|
2008
|
|
|
Argumento horiek formalak izanik ere nahiko ahulak dira, J. Lakarrak in> xten > > erakutsi duen bezala (1996): euskaraz/ a/ bokalaren ugaritasuna ez da Vennemann ek aldarrikatzen duen adinakoa, batez ere/ e/ bokalari ateratzen dion aldea ikusten denean, eta ez ditu aitzin euskararen fonema sistema eta formen distribuzioa batere kontuan hartzen, aitzin euskarak/ p/,/ m/,/ w/, labiobelareak e.a. edo sC, sCR itxu rako hasierak inoiz
|
euki
izan balitu bezala. Azkenik, euskal artikuluari ematen dion horrenbesteko antzinatasuna ez du azaltzen, euskalari guztien iritzitan euskal artiku luak (ez a (k) soilik, baita au> > eta ok> ere) euskal deklinabide mugatua sortzearekin batera lehenagoko erakusleetatik datozela ederki jakin arren.
|
|
|
Alde batetik, behin eta berriro azpimarratu dut euskalki guztietako fraseologia, lexiko propio, ezberdin eta berezitua, ezin utzizko aberastasun iturri bikaina gertatzen dela guztion euskara batua osatzeko orduan. Baina hitz berberaren aldaera hutsez ari bagara, (beltz/ baltz, > direla/ dirala, > eduki/
|
euki
, elkar/ alkar/ elgar, > rabaki/ erabagi, > a, > e, > no, > > argi esan behar da hor ez dagoela inolako lexiko aberastasunik, Mitxelenak inoiz salatu zuenez, eta bai erraztasunerako, normalizaziorako eta elkar aditzeko oztopo absurdoak.
|
|
|
tan bearko dozu/ zeure> aldean medikua? (6r),, zeure> borondateori bestegan daukazuna legez, ezta mirakuru nigaz konturik
|
euki
eza? (11v).
|
|
|
Gogoratu eraguin eban, zelan Guipuzkoako Diputaziñoak aleguin andiak eguin zituan Euskerea eskoletatik kanpora atera ezeguian; baiña Españako aguintedunak ezeutsala eguin jaramonik. Erregutu eban barriro be eskatuteko, ta euskaldun guztien laguntasuna
|
euki
ezkero, lortu leitekela auza, orduan lortu ezin izan zana241.
|
|
|
Euzkera mattedogunak, geu, be, bazterrian geratu biar gintzazan, eta geratu be egin geban. Ezingeban artuemonik
|
euki
Jeltzaletasuna ostikoka erabillan Bazkun arekin.
|
|
2012
|
|
|
Joan deunaren olerki munduko izkuntza guztietara itzulia, jainkozkoa da osorik, fedez ezagutu, itxaropenez bizi ta maite suaz ikutzen eban Jainko Jaunak eraginda sortua ta liburuetan txinpar jarioka itxia. Ta etenbako artu emona Jainkoaz
|
euki
eban Teresa deunak, naiz itzaskatuz idatzi naiz neurtuetan, goi iturrietatik artua damosku beti. Poesia loratan dagon arima baten usaiña ba, da, Teresa deuna olerkari bikain dogu (Onaindia 1969a:
|
|
2021
|
|
|
Ikus ditzagun aditz partizipioarekin osatutakoa moldearen adibide batzuk: Trumoia hurbil ote zegon iduripenak eman zion, nahiz ta zein aldetatik joko zun ezin igarri (Etxaide); Bada aipatu ditudan hitzak ez dira baztertzekoak, nahiz eta erdaratikoak izan (Mitxelena); Badira emakume batzuek bidean bilatzen dituzten txotx guztiak etxera eramaten dituztenak, nahiz eta etxean gurdikada egurrak saltzeko
|
euki
(Agirre); Bada munduan gosez hiltzen denik, nahiz ta janariak izan (Villasante); Uriko mutil guztiak ondotxu ekien aldi edo belaun aldi hartako lorarik usaintsuenak zeintzuk ziran, nahiz ta aberatsak ez izan neskatilok (Erkiaga).
|
|
|
Hona adibide batzuk: [...] berak asko eta gazte frenu gabeak izan arren ere, gertakizuna egiyaz, inguramen guziei ondo begiratu ezkero, mirari modutzat
|
euki
leikeana (J. I. Arana); Gaia berez oso ona izan arren ere, era arrunt gordin eta nabarmenean azaltzen digulako eragotzi lezaiguke (M. Atxaga); Tentuan eta arretaz ibilli arren ere, zenbat ez behar bide bazterretan (M. Atxaga).
|
|
|
Mendebaldean bereziki, baina anitzetan ekialdean ere antzera suertatzen da (bereziki bertsogintzan), partizipioa molde bertsuan erabiltzen da: Unamunok
|
euki
bear dau alako gomuta samar lautsotsu bat[...] eta geiago barik ‘or joak’ eta ukondoa sartu, sinestu, ta esan, ‘di’ atzizkiak arboleda dikurrela (Kirikiño); Ni Ajenan bi urthez, libre nintzala ustez,/ Bena aita orano ez ase mendekatzez;/ Jaun horier galthatü ükhen otoritatez,/ Presu begiratzeko librantxaik ükhen gabez,/ Eta ere edüki hamar ilabatez. / Ni Ajenan libratü, etsaien artin sarthü/ Hunak galdürik, haurrak dohakabe baratü,/ Eni hen ikhustiak odola alteratü,/ Atzione triste bat süjet hartarik heltü,/ Harzara jüstiziak ni berriz preso hartü (Etxahun).
|