|
2007
|
|
|
Nonbait hurbil dugun jendea, euskara ikasi eta maite duena, etorri da. Ikasi nahi omen duten eta
|
etortzen
ez diren horietako askok uste ustel franko badute, aurki ere:
|
|
|
Nonbait hurbil dugun jendea, euskara ikasi eta maite duena, etorri da. Ikasi nahi omen duten eta
|
etortzen
ez diren horietako askok uste ustel franko badute, aurki ere.
|
|
|
Euskaraz aritzen ote dira? Bada ikasten eta erabiltzen duenik, bere laneko hizkuntza duena, lagunekin eta etxekoekin euskaraz mintzatzen dena, bada, euskaltegitik landa hitz egin ez eta urte batzuen buruan berriz
|
etortzen
dena gogoratzera, ingurune arras erdaldunean bizi delako, euskaldun gutxi dagoelako edota euskaldunak izanik ere identifikatzerik ez dugulako; norberaren izaera dela eta, lotsatia delako, prozesua erdizka uzten duenik ere bada,...
|
|
|
Ikasleek duten motibazioa aztertu dugu, euskaltegietara bultzatzen dituzten arrazoiak ezagutzearren. Gure susmoa, neurri handi batean tituluren bat behar dutelako
|
etortzen
direla zen, eta neurri handian bete betean asmatu dugu. Bide batez eskerrik beroenak eman nahi dizkiegu HIZNET ikastarorako ikerketa egiten lagundu diguten AEK ko Foruko Barnetegiko eta Gernikako euskaltegiko, Basauriko Udal Euskaltegiko, Bilbo Zaharra euskaltegiko, Ulibarri Euskaltegiko eta Zornotzako Barnetegiko lagunei.
|
|
|
Hiperesteka erreferentzia ez da baliozkoa.. Neurketaren egunena udalerri txikiagoetatik
|
etortzen
diren euskaldunak kontuan hartzeko lirateke ere. Baina horrek 5.000 biztanlekiko udalerrientzat ere balioko luke...
|
|
|
Aldiz, kontuan hartua den hiztuna neurtutako udalerrian bizi den edo beste nonbaitik
|
etortzen
den jakitea ez da posible. Duda horrek emaitzen balioa murrizten du pixka bat.
|
|
|
Nagusien arteko elkarrizketetan gutxiago erabiltzen dugu euskara eta joera hori berori, hau da, euskara gutxiaEuskarak errealitate ezberdinak bizi ditu lurralde batean ala bestean, Gipuzkoan biztanleen hirutik batek darabil euskara kalean, Bizkaian entzuten da urrena euskara gehien, hamarretik batek darabil, Nafarroan gutxiagok erabiltzen du %6, 6ak, Araban berriz euskarak kalean duen presentzia ez da %5era ere iristen, Iparraldean euskarak bizi duen gizarte errealitatearen pare. go erabiltzearena, errepikatzen da ondoren, haurrak elkarrekin ari direnean, euskararen erabilerak behera eginez. Deigarria da joera hau oso indartsu gertatzen dela Iruña edo Gasteizen, haurren arteko elkarrizketetan euskararen erabilera hutsera
|
etortzen
baita hiriburu hauen kasuan.
|
|
|
Tentazioa izan ohi dugu geure kulturaren betierekotzat hartzen duguna aldaezintzat hartzeko, eta, gure baitan sinesten dugu (guk geure gogoan nahita hartu barik ere), aldaketa guztiak
|
etortzen
direla geure ‘izaera’ren aurka.
|
|
|
Tentazioa izan ohi dugu geure kulturaren betierekotzat hartzen duguna aldaezintzat hartzeko, eta, gure baitan sinesten dugu (guk geure gogoan nahita hartu barik ere), aldaketa guztiak
|
etortzen
direla geure ‘izaera’ren aurka. Horregatik, hemen esan nahi dut horixe dela modurik onena euskaltasuna hiltzeko.
|
|
2008
|
|
|
Zailtasunak alde batera utziz, aitortu beharrean nago hasieratik proiektuak harrera ona izan zuela ikasle gehienengan (beti dago bat edo beste tramankulu hauekin moldatzen ez dena eta denerako zailtasunak ikusten dituena, noski). Urtetik urtera, gainera, hobea da; izan ere, beste mailako ikasleek gure lana ezagutu eta erabiltzen dutenez, lekukoa hartu behar dutenean, lan hori jarraitzeko grinaz
|
etortzen
baitira.
|
|
|
Bi bertsularik aurkezten dute auzia eta noiztenka beren irisoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain tzia emaiten, bat jujeen eta gizartearen alde, bertzea auzitan sartu direnen alde. Ospe handitan
|
etortzen
dira denak plazara, zaldi karrosetan lehen bezala, zaldi karrosak jende noble eta burjesen ibiltzeko manera zela.
|
|
|
gogoratzen al zara? Zu irakasle zinen Québec probintzian, eta askotan
|
etortzen
zinen CIRB erakundera, bertasoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain ko mintegietan parte hartuz; nik ere bertako mintegietan parte hartzen nuen, horrela gure artean topo egin eta ezagutuz. Zuk agian asko ikasiko zenuen mintegi horietan, baina ziur egon nik asko ikasi nuela; gainera, nik badut zer eskertu Québec eko Unibertsitateari, besteak beste bertan lauhilekoan egoteko dirulaguntza eman zidalako eta bertan neurri handian burutu nuelako ere nire doktorego tesia, W.
|
|
|
Nik azpimarratuko nuke zure euskaltzale ibilbide luzea, aberatsa eta aipagarria, zure biografian adierazten dena kontuan hartuz: 1) zenbait urtetan Québec en ondo bizi eta gero, Euskal Herrira
|
etortzen
zarete, 1980 hamarkada hasieran, indarrez eta egitasmoz beteta: euskaltzaletasuna orokorrean, eta Euskara bereziki, bultzatu nahian; 2) behin etorrita, zenbait egitasmo sortu eta/ edo indartu dituzu, mota eta maila ezberdinetakoak, ofizialagoak batzuk eta herrikoiagoak besteak, gehienetan modu nekezean, baina hala ere etengabe.
|
|
|
Txepetxen teoria sakonki aztertu gabe, holako lana luzeegi bailizate, esan dezakeguna ikus dezagun, gure azterketan baliagarri izan daitekeena. Prozesuak hola gauzatzen baldin badira, ohar bat berehala
|
etortzen
zaigu. Lehen ikaskuntzaren kasuan ageri da hobe dela murgiltze hitza erabiltea erabilpena baino lehen, hizkuntzaren entzutea ezagutzaren eta erabilpenaren eragilea baita.
|
|
2009
|
|
|
Hirian, ospitalean, erakunde bateko langilez inguraturik hiltzen gara. Auzokoak eta senideak ez dira hildakoaren etxera
|
etortzen
, otoitz egin, jan eta hitz egitera. Hildakoa leku inpertsonal batean, beilatokian, ikusten dugu.
|
|
|
Filosofia handietan sartu gabe, lege nabarmen batzuk begiz jota zituen euskaltzale eta abertzale handiak: a)" Hizkuntzaren pizkundea, politika estrukturalen aldaketaren aurretik
|
etortzen
da. Politika borrokaren arrakastak, hizkuntza pizkundea du oinarri, eta ez alderantziz.
|
|
|
Eta abertzaleak bertan goxo, egun handiaren zain. e)" Gauza hauek esatea ez da gure artean begi onez hartu ohi. Gure herria oso arlotea da oraindik, eta kulturaren gauzek ez dute batere izen onik. Karlismoaren esperientziak uste dugun baino sakonkiago ukitu gai" Hizkuntzaren pizkundea, politika estrukturalen aldaketaren aurretik
|
etortzen
da. Politikaborrokaren arrakastak, hizkuntza pizkundea du oinarri, eta ez alderantziz.
|
|
2010
|
|
|
Eta traumarik gabe, noski. Beste batzuengan, berriz, hizkuntza aldatu beharrak etsipen punttu bat sortzen du, eta nolabaiteko gogoetak lagunduta
|
etortzen
da.
|
|
|
Gogora
|
etortzen
zaigu, konparaziora, euskara eskola hizkuntza gisa jaso eta erabiltzen duen gune erdalduneko nerabe gaztearen irudia. Bere lagunekin, guztiak ere gaztelaniaz hobeki moldatzen direnak, erdaraz egiten du normalean; bat batean euskaraz hasteak, euskara akademiko eta formal samar batean hasteak, irudi jakin bat atxikiko liokeelakoan nago.
|
|
|
Burbuila ez baita hain burbuila. Lehenago ez bada geroxeago guztiek ere gaztelaniaz ikasten dute, eta murgiltze garaia
|
etortzen
zaienean, oinarri polita eta erraztasun guztiak dituzte segituan erdarazko maila egokiaz jabetzeko. Ez baita nolanahikoa erdarak gurean duen presentzia soziala.
|
|
|
Hizkuntzen irakasgai integratuak. har dezakete UPFra
|
etortzen
diren nazioarteko ikasleekin antolatzen ditugun topaketetan.
|
|
|
Adibidez: 1) Euskal Herria beste herri baten barruan dagoelako, — Espainia Herrian—, posible da eskolan euskara eta espainiera, biak, ikasleen hizkuntza dominatzaile edo hizkuntza nagusia izatea; 2) Euskal Herria Europar Batasunean dagoenez, zenbait hizkuntza ezberdin
|
etortzen
ari zaizkio immigrazioarekin batera; ingelesa 3H bezala zabaltzen ari da hezkuntzaren bitartez, beharrezkoa delako gaur egungo mundu globalizatuan eta ‘europeanizatuan’, lana, zientzia, teknologia eta horrelakoetan hobeto kokatzeko; eta eleaniztuntasuna sustatzen da hezkuntza maila guztietan, baita unibertsitatemailan ere.
|
|
|
Laurogeiko hamarkadaren hasieran, Euskal Herriak eta Bretainiako administrazio eskualdeak ia biztanle kopuru bera zuten, baina bretoi hiztunen kopuru absolutua handiagoa zen euskal hiztunena baino, eta ehunekotan hiru puntu goitik zeuden hizkuntzaren ezagutzan. ...t, eta hedabideetan eta hezkuntzan ere hutsaren hurrengo presentzia zuen. euskal herriko udalerri edo bailara guztietan, barruraino sartu zen gaztelania, eta hegoaldean normaltasunez bizitzeko guztiz ezinbesteko bilakatu zen. hiriingurunean, familiaren bidezko transmisioa bertan behera geratu zen, ia erabat. eta soziolinguistikan oso jakina denez, egoera horren ondoren hizkuntza erabiltzeari uztea
|
etortzen
da, eta handik gutxira gainera, baita landa eremuan ere. lehenago esandakoa errepikatu arren, esan beharra dago euskara desagertzeko prestatua izan zela, eta iragan mendearen azken laurdenak izan behar zuela azken aurreko geltokia; hau da, hizkuntza edozein familia eremutan hitz egiteari utziko zitzaionekoa. hizkuntzen galera fenomenoen arloan ikasiak ez direnei aurreko hitzak gehiegizkoak direla... 1981 urteko erroldako datuen arabera, eaen 430.000 euskaldun zeuden, 5 urtetik gorakoak. euskaldun guztien kopurua kalkulatzen badugu, nafarrak eta iparraldekoak gehituta, 560.000 euskal hiztun inguru izango ziren garai hartan, zazpi probintzietako guztizko 2.890.000 biztanleen %19, 5 ia aldi berean, 1983 urtean, rbo (Radio France Bretagne Ouest) hedabideak bretoierari buruzko inkesta bat egin zuen. bretainiako administrazio eskualdeko 2.700.000 biztanleen artean, 600.000 inguru ziren elebidunak, biztanleriaren %22 inguru2 beraz, alderaketa oso antzekoa da. laurogeiko hamarkadaren hasieran, euskal herriak eta bretainiako administrazio eskualdeak ia biztanlekopuru bera zuten, baina bretoi hiztunen kopuru absolutua handiagoa zen euskal hiztunena baino, eta ehunekotan hiru puntu goitik zeuden hizkuntzaren ezagutzan. bada, hogeita hamar urte geroago, bretainiako eskualdean 600.000 biztanletik 200.000ra igaro dira, eta hiztunen ehunekoa 22tik 6,5era jaitsi da. bretoieran eskolatzen direnen tasa %2 ingurukoa da, eta familiaren bidezko transmisioa, berriz, hutsaren hurrengoa3 horixe zen, eta ez besterik, euskararentzat prestatzen joan zen etorkizuna. eta demokraziaren hastapenetan euskarak zuen egoera berme ezin hobea zen bretoieraren moduko bilakaera izateko. eSpainiaKo demolinguiSTiKaren HiSToriari
|
|
2011
|
|
|
" Badaz taldeak, Deskontrol ta Never Surrender, baina musika tradizionala
|
etortzen
da burura. De la tierra".
|
|
|
" Badaz taldeak Des kontrol ta Never Surrender, baina musika tradizionala
|
etortzen
da burura Lete, Laboa,... Hauek (Benito, Lete, Laboa,...) aparte ez da ezagutzen euskaraz egiten dena.
|
|
|
J U L E N A R E X O LA L E I B A. gure unibertsitatean ere, sarearen erabilera aintzat hartu nahi dugu. Bada hemen kontzeptu aldaketa bat. guk ez dugu esan nahi jakintza guztia hemen bilduta daukagula eta soilik hona
|
etortzen
den ikasleak ikasiko duela. guk informazioaren zati bat eskaini nahi diogu ikasleari beste modu batean prozesatuta, baina kanpotik jarraitu nahi duenarentzat ere ez dugu ezer ezkutatzeko. guk dugun guztia zabaltzeko da, eta hor ere gauzak aldatzen ari dira copyright eta gainerakoekin batera. Izan ere, egiten dugun hori zabaltzeko derrigortasun morala gutxienez badaukagu.
|
|
|
Eta horrek euskararen aurkako diskurtsoa elikatzen du. tuta egin ditu, kasu honetan, Bilboko zenbat gara elkartea. hori izan ez balitz Orhipean edo Orekan ez ziren izango, ezta liburu horien gaztelaniazko eta ingelesezko bertsioak ere. eta hori kontuan hartzeko modukoa da. Beste adibide bat jarriko dut. garabidek, sortu berri den elkarte batek, azken 50 urteetako euskararen berreskuratze prozesua erakusten duen dVda eta liburuxka argitaratu ditu 4 hizkuntzatan. kontua da, askotan buru belarri lanean ari garenok ez dugula dibulgazioa egiteko modurik izaten, eta beste nonbaitetik
|
etortzen
zaizkigula gero materialak. garabideren liburuaren harira, paradoxikoa da Ikastolen elkarteak halako lanik orain arte ez argitaratu izana. helburua ez da egurra ematea inori, nork dagokion erantzukizuna hartzea baino, soziolinguistikaren baitako gaiak dibulgatzea garrantzitsua delako edonon. Beraz iruditzen zait eskerrak emateko modukoa dela, bide ofizialetik izan gabe ere, egin egiten direlako dibulgazio lanak.
|
|
|
2 inKESTAK erabilitako galderak aztertu ditugu. Metodologiaren ikuspegitik, baliozkotasun arazo bat baino gehiago egon daiteke eta erantzun zuzenak, nolabait, iradokitzen direla sumatu daiteke. erantzunak ikusterakoan, ordea, harriturik geratu gara. gehiengo batek (%54) onartzen du euskara dela lengua por excelencia de los vascos. gehiengo erlatibo batek (%43a %37ren aurrean) ez da bat
|
etortzen
ondorengoarekin: Gero eta jende gehiagok (egiten du protesta) euskara inposatzen ari direla uste duelako. gehiengo zabal bati (%84) iruditzen zaio euskara galtzea arazoa dela —ezezko eran zegoen esamoldea— gehiengo nabarmen batek (%64) ez du uste euskara zama denik enpresentzat eta merkatarientzat.
|
|
|
Aspaldian ez naiz etorri euskal herrira, baina sinets iezadazue: ezohiko prozesua da. egindako aurrerabideari begiratuta —argi dago, hainbat arrazoi tarteko, nahi genukeen baino gutxiago egin dela aurrera—, zorionak eman behar dizkiot talde honi eta, batez ere, hizkuntzaren alde lan egiteko bildutako udalerriei (ueMA).
|
etortzen
naizen bakoitzean txunditu egiten nau zer nolako gaitasuna duen herrialde honek, edo, herritarrek, hobeto esanda, antolatzeko eta, irudimenaren bidez, ekiteko modu berriak asmatzeko eta behin betiko konponbideak aurkitzeko. Nik ideia batzuk baino ez ditut; dena den, konturatu naiz zuen teorizazio maila handia dela eta ekintza ugari dituzuela abian.
|
|
2012
|
|
|
Izanen zen segur aski berdina(...) eskolak lagundu du aunitz. Zure umea
|
etortzen
bada etxera euskaraz solasten, azkenean denak akitzen duzu euskaraz solasten. Hori argi dago(...) nahi dut erran, euskaraz haurrek bultzatzen dute (Itsaso, 5 FG).
|
|
|
Paula Kasares – Euskararen belaunez belauneko jarraipena hizkuntza sozializazioaren paradigmatik egun, aldiz, ego belaunaldiak txikitan bizitutako bereizketa hori gainditutzat ematen du: " orain ez, orain ia [haurrak]
|
etortzen
dira herrira eskolara eta ia diferentea da" (Axun, 1 FG.). Iruritarrek euskarari gizarte jarraipena ematea hautatzean herria bereizten zuen bazterkeria irizpide bat deuseztatu dute. oraingo iruritar gazteendako euskara/ erdara ez da herritarren elkarbizitza bereizten duen dikotomia.
|
|
|
Zeozer soltatzeko, ulertzeko eta... Auzokok merezi du
|
etortzen
badira, zeozergatik izango da eta auzotarrak ere joaten badira". 22
|
|
|
" Beste hizkuntza dakien jendea, nik uste
|
etortzen
dala, ez euskara ikasteko, baizik eta, ez daukea komunikatzeko behar hori(...) Eskertzeue hola izatea ez, eskertzeue izatea jolas bat". 33 harremanak bultzatzeaz gain euskarara hurbiltzeko bide egokia izan daiteke, bertako biztanleen hizkuntza den heinean:
|
|
|
Lanera kanpora ateratzen direla goizetik eta ilunabarrean bueltatzen direla etxera. Lotara
|
etortzen
direla, ez dutela herrian bizitzarik egiten. Ez omen dute harremanik herrian.
|
|
2013
|
|
|
Eta hori egungo belaunaldien gaztelania mailan nabaritzen da (historiako onena), bai eta hizkuntza horrek erregistro guztietan —pribatuenetan barne— izan duen eraginean, katalanaren gainetik jartzera iritsi baita. Alde horretatik, hurbileko eta kanpoko esperientziaren erdian jartzen da gaztelania, Aracilek (1983) termino horri eman zion esanahiarekin; izan ere, ikuslearen errealitatea berriz aurkezten du eta fikzioan irudikatzen du telebistak, burura
|
etortzen
zaizkigun ia bizitza eremu guztietan. Hori dela eta, ikusle katalandunak, Espainiako telebista kate bati begiratuz gero, beren hiria elebakar gaztelaniaduna izango balitz bezala ikustera hel daitezke, eta azkenean, sinesgarria irudituko zaie.
|
|
|
• Ikasleen gehiengoak dio euskaldun berriek eta Ikastolatik
|
etortzen
diren gazteek dutela batuaz hitz egiten herrian. Halere, Lartzabaleko ikasle batzuk erantzun dute inork ez duela batuaz hitz egiten herrian.
|
|
|
Senperen du jende gehienak entzuten, eta Maulen gutxienak. Suposatu dezakegu arrazoia dela Senpere kostaldetik eta mugatik gertu dagoela, eta han batua gehiago entzuten dela, Hegoaldeko jende gehiago
|
etortzen
delako. Maule aldiz, barrualdean kokatzen da, kostaldetik urrun, mendietan, eta euskara batua oso gutxi erabiltzen eta entzuten da.
|
|
|
Senpere kostaldetik eta mugatik gertu dagoela, eta han batua gehiago entzuten dela, Hegoaldeko jende gehiago
|
etortzen
delako. Maule aldiz, barrualdean kokatzen da, kostaldetik urrun, mendietan, eta euskara batua oso gutxi erabiltzen eta entzuten da.
|
|
|
Elkarrizketaturako pertsona guztien artean, %51ak dio Ikastolatik
|
etortzen
diren gazteek dutela batuaz hitz egiten, %34ak dio euskaldun berriek dutela hitz egiten, %22ak ez daki galdera honi erantzuten, %18ak dio gazteek dutela hitz egiten, %4ak dio herrian bizi diren hegoaldetarrek dutela hitz egiten, eta beste %1ak dio ez duela inork hitz egiten.
|
|
2014
|
|
|
Hotz egiten du, baina mendigoizale arropa eta buffez
|
etortzen
dira prestatuta. Dozena bat lagun daude, mahaiak elkartu eta peten ufaden giroan solasean.
|
|
|
Baina honetarako metodologia berri bat asmatzea beharrezkotzat ikusten du. Haseran bospasei esaldirekin hasi, oinarri bat osatu eta ostera zazpigarren esaldia nola
|
etortzen
den sentitu. Klase ordutan zerbait landu beharra deritzo, baina ahal bada modu informalak irudikatuz (antzerkitxoak hitanoa erabiliz...), eta hor jartzen du bere jopuntua:
|
|
|
Erantzunetan ikusten da gehienek kontzientzia garbirik ez dutela gai honen inguruan, eta folklore kontu batzuekin lotzen dute. Topikoak
|
etortzen
zaizkigu gogora, turisten ikuspegia daukagu euskal kulturaz. Zumaiako gazte batzuen azalpena horren adibide:
|
|
2015
|
|
|
Mendearen amaieran ere industrializazio eta hazkunde azkarra eman zen, eta hamarnaka mila etorkin etorri ziren. Garai hartan, ordea, joera aldatu zen, immigratutako% 42,2 EAEtik
|
etortzen
hasi baitzen (Celigüeta eta Zalduendo, 1994).
|
|
|
" Ez dago sinesterik zenbat kanbiatu den": Gasteizen garaitik hona, euskarak izan duen euskararen bilakaeraren inguruko testigantzak – Beñat Garaio
|
etortzen
direnen arteko aldea oso txikia baita. Estatu barruko bizileku aldaketak, ondoko probintzietan gertatzen direnak batez ere, lanaren eraginez izaten dira sarri eta ez dira behin betiko izaten (Bikuña, 2011).
|
|
|
Gutxi alternatu izan du bere bizitzan zehar, baina ondo ikusten du norberak berea defendatzea, andaluzek barne. Ez zaio gustatzen inguruko jende fanatikoa euskara kontuetan eta esaten du
|
etortzen
direnek erabakiko dutela ikasi edo ez. Adibidez, bere inguruko espainiarrak oso ondo portatu dira eta haien seme alabek euskara ikasi dute.
|
|
|
Bere lehen senarrak Olabiden irakatsi zuen, baina bere bigarren senarraren semeak kontrako jarrerak zituen. Gaur egun, ikusita atzerritik etorritako familiek euskara ikasi dutela," zergatik ez dute ba hona
|
etortzen
direnak eta ez dakitenek ikasi behar?" galdetu zuen.
|
|
|
Gero, ordea, dena erdaraz egiten hasi ziren (kalean eta eskolan) eta berehala hasi ziren etxean ere erdaraz egiten, baina gurasoek ahaleginak egin zituzten euskara mantentzeko eta orain oso eskertuta omen daude. Gainera, etxean euskaraz egitea debekatua zuen lagun bat
|
etortzen
zitzaien praktikatzera eta ikastera. Egun, semeek denetara egiten dute, baina bilobak euskaraz oso ondo moldatzen direla eta ataundarrez egiten dutela aipatu zuten.
|
|
|
eragileen parte hartze kritikoa sustatu eta eskubideak bermatzeko eredua orriak eskuragarri egon lukete, inori eskatu beharrik izan gabe"," Foru Aldundiak kexa jartzeko bulegoa jarri luke") eta jasotako erantzuna egokia iruditu ez zaielako(" Mugiko gaiarekin GFA zein garraio zuzendaritzara jo nuenean kasurik ez egin eta garrantzirik ez zuela esan zidaten"," nahiko etsita nago bide horiekin: Jaurlaritzako zerbitzua, behatokia, EuskoTreneko bezeroen arretarako zerbitzua, GFAn bertan bulegoan erreklamazioa jarri... erantzunak eskasak eta berandu
|
etortzen
dira beti, zu estu eta larri ibili eta gero").
|
|
|
Poztekoa iruditzen zait lau egileak sintonia baikor horretan bat
|
etortzen
ikustea. Lortutakoa baloratu eta egiteko dagoenera ausartuko den euskalgintza garaikide baten zeinu izan daiteke.•
|
|
|
Euskaraz bizi nahi dugunok eta euskararen aldeko jarrera dugunok, ordea, zein portaera edukitzen dugu zenbait komunikazio egoeratan? Geure jarrera eta portaera bat
|
etortzen
al dira. Zupiriak bere lanean aipatu bezala, esan daiteke jarreraren osagaiak irmoak direnean, errazagoa dela portaera aldatzea, baina zailagoa jarrera aldatzea.
|
|
2016
|
|
|
• Aurreko mendearen gehienean ez bezala, nabaritzeko moduko immigrazioa izaten ari da azken urteetan Aian. Bertako gazteak herrian bizitzen geratzen ari dira, usu herritik kanpokoekin bikotea osatuta, eta herritik kanpoko gazte jendea Aiara
|
etortzen
ari da.
|
|
|
Hizkuntzen ahozko erabilera Aiako kalean eta leku publikoetan – Jose Anjel Aldai ez da beti bat
|
etortzen
erabilera errealarekin. Etxeko euskararen erabilera eta kale behaketetan azaleratua alderatu zuen Iurrebasok, eta ia %30eko aldea egon daitekeela ondorioztatu zuen (2012:
|
|
|
210 Bere hizkuntza egiten den herritik zeharo beste bat egiten den herrialde batera joaten bada jendea (bere gogoz, edo hartara beharturik), edota berea ez den hizkuntza bat egiten duen jendea
|
etortzen
bazaio herrira, samaldan, bere hizkuntza galtzeko arriskua begien bistakoa da.
|
|
2017
|
|
|
ez da, ez, eztabaida berria. eusko Jaurlaritzako hizkuntza politikarako Sailburuordetzak eskatuta, Siadeco enpresak 2013 urtean euskal autonomia erkidegoko administrazio orokorrean egindako hizkuntza eskakizunen inguruko ikerketan jasotako honako bi aipu hauek ere aipatuko ditugu jarraian. hain zuzen ere, ikerlanaren 194 orrialdean euskal administrazioko bi langilek esandakoa honela jaso zen: eztabaida zahar berri horren harira hainbat zalantza
|
etortzen
zaizkigu gogora. noraino daude aitortuak hizkuntza eskubideak administrazio publikoan, administrazioan lan egiteko euskararen ezagutza eskatzea zilegi da, ala aukera berdintasunaren aurkakoa da?
|
|
2018
|
|
|
Herri tipoak lagungarriak izan daitezke herri mailako kale erabileraren bizitasuna ebaluatzeko. Dena den, sarreran esan duguna gogoratuz, bi aldagaiek ez dute unibertso bera ordezkatzen; izan ere, erabilera kaleko hiztunen jardunetik
|
etortzen
den emaitza da, eta gaitasuna, berriz, herriko zentsutik datorkigu. Ez gara ari bete betean unibertso berberaz, baina neurri batean bai, batez ere herri txiki eta ertainetan pentsatzekoa baita kalean behatu ditugun lagun asko bertan erroldatuta daudela.
|
|
|
Hainbatetan entzun dut esaten euskara –eta, horrenbestez, euskaltzaletasunainoizko ondoen egokitu direla modernitatearen txirikordatzeek ekarritako azken aldaketetara. Normalean, horren ostean, informazio eta komunikazio teknologia berrien eta globalizazioaren ondoriozko kultur/ hizkuntz askotarikotasunaren kudeaketarena aipamena
|
etortzen
da. Esaterako, nola euskaraz (ere) ari diren sare sozialak edota hezkuntzako eleaniztasun programetan txapeldun garen.
|
|
|
Gainera, eraldaketa prozesuetan erronka da pertsonak, taldeak eta dinamikak berrasmatzea prozesuak harritzeko eta astintzeko efektua izan dezan, berrikuntzak eta aldaketak ez baitira
|
etortzen
identitate finko edo estankoen eskutik (Zibechi, 2007) 2 Ezberdinen artean nahasteko malgutasuna behar dugu, norbera izateari utzi gabe, hain zuzen ere, ezohikoak diren elementuak eta praktikak gure izateari gehitu behar zaizkio" gu" zabalagoak eraikitzeko.
|
|
|
Ikastola bakarra zen, baina zenbait lekutan banatuta zeuden umeak. Halaber, Oikia auzoan ere erne zen Ikastolaren kimua, Eskola Txikian, eta 5 urte betetakoan, umeak Zumaiako Ikastolara
|
etortzen
ziren.
|
|
|
XXI. mendearen hasieran irekitasuna da nagusi: asko irteten gara herritik kanpora, kanpokoa herrira dakarkigu, eta gu joaten garen bezalaxe
|
etortzen
zaizkigu; Zumaia bizileku erakargarria da kanpotarrentzat: 2015ean, zumaiarren% 51,9 ziren Zumaian jaioak4; gaur egun, batzuetan apenas ezagutzen ditugun auzokideak, eta harremanak errazak eta sarriak bezain azalekoak dira, aurrez aurre zein sare sozialen bidez, eta lehen ez bezalako garrantzia hartu dute beste elkargune batzuek:
|
|
|
Lanak, beraz, Lintzirin merkataritza gunea du aztergai. Gunea udalerri oso euskalduna den Oiartzun herriko lurretan egon dagoen arren, bertaratzen diren kontsumitzaileak gune ez hain euskalduneko Irun eta Donostiatik ere
|
etortzen
direla baieztatu da. Ikerketa honek kontsumitzaile horien hizkuntza hautuak agerian jarri ditu eta horiek zer nolako eragin linguistikoa duten, Oiartzungo arnasgune deitu daitekeen udalerrian.
|
|
|
Donostiatik
|
etortzen
direnak
|
|
|
Azpimarragarria da, Oiartzunen kokatuta egonda, hirukoitza baino gehiago direla Donostiatik
|
etortzen
direnak Oiartzundik baino, eta bikoitza baino gehiago Errenteriatik hurbiltzen direnak.
|
|
|
Kopurutan txikiagoak badira ere, Lasartetik eta Zarautzetik
|
etortzen
direnak aipatutakoen atzetik dabiltza bisitari kopuruan. Nahiz eta gutxiago diren, urrunago dauden herriak dira hauek, baina, dirudienez, merkataritza gune hauen indarra haraino heltzen da, Lezotik zein Hendaiatik baino bisitari gehiago ekartzen baitituzte.
|
|
|
Baina hika ez, jendiakin enajonan hi ingo... Erostea
|
etortzen
zienekin."
|
|
2019
|
|
|
V.1 Erronka demolinguistikoa: hiztun kopuruz eta kontzentrazioz bere buruari nola sendo eutsi erronka handia da demolinguistikoa, oro har txikiak (hainbatetan oso txikiak) diren arnasgune askorentzat. haur gutxi jaiotzen bada arnasgunean, erdaldun edo erdal elebidun asko herrira
|
etortzen
bada bizi izatera edota bertako gazte asko kanpora joaten, kopuruz eta kontzentrazioz ahuldu ahala gero eta zailagoa izango da arnasguneak arnasgune izaten segitu ahal izatea. euskaldun aktibo izaten segitu behar dute arnasguneko biztanleek (guztiek edo gehien gehienek), euskarak bertako mintzabide nagusi izaten jarrai dezan. hiru ertzeko erronka atal hauei egin behar diete aurre, horretarako:
|
|
|
39 erdaldun bat herrira
|
etortzen
denean (turista moduan, egun pasa), esate baterako, erdaraz egiten zaio. horrek ez du, ezinbestean, eguneroko mintzajardun arrunta itzulipurdikatzen. Besterik da erdaldun asko sarri (herriko tabernak, plaza ingurua eta are bertako jolas parkeak zabal okupatuz, zer esanik ez bertara bizi izatera) etortzen direnean.
|
|
|
39 erdaldun bat herrira etortzen denean (turista moduan, egun pasa), esate baterako, erdaraz egiten zaio. horrek ez du, ezinbestean, eguneroko mintzajardun arrunta itzulipurdikatzen. Besterik da erdaldun asko sarri (herriko tabernak, plaza ingurua eta are bertako jolas parkeak zabal okupatuz, zer esanik ez bertara bizi izatera)
|
etortzen
direnean.
|
|
|
konpartimentazio sozio funtzionala indarrean dago: irakurtzeko edo idazteko orduan erdara da nagusi, ez euskara. aldiz bertara
|
etortzen
diren erdaldunekin, herriedo eskualde esparrutik haranzko kultura kontsumoan edo lan munduko esparru formalean erdara da nagusi. osagarrizko oharrak: ez da erraza, egungo egunean, (Bz) neurrimailan dauden arnasguneak (Bz) n daudenetatik argi bereiztea:
|
|
|
Bereziki urtero udatiar berdinak
|
etortzen
badira, bizigiroan integratuz joaten dira udatiar horiek eta bizigiro hori aldatu egiten dute. ematea. dena den, garai batean beste alor batzuetan modan izan zen diskriminazio positiboaren bidetik jo litzateke, seguruenik. hori egin ezean politika demografikoak xede duen biztanlerian baino beste biztanleri mota batzuetan izango du ondoriorik, euskararen arazoa areagotuz zenbait kasutan5 demografi... Bereziki urtero udatiar berdinak etortzen badira, bizigiroan integratuz joaten dira udatiar horiek eta bizigiro hori aldatu egiten dute. ehko eskaintza erakargarria da, eta turismoaren datuek hala diote:
|
|
|
Bereziki urtero udatiar berdinak etortzen badira, bizigiroan integratuz joaten dira udatiar horiek eta bizigiro hori aldatu egiten dute. ematea. dena den, garai batean beste alor batzuetan modan izan zen diskriminazio positiboaren bidetik jo litzateke, seguruenik. hori egin ezean politika demografikoak xede duen biztanlerian baino beste biztanleri mota batzuetan izango du ondoriorik, euskararen arazoa areagotuz zenbait kasutan5 demografiaren gaiarekin lotuta, udatiarren gaia ere hor dugu. arnasguneetan ondoriorik sor ditzakete eguneroko bizimoduan eta ohituretan. Bereziki urtero udatiar berdinak
|
etortzen
badira, bizigiroan integratuz joaten dira udatiar horiek eta bizigiro hori aldatu egiten dute. ehko eskaintza erakargarria da, eta turismoaren datuek hala diote: gero eta atzerritar gehiago etortzen da ehra, oporrak igarotzera6.
|
|
|
Bereziki urtero udatiar berdinak etortzen badira, bizigiroan integratuz joaten dira udatiar horiek eta bizigiro hori aldatu egiten dute. ehko eskaintza erakargarria da, eta turismoaren datuek hala diote: gero eta atzerritar gehiago
|
etortzen
da ehra, oporrak igarotzera6.
|
|
|
Lehenbiziko egoeran, normalean zuka aritzen dena igaro daiteke hikara baliabide estilistiko gisa, modu sinbolikoan, mezuari indarra emateko. partaide ugarik esan dute hori gertatzen zaiela haserretzen direnean eta adarra jotzen ari direnean. Bigarren egoeran, berriz, alderantziz gertatzen da; antza, hika ez da ondo
|
etortzen
testuinguru formalekin eta orduan, gehienean hika erabiltzen duena ere zukara igaro ohi da.
|
|
|
Oraintsu arte hitanoa hizkuntza zakar, zikin eta zabartzat hartzen bazen ere, partaide askok balioespen negatiboak ukatu eta ezaugarri positiboak aipatu dituzte hitanoaren mesedetan, esate baterako: konfiantza, gertutasuna, goxotasuna, indarra, xarma, morboa, gaztetasuna, bizitasuna eta informaltasuna. horrek ez du esan nahi jada hitanoari ez zaiola ezaugarri negatiborik atxikitzen, oraindik hiztun batzuen buruetan hitanoa hizkera gogorra eta zakarra delako eta horrexegatik, ez da ondo
|
etortzen
neska gazteen ahoetan. Beraz, hitanoaren inguruan hiztunek dituzten ideologiek, usteek eta balioek zeresana dute tratamendua aukeratzerakoan eta erabilera erabat baldintzatzen dute.
|
|
|
Oinarri honekin jaio zen Auzoko egitasmoa, topagunea eta eudIMAren eskutik 2008 urtean. Beraien helburua, herri euskaldunetara
|
etortzen
diren jatorri anitzeko herritarrekin euskararen inguruko lanketa burutzea zen. Orduz geroztik hainbat herritako udalek kontratatu dute zerbitzua, hasiera batean euskara sailetik egiten bazen ere, gaur egun Gizarte sailetik ere bideratzen delarik.
|
|
|
" euskalduna euskara duena da, euskara ikasiz integrazio zuzena lortuko litzateke" (Ozaita, 2012: 142) 2 euskal herrian bizitzeko gaztelania nahikoa da, baina herritartzeko euskara ezinbestekoa (herri euskaldunetaz ari naiz). euskara baita herri bizitzan inolako oztoporik gabe sartzeko bermea, herritarrekin komunikazio zuzena izateko bide onena. eta zuk ere, badakizu euskal giroan garrantzi handia ematen zaiola honi. euskal herrira
|
etortzen
direnak askotan bertan konturatzen dira euskara existitzen dela, eta ostera konturatzen dira euskarak duen prestigioaz euskal komunitatean eta tresna egokitzat ikusten dute beraiengana gerturatzeko.
|
|
2021
|
|
|
• Bortzirietara bizitzera edota lanera
|
etortzen
direnen hizkuntz eta kultur integrazioa lortzea.
|
|
|
• Bortzirietan abian den euskalgintzaren inguruko gogoeta arrakastaz burutzea10, izaera, antolamendua, herritarrak eta eragileak aktibatzea, eta, herri mugimendu gisa, lidergoa eta erreferentzialtasuna (ber) eskuratzea. Mugimendu sozialaren berrindartzetik
|
etortzen
ahal da harrera eta aniztasun gaietan beharrezkoak diren bultzada eta aliantza berriak, eta, harrera instituzionalaren osagarri izanen den harrera soziala aktibatu eta indartzea. Berebat, elkarlanaren sendotzeaz ari garela, funtsezkoa izanen da datozen urteotan ikastetxe eta bertzelako eragileekiko lankidetzan sakontzea, euskara ardatz duen kohesio soziala lantzea eta lortzea erronka kolektiboa baita, Bortzirietako hizkuntza eta kultura aniztasunak dakartzan aberastasuna aitortu eta balioetsita betiere.
|
|
|
/ mezu argia ez? / hizkuntza egokia/ gu hemen/ ni hemen nabilenian azaltzen zuekin edo
|
etortzen
zaretenian nigana edozer gauza komentatzen erabiltzen dozuen euskera edo azalpen baten erabili behar den euskera/ berdina izaten da?
|
|
|
Eta gizarte eragileok beti saiatu gara herrialde horietan hizkuntza gutxituen alde lan egiten duten eragileen iritzia lortzen hizkuntza horien inguruko egoeraren berri izateko. Izan ere, nahiago izan dugu geurea bezalako eragileen irakurketa, botere publikoetatik
|
etortzen
zenarekin alderatzeko. Horretaz gain, gustatu izan zaigu ikustea beste hizkuntza gutxitu batzuek zein estrategia erabili izan duten, zein proiektu garatu duten hizkuntza normalizatzeko, dela hiztun, tresna edo espazio berriak sortzeko, dela haien eskubideen aldarrikapenerako.
|
|
2022
|
|
|
(1) Markaren antzematea: kontsumitzaileek markaren izena eta sinboloak identifikatzen dituzte, eta hainbat produktu edo beharrekin lotzen dituzte (markaren antzematearen sakontasuna); marka hainbat erosketa edo kontsumo egoeratan
|
etortzen
da burura (markaren antzematearen zabaltasuna).
|
|
|
Hizkuntzara ekarrita, hizkuntza bat edo bestea erabiltzeko, beste faktore batzuekin batera, egoera, mintzakide eta gai ezberdinek sortzen dizkiguten asoziazioen mapek bultzatuko gaituzte. Beste modu batera esanda, egoera, mintzakide eta gai ezberdinei lotuta euskara ez badago presente edo ez bazaigu gogora
|
etortzen
, zaila izango da erabiltzea.
|
|
|
Kontuan hartu behar da, horrez gain, turismo bulegotik igarotzen ez diren bisitari asko badaudela, eta bigarren etxebizitza Zumaian duten kanpotarrak (Eibar ingurukoak, bizkaitarrak...) ere bai, gehi autokarabana16 eta furgonetatan
|
etortzen
direnak.
|
|
|
(50) lortzen dugu(...) aste bat edo(...) baina gero ya azkenean beti e jotzen diogu gaztelerari. (...) ze beti
|
etortzen
da norbait ez dakiela euskaraz (BE I)
|
|
|
● Zubiak eraiki behar ditugu lantokien eta hezkuntza zentroen artean, harremanetarako eta elkarren berri izateko kanalak. Enpresa batzuek ahalegin handia egiten dute euskarazko baliabideak ezartzeko, baina gero lanera
|
etortzen
diren gazteak batzuetan ez datoz behar bezala trebatuta erreminta horiek euskaraz erabiltzeko, ikasketa garaian horiek beste hizkuntzaren batean (gaztelaniaz edo ingelesez, gehienetan) erabiltzen ikasi zutelako. Komunikazioa ziurtatu behar da eta euskarari bidea leundu eta erraztu behar zaio ikastegien eta lantegien artean, elkarren berri izan, bakoitzak zer behar dauzkan eta horiek nola ase daitezkeen jakiteko.
|
|
|
• Enplegurako atzerrian bilatu eta ekarri den talde handiena heziketa maila baxukoa izango da, Afrikatik datorrena batik bat. Latinoamerikatik euren sareen bitartez
|
etortzen
jarraituko dute. Etorkin horiek gaztelaniaz alfabetatu dute gure geografiako toki bakan batzuetan izan ezik, eta lan eskaintzak bete ditzaten oinarrizko lanbide ikasketa eskaini zaie, abiada handian jaso dezaten.
|
|
2023
|
|
|
Horrek ematen baitigu aukera herritarrak interpelatuak senti daitezen, baita euskararen inguruko pedagogia soziala egin ahal izateko ere. Eta, agendan jartze hori Euskaraldia gisako ekimenekin eta aldeko urratsekin bete behar dugu, bizitzan bezala, berri txarrak deitu gabe ere
|
etortzen
baitira.
|