|
2002
|
|
|
Ona:
|
etxe
bat, eliza bat, uritxo bat bi, bere lanak, bere maite zituak, ilerri bat. Besterik ezer ez.
|
|
|
Aberkide bat gitxijago dogu euzko abertzaliok; mendigoxaliak lagun baten utsa dabe; euzkotarren itsasuan arrantzale bat gitxijago da; Euzkadi" ri seme zintzo batek betiko agur egin dautso, euzko
|
etxe
baten seme apal, langile eta maitagarrijaren utsuna dago. Negar zotiña besterik ezta entzuten.
|
|
2003
|
|
|
Ez dakigu garbi, egia esan, mugatik edo barkuz etorri zen, baina Bartzelonara ailegatu zen edozelan ere. Han ere ba ei zituen kontaktuak (lagunak edo ezagunak) eta haietakoren batek utzitako portu inguruko
|
etxe
baten egon omen zen, baina ez gurasoak bizi ziren etxean. Soldadu izateko izena eman zuen, seguruago baitzen.
|
|
|
Kafe
|
etxe
bat ikusi ta barrura.
|
|
|
Urrunegi zegoala Jaime Ostos kalea bere lanera joateko, Moncloa deritzan enparantzan hartu behar baitzuan autobusa egunoro egunoro. Halan ba, Moncloaren inguruetako
|
etxe
batean sartu zan apupilo eta alde egin zuan, bainan Fernandonekoekin egindako adiskidetasuna hautsi gabe.
|
|
|
Fernandonetik hirurehun bat metro,
|
etxe
bat egiten ari dira. Langileek txindurriak bezela diardute lanean.
|
|
|
Bueno, Fernando erran zion, eskua luzaturik, banijoa! Esan dit zure andriek nola juun biher duan denbo" a, eta beste
|
etxe
batera juuteko. Denbo" a asko e" on naiz zure etxien eta sentitzen det juun biher izetie.
|
|
|
" Rito melkita" eritxona erabilten eban (hau da," rito bizantino", baina arabe hizkuntzaz), eta ia egunero holantxe emoten eban meza santua Derioko Seminarioan, bere ikasleetarikoren batek lagunduta. Arabez be sarritan emoten eban, han Derioko
|
etxe
baten beragaz eukazan gazte palestinar batzuentzat. Derioko Seminarioan gerkeraz (griegoz) emoten eban, ikasleak be hizkuntza honetan aurreratuak eukazalako, batez be," Perficit" izeneko kurso berezia egiten ebenak.
|
|
|
gerratean, 1937 urtean, ni 5 urte eginbarriko umemokoa nintzala. Ebakuazinoa zala eta, ilunabar baten Etxebarriko Zubibarri ondoko
|
etxe
batera eroan ginduezan, kamioi zahar baten ganean pilatuta. Gure amaren nebarik zaharrena Asentsio panaderue han bizi zan, eta beronen etxean hartu ginduzan gu laurok (gurasoak eta anaia biok) eta Iurretako beste senide batzuk, ganadu ta guzti.
|
|
|
Amaitzeko, esan dagidan Manu Ziarsolo Bilbon jaioa dala, 1902garren urtean; aita, elorrioarra, eta ama, bermeotarra. Hazi, Ermuan egin zan, eta hangoxe baserri
|
etxe
batetik hartu eban Abeletxe izenordea. Euskal aldizkari askotan argitaratu ditu bere lanak.
|
|
2004
|
|
|
Hemen dago umearen umea! Haur
|
etxe
bat balitz ere..., eta etorriko direnak gainera, horretan oso langileak baititugu ijitook. Oso langileak dira horretan, bai, eta ongi betetzen dituzte berezko legeak artifizialkeria ta haragikeriarik gabe, bizi alarguntza edo poligamia edo dibortziorik gabe.
|
|
2005
|
|
|
Solaskideek esan deutsienez Fuerteventuran dagoz, Fuerteventurako harrera
|
etxe
baten. Fatimak ez daki jakin zer dan Fuerteventura, ezta non dagoan be.
|
|
|
Fikzio zantzuok badute zerikusia ibilitako lekuen zenbait topikorekin. " Harpa Liluragarria" ipuinean, adibidez, Britainia Handiko
|
etxe
bateko mamu batekin egiten dugu topo; amaierako ustekabe ironikora garamatzan" Nubia" ipuinean, emakume tratulari arabiarrak agertzen zaizkigu;" Galata Torrea" ipuinak Istanbulen gertatzen den misteriozko enkontru anbiguoa du aipagai, eta" Nirvana" ipuin epistolarrean Ganges ibai sakratuaren ertzean hiltzera geratzen den bidaiari nekatu baten azken hitzak jasotzen di... Horietan eta besteetan, hala ere, bidaian zehar egindako enkontruek osatzen dute kontakizuna, bidaiarekin batera bigarren ardatz nagusia.
|
|
|
Egia esan ipuinak Kafka ekartzen digu gogora. Ipuinak protagonista" Europa erdiko hiri haundi batekoa" dela diosku, Kafka Pragakoa zen, eta ipuineko protagonista bezala, enplegatu gris bat izan zen aseguru
|
etxe
batean, gauez idazteari emana inguruko asperduratik irtetearren. Ipuinak ere badu nahikoa absurdutik, milaka bertso ezabatu azkenean bakar batekin geratzeko.
|
|
|
Ebanjelioak ongi irakurtu behar dira beraz eta ez aiztur ukaldika pozi osoak moztuz. Gogoratzen zait Uharte Garaziko
|
etxe
batean belarretan ari nintzen batez, Jehovaren Lekuko pare bat etorri zela eta bere predikua atera, nor nintzen jakin gabe: " 144.000 toki baizik ez da zeruan".
|
|
|
Zer tresna miresgarria ez du hor asmatu gure teknikak! Zahar
|
etxe
batetan, denek ahantzia, amodiorik gabe, aulkia nahi bezainbat perfekzionatua izana gatik, ez zuen zorionik gozatuko ordea gizon horrek. Egun oroz telefonoari esker, etxekoekin" komunikaturik" ere.
|
|
|
Chanteloup les Vignes izen poetikoa daukan Paris ondoko hirian dotzena erdi bat mutiko auzitan dira: 17 urteko neska bat bildu dute beren saretarat,
|
etxe
bateko sotora eraman eta aldizkatuz, batak bestearen ondotik bortxatu. Auzitan dira.
|
|
|
hala nola ordenako lehendakari nagusi bi aldiz izendatua izan bada norbait, apez edo serora soil itzultzen da, bere lehendakari denbora bete ondoan. Bestalde, ez ditzakete karguak meta, hala nola, probintziako eta beste
|
etxe
batetako buru denbora berean: hautetsi bat, kargu bakar bat!
|
|
|
Chirac Frantziako lehendakari sartu delarik 2002an, amnistia partziala erabaki baitu, xakur eta gatuen kontra bortizkeriak eginik kondenatuak izanak zirenei ez die barkatu, emaztekin bortitzak izanak zirenei aldiz bai46! Gure Iparralde maite honetan ere badugu emazte horien ihesleku den
|
etxe
bat Baionan. Eta nehork ez zuen horrelakorik aipatzen ere orain arte!
|
|
2006
|
|
|
Anderrek olerkari izan nahi dau, horregaitik etorri da uriko alde tristeenera. Bertan ganbara bat alokatu dau urigintza planaz kanpo dagoan
|
etxe
baten.
|
|
2007
|
|
|
Itsaso Atlantikoko kostaldera joan gara, La Palomara, ahizteak eta amak hondartzea gura dabela ta. Hareatzatik bi minutura dagoan
|
etxe
baten egon gara, eta bizikletaz herrian ibili. Gure artean berba eta berba egon gara, aspaldiko kontuen ganera jarduten.
|
|
|
Buenos Airesera etorri gara. San Telmo auzo zaharrean hartu dogu ostatua, konbentu izandako
|
etxe
baten. Konbentuak etxebizitza txikietan egozan bananduta, barruko patiora begira.
|
|
2008
|
|
|
Izerditan blai lanean ziharduenei edaria eskintze hori be ez ei zan bardina izaten, beste etxe batzuetara joaten ziran anaiei entzun neutsienez. Baserri batzuetan ederto zerbitzen eben baina auzoko
|
etxe
bateko emakume zeken batek edaritan gitxi gastatzeko modu egokia asmau ei eban: Kafeontzia hartu, adibidez, eta modu berezi honetan eskintzen eban:
|
|
|
Irakasten ona, dana esan behar da. Bilbotik etorten zan eta auzoko
|
etxe
baten egoten zan apopilo aste osoan, Aixerdiko tabernan.
|
|
2009
|
|
|
Euretariko bat satsa ematea izaten zen, sats totoa izenekoa. Aldea
|
etxe
batek satsik ez zeukanean, eraiki berria zelako edo ez zuelako behar zuen beste, jabea etxerik etxe joaten zen auzunean satsa eskatzen, eta ahal zuenak gurdikada bete sats ematen zion. Ostean, eskaleak jatordua ematen zien lagundu zioten guztiei.
|
|
|
Inoiz, txizontzia eguneko lehen gernuaz bete eta etxeko atarian uzten zuten. Halakoetan, seinek sarritan beste
|
etxe
batera egiten zuten ospa. Etxe batzuetan, ontzian txiza egiteko esaten zitzaien umeei, ezpabere ez zela oparirik egongo.
|
|
|
Ohitura zabala zen lehenago, eta denbora luzez, norbait alargun geratuz gero, bere ezkontide zenaren anaia edo ahizparekin berriz ezkontzea. Etxe bateko anaiak beste
|
etxe
bateko ahizpekin ezkontzaz elkartzea ere guztiz ohikoa zen. Horretara, anaia bata, bestearen heriotzaren aurrean, haren familiaren kargu egiten zen.
|
|
|
Elkarte guztiz autonomoak izaten ziren, eta nekez jotzen zuten justizia ofizialera elkarteko kideen arteko auziak konpontzeko. Era berean,
|
etxe
bat erretzen zenean, ohikoa izaten zen jabeek senideei eta beste auzune zein herri ezberdinetako bizilagunei laguntasuna eskatzea. Dirutan, egurretan edo esku beharrean kobratzen zen laguntza hori etxerik etxe eskatzen zuten.
|
|
|
Eta hain zuzen ere, metodo horrek ekarri zuen etxe erre ermandadeen gainbehera handia. Izan ere, askok edo gutxik egin,
|
etxe
bat erretzen zenean kaltetutako familiarentzako diru eske irteten ziren mutil koadrila batzuek gero euren poltsikorako hartzen zuten dirua. Eta jokaera horiek sortu zuten mesfidantzak izugarri gaiztu zituen etxe erreak konpontzeko diru, egur eta eskulan bilketak.
|
|
|
Zaku edo poltsa bat eroan ohi zuten dirua batzeko. Gatikako
|
etxe
baten kasuan, zuhaitzak emateko ohitura zaharra jazo zen XX. gizaldiko bigarren erdian. Esku beharra, ostera, etxeko ugazabak antolatzen zuen, ermandadeko etxeetako gizonen laguntzarekin.
|
|
|
Lehengo beheko suko laratzak, burdinazkoa zenez, erakarri egiten ei zuen inusturia. Goieta auzoko
|
etxe
batean tximiniatik sartu eta, txahal bat hil eta txerri erdia erre egin ei zuen.
|
|
|
Beste batzuen arabera, ohikoa izaten ei zen uzta txarreko urteetan, San Tomas eguna baino arean lehenago, gurdian euren ondasun guztiak zeramatzaten sendiak bidaiatzen ikustea. Errenta pagatu ezinik, ihesi, errentapeko beste
|
etxe
batera heldu guran.
|
|
|
Tipularen kanpo alderantz eginez gero, hurrengo mintz edo azalean, senideak daude. Senide berbak odoleko ahaidetasuna adierazten du, etxean jaio baina beste
|
etxe
batera bizitzen joan eta familia berria osatzen dutenak. Etxekoekin elkartzen
|
|
|
Urte batzuk igarota, adin nagusitasunera helduta, etxetik joaten ziren gehienak. Ofizioa ikasi, industriak eskaintzen zituen aukeren bila, ezkondu eta beste
|
etxe
batera joan... euren bizimodua aurrera ateratzen ahalegintzen ziren.
|
|
|
Kartak eta one (k) be beti Maruriñ isenen etor dire. Maruri
|
etxe
baten izena bere bada, ezta. Bai, Marurisarra or o (n) san estanko esate" akona, Maruri a san.
|
|
|
Marutxeaga izenak antzinako sustraiak ditu. Egun Lemoiz den Sarakotxe auzuneko
|
etxe
baten izena izateaz gainera (Martxe), 1854 data dakarren harri landua dago horretako atariaren ekialdeko horman. Bertan" Apeo del Vínculo de Maruseaga" idatzirik dago, auzotasuna aztertzean ikusiko dugun moduan, administrazioaren ikuspuntutik esanguratsua dena eta antzinatasun handia ematen diona Marutxeagari.
|
|
|
Hasteko, Jatabeko aldea
|
etxe
bati izena eman dion ogi mota aipatu gura genuke. Jota izeneko ogia.
|
|
|
Edozelan ere, batu dugun irratiaren lehenengo datua gerra aurrekoa da. Ergoiengo
|
etxe
batera bidali zuen Algortako senitarteko batek bere irratia. Telefunken markakoa zen eta sano handia, gaur egun ikusten direnen aldean.
|
|
2011
|
|
|
Egun horretan, edade eta leku diferenteetako jenteak urteten eban, txilindun makilak eskuan hartuta, koplak kantetan. Herritik kantetan ibilteko alkateari baimena eskatu behar izaten jakon, eta bardin egiten zan
|
etxe
baten aurrera heldukeran: etxekoai itauntzen jaken:
|
|
|
Arrotegi Amunategitarrek jauregi ederra eregi eben, baina gerora erauzia izan zan. Altamiran Torrea (Torrie) esaten jakon
|
etxe
bat badago. Antxina bazan Apraizetan be, Birjinaristira bidean, Torrezarreta eritxon etxea.
|
|
|
ordiek. Beharra handia zanean, eta
|
etxe
bateko eskuak nahikoa ez ziranean behar horri erantzuteko, auzokoek laguntasunez egindako beharrei esaten jake" ordeak". Behar astunak izaten ziran, eta" ordea" ren bidez arinago amai tzen ziran.
|
|
|
" Ordea" tik" alogera" rako aldaketa errazoi bategaitik izan zan batez be: auzoko baserrietan,
|
etxe
batetik bestera lan kargan alde handia egoten zalako," ordeetan" desorekak jazoten ziralako auzokoen artean.
|
|
|
karidadezko beharrak. Halakoetan, prisazko edo premina handiko beharrak baziran
|
etxe
baten eta etxe horretan jente gi txi, esku gitxi beharrerako, auzokoek emoten eutseen laguntasuna behar zan horretarako, etxe horretakoentzat gehiegizkoa izaten zalako: seme alaba txikiak eukiezan alargunak, bakarrik bizi ziran persona zaharrak, edo ezbehar txarren bat jasan eben personen kasuak izaten ziran halakoak.
|
|
|
Adibidez, barriemoile izan dogun bati jaunartzeko soinekoa ostu ei eutsien. Beste
|
etxe
bateko oilo inkubadorak monjen komentuan agertu ei ziran handik urteak garrenera. Gernikako bankuetako diruak blokeau egin ebezan, eta udalean arduraren bat euki ebenen familiek urteetan itxaron behar izan eben, diruok berreskuratzeko.
|
|
|
Ez zan halako ezbeharrik jazo, baina hainbat estutasun igaro behar izan eban herriko jenteak. Anekdota modura, behin moru bat
|
etxe
baten eskaileretan gora igoten hasi ei zan eta bertan bizi ziran neskato gazteak ohepean ostendu ei ziran ikaratuta. Ugazabandrearen aurrera heldu zan halako baten, baso bete ur eskatu eta edandakoan etorri zan bidetik bueltau ei zan.
|
|
|
Heriotza kontuan pasadizu bitxiak be ezagutu izan dira:
|
etxe
baten ama hil eta, herentzia eta oinordekotza kontuak dirala eta, semeetariko bat itsasotik atzera etorri arte gorpua etxean isilpean gordeta euki, inori ezer be esan barik.
|
|
|
Beste kontu edo pasadizu hau be entzun dogu:
|
etxe
baten, amak bularra sarri emoten eutsala umeari, seguru be, baina seina loditzen ez. Gero eta argalago joiala eta etxean larritzen be hasi zirala.
|
|
|
Ikusten dozuenez, eraztunen laguntzaz eta, gaztelaniaren erasoa bere emoitzak emoten hasia zan gure amamaren garaian be. Beraren gurasoek lau seme (Daniel, Esteban, Francisco eta Leandro) eta bost alaba (Leona, Epifania, Agapita, Feliziana eta Eladia) izan ebezan eta etxebizitza eta errementeritzea oraindino zutunik dagoan errepide ondoko
|
etxe
baten izan eben. Axpeko geltokitik datorren bidearen aurre aurrean dagoan etxean.
|
|
|
Poltsatxu bat eroaten eben, eta etxeetan intxaur, gaztaina edo mandarinatxuak emoten eutseezan kantau truke. Egun osoa igaroten eben umeek
|
etxe
batetik bestera urtebarri eskean. Hara hemen, Urtebarri goizeko kanta errezitaduaren aldaera bi, San Bartolomen eta Barezin batuak, hurrenez hurren:
|
|
|
etxeko jauna, ugazabandrea, etxeko alabea... Lehenengo,
|
etxe
batera ailegaukeran, Kanta ala erreza, itauna egiten zan leku bakotxean, eta lutuan edo norbait gaisorik ez baegoan, kantetea izaten zan ohikoena.
|
|
|
Familia barruan, ostera, etxekoak dagoz batetik, eta etxetik kanpora ezkondutakoak bestetik. Senitartekoak, kanpora doazan unetik, beste
|
etxe
batekoak dira.
|
|
|
Parisin, esaterako, auzo guztiko buztarriak egiten zituan beste lekuren batera joan aurretik. Auzo guztiko buztarriak egiten amaitu artean
|
etxe
baten emoten eutsien jatekoa eta lo egiteko lekua. Buztarrirako materialak etxekoek ipinten ebezan, intxurre eta pague gehienetan.
|
|
|
Honuzkoan, eguerdia zala eta goseak eraginda," Restaurant" jarten eban
|
etxe
baten aurrean gelditu ginan. Ez genkian Euskal Herrian sartuta gengozan ala ez.
|
|
|
Idahon, Boise uriburutik hurrean, Nampako
|
etxe
baten egon ginan, han hogeta hamar kilometro hurrean egotea da eta.
|
|
2012
|
|
|
Egun horretan herriko eta auzoko mutil gazteek (hamazortzi urtetik gorakoak eta solteruek) txilindun makil apainduak eskuan hartuta eta dotore jantzita abarkak, galtzerdi lodiak, maoizko frakak, brusea, painelua eta txapela, koplak kantetan ibilten ziran. Eskean urtetako alkateari baimena eskatu beharra egoan, eta
|
etxe
batera heldukeran, kantuan hasi aurretik bere kantau ala errezau itauntzen eben. Etxean hilbarriren bat egoanean baino ez zan errezetan.
|
|
|
Kale horretako etxe guztiak planta bakarrekoak ziran; gaur gehienak desagertu dira. Lehen
|
etxe
batetik bestera hutsune handiak egozan, eta lur tarte horreetan kaletarrek euren ortutxuak edo solo txatalak eukiezan; eta baserriko etxekoandreen antzera, eurak bere bendejea saltzen joaten ziran zapatuetako plazara.
|
|
|
Orduan andra gazte asko egoan bakarrik etxeetan, gizonak kartzelan egozalako, eta auzoko beste batzuk ezer kobrau barik, kasurako soloak makinetan joaten jakezan. Horrez ganera
|
etxe
batekoak soloan zeozertan edo bedar sikuak batzen ebilzala denpora txarra etorrela ikusi ezkero, auzokoak atoan joaten ziran lanak arinago amaitzeko. Bardin jokatzen zan bataren bat gaixorik egoanean.
|
|
2013
|
|
|
Era horretako lanak egiteko ohikoa izan da, XX. mendearen bigarren erdira arte, auzoak elkartzea. Emakumeak
|
etxe
batean batzen ziren gehienetan, josteko, artazrrriketan, ipuinak eta kontuak esateko eta abar. Otoitzak leku handia izan du halako tertulietan, sarri errosarioa errezatzen zen lanak egin bitartean; hildakoen arimen alde, ekaitzak ez jotzeko, halako santuaren eguna zela eta...
|
|
|
Gaur be lehengo antzera. Lantzean
|
etxe
baten sartu eta tostada lapurretan egin edo bestelako barrabaskeriaren batzuk egiten be baekien marrauok. Kalejirea Jose Maria Egileorren etxe aurrean hasten da urtero, Gerra Zibil eta osteko diktadura urteetan ospakizun hau bultzatu ebanaren etxetik.
|
|
|
Kanposantua be egon zan lehen plazan, nahita gure lekukoek ezagutu ez inor han lurperatzen. Plazaren erdierdian
|
etxe
bat egon zan, pisuetakoa; Luis Uriarte alkate zala egindakoa, maisuen etxea zan. Frontoia oraintsukoa da, baina lehenago horma batekoa egon zan.
|
|
|
Txarri beharrak bai lehen, eta bai orain bardintsu egiten dira etxe guztietan; izan be, auzoak alkartuta egiten zan dana; gaur
|
etxe
baten, hurrengoan bestean.
|
|
|
Bilboko
|
etxe
batera krigida, serbiduten joatea ohikoa izan zan. Holangoetan gazte gazteak zirala joan eta etxean bertan egiten eben bizimodua.
|
|
|
Ermitea garbitu eta atontzeko ardurea aldatu egiten zan urterik urtera. Bakotxean
|
etxe
batek hartzen eban erantzukizuna; maiordomo egitea esaten jako horreri.
|
|
|
Andrazkoen kasua ezbardina zan. Neskak eskolea amaitu eta segiduan beharren hastea nahiko normala zan (fabrikan,
|
etxe
baten serbitan...), baina ezkontzeko orduan, beharra itxi egiten eben. Hobeto esanda, itxiazo egiten eutseen; behin ezkondu ezkero seme alaben eta etxearen ardurea hartu behar ebelako.
|
|
|
Ereñon ez da egon tabernarik, horregaitik
|
etxe
baten batzen ziran auzoak karta jokorako. Gizonek musean eta andrek briskan egiten eben.
|
|
|
Antxina Gabonak etxekoakaz baino ez ziran ospatzen, geroago hasi zan familia osoa batzen. Etxetik kanpora beharren dabilzanak etorri egiten dira, eta ezkonduta beste
|
etxe
baten bizi direnak be bai. Gurasoengana datozen seme alaba ezkonduok Gabon otzarea eroaten deutsie; hau da, jateko eta edateko jeneroa, opari modura.
|
|
|
Olentzero astoagaz. hartu eta plazako arbolan eskegita ipinten eben, edo soloko area eta tresnak
|
etxe
baten hartu eta beste batera eroan, esne kantinak hutsitu edo etxez aldatu...
|
|
2015
|
|
|
Bilboko azkeneko urteetan, Goienkaleko etxetxo batean bizi zen Atxaga, eta Bartzelonara joan zelarik, Sarrionandiari pasa zion alokairua han bizi zedin. Sorpresa ederra hartu zuen Atxagak aste gutxiren buruan Bartzelonan egunkaria irakurtzen ari zela, ikusi zuenean Goienkaleko
|
etxe
batean J.S. inizialeko mutil gazte bat atxilotu zutela.
|
|
|
Badakigu Max Agirre Atxagarena dela (Olaziregi, 1997, 287) nahiz eta gerora ez den beste inon argitara eman. Zerriak hiltzen ari dira
|
etxe
batean eta zergatik gertatzen ari den deskubritu behar du Max Agirre detektibeak ipuinean. Kontakizunean agertzen diren elementu batzuk ondoren ere ageriko dira Atxagaren obran, hala nola, pertsonifikazioaren erabilera nabarmena, bereziki Behi euskaldun baten memoriaken, eta detektibe aski xelebre baten protagonismoa, gerora gazte literaturako Ramuntxo detektibean ageria.
|
|
|
Bitartean, urte batzuk baino ez dituen AP autopistaren ekialdeko muturrean, beste gazte koadrila bat bildu da Abenidako
|
etxe
batean. Kerik ez da falta, zigarroak eskurik esku.
|
|
|
Etniker herrialdeka eratu zan eta herrialde guztietako ordezkariak eta lankideak Aralarren batu gintzazan 1976ko bagilean. Bigarren batzarra, 1977an, Gasteizen egin genduan, hain zuzen, Ajuria Enean bertan Ajuria Enea orduan Diputazinoak eukan
|
etxe
bat zan. Hirugarrena, 1978an, Labayru sortuta egoala, Urkiolan.
|
|
|
Han egon gintzazan egun bi edo hiru, liburutegi guztia jasoten Patrickegaz. Patrickek berak be jaso zituan liburu batzuk nik uste dot onenak izango zireala, batez be artearen ganekoak, eta alboko
|
etxe
batera eroan ebazan. Guri emoten euskun beste guztia.
|
|
|
San Antolin (Sandoni), San Migel, San Bartolome, Santimami eta San Tomas. Ermitak erreleboan jagoten ebezan auzokoek; urtean
|
etxe
batek eukan horren kargua.
|
|
2017
|
|
|
Elizatik atera eta behin bizkortuta, agerpen haren errealitatea zalantzan jartzen hasi zen mutila. Bera ere, ez alferrik, Werfelltarra zen," ingeniari burloso haren semea, ez sorginetan sinesten zuten
|
etxe
batekoa, eta kosta egiten zitzai [o] n agerpen hura aintzat hartzea." 67 Esteban etxera joan, aitari gertaera kontatu eta ea halakorik jazo al zitekeen galdetu zion. Aitak helbide hartara gutun bat bidaltzeko aholkatu zion, zalantzak uxatzeko.
|
|
|
Holangoetan ia beti gertatzen danez, neba arreben artean be ez ziran oso ondo konpontzen eta geuk batu genduzan danak batzar baten. Gauzak ondo joan ziran eta azkenean, 25 milioi pezetatan erosi genduzan errotea zana, berari dautsala egoan beste
|
etxe
bat eta 6 hektarea baso. Horretarako, Foru Aldundiari eskatu geuntsan laguntzea eta gero, zaharrentzako aretoa, kultura etxea eta abar jarteko proeiktoak aurrera eroateko jasotako diru laguntzeagaz lau bost urtean zorrak kitutu genduzan.
|
|
|
Aita, Julian, Muxikako Elgezabal baserrian jaioa zan. Hamazazpi bat urte zituala Bergarako fraile
|
etxe
batera joan zan ortuko lanak egitera. Egunez behar egiten eban eta gauez eskolak emoten eutsiezan komentuan bertan.
|
|
2018
|
|
|
Leihotik gora atseginez begiratzen zuen moduan Elbak, beheruntz, ostera, nekez eta penaz beterik; kale estua, kale isila, kale bakartia ageri zelako begi bistan. Ez zen kale osoan
|
etxe
bat besteetatik ezberdintzen; denak ziren etxe merkeak, kanpotik itxuragabeak eta barrutik posporo kaxa bezain txiki txikiak. Kaleko zorua, lur hauts epel gorria.
|
|
|
Hiru urte zituela galdu zuela ama esan zidan, zein gaixok eraman zuen beste mundura sekula jakin ez zuelarik, eta aita zein izan zuen ez zekiela ez berak, ez bestek. Orduz geroztik, bakoitzean
|
etxe
batera sartu eta eramaten zuela zerbait ahora; dena delakoaz engainatuz urdaila. Hamaikatxo estutasun eta lotsa pasatu behar izan zituela, eta hainbat koskorreko hartu ere, argitu zidan.
|
|
|
Edhenek eta berak sekula ez zuten arren elkarrekin etxerik eduki, elkarrekin egon ziren aldian, beti sentitu zuen bientzako
|
etxe
bat eraiki izan balute bezala. Orain ordea, bakarmina sentitzen zuen, irudimenezko etxe zoriontsuan hotz izozgarria sartu balitz bezala.
|
|
2019
|
|
|
Saizarbitoriak eraikitzen duen gizon narratzaile protagonistaren hitzezko adierazpena ikusi dugun bezala, ez da fidagarria izaten, beraz, ezin jakin Barbararekin izandako harremana zein puntutaraino izan zen garrantzitsua. " Inoiz ahantziko ez ditudan egunak" (252) izan zirela aitortzen badigu ere, Barbarak bere familiak duen
|
etxe
batean egun horiek pasatzera gonbidatzen duenean bere gonbidapena onartzearen arrazoia Margarekin izandako eztabaidari egozten dio: " Margarekin izandako eztabaida, hitz egiteko erabili zuen modu zekena, aitzakia izan zen, onartu beharra dut[...]" (252).
|
|
|
Gehienetan, eskulan handia eskatzen zuten lanak izaten ziren eta, horregatik, auzokoek beren laguntza ematen zuten. Esaterako, gari jotzea, lehenik eskuz eta gero garia jotzeko makinekin; halakoetan, aldi bakoitzean
|
etxe
bati egokitzen zitzaion parte hartzaile guztiei afaria ematea. Antzeko zerbait gertatzen zen belar ontzearekin; horretan, gizonek eta emakumeek hartzen zuten parte, batez ere ekaitzak jotzeko arriskua berehalakoa zenean.
|
|
2020
|
|
|
Eleizearen ondoan mataderoa egon zan luzaroan, gero frontoi ostera pasau ebena. Eta plazearen erdi erdian
|
etxe
bat egon zan, pisuetakoa, maisuen etxea. Kanposantu zaharra be egon zan lehen plazan, nahita herritarrek ezagutu ez inor han lurperatzen.
|
|
2021
|
|
|
Auzune: baserri edo baserri
|
etxe
bat baino gehiago dagozan inguru batu bat. Etxe moltzo bat dagoan gunea.
|
|
|
Urteanurtean, mariurdumue izentetan zan San Adrian egunean. Inguruko
|
etxe
bateko jabea izaten zan. Bidegintzea amaitu eta gero, kopautxoa izaten zan garrafoi ardaoagaz.
|
|
|
Kazinto eta Katalin Beobideko
|
etxe
batera biziten etorritakoak ziran errentadore lez, Santos eta Zizili seme alabakaz. Etxe horren eta ondoko beste etxe baten jabea Sebastian zan, Ziziligaz ezkondu zana.
|
|
|
Kazinto eta Katalin Beobideko etxe batera biziten etorritakoak ziran errentadore lez, Santos eta Zizili seme alabakaz. Etxe horren eta ondoko beste
|
etxe
baten jabea Sebastian zan, Ziziligaz ezkondu zana. Santos Pilarregaz ezkondu zan, eta aita amakaz bizi ziran.
|
|
|
Arangurenbekoa zan baserria, gure aitita Gabriel eta amama Martzelinarena. Arangurengoikoa zan beste
|
etxe
bat, gurearen ondo ondoan, eta hirugarren etxe bat, Etxetxikerra. Hau gure auzokoarena zan.
|
|
|
Arangurenbekoa zan baserria, gure aitita Gabriel eta amama Martzelinarena. Arangurengoikoa zan beste etxe bat, gurearen ondo ondoan, eta hirugarren
|
etxe
bat, Etxetxikerra. Hau gure auzokoarena zan.
|
|
|
Handik Abadiñoko partera pasau ginan, Amaitermin auzora. Hango
|
etxe
baten erropa garbiak eta apaingarriak jazten euskuezan, eleizara sartzeko. Amaiterminetik Urkiolara baegoan beste ordubeteko bidea.
|
|
|
Landa inguruan jaio nintzen, eta haurtzaroa nekazari
|
etxe
batean (askok orain baserri deitzen dioten horretan) eman nuen, nekazari gizarte batean eta aitita amamen, gurasoen eta haurren belaunaldiek osatutako familia egitura tipiko batean integratuta. Gurasoek abereekin lanean ematen zuten eguna, eta, sarritan, gure zaintzaz aitita amamak arduratzen ziren batez ere.
|
|
2022
|
|
|
Auzoko
|
etxe
bateko umeak zaintzen zituzten neskak, seintzainak, nerabeak izaten ziren, 15 edo 16 urte bete arterainokoak. Berriemaile batek dioenez, erromerian hasi bakoak.
|
|
|
Murtatzako edadeko jenteak ez dauka ahazteko lehenago auzolanean zenbat behar egiten eben. Landetako bedarra batzeko sasoian, etxe guztietatik alkartzen ziran, behin
|
etxe
batekoei laguntzen, behin bestekoei, talde handiak batuta. Beste horrenbeste txarria hilteko be.
|
|
2023
|
|
|
Solo arlo handiak labretan ziranean, gariagaz kasurako, ohikoa zan auzoek alkarri laguntzea. Behin
|
etxe
bateko beharrak egiten batzen ziran ondoko etxeetakoak be, eta hurrengoan beste batekoak. Hori gizalegea izan da herri guztietan.
|
|
|
Behin XXI. mendean sartuta, ez dago kortarik baserrietan,
|
etxe
baten be ez dago ganadurik honezkero, eta korta izandakoak beste erabilera batzuetarako egokituta dagoz, biziteko lekuaren luzagarri. Lehenago baserriak familiaren bizileku produkzinorako be egokituta egozan, abereek eta soloek eskatzen ebenari erantzuteko:
|
|
|
Esatekoa da lehen, auzo auzuneetan, auzotasun eta bizikidetza eredugarriak egozala. Alkartasun ederrean egiten zan beharra zan gari jotea, auzoek alkarri esku emonda,
|
etxe
baten hasi eta gari guztiak egin arte. Jakina, hain behar neketsuak danon artean egin ezkero, askozaz jasangarriagoak ziran.
|
|
|
Txarria izan da etxean hilten izan dan abereetarik garrantzizkoena. Urtean bat hazten zan, gehienetan, baina bi be ezagutu izan dira
|
etxe
baten baino gehiagotan. Txarrikumea etxerik etxe ibilten ziran tratanteei erosi, hazi, loditu eta, abenduan, Kontzepzino egunaren bueltan, hil ohi zan.
|