|
2001
|
|
|
Txillardegiri izan behar zaion errespetu handiaren ondorio izan daiteke, akaso: azken finean,
|
euskal
eleberrigintza modernoaren fundatzaileetakoa da. Besteak beste.
|
|
2002
|
|
|
Pixkana pixkana, 1970eko hamarkadaren hasierara hurbilduz joan gara. Garai hartan, eta argitaletxe berrien babesean,
|
euskal
eleberrigintza modernoa anizten eta generoak hedatzen joan ziren. Alde batetik, eleberri sozialetik hurbil zeuden eleberriak argitaratu ziren, prosa erraz eta herri hizkeran idatziak eta birtuosismo formaletatik ihes egiten zutenak.
|
|
|
1950eko hamarkadaren amaiera une erabakigarria izan zen euskal eleberrigintzaren modernizaziorako. Lehenago ere esan dugun bezala, euskal literaturaren kritikariek 1957an kokatu dute, J. L. Alvarez Enparantza" Txillardegi" ren Leturiaren egunkari ezkutua eleberri existentzialista argitaratu zen urtean, hain zuzen,
|
euskal
eleberrigintza modernoaren hasiera. Alabaina, aipatu nahi genuke, orobat," modernitate" kontzeptu labainkorra, eleberrigintzara aplikatua, eztabaidarako eta jarrera elkarretatik nahiko aldenduetarako motiboa izan dela gurean.
|
|
|
Sobre literatura), eta horregatik uste dugu eleberri bakoitzak egitate nobeleskoa ulertzeko era berri bat, poetika berri bat daramala bere baitan. Horren arabera, eta gaurtik ikusita, ez da zuzena
|
euskal
eleberrigintza modernoaren bilakaera azaltzerakoan modernitate tematikoaren eta modernitate formalaren artean bereizketa egitea, bi alderdiak banaezi1 Atal honetan nahiz hurrengoan datozen idazle garaikideen fitxa bio bibliografikoak osatzeko, Felix Ibargutxi kazetaria Auñamendi Entziklopedia interneteratzeko prestatzen ari den lanaz baliatu naiz. nak baitira egitate artistiko batean.... Horrenbestez, zuzenagoa iruditzen zaigu Leturiaren egunkari ezkutuak euskal eleberrigintzako modernitatea berez mugarritzen duela baieztatzea, bilatzen den poetikarekin bat zetozen estrategia narratiboak egokitu baitzizkion eleberri tipologia berri bati, existentzialistari2.
|
|
|
M. Bradburyk El mundo moderno lanean (Edhasa, 1990) egiten dituen planteamenduei jarraituko bagenie, esan genuke euskal eleberrigintza XX. mendearen erdialdea arte nagusi izan zen estetika historiko eta ohiturazkoa alde batera utzi eta mende hasierako Modernism haren berrikuntzak bere egiten zituen modernitate osteko eleberrigintza bihurtu zela. Bestela esanda, egun
|
euskal
eleberrigintza modernoa esaten diogun horrek, zeina sortu baitzen 1957an lehen lan existentzialistaren eskutik, errealitatean lotura zuzena duela II. Mundu Gerra osteko proposamen europarrekin, alegia, modernitatearen amaierara hurbiltzen ari den eleberrigintzarekin. Espainian, Katalunian edo Frantzian apurka apurka eman zena (errealismoa; eleberri modernoa:
|
|
2019
|
|
|
Arlo honen inguruan hainbat lan argitaratu ditu. Soziologian lan handia egin duen arren, idazle izateagatik eta batez ere,
|
euskal
eleberrigintza modernoan egindako ekarpenagatik egin da ezagun. 1967an Lur argitaletxea sortu zuen Gabriel Aresti, Arantxa Urretabizkaia, Ibon Sarasola eta beste idazle batzuekin batera, eta Kriseilu argitaletxeko kidea ere izan zen.
|
|
|
Aho batez aitortzen zaio egileari
|
euskal
eleberrigintza modernoaren aitzindarietako bat izatea, eta Europan indartsu zeuden korronteak ezagutu eta bere literaturara aplikatu izana. Aurrerago ikusiko dugun moduan, Saizarbitoriaren literaturaren bigarren aldian (1995etik aurrerakoan), korronte errealistari heldu dio eta sortu dituen lan mardulek sistemaren erdigunean kokatu dute.
|
|
|
Euskal literaturaren kritikariek 1957an kokatu dute, J. L. Alvarez Enparantza" Txillardegi" ren Leturiaren egunkari ezkutua eleberri existentzialista argitaratu zen urtean, hain zuzen,
|
euskal
eleberrigintza modernoaren hasiera. Hori baino lehenagoko aroan, bitartean, euskal eleberrigintza tradizionala edo ohiturazkoa gisa sailkatua izan da, modernoarekiko oposizioz.
|