|
2008
|
|
|
Askotan
|
esan
ohi dugu gizarteari gerta dakiokeen gauza okerrenetako bat dela normaltzat jotzea normala izan behar ez duen zerbait: sufrimendua, pobrezia eta gizarte bazterketa egoerak.
|
|
|
Zure azken diskoan Mandé Variations zure lehen diskoan 1988an ezarritako ildoa berreskuratu duzula
|
esan
ohi duzu. Horrek esan nahi du hogei urte galduta ibili zarela?
|
|
|
Garatek sortu zituen euskal filologiako lehen ikasketak, Deustuko Unibertsitatean, 1976an, «ekintza zuzena» erabiliz, berak
|
esan
ohi zuenez. Erretoreak ikasketa horiek sortzeko eskariari jaramonik egiten ez ziola ikusita, egunkarietara iragarkia bidali zuen Garatek, euskal filologiako ikasketak abian jarriko zirela eta izena emateko aukera zegoela iragarriz.
|
|
2009
|
|
|
Rimbaud ez da etorri: ni bestea naiz,
|
esan
ohi zuen hark.
|
|
|
Serraren eskulturak inoiz ez dira apaingarri edo osagarriak izan, esan zuen Oteiza katedraren zuzendariak. Berak garbi
|
esan
ohi du eskulturek funtzioa betetzen dutela, baldin eta ikusleengan hunkidura sortzeko gai badira. Hau da, jarrera aldaketa eragiteko gai badira.
|
|
|
Errealitatea nolakoa zen jakitea. Nik badakit Nafarroako Gobernuak liburua zaborretara botako duela, eta serioa ez dela esango duela, beti
|
esan
ohi duenez, baina gure ustez egia da dioguna.
|
|
|
Korrikalari beteranoek
|
esan
ohi dute lehen entzierroa izaten dela, beti, arriskutsuena. Jendea gogo biziz dagoela, urduri ere bai, ez dakielako nola erantzungo duten hankek berriro, izango ote duten ohiko adore eta lasaitasuna egoera zailak gainditzeko.
|
|
|
–Ados, ados?
|
esan
ohi dut nik, bai. Zuk beste hau diozu:
|
|
|
Gure amonek haurdunaldian bikoitza jan behar zela
|
esan
ohi zuten. Gaur egun badakigu hori ez dela egia.
|
|
|
Pragmatismoa arriskutsua da, izan nahi genuena ez izatera eraman ahal gaituelako, utopismoa arriskutsua izan daiteke, egunero errealitate gordina jasaten duten pertsonen arazoak konpontzen ez dituelako. Utopia, Pepe Beunza gure lagunak
|
esan
ohi duen moduan, ibili ahala urruntzen den muga da, aurrera egiten hobetzen laguntzen digun muga ibiltaria.
|
|
|
Egin ditudan lan zoro eta zailak baino egiteko gai ez nintzen. Azken finean, norbera norbera da,
|
esan
ohi zuen gerora, modu ironikoan.
|
|
|
Ihesaldi horri atseden barik ekin zioten lagun minak dauzkat, eta
|
esan
ohi dute xedea herri guztia suntsitzea izan zela. Nire lagun horiek zorionekotzat daukate euren burua, pairatutakoa munduan zehar zabaltzeko bizirik atera baitziren sarraski hartatik; hala ere, beste askok ez zuten hain zorte handia izan.
|
|
2010
|
|
|
Esan bezala, gaur egun ez da oso arrunta hitz horiek agertzea, baina, hala ere, batzuetan oraindik ere, Iñaki Eskudero dela-eta edota Otxandorena dela-eta, agertu ohi dira Eratsun eta Mugairi herriak. Aitortu behar dut zuk zerorrek, Xabier, oso ongi
|
esan
ohi dituzula hitz horiek. Baina ez dakit inoiz erreparatu ote diozun, ETB1en beti agertu izan direla gaizki idatzita; alegia, Erasun eta Mugaire.
|
|
|
Energia berriztagarriek petrolioa ordezkatzerik ez dutela izango
|
esan
ohi duzu. Nolatan dedikatzen zara orduan eguzki energia ekoiztera?
|
|
|
Odola, izerdia eta malko garaia datorkigula
|
esan
ohi duzu. Ez al da apokaliptiko samarra?
|
|
|
Apartheid museoa ikusi duen edonork honelako zerbait
|
esan
ohi du, ezinbestean: Ez dakit nolatan ez zituzten beltzek zuri guztiak txiki txiki egin.
|
|
|
Esaten zuten harriak botatzen zituztela. Beraz, menhir bat agertzen zen tokian, hura jentilek jaurtitako harri bat zela
|
esan
ohi zuten, eta haitzuloak jentilen eta Tartaloren bizilekutzat hartzen zituzten.
|
|
2011
|
|
|
Eskizofreniaren putzuan nola hondoratu zen eta hortik nola atera zen kontatzen du, lehen pertsonan, Solo dokumentalean. Lana erakutsi eta solasaldia egingo dute gaur, 18:30ean, Elgoibarko Kultur Etxean (Gipuzkoa), Agifes elkarteak antolatuta.Lanarekin erotu beharrean gaudela
|
esan
ohi dugu. Zure kasuan hori hitzez hitz gertatu zen? 2003an bideo bat egiten hasi nintzen, fikziozko lan bat, orduan nituen ideia espiritual eta mesianikoak kontatzeko.
|
|
|
Zalduaren iritzian, idazleak belaunaldika banatzeak ez du laguntzen idazle baten obra gehiago ezagutarazten eta zabaltzen; «baina niri lagundu dit ulertzen non nagoen, neure burua literaturaren munduan kokatzen».Fernando Morillo (Azpeitia, 1975) Gaumin argitaletxe sortu berriko gidari gisa ari da lanean Durangon. Erdi brometan erdi serio
|
esan
ohi du bera «estralurtar» sentitzen dela euskal literaturaren panoraman: «Adinagatik eta zenbait ezaugarrirengatik sentitzen naiz identifikatua zenbait idazlerekin, baina norberak bere ezaugarriak ditu.
|
|
2012
|
|
|
Bienes de interés cultural de navarra, románico (Nafarroako kultur intereseko ondarea, erromanikoa). Erdi Aroko lehen estetika bateratua dela
|
esan
ohi dute adituek. Erromaniko aurrean handia zen ordena monastiko bakoitzaren indarra, baina X. mende inguruan beneditarren eredua joan zen indartzen, baita pixkanaka pixkanaka hedatzen ere.
|
|
|
Denek dute arrazoi apur bat. Gure artean esan ohi den bezala, nobela on bat idaztea bezain lan gogorra eta nekagarria da txar bat idaztea ere, eta nik, benetan hain elitista harroputza ez naizenez gero, rocker inteligenteenek
|
esan
ohi dutena aitortu dut, asko errespetatzen dudala literaturaren eszenatokira igotzen den edonor, gustatu edo ez.
|
|
2013
|
|
|
«Irakurleak abisatzen ditut: gezurra
|
esan
ohi dut. Haurtzaroko oroitzapenak dira».
|
|
|
Hitz batzuk ipintzen ditut paper honetan eta itxaron egiten dut». Oteizak berak
|
esan
ohi zuen bera, Oteiza, Oteiza asko zela, «bi gutxienez». Oteiza bat, edo batzuk?
|
|
|
Baina hitzarekin loturikoa ere bere sorkuntza lanaren ardatz bat izan da, bestea bezain trinkoa, eta ezin daiteke bereizi bere lan artistikoaren multzotik». Oteizak, Marañak dioenez, bere eskulturei hitzak zerizkiela
|
esan
ohi zuen. «Esan daiteke haren proposamen intelektuala gauza guztiak eta, une berean, ideia berbera, isiltasuna, adierazi nahi duen etengabeko sorkuntza sendoa dela.
|
|
|
Egindako bidea desegin behar zen Restancatik haranera. Ce n' est pas gagné
|
esan
ohi dute mugaz bestalde. Nire pausuek ez zuten aurreko egunetako graziarik ibilgailua bost egun lehenago utzita neukan tokira heltzerako.
|
|
2015
|
|
|
Beldurrak, aurreiritziak eta tradizioak apurka apurka hausten ari diren seinale. Seinale baino gehiago, nolabait gogoaren isla dira topaketok. Medeak en aspaldi hasi ginen horrelakoetan lan egiten, eta Euskal Herria sexualizatzen; txantxetan
|
esan
ohi dugu euskal gatazka sexualitatearekiko jarrerarekin eduki dugula hemen. Badaude tabu moduan geratu diren gauzak, eta garrantzi handia dutenak politikoki.
|
|
2016
|
|
|
«Zer nahi duzu: benetako komunista naiz ni, eta benetako komunistak bihotzberak gara»,
|
esan
ohi du berak.Apaltasuna, duintasuna, zintzotasuna, koherentzia, herriarekiko konpromisoa... Hori guztia da Arnaldo.
|
|
2017
|
|
|
Ez da arrastorik utzi, ezin da berreskuratu milaka pertsona horien arte-lan txikiak, haien ametsak, gurariak, frustrazio eta beldurrak, adibidez.Historia gertakarien segida ordenatua dela uste izaten dugu. Nolabait irudikatze aldera, soka moduko bat dela
|
esan
ohi dugu, iragana, oraina eta geroa lotzen dituen hari mehe, maiz ikusezina eta beti txirikordatua. Segida kronologikoa eten egiten da zenbait unetan, hutsuneak eta korapiloak ditu, oso gutxitan argitu edo askatzen ditugunak.
|
|
2019
|
|
|
Zortzi seme alaba ditu. , propaganda egiteko?,
|
esan
ohi duenez. Ez dio Giseleri lagundu nahi.
|
|
|
Hura komunista zen. Bilboko auzo langileetan ibiltzen zen, baina ez zen bulegari soil bat,
|
esan
ohi zuen bezala. Peritu merkantila zen, eta garai haietan hori bazen zerbait.
|
|
2020
|
|
|
Baina, denborak aurrera egin ahala, partida haren oroitzapen hobea dut. Dena den, nik beti
|
esan
ohi dut Gaskan jokatutako partida bakoitza berezia dela, etxekoak eta lagunak beti hor egoten direlako bultzaka. Iritsi naizen lekura iristeko zutarri izan dira, baita zaleak ere.
|
|
|
O' Dellek
|
esan
ohi zuen izar bat ez dela izar «pantaila handian edo taula gainean bakarrik, baita sukaldeko mahaiaren inguruan ere». Ohetik altxatzen zenetik oheratzen zen arte, une oro publikoaren aurrean ariko balitz bezala jokatzen zuen:
|
|
|
Bai, horregatik
|
esan
ohi dugu zorte ona eta txarra izan dugula aldi berean. Kalera atera gaitezke, baina egoera honetan izatea ere Erasmus programan etorrita...
|
|
|
Komunikazioaren arloan aritua dela
|
esan
ohi du Joxerra Garziak (Legazpi, Gipuzkoa, 1953). Ibilbide profesional osoan zehar aritu da eremu horretan lanean, eta horrek aditu izatera ere eraman du denborarekin.
|
|
|
Pentsatzen zuena esateko «betebeharra» zuela
|
esan
ohi zuen. Horregatik, batzuek ahoberotzat eta beste batzuek ausartzat hartu zuten.
|
|
|
Ekintzaile horren iritziz, mugaldeko Poliziak neguko ezbehar meteorologikoak erabili ohi ditu migratzaileen aurka: «Gazte asko oinutsik iristen dira, eta batzuek
|
esan
ohi dute Kroaziako Poliziak hankak erreka izoztuetan sartzera derrigortzen dituztela. Hori guztia, Europako Batasunak isilik jarraitzen duen bitartean.
|
|
2021
|
|
|
zapalkuntza katoliko integristaren memoriak «gurea» beste edozein baino txarragotzat hartu eta, ondorioz, «besteen» sinesmenekiko sinpatiazko begirada ere izatera. Militante feminista batek
|
esan
ohi duen bezala: Voxek eskatzen duen gurasoen pinak (zenbait eskolari kale egitea, gurasoek sinesmen kristauak argudiatuta), ezkerraren haserrea piztu du; aita musulman integristek alabekin berdin egiten dutenean, aldiz (igerilekura ez joateko, adibidez), gutxitan dute neska horiek komunitatearen babesik.
|
|
|
Oraindik, ateratzear dagoen legea bezalako asko falta zaizkigu. Baina askotan
|
esan
ohi dut lege batzuk jarri baino gehiago beste batzuk kendu liratekeela. Hau da, batzuei pribilegioak kendu, beste batzuek nahi duten bezala bizitzeko aukera izan dezaten.
|
|
|
Tapakiak, arropak eta bestelako gauzak uzten dituzte han, eta askotan, ailegatzen direnean, ikusten dute dena kendu dietela; udaltzainek eta udal zerbitzuek eraman dituzte. Horren inguruan udalak
|
esan
ohi du garbiketa zerbitzuek leku horiek txukundu behar dituztela eta abar, baina leku horietara ez da inor joaten, gazteek beraiek eta udaltzainek baino ez dituzte ezagutzen. Zer kalte egiten dute, bada?
|
|
|
Bestetik, esaten dute nazioa erredimitzera bidalia izan dela Trump. Bitxiena da Bidenek
|
esan
ohi duela Estatu Batuak hemen direla berriz, eta Trumpek berak ere horixe esan izan duela. Estatu Batuak berdinik gabeak direlako kontua oso errotuta dago, bai demokraten artean, bai errepublikanoen artean.
|
|
|
Hasieratik bokazio zuen zatituta zegoen ezkerreko alderdi eta sentsibilitateen arteko harremanak jostea: «Guk
|
esan
ohi genuen hiltzeko jaio ginela, eta lehen unetik bilatuko genuela ezkerraren batasuna».
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntzaren historian
|
esan
ohi dugu edozein unetako hizkuntzan badaudela lehenagoko garaietako aztarnak. Hitz egin eta amore eman antzinako euskaldunek artikulua orain ez bezala erabiltzen zuten garaiko fosilak dira.
|
|
|
Espainiako Gobernuak eskubiaren botoak bilatu eta (batzuk) erabili ditu, nahiz eta beste batzuei aurpegiratu eskubiarekin batera joan izana. Baina, sozialistek inoiz
|
esan
ohi duten bezala, gobernuek bilatu egiten dituzte akordioak eta, ostera, oposizioan tope egiten dute batzuek eta besteek, aurkariak izan ala ez.
|
|
|
«Umoretsua eta irakurterraza da, baina kosta egiten zaigu irribarretik barrera igarotzea, umorez deskribatzen dituen egoerak sarritan ez direlako barregarriak, ezpada tristeak, itxaropenerako zirrikiturik uzten ez dutenak». Dioenez, horregatik
|
esan
ohi dute adituek Txekhov dela errusiar idazlerik «alaiena» eta aldi berean «depresiboena».
|
|
|
Idazle on baten atzean irakurle on bat (ere) badagoela
|
esan
ohi dute, eta ez dago dudarik Karlos Linazasoro idazle oparoaren atzean irakurle fin eta zintzo bat ere badagoela; zer ikusi (eta irakurri), hura ikasi.
|
|
|
Estatinek gutxitu egiten dute gibelak sortzen duen kolesterola. Hala ere, kolesterol txarra apaltzeko botikarik onena ohiturak aldatzea dela
|
esan
ohi dute.
|
|
|
Oso emakume alaia zen: agurtzeko,' gero arte'
|
esan
ohi zuen, handik Caracasera joan behar bazuen ere».
|
|
|
Beste hedabide batzuk nola ari diren ere aztertu dezakete. Bestetik,
|
esan
ohi dut lerroburuak bere horretan zabaltzea ez dela egokiena buletin batentzat; editorearen edo buletina egiten duen kazetariaren ikuspegia txertatzea ona da: naturaltasuna eta humanitatea ematen dio tresnari.
|
|
|
Askok
|
esan
ohi dute gero eta prentsa askatasun gutxiago egon, demokrazia gutxiago dagoela. Nola bizi duzu hori?
|
|
|
EH Bilduko Bakartxo Ruizek ulertzen du ez dela erraza legebiltzarrean euren testigantza eman behar izatea, baina ezinbestekotzat jo du. «Mugimendu feministak
|
esan
ohi du izendatzen ez dena ez dela existitzen, eta torturari dagokionez, hala da. Elkartea sortzea bera bada zerbait».
|
|
|
«Infinituraino... eta harago!». Hala
|
esan
ohi zuen Buzz Lightyear pertsonaiak Toy Story filmetan. Lehen pelikulan jostailu bat zen, Andy mutikoari urtebetetzeko opari eman ziotena.
|
|
|
Batzuk, faxismoaren mugimendua nolabait justifikatu nahian, iraganeko kontu eta terminoak direla
|
esan
ohi dute. Zoritxarrez, iraganaz gain, oraina ere baduen arazo larri baten aurrean gaudela iruditzen zait niri.
|
|
|
Zelan izaten ditugun harremanak, zer dinamika sortzen diren... Ez da «gustuko zaitut» edo «ez zaitut gustuko», kalean
|
esan
ohi dugun bezala; askoz ere konplexuagoa da, eta da superpolita. Eta uste dut ez diogula daukan garrantzirik aitortzen, eta ez daukala estatus sozialik desirak.
|
|
|
Gozatsu entzuten ditut Niko Etxartek
|
esan
ohi dituenak, ez hainbeste dioenak berritik duelako, ezpada betiko kontuak izanagatik, garai batean oinarrizkotzat genituen ideiak dakartzalako aldiro. Halako belaunaldi ispilu bat.
|
|
|
Eta hori ez da onena. Horregatik, beti
|
esan
ohi dut talde kirolak interesgarriagoak direla, balio erantsi bat dutela. Talde izaeraren, lanaren, balioak zabaltzen dituzte.
|
|
|
Sevillak potentzial handia dauka, eta jokalari bikainak ditu postu guztietan. Ez da samurra izango, baina nik beti
|
esan
ohi dut, horrelako talde handien aurka hobe dela aurreneko partidetan jokatzea, sasoi puntu bat falta zaigulako denoi, oraindik. Horrelako taldeek, behin erritmoa hartzen dutenean, oso zaila da puntuak kentzea.
|
|
|
«Gure jaiak akats baten arrakasta direla
|
esan
ohi dut nik», dio Ormazabalek. Akatsa, bost urteren ondoren abordatzea egiteari utziko ziotela aurreikusten zutelako, jada jai komisio bat izango zutelakoan.
|
|
|
Sekulan ez zen bertsolaririk orduan hainbat aldiz ibili bertsotan. Lujanbiok
|
esan
ohi zuen, gauza handitzat bezala, Txirrita eta biak hamazazpi herritan izan zirela urte baten. Haiek egin zuten handiena hori izango zen.
|
|
|
Ideologia generistak dio generoa pertsona batek sentitzen duen zerbait dela, eta ez duela loturarik bere gorputzarekin ezta ugalketa sistemarekin ere. Bere aktibistek
|
esan
ohi dute sexua eraikuntza soziala dela, emakumeen eta gizonen arteko bereizketa biologikoak ez direla objektiboki errealak, gizarteak sortuak baizik. Horiek ez dira ezkerreko balioak, muturreko indibidualismoaren ortodoxia hutsa baizik, eta ez du genero, arraza eta klasearen ardatzetan eraikitako zapalkuntzaren egiturazko azterketa partekatzen.
|
|
|
Zelaitik kanpo ere «oso oso gustura» dago Donostian. «Nik beti
|
esan
ohi dut leku batean zoriontsu zarenean ez duela gehiago behar. Egunerokoa oso erraza da hemen; familia bat topatu dut.
|
|
2023
|
|
|
Masaien esanetan, gobernuak lur eremuak kontserbaziorako atxikitzen dituela
|
esan
ohi du, baina benetan turismorako eta ehizarako atxikitzen ditu. Afrika Ekialdeko Komunitatearen Auzitegiak onartua du helegitea, baina ez du oraindik iragarri noiz hasiko duten auzia.
|
|
|
errepresio frankistaren ondorioak arakatu zituen, pertsonaien psikologian eta bere belaunaldian ikusten zituen zenbait gabeziatan arreta jarrita —sexualitatean, besteak beste— Stress, es tres, tres (1968), Ana y los lobos (1972) eta beste heldu ziren gero, guztiak espainiar gizartearen arrakalei begira onduak. Horietan ageri zen, orobat, Sauraren lana ezaugarrituko zuen estilo sinbolista, zeina Luis Buñuelengandik zetorkion, hark
|
esan
ohi zuenez.
|
|
|
Madrilgo mugimendu sozialetako ibilbide luzeko militante batek
|
esan
ohi duen bezala, azken hamarkadetan mundua zuztarretik aldatu nahi duten taldeen gabezia politiko nabarmenetako bat egindako ekimenen ebaluazioa da. Egindakoan asmatu ote den, zertan, noraino, nola hobetu.
|
|
|
Are, maputxeen tradizio bat dela kausa, hantxe daude lurperatuta lurralde hartan sortu diren guztien karenak. Datu garrantzitsua da hori gatazkaren espedienterako; izan ere, Arelauquenek
|
esan
ohi du «haiek» hamar urte baino ez daramatzatela han, eta argudio horren kontra egiteko balio du datuak. Komunitate hartako kideak lurralde hartan bizi ziren eta han lan egiten zuten harik eta Burco SA enpresak 700 hektareako lursail bat erosi zuen arte; dena den, arazorik larrienak 2007an hasi ziren, Burcok beste sail bat erosi eta komunitate horri pasabidea itxi zionean.
|
|
|
Arrunt hitzaren koplak. Euskaldun arrunta
|
esan
ohi dugu barra barra. Euskal hiztunez ari gara?
|
|
|
Oposizioko presidentegaiak, Kemal Kiliçdaroglu sozialdemokratak, sare sozialetan bideo laburrak jarriz ematen ditu halako datuak; bideo horiek oso biralak egin dira, eta aurre egiten diote hedabide jeneralista nagusietan Erdoganen alde zabaltzen den propagandari. Izan ere, komunikabide horietako gehienak gobernuaren gertuko enpresen esku daude, eta, Kiliçdaroglu kolpistatzat jotzeaz gainera, hura «probokatzen» ibiltzen dela
|
esan
ohi dute. Erdoganek behin baino gehiagotan ukatu du prezioak gora ari direla, eta erantsi izan du Turkiak «atzean utziak» dituela «arazo ekonomikoak».
|
|
|
Kirolari gehienek
|
esan
ohi dute gorputzak eta buruak nahikoa dela esatean hartu dutela erretiroa. Zuk, ordea, aitortu duzu zure boladarik onenean hartu duzula erabakia.
|
|
|
Hori bera nabarmendu du Gernika Lumoko (Bizkaia) barrutiko hauteskunde batzordeak: «Hedabideek zera
|
esan
ohi dute,' egun honetarako ez badizute jakinarazi, libratu zara'. Hori, ordea, ez da horrela».
|
|
|
« Egoera zaila da, baina hemen
|
esan
ohi dugun bezala, «toreatzaile onak, zezen zailekin». Herrialde honek beharrezkoa du uneotan herritarrei kezka eragiten dieten gaiei aurre egingo dien gobernu bat.
|