|
2001
|
|
|
Lapurdi, Zuberoa eta Nafarroa Behereko euskal lurretaz solastatzen denean, lehenikhizkuntza mailan terrae nullius bat dela gogoan atxikitzekoa da; alabaina, mendezmende Etxeparek plazara lehiatzen zuen elea hein batean, publiko? izanik, azkenehun urte hauetan
|
etxeetako
sukalde ilun, pribatuetan, ahalgez eta munduberriarekiko ezintasunaren ideologiaz, itorik?
|
|
|
Urtean behin kultureragileak oroitzen dira, idazleak, irakasleak, kantariak, musikariak, kirolariak... badirela, euskaldun eta emazte direnak. Bizkitartean emazteek euskararen irakaskuntzan, osasungintzan, aministrazioetan,
|
etxeetako
sukaldeetan eta abarretandaudelarik, Taylor-en erara antolaturiko lantegietako kateetan sator eta inurri lanadaramate, isil isilik, iraganaren, orainaren eta haurren bidez geroaren arduradunizatera deiturik. Fede judu kristauak jarri zion prokreatzearen betekizunaz gain, hogeigarren mendeak etxetik (baserritik) kanpo izerdiaren trukean jardutekobetekizuna luzatu dio.
|
|
2004
|
|
|
Propietate horrek balio erantsia ematen dio oliba olioari, eta giza kontsumorako abantaila gehien dituen gantza dela berresten du. Azterketa hori egiteko, Espainiako ikertzaileek Malagako Arbela herriko 538
|
etxeetako
sukaldeak esperimentazio laborategi bihurtu zituzten. Sukaldean erabilitako olioaren laginak hartu eta laginen polimero polarren mailak neurtu zituzten.
|
|
2008
|
|
|
Gure hizkuntzen kasua da, atzerritarrena, emakume eta umeena. Erritualki egiaztatzen ahal ez den bortxa,
|
etxeetako
sukaldeen intimitatean garatzen da, haurren eta emaztearen kontra, biolentzia, alor askotako zerbitzu publikoak bezala, pribatizatua bailitzan.
|
|
2009
|
|
|
Kotiloietan edo
|
etxeetako
sukalde epeletan egin zitzaion abegi urte berriari Euskal Herrian, horretarako ez baita toki esanguratsurik izaten. Baina behin kanpaikadak entzun eta mahatsa janda gazte eta horren gazteek badakite nora joan:
|
|
2011
|
|
|
Ohituretan sustraitutako ospakizun eguna izaten da urtarrilaren 1a, eta usadio horiek nolakoak, halakoak izaten dira bateko eta besteko ongietorri festak. Urtezahar gaua kotilioietan edo
|
etxeetako
sukaldearen epelean pasatu zuten Euskal Herrian askok eta askok, eta atzoko goiza, berriz, gertuko mendira igota. Goizaren dotorea baliatuta, eguzki izpien goxotasuna eta salda beroa eta xanpaina izan zituzten bidelagun aukera hori baliatu zutenek.
|
|
2012
|
|
|
Azken urtean, Osalanek hainbat neurketa egin ditu euren enpresan, eta hango airearen egoera «onartezina» zela zioten. Baina aglomeratua
|
etxeetako
sukaldeetan muntatu behar denean, egoera okerragoa da, lehorrean mozten baita, eta hauts gehiago harrotzen da. «Pentsa zenbat silize hauts arnastu dudan nik orduan, 24 urteko ibilbide profesionalean».
|
|
2014
|
|
|
" Elkarren beharra ez dute bada guardek eta kontrabandistek!". Emazteak, Ainhoako
|
etxeetako
sukaldeetan, arrosarioen higatzen, guardek arrastatu gazteak ez daitezen etxekoak izan. Gizonak, Ainhoako ostatu karriketan, ahapeka mintzo, berrien galdatzen.
|
|
2016
|
|
|
Etxeko sukaldeko tiraderan,
|
etxeetako
sukaldeetako tiradera guztietan bezala, hiruzpalau ginbalet egon ohi ziren, modelo ezberdinetakoak. Etxeko biztanle bakoitzak gogokoen bat.
|
|
2018
|
|
|
Epelde Larrañaga y Cía, berriz, 1898an hasi zen lanean, eta urtean bi tona eta erdi jute eta trentza egiten zituen, ehun mila kilo abarketa telarekin batera. 1924 bukaerarako, abarketagintzan aritzen ziren 27 lantoki kontatzen ziren herrian, kaleko bebarruetan eta
|
etxeetako
sukaldean egiten zen abarketa lanaren zati handi bat pixkanaka lantoki berrietara biltzen joan baitzen. Abarketagintza sektorean nagusi izatera heldu zen Azkoitiko industria; izan ere, lan horretarako 72 makina zituen, eta estatu guztian beste 25 makina bakarrik zeuden, horietatik 13 Gipuzkoan.
|
|
2019
|
|
|
Svetlana Aleksievitx-en Gerrak ez du emakume aurpegirik liburuaren irakurketak izan zuen eraginik emakume bertsokideen testigantzak biltzen hasteko asmoan. Urte erdia eman nuen bertsokideak elkarrizketatzen tabernetan, terrazetan, euren
|
etxeetako
sukalde eta egongeletan, gure etxean bertan. Haien hitzak antolatzen eta entzundakoari buruz gogoetatzen aritu ostean, gaur egun plazan kantatzen duten 15 emakume bertsolariren testigantzak bildu ditut hemen.
|
|
2021
|
|
|
Ikaragarri gustatzen zaizkit mitologiarekin zerikusia duten elezaharrak. Zaharrak dira, eta gainera belaunaldiz belaunaldi kontatu izan dira baserrietako eta
|
etxeetako
sukaldeetan. Hori gutxi ez balitz, oraindik Marik bere indarra, zintzotasuna, justizia transmititzen digu; Sorginek, aldiz, festarako gogoa, edabe majikoak sukaldatzeko grina; Sugaarek indarra, autoritatea; Tartalok...
|
|
2022
|
|
|
Likatsu lerratzen dira ur ilunean. Urpean murgildu eta hondaturiko
|
etxeetako
sukalde eta geletan ezkutatzen dira. Ilunpean egiten dute lo, begiak zabal zabal.
|