da galdu frantsesa bezala, familiako eta idazlearen arazoak salatzen; besteak ere aipatzen dira, Historiaren errainuak eta zantzuak non nahi agertzen dira eta gure herriaren gaurkotasuna aztertzen, bere akatsekin, itsukeriekin, baita hainbeste elkarta sun ekintzekin, hauek baitira gure balioak.
‎Rikardo Arregi euskal prosa kazetaritzaren egituretara egokitzen hasi zenetik 20 urtetara hasi ziren ETB1 en emisioak. Zentzu honetan, 1983ko urtarrilaren 1a egun gogoangarri da euskaldunentzat eta, zehazki, euskal kultura industriarentzat:
‎Horretarako, euskal prosa modernoaren zutabe garrantzitsua den KoldoMitxelenaren diskurtso idatziko testu batzuetan ahozkotasunak duen presentziarenhari muturretako bat joko dugu begiz. Eta agerian jartzen ahaleginduko gara harenprosa zipriztintzen duten tartekiak, enuntziatu parentetikoak (Azpeitia, 2012), baliabide indartsuak gertatzen zaizkiola Errenteriako idazleari ahozkotasunarenprintzak idatzian txertatzeko, irakurlearekin «solasteko».
‎Maiz esan izan da, eta euskal prosari ere leporatu izan zaio, ahozkotikidatzirako jauzia ez dagoela oraindik behar den bezala egina.
‎Azpeitia, A. (2010): Koldo Mitxelenaren euskal prosako diskurtso estrategiak: enuntziatu parentetikoak, Deustuko Unibertsitatea [doktore tesi argitaragabea].
2015
‎Jarraian poesia eta prosaren arteko aldearen gaiari heltzen zion. Antza, garaian bazegoen literatur kritikaren baitan iritzi orokortu bat zeinak poesia prosaren gaindi ipintzen baitzuen, euskal poesia euskal prosa baino ugariago eta aberatsagoa zela. Horren arrazoia Euskal Herriko ahozko tradizioan legoke, poesiaren joritasuna bultzatuko lukeena nobelagintzaren tradizio iharraren aldean.
‎Gainera, Salaberri Muñoak (2002: 19) ohartarazten duenez, obra horietan euskal prosa literarioaren jatorria eta lehenbiziko garapenak, erreferentziak, baitaude, eta berorietan aurkitu izan dituzte idazle askok hizkuntza ereduak, hor alfabetatu izan dira linguistikoki eta, inoiz, literarioki ere.
‎Rikardo Arregi euskal prosa kazetaritzaren egituretara egokitzen hasi zenetik 20 urtetara hasi ziren ETB1 en emisioak. Zentzu honetan, 1983ko urtarrilaren 1a egun gogoangarri da euskaldunentzat eta, zehazki, euskal kultura industriarentzat:
‎Beñat Oihartzabalek euskal prosaren XVII XVIII. mendeetan zeharreko gibelamendu eta endekapena azaldu du, aurreko kapitulu batean laburbildu dugunez. Orduan aipatu dut une honetan ere XXI. mendearen hastapeneanhorrelako prozesu baten zantzuak soma daitezkeela berriro.
‎Orduan aipatu dut une honetan ere XXI. mendearen hastapeneanhorrelako prozesu baten zantzuak soma daitezkeela berriro. Ildo beretik erantsi behar da, euskal prosari erlatibo anaforikoa galaraztea euskara autoimmolatzea litzatekeela, zeren euskara errazean ez baikara asago joango, izatez ito egingo gara euskara errazean plisti plastaka. Aitzitik, desengaina gaitezen, prosa homologagarria eraiki behar dugu, prosa molde bat nazioarteko prosa komunetik hurbil egongo dena.
2016
‎Espainiari buruzko luxuzko liburu batean, kapitulu bat idatzi zuen euskal literaturaz. Han euskal prosaren maisu bi aipatu zituen: Mikel Zarate eta Bernardo Atxaga, erabiltzen zuten prosaren kalitatea goraipatuz.
‎Aldizkarietan atalka argitaratzea ohitura zabal zabala genuen XIX. mendearen bigarren erdialdean. Horri esker, esan daiteke euskal prosak aurrerapena lortu zuela. Aldizkako argitalpen horietan iraupen laburrekoak izan arren, idazle berriek euren lehenengo lanak idazten zituzten, tartean
2017
‎Liburua irakurri eta gero pentsatu dut: nolakoa izango ote zen euskal prosa, mugimendu hark orduan sortu zuen itxaropenaren araberako jarraipena izan balu, eta euskaldun gehienak, analfabeto ez izateko, erdaraz ondo alfabetatuta egotearekin konformatu ez balira. Beharbada orduan inork ez zukeen inor pedantetzat joko, denok izango ginatekeelako pedanteak... Ameskeria txoro horien lainoetatik lurrera jaitsi eta ingurura begiratuta, beste galdera batzuek ezabatu didate aurpegian loratzen hasia nuen irria:
‎Euskal prosa? Baina zer da eta nori axola zaio euskal prosa?»
2018
‎Igual esajeratzen ari naiz, beharbada hau nire obsesio txoro bat baino ez da, baina uste dut euskal bikoizleak jo eta su lanean jartzeak, ondo pentsatutako epe luzerako plangintza batekin, jakina, ez txoro txoro unean uneko arrakasta axalekoaren bila? mesede handia egingo liokeela euskarari oro har eta, zeharka, euskal prosari eta euskal literaturari. Juan Luis Zabala (2018 eka. 21 09:51) Zuk aipatzen duzun anbizio hori, Nora, eskas izaten dugu sarritan Hego Euskal Herrian, are inguru euskaldunenetan ere, oraindik ere oso bizirik dagoelako hezurreraino sartua dugun bereizketa hori:
‎Bertze funtzio bat, ordea, ongi betetzen du, eta horregatik bilatu eta baliatu da haien lankidetza: aditu horien iritzia, multzo gisa hartuta, baliotsu eta erranahitsutzat jotzen dugu, batik bat harako kasu haietan zeinetan aditu horiek erakusten baitute iritzi adostasun maila handia, zeren holakoetan haien jokaerak balio baitezake erreferentzia gisa erakusteko zer bide diren aisa onartzekoak euskal prosaren garabidean. Hau da, aditu guziek onartzen badute atzerakarga txikiko item bat, iduri du ez litzatekeela arazorik izan behar hurrenkera hori eredu gisa ere irakasteko.
‎Horrelako item batzuk ere analizatu dira, nahiz eta ez diren berrikuntza inondik ere euskal prosa idatzian. Horregatik, ez da harritzekoa horrelakoen aurrean zuzenketa handirik ez egitea, eta bai gaitzestea, ordea, honelako erranaldi bat," Deialdi hau zuzenduta dago...
‎Bertzalde, graduko ikasleek eta batxilergoko irakasleek erakutsi duten jarreraren arrazoi nagusia izan liteke, gure ikuskeraren arabera, haien formazio garaian ez zela ezagutzen atzerakargaren kontzeptua, ez zela kezkagai, eta haien ikas ibilbide oinarrizkoan nagusi izaten zen kanonak arreta handiagoa jartzen ziola erranaldiaren elementuen ordenamendu formalari ezen ez komunikazio helburua ahalik eta modu efizienteenean erdiesteari. Eztabaida liteke, bai, ea iker ariketa honetan agertu diren item atzerakarga txikiak bertzerik gabe sustatzekoak diren euskal prosa garatzeko orduan, edo euskararen izaera hondatzen ote duten gehiegi (kalko onartezinak ote di15 Testuingururik gabeko erranaldi solteen zuzenketan fokalizatzeak beharbada ultrazuzenketarako joera ere sortu edo indartu dezake, eta gerta liteke normalean testu osoetan ontzat emanen liratekeen item batzuetan ere zuzenketa egitea, ohi baino irizpide zorrotzagoa erakutsita. Hala ere, horrek ez lioke balioa kenduko zuzentze jardunari:
‎Hala ere, horrek ez lioke balioa kenduko zuzentze jardunari: ...ada, zerbaitengatik da, hots, zuzentzailearen ustez" arau" batek hartara behartzen duelakoz. ren), edo komunikazio helburua hobeki edo okerrago betetzen duten, baina uste dugu ausarkeria handirik gabe erran daitekeela ezen baldin eta gure ikerketako aditu taldeak hagitz ongi onartu baldin baditu hizkuntza baliabide batzuk, baliabide horiek badutela" eskubidea" (ez lehentasuna?) euskal prosa idatziaren garapenean beren ekarpena egiteko (zuzentzaile zorrotzegien mailu kolpeak jaso gabe).
‎Orduko perspektiba urriagatik pentsatu bide zen eredu horrek arazorik gabe balio zezakeela komunikazio efizientea bermatzeko euskaraz, bai zeregin guzietan eta baita hizkuntza garatuenen mailan ere. Orduan indartu zen eredu oinarrizko hartan, azpimarratzen ziren gaztelaniarekiko desberdintasunak (frantsesarekikoek ez bide zuten hainbertzeko kezka pizten), baina diferentzia horiek euskal hizkuntzaren ezaugarri bereizgarritzat harturik eta sustatu beharrekotzat, ez zen sumatzen ezinegon handirik ea jokabide horrek ekar zezakeen eragozpenik euskal prosaren garapenean, salbu iritzi bakan baina ongi funtsatu batzuetan (Mitxelena eta Villasante ditugu gogoan; ikus Maia, 2014: 141).
‎Batzuetan atzerakarga handiko hitz ordenak hobesteko arrazoia ideologikoa izan da, eta ez zaio hainbertzeko arretarik jarri haren komunikazio balioari (Maia, 2014). Gure iduriko, ordean, euskal prosa logiko diskurtsiboaren helburu/ erronka nagusienetako bat da asmatzea nola lor daitekeen ahalik eta komunikazio efizientzia handiena, hartarako jokoan sarturik orain arteko euskarazko tradizio guzia, batetik, eta bertzetik ongi begiraturik zer ordenamendu liratekeen aukeran komunikazio efizientzia ahalik eta finena erdiesteko testuinguru bakoitzean. Gure ustez perspektiba izan behar da euskara oraindik garabidean dela, eta egokitzeko/ moldatzeko prozesu batean dabilela, bereziki eduki eta forma luze konplexuko prosa idatzia era (iki) tzeko zereginean.
‎107). Haren kokagunea, hortaz, hagitz garrantzitsua da komunikazio efizientziari begiratuta, eta hura gibelera eramateko jaidura, berriz, arriskutsua euskal prosa bizkor garatzeko. Iritzi hori ikus daiteke ondoko aipu honetan:
‎Azken ehun urteotan, SOA hitz ordena (Subjektua, Osagarriak, Aditza) nagusitzen joan da euskal prosan, ia bakarra izateraino. Aukeretako bat zen.
‎Nahiz eta euskal prosan SOA hitz ordena nagusitu den azken ehun urteotan ia bakarra gertatzeraino, SAO ordena ere nagusi zitekeen. Baliagarria baita SAO ere, eta kontuan hartzekoa.
2019
‎Alemaniako Duden hiztegi ezaguna.702 F. Krutwigek erantsitako zerrenda kasu honetan gorde da, folio tamainako bost orrialde dira," a"," b" eta" d" letraz hasitako 500 hitzetik gora hartzen dituztenak, molde etimologista greko latinoan: " abbreviazino"," adjunktu"," affirmativu"," adquiritu"," aktivu", etab. Zerrendak erakusten zuen ideologiaz den bezainbatean (batez ere teologo bati zuzenduta) euskal prosari eman nahi zion ikuspegi liberal modernoa nabari zen: " akatholiko"," bisexual"," bolxewik"," Dadaismu"," darwinismu", etab.703
2020
‎Koldo Mitxelenaren sarrera mamitsua El largo y difícil camino del euskara itzuli zuen, Euskararen bide luze bezain malkarrak tituluarekin. Mitxelenaren euskal prosa aberats eta konplexuaren ezaugarriak ondo aztertuak zituen, eta ezin egokiago islatu zituen sarrera biribil haren itzulpenean.
2021
‎" Esateko" idazten diren testuetan ere, entzuleak ahoz hartuko dituenetan, komenigarri ikusten du Corpus Batzordeak (2011) ahozko eredua kontuan hartzea. Baina badira testu genero gehiago ere (Mitxelenak euskal prosa arrunta deitzen duen horretan), eta horien artean ez dugu beti hurrenkera bat eta bakarra aurkituko. Osagaien ordena aldatu egiten da testu generoen arabera, edo, zehazkiago esanda, testu batean ager daitezkeen sekuentzien arabera.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia