|
2008
|
|
|
Gaur egun, 750etik gora
|
euskal
preso daude, Amnistiaren Aldeko Mugimenduak urriaren bukaeran eginiko neurketaren arabera. Azken 40 urtean izan den kopuru handiena.
|
|
2009
|
|
|
Guztira Oarsoko eta Bidasoaldeko 61
|
euskal
preso daude Espainiako eta Frantziako kartzelatan sakabanaturik. Haietariko lauri Parot Doktrina aplikatu zaie, eta bertze zazpik preso jarraitzen dute, kartzela zigorraren hiru laurdenak beteta izan arren.
|
|
|
PSE EEk apustu garbia egin du
|
euskal
presoen inguruan dagoen sentsibilitatea murrizteko. Presoen argazkiak erakutsita, terrorismoa goratzen?
|
|
2010
|
|
|
Gaur egun gaitz larriren bat duten zazpi
|
euskal
preso daude espetxeraturik: Jon Agirre Agiriano, Jose Miguel Etxeandia, Jose Ramon Foruria, Mikel Ibañez Oteiza, Gotzone Lopez de Luzuriaga, Josu Uribetxebarria eta familiak eskatuta anonimotasunean dagoen gizonezkoa.
|
|
|
Konparazio batera, Amnistiaren Aldeko Mugimenduak Basauriko eta Martuteneko kartzeletara martxak antolatu ditu gaurko; gaixorik dauden presoak askatzeko eskatzeko. Basauriko kartzelan hiru
|
euskal
preso daude gaixotasun larriekin.
|
|
2013
|
|
|
Fernandez de Larrinoaren kasuan, Konstituzionalak bat egin du aurreko astean Auzitegi Gorenak ezarritako irizpide orokorrarekin. Denera 30 babes helegite daude Konstituzionalean eta horietatik 27
|
euskal
presoei dagozkie. 2008an aurkeztu zuen babes helegitea Fernandez de Larrinoak Konstituzionalean.
|
|
|
Guztira, hamabi euskal preso geratu dira aske aste honetan, eta 30 Giza Eskubideen Europako Auzitegiak ebazpena kaleratu zuenetik. Beste 24
|
euskal
preso daude Ines del Rioren egoera berean egonagatik giltzapean dituztenak. Kasu horiek datozen egunetan argitzea espero da.
|
|
2014
|
|
|
Izan ere, zigor erantsia da barrukoentzat zein kanpokoentzat. Gaur egun 526
|
euskal
preso daude mundu osoko 81 espetxeetan barreiatuta. Horietatik 393 Espainiako 46 kartzeletan dituzte preso, eta beste bost Euskal Herrian dauden lau kartzeletan; Frantziaren menpe dauden 28 presondegietan 116 dituzte, eta bana Portugal, Ingalaterra eta Irlandakoetan.
|
|
|
Euren etxeetatik urrun, oso urrun daude preso gehienak, beraz. 800 kilometrora baino gehiagora daude 218 preso; 1.000 eta 1.100 kilometrora 77 preso; beste 141 preso 800 eta 1.000 kilometrora dauden espetxeetan dituzte; 117 Euskal Herritik 600 eta 800 kilometro arteko presondegietan daude; beste 96 400 eta 600 kilometrotara dituzte, eta soilik 80
|
euskal
preso daude Euskal Herritik 400 kilometro baino gutxiagoko kartzeletan. Ondorioz, hurkoak bisitatu ahal izateko, preso bakoitzaren senide eta lagunek 1.223 kilometroko bidaiak egin behar izaten dituzte astero, batez beste.
|
|
2018
|
|
|
Presoak lehen graduan mantentzeaz gain, haiek urruntzea eta bakartzea izatea «zigor gehigarria» da, Sareko eledunen iritziz. Gaur egun 33
|
euskal
preso daude bakartuta Espainiako espetxeetan.Espainiako Estatuak euskal presoen aurkako «sufrimendua» betikotzeko asmoa duela salatu dute Azkarragak eta Atxak. Nabarmendu dute, halaber, ETAk emandako aurrerapauso bakoitzeko estatuak «are eta gogorrago» erantzuten duela, eta, sarri askotan, legedia bera urratzen duela, besteak beste, gogoratu dute euskal presoei damua exijitzea ez dagoela legean jasota?.
|
|
2019
|
|
|
Administrazioak esaten du berezko heriotzak direla, baina ez da horrela». Jaiki Hadi elkartearen arabera, 21 euskal preso zendu dira Espainiako eta Frantziako kartzeletan, eta beste hamar, kalera atera eta gutxira, gaitz larriengatik.Estatuko espetxeetan ia hogei
|
euskal
preso daude gaitz sendaezinekin. Zortzik anonimatuan egotea hautatu dute, eta 11ren izen abizenak publikoak dira. Txus Martin, Aitzol Gogorza, Ibon Iparragirre, Jagoba Codo, Mikel Otegi, Gorka Fraile, Iñaki Etxeberria, Garikoitz Arruarte, Josetxo Arizkuren, Joseba Borde eta Mikel Arrietarena?.
|
|
2020
|
|
|
Hego Euskal Herriko espetxeetan lau
|
euskal
preso daude; Espainiako Estatuan, berrehun pasatxo; eta Frantziakoan, 37.
|
|
|
Elkarteak joan den urtarrilaren 8an jakinarazi zuen «larriki eri» diren hemeretzi
|
euskal
preso zeudela orduan, eta batzuek «arrisku oso larria» dutela.
|
|
|
Herri honetan badago gehiengo sozial, sindikal eta politiko bat presoena konpondu nahi duena, eta bitarteko guztiak jarri dira». Oraindik ia 250
|
euskal
preso daude. Bestetik, aitortu du Euskal Herrian «oraindik» ez dagoela nahikoa gorputz herri gisa prozesu independentista bat egiteko, «ez dago-eta aliantza nahikorik».
|
|
|
Denon artean orri berri bat idatzi behar dugu, baina baldintza beretan. Ordea, oraindik ere 37
|
euskal
preso daude Frantzian». Bortairuren iritziz, «Frantziak mendeku gogoa eta Madrilekiko menpekotasuna» ditu.
|
|
|
Halako neurri gehiago hartuko direla espero da. Sei
|
euskal
preso daude han gaur egun. Castello II n zazpi euskal preso dira, baina han oraindik ez dituzte mintzategi bisitak kendu.
|
|
|
Hego Euskal Herriko espetxeetan lau
|
euskal
preso daude, eta estatuko besteetan, berrehun pasatxo.
|
|
2021
|
|
|
Bego Atxak eta Joseba Azkarragak datuak eman zituzten atzo Donostian egindako agerraldian: haien hitzetan, 61
|
euskal
preso daude gaur egun lehen graduan (euskal presoen %32), 118 bigarrenean (%62, 5) eta hamar baino ez hirugarrenean (%5, 5). Lehen graduan egoteak eskubideak «murriztea» dakarrela salatu dute Sareko bozeramaileek:
|
|
|
Gaur egun 203
|
euskal
preso daude; horietatik 106 Espainiako kartzeletan, 73 Euskal Herrikoetan eta 22 Frantziakoetan. Sareren arabera, ETAren jardueraren amaierak «salbuespen legediaren amaiera» ekarri behar zuen, baina hamar urte hauetan «urruntzeari eutsi zaio»:
|
|
|
PNV salatzen dut, ozen eta publikoki, azkenaldiko jardueretan
|
euskal
presoei dagokien arloan daraman bidea ikusirik. Dirudienez, bizi osoko espetxe zigorra zuzena da, 7/ 2003ko legearen alde baitago; ultraeskuindarrei bidea irekitzea eta haien jarrera hauspotzea ere normaltzat jotzen du; EITBko irrati eta telebistek isurtzen dituzten gezur edota erdi egiak, nahasmena sortu nahian, punta puntako prentsaren zeregina dira...
|
|
|
Etxerat euskal presoen senideen elkarteak salatu duenez,
|
euskal
presoak dauden kartzela «gehienetan» eten egin dituzte komunikazio intimoak, familiako bisean bisekoak eta bizikidetzakoak, berriro ere. Berriro ere, hala egin baitzuten pandemiaren hasieran, eta hala egin baitute egoera epidemiologikoak okertzera egin duen hainbat alditan.
|
|
|
Puerto hustuta, ez da
|
euskal
presorik egongo Espainia hegoko kartzeletan
|
|
|
2019ko otsailaren 25etik dago kartzelan, behin behinean. Iragarritako mugimenduak aintzat hartu gabe, 22
|
euskal
preso daude gaur egun Kantabriako presondegian; hura da euskal preso gehien dituen Espainiako kartzela. Atzo, hileko azken ostiraleroko legez, elkarretaratzeak egin zituzten dozenaka herritan, eta ehunka lagun elkartu ziren euskal preso guztiak etxeratzearen alde.
|
|
|
gaur egun dauden presoen erdiak. Oraindik 52
|
euskal
preso daude mugimendu iragarpenak gauzatu zain.
|
|
|
Euskal Herrian 23
|
euskal
preso daude gaur egun —bertze zortzi etxean ari dira zigorra betetzen— Espainiako administraziopean dauden presoen erdiak daude 400 kilometro baino urrunago. Frantziaren administraziopean daudenen artean, berriz, %77 daude gertuko kartzeletan, eta gainerakoak, ia laurden bat, 600 eta 1.100 kilometro artean.
|
|
2022
|
|
|
Seniderik ez bisitarik gabe. Hori izan du leloa azken urteotan
|
euskal
presoak zeuden urruneneko kartzeletara hamaika bidaia egin dituen Mirentxin gidarien taldeak. Eta urteotan guztiotan bete du bere helburua.
|
|
|
Euskal presoen aldeko eskubideen mugimenduak anitzetan egindako eskaera da 7/ 2014 legea aldatzearena, motibazio politikoko 50etik goiti
|
euskal
preso baitaude Frantzian betetako zigorrak Espainian kontuan hartu ez dizkietenak. Bi estatuetako auzitegiek ezarritako zigorrak batuak dizkiete, eta, beraz, delitu beragatik zigorra bi aldiz betetzen ari dira.
|
|
|
Gaur emandako datuen arabera, une honetan hamalu preso daude Espainiako espetxeetan, eta hamahiru, Frantziakoetan. Iaz, urte bukaeran, Euskal Herritik kanpo diren espetxeetan 90
|
euskal
preso zeuden. Etxeratek azaldu du preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen alde mobilizatzen jarraituko duela, eta helburu horrekin gaur zortzi, Bilbon, 17:00etan, Autonomia kalea betetzera deitu du.
|
|
2023
|
|
|
Amaiera hori aldarri, milaka lagun elkartu dira berriro Bilbon, bi urteko etenaren ostean. Euskal Herriratzeko eskatzen zuten lehen, eta etxeratzeko eskatzen hasi dira orain; egun 171
|
euskal
preso baitaude, eta salbuespenezko espetxe politika aplikatzen zaie oraindik. Hala, preso arruntek duten espetxe politika izan daiteke giltza:
|
|
|
Irizpide aldaketak eragin nabarmena izan dezake
|
euskal
presoei dagokienez. Orain arte, gradu progresioa jaso bezain laster erdi askatasuneko erregimenean ateratzen ziren, eta, fiskalak helegitea jarri arren, bost edo sei hilabete egin dituzte hala, epaileak hura onartu edo atzera bota bitartean.
|
|
|
Baina honek ez du esan nahi presoen auzia guztiz konpondu denik. Oraindik ere 158
|
euskal
preso baitaude espetxean (urte gordinenetan 800dik gora izatera iritsi ziren, «Dena ETA da» dogmaren ondorioz). Hori bai:
|
|
|
Jende andana bildu zen 20:00etan Andre Maria Zuriaren plazan Sarek eta Etxerat ek deitutako manifestazioarekin bat egiteko; euskal presoei aplikatutako salbuespen politika amaitzeko eskatu zuten bertan bildutakoek. Azken hilabeteetan egin duten bezala, beste behin azpimarratu zuten bi eragileek «etapa berri bat» zabaldu dela; hain zuzen,
|
euskal
presoei dagokienez «esperantza garaia» dela azaldu zuten. Urruntze politikekin amaitu arren, ordea, «salbuespen egoerak» indarrean jarraitzen dutela salatu zuten.
|
|
|
Bigarren aldia izan da, fiskalaren helegiteak tarteko, Subijanari gradu erregresioa aplikatzen diotena. Aurreko astean, berriz, berdin ebatzi zuen Auzitegi Nazionalak Ainhoa Barbarin
|
euskal
presoari dagokionez. Sareren datuen arabera, Eusko Jaurlaritzak onartutako hirugarren graduen %75i helegitea jarri die fiskaltzak, eta askok itzuli behar izan dute espetxera bigarren graduan.
|