|
2004
|
|
|
Garai hartakoak ditugu Diane eta La Vieille Helene lanak, adibidez. Azken hau
|
etxean
neskame lanetan aritzen zen adineko emakumearen irudi goxoa da, 17 urte besterik ez zituenean egina. Erakusketan aurrera joan ahala nabarmena da lanen bilakaera.
|
|
2006
|
|
|
Kanpoan egindako urteek halako nagusitasun natural bat eman ziotela entzun dio noizbait izekori. Bilboko handiki
|
etxean
neskame ibilitako urteetan asko ikasi zuela erakutsi nahian ibiltzen zela. Jatetxera atzerritarren bat agertuz gero, amantala sukaldean utzi eta bera irteten omen zen hauek zerbitzatzera eta, berdin ingelesak zein frantsesak izan, gaztelaniaz poliki poliki eta hitz bakoitza ondo ahoskatuz hitz egiten omen zien:
|
|
2009
|
|
|
1894an Placeren
|
etxean
neskame jarri zen Martha. Hilero 15 dolar ematen zioten.
|
|
2010
|
|
|
Horren arrazoia eskatzen badidazu, ez dizut arrazoirik emango, baina nabaritu egiten dut, fedeak ere bere arrazoi ezkutuak ditu-eta??; beste egun batean, baina, arrazoi arruntago bat eman zidan, bere psikologiarekin lotuago egon zitekeena: . Romana
|
etxean
neskame izan genuen, eta Ama Birjina neskameari agertu bazaio, etxekoandreari ere zera. Ezta, Gabino??; hain logikoa iruditu zitzaidan amaren arrazoibidea, amaren irrika nire irrika ere bazen, arrazoibide logiko guztiak subjektiboki logikoago egiten zituena?, non baietz esan bainion.
|
|
|
Baina Romanarekin ere, aste pare batean izan genuen
|
etxean
neskame, arestian esan dizut, izan zuen aldaketarik; gure amak, izan ere, atsegin zuen neskameei hasieratik beretik, lehen egunetik, beraz?
|
|
|
Romana? hainbesteraino, non doña Gertrudis ere, ama alde batera utzi eta Romanari begira jarri baitzen berriro, urtebete lehenago
|
etxean
neskame izan genuenak arrosario bat baitzuen, soinekoaren gerrikoaren inguruan bilduta, berak egun batzuk lehenago iragarri bezala; bi mirari iragarri zituen Romanak eta, hiru hilabeteko lehortearen ondotik, bitik bi!; bi mirari haiek, gainera, hiru ziren gure kasuan, amari ere Ama Birjina agertu baitzitzaion, antza?
|
|
|
Baina Romanarekin ere —aste pare batean izan genuen
|
etxean
neskame, arestian esan dizut— izan zuen aldaketarik; gure amak, izan ere, atsegin zuen neskameei hasieratik beretik —lehen egunetik, beraz— etxeko arauen berri ematea, zuek hor eta ni hemen... etxekoandrea neskameengandik bereizten zuèn marra argi eta garbi ezarriz... behin marra eta distantzia ezarrita halaxe jokatzen baitzuen, aginduak zehatz mehatz markatuz; amak, beraz, ez zit... " Iraganean, zuek bezalaxe, ez nintzen ezer izan, baina gaur banaiz zerbait:
|
|
|
Horren arrazoia eskatzen badidazu, ez dizut arrazoirik emango, baina nabaritu egiten dut, fedeak ere bere arrazoi ezkutuak ditu-eta..."; beste egun batean, baina, arrazoi arruntago bat eman zidan, bere psikologiarekin lotuago egon zitekeena: " Romana
|
etxean
neskame izan genuen, eta Ama Birjina neskameari agertu bazaio, etxekoandreari ere zera... Ezta, Gabino?"; hain logikoa iruditu zitzaidan amaren arrazoibidea —amaren irrika nire irrika ere bazen, arrazoibide logiko guztiak subjektiboki logikoago egiten zituena—, non baietz esan bainion.
|
|
|
" Hara arrosarioa...!", amaren erantzun laburra estali zuena; garbi zegoen, hortaz, zein zen jendearen arretagunea: Romana... hainbesteraino, non doña Gertrudis ere, ama alde batera utzi eta Romanari begira jarri baitzen berriro, urtebete lehenago
|
etxean
neskame izan genuenak arrosario bat baitzuen, soinekoaren gerrikoaren inguruan bilduta, berak egun batzuk lehenago iragarri bezala; bi mirari iragarri zituen Romanak eta, hiru hilabeteko lehortearen ondotik, bitik bi!; bi mirari haiek, gainera, hiru ziren gure kasuan, amari ere Ama Birjina agertu baitzitzaion, antza...
|
|
2012
|
|
|
Egunez erdi lo, gauez ia esna, sofan erdi etzanda joaten dira orduak, pelikulak ikusten eta gutiziak jaten. Ama sarri joaten zaio sukaldeko lanak eta garbiketa egitera, nahiz eta bere
|
etxean
neskamea arduratzen den horretaz. Amak aldiro aholkatzen dio Aingeruri gurasoen etxera itzul dadila, bera bakarrik moldatzen ez den bitartean behintzat.
|
|
2013
|
|
|
Ondo bizi gaituk, baina ez kalifak lez. Gure ama amamek ez ditek
|
etxean
neskamerik nahi, pentsa. Gehiago esango diat:
|
|
|
Ondo bizi gaituk, baina ez kalifak lez. Gure ama amamek ez ditek
|
etxean
neskamerik nahi, pentsa. Gehiago esango diat:
|
|
2014
|
|
|
Hogei neska izaten zituen etxean ikasten. Hori dela eta, gure
|
etxean
neskamea izan dugu beti. Lehenengoa amaren ahizpa izan zen, 17 urteko neska gaztea, izeko Estefani.
|
|
2015
|
|
|
Izebaren
|
etxean
neskame zeuden hiru emakumeak (ik. 4 zenb.).
|
|
2016
|
|
|
Cohèn zaharrari begiratzen nion, sukaldeko atetik agertzera ausartzen zen aldi bakanetan: Ricca Cohèn, hirurogei urteko emakume ezkongai agurgarria, via Vittoriako zahar etxetik irtendakoa fedekide aberats batzuen
|
etxean
neskame hasteko, baina berriro hara, zahar etxera itzultzea beste asmorik ez zuena, bai eta, garaiak areago okertu baino lehen, bertan hiltzea ere. Azkenik, neure buruari ere begiratzen nion, pareko ispiluko ur opakoan islatuta; ni ere ilea urdintzen hasia, ni ere engranaje berberean harrapatua, baina uzkur, artean etsi gabe.
|
|
2017
|
|
|
Tira, Iñigoren aita, Iruñeko erdi mailako funtzionario askoren biziaren parekoa izan zen. Eta beste asko bezala, erdi goi mailako auzo batean pisu bat erosi zuen ahal izan zuenean, trajedun atezaina,
|
etxean
neskamea, langileendako bigarren sarrera apal bat eta igogailua barne. Nahiz eta igogailua, erdi aroko kartzela baten itxura izan.
|
|
2019
|
|
|
–Duela urte pare bat nagusiak esan zidan nire ama gaixorik zegoela eta harengana joaten utziko zidala, baldin eta aurretik lan bat egiten banuen beretzat, isilune laburra egin zuen Nadiak?. Adineko emakume baten
|
etxean
neskame sartzeko agindu zidan, zigarretari atxiki luze bat egin ondoren, hizketan jarraitu zuen?: Emakume haren bihotzean sartzea lortzen banuen, nire dokumentazioa eta diru pixka bat eman, eta nire amaren ondora joaten utziko omen zidan.
|
|
2020
|
|
|
Luisa Galarza Ostiza: Vilagude Echalucetarren
|
etxean
neskame, Micaelaren ahizpa.
|
|
|
Aurora Viñuales Árguedas: Echaluce Chivitetarren
|
etxean
neskame.
|
|
|
Ustekabean zirrarari eutsi behar izan dio Matildek, lotsaz gorrituta. Hamar urte igaro dira baina Matildek ezagutu ditu Auroraren begi beltz distiratsuak eta
|
etxean
neskame zegoela mototsean bilduta eraman ohi zuen ile kizkurra, orain harro harro aske daraman arren. Matildek aldentzeko keinua egin du baina Auroraren begiradak harrapatu egin du segundo batzuez.
|
|
|
etxeko lanez gain, bere kargu ditu aurki bi urte beteko dituen Pablo eta Amparo. Echalucetarrenean zerbitzatzen hasi zenean, ez zuen irudikatu ere egingo alabaren
|
etxean
neskame bukatuko zuenik. Ilobek Iruñera ekarri zuten egunean, ohartarazi zioten etxera itzultzeko, gustura ez bazegoen.
|
|
|
1936ko irailean iritsi zen amona Parisera, hilabete batzuk Landetako ahaide batzuekin pasatu ondoren. Familia aberats baten
|
etxean
neskame sartzea lortu zuen eta beraiekin eman zituen urte dexente. Alemanak Parisen sartu zirenean, ordea, goitik behera aldatu zitzaion egoera.
|
|
2022
|
|
|
Guztien artetik Olga Ignatievna andereñoa zen –Vankaren lagun kuttuna– lan horretan gehien murgiltzen zena. Vankaren ama Pelageia artean bizirik zegoenean, eta jauntxoen
|
etxean
neskame lanetan zebilen garaian, Olga Ignatievnak Vankari gozokiak eman ohi zizkion, eta, beste zereginik ezean, Vankari irakurtzen, idazten eta ehun arte kontatzen irakatsi zion, baita quadrille dantzatzen ere. Pelageia hil zenean, ordea, Vanka umezurtza aitonarengana bidali zuten zerbitzarien sukaldera, eta sukaldetik, berriz, Moskuko Aliakhin zapatariarenera.
|
|
2023
|
|
|
Izura Azmekoa jaiotzez, Maria Iribarne Dubois zuen grazia. Neska gazte zela, apaiz baten bidez —nola ba, bestela! — Kubarako bidea hartu zuen, ingeniari eta markes zen nafar baten
|
etxean
neskame lanak egiteko. Han ezagutu zuen bere jaioterrian indiano etxe bat eraikitzea amesten zuen Manuel Fraga Bello galiziarra.
|
|
|
–Haren esanetan, orain, hamalau urte betetzearekin, zerbitzatzera joango naun andereren baten etxera. Lehenago ez nain bidali
|
etxean
neskame izan nauelako: garbitu, kozinatu, lurra garbitu... erreparatu esku hauei...
|