|
2005
|
|
|
Zer idatziko genikek, Mikel, egun? Gabi Mouescari Euskal Herrira itzultzeko debekua kendu berri diotela azkenean, baina Filipe Bidarti baldintzapeko askatasuna ukatzen jarraitzen dutela eta Frantziako Estatuko presondegietan ez dela inoiz hainbeste
|
euskal
presorik egon?
|
|
2008
|
|
|
Gaur egun, 750etik gora
|
euskal
preso daude, Amnistiaren Aldeko Mugimenduak urriaren bukaeran eginiko neurketaren arabera. Azken 40 urtean izan den kopuru handiena.
|
|
2009
|
|
|
Guztira Oarsoko eta Bidasoaldeko 61
|
euskal
preso daude Espainiako eta Frantziako kartzelatan sakabanaturik. Haietariko lauri Parot Doktrina aplikatu zaie, eta bertze zazpik preso jarraitzen dute, kartzela zigorraren hiru laurdenak beteta izan arren.
|
|
|
PSE EEk apustu garbia egin du
|
euskal
presoen inguruan dagoen sentsibilitatea murrizteko. Presoen argazkiak erakutsita, terrorismoa goratzen?
|
|
2010
|
|
|
Gaur egun gaitz larriren bat duten zazpi
|
euskal
preso daude espetxeraturik: Jon Agirre Agiriano, Jose Miguel Etxeandia, Jose Ramon Foruria, Mikel Ibañez Oteiza, Gotzone Lopez de Luzuriaga, Josu Uribetxebarria eta familiak eskatuta anonimotasunean dagoen gizonezkoa.
|
|
|
Konparazio batera, Amnistiaren Aldeko Mugimenduak Basauriko eta Martuteneko kartzeletara martxak antolatu ditu gaurko; gaixorik dauden presoak askatzeko eskatzeko. Basauriko kartzelan hiru
|
euskal
preso daude gaixotasun larriekin.
|
|
2012
|
|
|
Baldin badago, gustatuko litzaidake ezagutzea.
|
Euskal
presoei dagokienez, lehendakari izaten bazara, zer egingo duzu. Espetxe politikako eskuduntza ez dago transferiturik, eta horrek bere eremu naturalean egon behar luke.
|
|
2013
|
|
|
Fernandez de Larrinoaren kasuan, Konstituzionalak bat egin du aurreko astean Auzitegi Gorenak ezarritako irizpide orokorrarekin. Denera 30 babes helegite daude Konstituzionalean eta horietatik 27
|
euskal
presoei dagozkie. 2008an aurkeztu zuen babes helegitea Fernandez de Larrinoak Konstituzionalean.
|
|
|
Guztira, hamabi euskal preso geratu dira aske aste honetan, eta 30 Giza Eskubideen Europako Auzitegiak ebazpena kaleratu zuenetik. Beste 24
|
euskal
preso daude Ines del Rioren egoera berean egonagatik giltzapean dituztenak. Kasu horiek datozen egunetan argitzea espero da.
|
|
|
Udal Gobernuaren arabera," presoen eskubideen erreslpetuaren aldeko euskal jendartearen gehiengo zabalaren aldarrikapena kaletik ateratzeko saiakera bat da polizia operazio hau.
|
Euskal
presoei dagozkien eskubideen adarria kriminalizatu eta desagerrarazi nahi du estatu espainiarrak", diote.
|
|
2014
|
|
|
Izan ere, zigor erantsia da barrukoentzat zein kanpokoentzat. Gaur egun 526
|
euskal
preso daude mundu osoko 81 espetxeetan barreiatuta. Horietatik 393 Espainiako 46 kartzeletan dituzte preso, eta beste bost Euskal Herrian dauden lau kartzeletan; Frantziaren menpe dauden 28 presondegietan 116 dituzte, eta bana Portugal, Ingalaterra eta Irlandakoetan.
|
|
|
Euren etxeetatik urrun, oso urrun daude preso gehienak, beraz. 800 kilometrora baino gehiagora daude 218 preso; 1.000 eta 1.100 kilometrora 77 preso; beste 141 preso 800 eta 1.000 kilometrora dauden espetxeetan dituzte; 117 Euskal Herritik 600 eta 800 kilometro arteko presondegietan daude; beste 96 400 eta 600 kilometrotara dituzte, eta soilik 80
|
euskal
preso daude Euskal Herritik 400 kilometro baino gutxiagoko kartzeletan. Ondorioz, hurkoak bisitatu ahal izateko, preso bakoitzaren senide eta lagunek 1.223 kilometroko bidaiak egin behar izaten dituzte astero, batez beste.
|
|
|
Bost
|
euskal
preso daude Granadan. Eremu arrotzean, elkarren babesle eta lagun bakarrak dira.
|
|
2015
|
|
|
|
Euskal
presoei dagozkien eskubideak errespetatu dakizkien aldarrikatzen jarraituko dugu
|
|
|
Azkenik,
|
euskal
presoei dagozkien eskubideen errespetuaren aldarrikapenari eusteko gure borondate politiko irmoa adierazi nahi dugu.
|
|
|
Sei euskal preso dagoeneko Mont de Marsango presondegian daudela ohartarazi du, Euskal Herritik hurbilenik dagoen frantziar presondegian. Etxerat en arabera, espetxe hortan bi
|
euskal
preso daude bakarrik, eta azken hilabetetan egon diren hurbiltzeak" puntualak" izan dira, ministerioaren erranak gezurtatuz. Frantziako Justizia arduradunaren arabera, presoen eskariak banaka aztertzen dituzte, eta preso bakoitzaren egoera aztertzerakoan, gizarteratzea eta etxetik hurbil egoitea konduan hartzen dutela adierazi zuen.
|
|
2016
|
|
|
Azkoitiko Sarek gogorarazi du, Traki ez dela bakarra. " Are gehiago, 25
|
euskal
preso daude gaur egun isolamendu egoeran. Eta ez egun bat edo aste bat.
|
|
|
Espainiako eta Frantziako espetxeetan hamar
|
euskal
preso daude gaixotasun larri eta sendaezinekin.
|
|
|
Presondegietarat martxak Sortuk
|
euskal
presoak dauden estatu espainiarreko eta Bretainiako Rennes kartzelara martxak antolatu ditu: orotara 4 mila jende hurbildu dira espainiar estatu ala Frantziako 48 presondegitara 70 bat autobusetan.
|
|
2017
|
|
|
Akordiorik ez badago, azkeneko presoa 2054an aterako da. Bake iraunkorrik ez da izango
|
euskal
presorik badago. GALeko buruzagiak atera ziren libre azkar kartzelatik??.
|
|
|
SOS plataformak herritarrei borrokan jarraitzeko deia egin die, larriki eri dauden preso guziak askatu arte. Oraindik, 21
|
euskal
preso daudela larriki eririk gogora ekarri du plataformak.
|
|
2018
|
|
|
Presoak lehen graduan mantentzeaz gain, haiek urruntzea eta bakartzea izatea «zigor gehigarria» da, Sareko eledunen iritziz. Gaur egun 33
|
euskal
preso daude bakartuta Espainiako espetxeetan.Espainiako Estatuak euskal presoen aurkako «sufrimendua» betikotzeko asmoa duela salatu dute Azkarragak eta Atxak. Nabarmendu dute, halaber, ETAk emandako aurrerapauso bakoitzeko estatuak «are eta gogorrago» erantzuten duela, eta, sarri askotan, legedia bera urratzen duela, besteak beste, gogoratu dute euskal presoei damua exijitzea ez dagoela legean jasota?.
|
|
2019
|
|
|
Orain Presoak lemapean, hitzordua urtarrilaren 12an izanen da Bilbon eta Baionan manifestazio handiak deitu baitituzte. Sarek emandako datuen arabera, 264
|
euskal
preso daude egun. 210 Espainiako espetxeetan sakabanatuta daude; 40 Frantzian; eta bat Portugalen. Gaixotasun larriak dituzten presoak, berriz, 21 dira.
|
|
|
Administrazioak esaten du berezko heriotzak direla, baina ez da horrela». Jaiki Hadi elkartearen arabera, 21 euskal preso zendu dira Espainiako eta Frantziako kartzeletan, eta beste hamar, kalera atera eta gutxira, gaitz larriengatik.Estatuko espetxeetan ia hogei
|
euskal
preso daude gaitz sendaezinekin. Zortzik anonimatuan egotea hautatu dute, eta 11ren izen abizenak publikoak dira. Txus Martin, Aitzol Gogorza, Ibon Iparragirre, Jagoba Codo, Mikel Otegi, Gorka Fraile, Iñaki Etxeberria, Garikoitz Arruarte, Josetxo Arizkuren, Joseba Borde eta Mikel Arrietarena?.
|
|
2020
|
|
|
Hego Euskal Herriko espetxeetan lau
|
euskal
preso daude; Espainiako Estatuan, berrehun pasatxo; eta Frantziakoan, 37.
|
|
|
Elkarteak joan den urtarrilaren 8an jakinarazi zuen «larriki eri» diren hemeretzi
|
euskal
preso zeudela orduan, eta batzuek «arrisku oso larria» dutela.
|
|
|
Herri honetan badago gehiengo sozial, sindikal eta politiko bat presoena konpondu nahi duena, eta bitarteko guztiak jarri dira». Oraindik ia 250
|
euskal
preso daude. Bestetik, aitortu du Euskal Herrian «oraindik» ez dagoela nahikoa gorputz herri gisa prozesu independentista bat egiteko, «ez dago-eta aliantza nahikorik».
|
|
|
Denon artean orri berri bat idatzi behar dugu, baina baldintza beretan. Ordea, oraindik ere 37
|
euskal
preso daude Frantzian». Bortairuren iritziz, «Frantziak mendeku gogoa eta Madrilekiko menpekotasuna» ditu.
|
|
|
Halako neurri gehiago hartuko direla espero da. Sei
|
euskal
preso daude han gaur egun. Castello II n zazpi euskal preso dira, baina han oraindik ez dituzte mintzategi bisitak kendu.
|
|
|
Hego Euskal Herriko espetxeetan lau
|
euskal
preso daude, eta estatuko besteetan, berrehun pasatxo.
|
|
|
Euskal preso politikoez ari naiz. Etxerat elkarteak aurten argitaratu duen lehen txostenaren arabera, egun 235
|
euskal
preso daude frantziar eta espainiar estatuetako kartzeletan (Etxerat, 2020).
|
|
|
Pandemia garaian, euskal presoen senideek 100 eguneko epea bizi izan dute bisitarik gabe. Hiru hilabete luze eman dituzte euren senide presoak ikusi gabe, eta, gaur egun,
|
euskal
presoak dauden 44 espetxeetatik 30etan baino gehiagotan, aurrez aurreko komunikazioek etenda jarraitzen dute.
|
|
|
Abokatu ikasketak amaitu eta berehala hasi zen Matanzas euskal presoak defendatzen, eta oraindik ere horretan jarraitzen du. Sarek gonbidatuta, Kulturaten izan da asteon," azken 20 bat urteetan
|
euskal
presoei dagokienean egon diren lege aldaketa nagusien" gainean hitz egiten," aldaketa horiek eragin handia izan dutelako haiengan".
|
|
|
Josu kartzelara sartu eta urte batzuetara gure aita hil zen, eta halako gauzak kartzelan igarotzea ez da erraza. Mont de Marsanen hamalau
|
euskal
preso daude guztira, eta hori kristoren aldea da, halako momentuetan bat egiten dutelako beren artean. Halere, bisitak bukatu eta etxera nola iritsiko garen beldurrez egoten da Josu.
|
|
|
Berak badaki urte pila bat egin dituela kartzelan. Halere, hiru
|
euskal
preso daude Gotzonen moduluan, behintzat. Guk bidaiak egin beharrak kezkatzen du hura ere.
|
|
|
Espainiako gobernuaren sakabanaketapolitikaren ondorioz, urrutiko espetxeetarako bidaietan eman dituen ordu luze eta nekezetan ezagutu ditu, senideak ordu erdiz ikusteko, funtzionarioen abusuak, laidoak eta tratu txarrak pairatzen dituzten amak eta arrebak; gela hotzetako kamainetan maitasuna egiten duten emazteak; hamaika manifestaziotan ordu luzez senideen argazkiei eusten dietenak; senide gaixoak espetxetik ateratzeko auzibide antzuetan borrokatzen direnak; autobideren batean bizitza galdu duen bakarren bat ere bai; finean, beren gizonekiko eta haien ideiekiko leial izatea beste aukerarik izan ez duten emakumezkoak. Gaur egun, seiehun eta berrogeita hamar
|
euskal
preso dago, zenbatuta dauzka Estherrek. Zifren hoztasunean, baina, ez du topatzen aspaldian buruan darabilen galderaren erantzuna:
|
|
2021
|
|
|
Donostian, Sarek deituta, eragile sozial eta politiko andana elkarturik, egin duten elkarretaratze jendetsuaren ondotik, ETAko presoei ezartzen dieten" salbuespenezko politika" geldi dadila eta legedi arrunta ezar diezaietela eskatzeko, manifestazioa antolatu du. Sareren arabera 25.000 lagunek parte hartu dute manifestazioan, amaieran Joseba Azkarraga Sareren bozeramaileak erran du oraindik" bide luzea" dagoela egiteko, 104
|
euskal
preso daudelako Espainiako espetxeetan, 20 inguru Frantziakoetan. Horren harira, 2022ko urtarrilaren 8an" berriro Euskal Herriko kaleak betetzeko" deia egin du.
|
|
|
Bego Atxak eta Joseba Azkarragak datuak eman zituzten atzo Donostian egindako agerraldian: haien hitzetan, 61
|
euskal
preso daude gaur egun lehen graduan (euskal presoen %32), 118 bigarrenean (%62, 5) eta hamar baino ez hirugarrenean (%5, 5). Lehen graduan egoteak eskubideak «murriztea» dakarrela salatu dute Sareko bozeramaileek:
|
|
|
Gaur egun 203
|
euskal
preso daude; horietatik 106 Espainiako kartzeletan, 73 Euskal Herrikoetan eta 22 Frantziakoetan. Sareren arabera, ETAren jardueraren amaierak «salbuespen legediaren amaiera» ekarri behar zuen, baina hamar urte hauetan «urruntzeari eutsi zaio»:
|
|
|
PNV salatzen dut, ozen eta publikoki, azkenaldiko jardueretan
|
euskal
presoei dagokien arloan daraman bidea ikusirik. Dirudienez, bizi osoko espetxe zigorra zuzena da, 7/ 2003ko legearen alde baitago; ultraeskuindarrei bidea irekitzea eta haien jarrera hauspotzea ere normaltzat jotzen du; EITBko irrati eta telebistek isurtzen dituzten gezur edota erdi egiak, nahasmena sortu nahian, punta puntako prentsaren zeregina dira...
|
|
|
Etxerat euskal presoen senideen elkarteak salatu duenez,
|
euskal
presoak dauden kartzela «gehienetan» eten egin dituzte komunikazio intimoak, familiako bisean bisekoak eta bizikidetzakoak, berriro ere. Berriro ere, hala egin baitzuten pandemiaren hasieran, eta hala egin baitute egoera epidemiologikoak okertzera egin duen hainbat alditan.
|
|
|
Puerto hustuta, ez da
|
euskal
presorik egongo Espainia hegoko kartzeletan
|
|
|
2019ko otsailaren 25etik dago kartzelan, behin behinean. Iragarritako mugimenduak aintzat hartu gabe, 22
|
euskal
preso daude gaur egun Kantabriako presondegian; hura da euskal preso gehien dituen Espainiako kartzela. Atzo, hileko azken ostiraleroko legez, elkarretaratzeak egin zituzten dozenaka herritan, eta ehunka lagun elkartu ziren euskal preso guztiak etxeratzearen alde.
|
|
|
gaur egun dauden presoen erdiak. Oraindik 52
|
euskal
preso daude mugimendu iragarpenak gauzatu zain.
|
|
|
Euskal Herrian 23
|
euskal
preso daude gaur egun —bertze zortzi etxean ari dira zigorra betetzen— Espainiako administraziopean dauden presoen erdiak daude 400 kilometro baino urrunago. Frantziaren administraziopean daudenen artean, berriz, %77 daude gertuko kartzeletan, eta gainerakoak, ia laurden bat, 600 eta 1.100 kilometro artean.
|
|
|
Estrategia honen helburua da, beraz, “urruntze politikarekin guztiz amaitzea, gradu progresioa era normalizatuan gauzatu dadin ahalbidetzea, eta legedia arrunta aplikatuz,
|
euskal
presoak dagokien etxerako bidea hartu dezaten urratsak egitea”. Horretarako baldintzak daudela azpimarratzen dute:
|
|
2022
|
|
|
Seniderik ez bisitarik gabe. Hori izan du leloa azken urteotan
|
euskal
presoak zeuden urruneneko kartzeletara hamaika bidaia egin dituen Mirentxin gidarien taldeak. Eta urteotan guztiotan bete du bere helburua.
|
|
|
Euskal presoen aldeko eskubideen mugimenduak anitzetan egindako eskaera da 7/ 2014 legea aldatzearena, motibazio politikoko 50etik goiti
|
euskal
preso baitaude Frantzian betetako zigorrak Espainian kontuan hartu ez dizkietenak. Bi estatuetako auzitegiek ezarritako zigorrak batuak dizkiete, eta, beraz, delitu beragatik zigorra bi aldiz betetzen ari dira.
|
|
|
Hasi da Donostiako Manifestazioa. Gogoratu behar dugu oraindik ere 58
|
Euskal
Preso daudela Espainiako eta Frantsesez estatuen espetxetan urrunduak. Mobilizatzea beharrezkoa da oraindik, gaur Donostian eta Abuztuaren 26 Bilbon egingo dugun bezala.
|
|
|
Gaur emandako datuen arabera, une honetan hamalu preso daude Espainiako espetxeetan, eta hamahiru, Frantziakoetan. Iaz, urte bukaeran, Euskal Herritik kanpo diren espetxeetan 90
|
euskal
preso zeuden. Etxeratek azaldu du preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen alde mobilizatzen jarraituko duela, eta helburu horrekin gaur zortzi, Bilbon, 17:00etan, Autonomia kalea betetzera deitu du.
|
|
|
"
|
Euskal
presoek dagokien etxeratze prozesua normaltasunez gauzatzeko unea da. Erronka berri honi guztiok batera ekin nahi diogu, eta Araban ere horretarako lanean jarraituko dugu datozen aste eta hilabeteetan".
|
|
|
" Espetxe periferikoetan eta urrun dauden beste espetxeetan daude preso horiek. Kontrakoa dirudi, baina Estremaran, Salamancan, Leonen, Palentzian, Asturiasen, Darocan, Zueran eta Sorian [Espainia]
|
euskal
presoak daude oraindik. Hori da errealitate krudel eta lotsagarria, Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko presidenteak espetxe politika aldatuko zuela iragarri zuenetik lau urte igaro direnean, indarkeria armatuaren zikloa amaitu ondoren".
|
|
|
Ukaezina da presoak gaur egun etxetik gertuago daudela. Hala ere, Aragoi, Gaztela, Madril, Errioxa eta Kantabriako kartzeletan
|
euskal
presoak daude oraindik. Eta horrekin amaitu beharra dugu".
|
|
2023
|
|
|
Baina honek ez du esan nahi presoen auzia guztiz konpondu denik. Oraindik ere 158
|
euskal
preso baitaude espetxean (urte gordinenetan 800dik gora izatera iritsi ziren," Dena ETA da" dogmaren ondorioz). Hori bai, guztiak aipatu gatazka armatuko alde batekoak.
|
|
|
Gaur egun, 171
|
euskal
preso daude, orotara. Horietarik 13 Frantziako presondegietan daude, 22 Espainiakoetan eta 136 Euskal Herrikoetan.
|
|
|
Orduetan, frantses estatuan, Iparretarrak eta ETAko 200 bat
|
euskal
preso zaudela kontatzen zuten. Garai horietan preso horien egoera, jendartean orokorki guti aipatzen zen.
|
|
|
Amaiera hori aldarri, milaka lagun elkartu dira berriro Bilbon, bi urteko etenaren ostean. Euskal Herriratzeko eskatzen zuten lehen, eta etxeratzeko eskatzen hasi dira orain; egun 171
|
euskal
preso baitaude, eta salbuespenezko espetxe politika aplikatzen zaie oraindik. Hala, preso arruntek duten espetxe politika izan daiteke giltza:
|
|
|
Irizpide aldaketak eragin nabarmena izan dezake
|
euskal
presoei dagokienez. Orain arte, gradu progresioa jaso bezain laster erdi askatasuneko erregimenean ateratzen ziren, eta, fiskalak helegitea jarri arren, bost edo sei hilabete egin dituzte hala, epaileak hura onartu edo atzera bota bitartean.
|
|
|
Baina honek ez du esan nahi presoen auzia guztiz konpondu denik. Oraindik ere 158
|
euskal
preso baitaude espetxean (urte gordinenetan 800dik gora izatera iritsi ziren, «Dena ETA da» dogmaren ondorioz). Hori bai:
|
|
|
Jende andana bildu zen 20:00etan Andre Maria Zuriaren plazan Sarek eta Etxerat ek deitutako manifestazioarekin bat egiteko; euskal presoei aplikatutako salbuespen politika amaitzeko eskatu zuten bertan bildutakoek. Azken hilabeteetan egin duten bezala, beste behin azpimarratu zuten bi eragileek «etapa berri bat» zabaldu dela; hain zuzen,
|
euskal
presoei dagokienez «esperantza garaia» dela azaldu zuten. Urruntze politikekin amaitu arren, ordea, «salbuespen egoerak» indarrean jarraitzen dutela salatu zuten.
|
|
|
Bigarren aldia izan da, fiskalaren helegiteak tarteko, Subijanari gradu erregresioa aplikatzen diotena. Aurreko astean, berriz, berdin ebatzi zuen Auzitegi Nazionalak Ainhoa Barbarin
|
euskal
presoari dagokionez. Sareren datuen arabera, Eusko Jaurlaritzak onartutako hirugarren graduen %75i helegitea jarri die fiskaltzak, eta askok itzuli behar izan dute espetxera bigarren graduan.
|
|
|
Urteko azken mobilizazioa izanik, azke hilabeteetako balorazioa egin du Sarek. Hark gogoratu du duela urtebete ia hogei
|
euskal
preso zeudela Espainiako Estatuko espetxeetan, eta beste 13 Frantziako Estatukoetan. Urte bat lehenago, 2021ean, berriz, ia ehun preso zeuden Espainiakoetan, eta 20 baino gehiago Frantziakoetan.
|