|
2000
|
|
|
Zeruaren amildegian berdeak ikusten zaizkit begiak,
|
esan
ohi zuen William Lang paraxutistak, hegazkinetik jauzi egin aurretik. Errezo moduko bat zen, amuletoa.
|
|
2001
|
|
|
Erraz ager daiteke zer jakin nahi zuten galdatzaileek, eta zergatik. Mendiz haranzkoa ote nintzen ziren beldur, Burgos Palentzia aldekoa, maqueto bat beraz, bertako mintzaerarik jatorrenean
|
esan
ohi duten moduan. Maizegi gertatzen omen dira hauek, besteren ahoz ari naiz hizketan?
|
|
|
" Pintar como querer"
|
esan
ohi dute erdaraz. Eta badirudi, oroitezaren poderioz, geure arestiko kondaira aldatu beharrean gabiltzala.
|
|
|
Hori, gainera, ez zuen, dakidanez, hark asmatu. Are gehiago, esaldi horren asmatzaileek ez zuten alde onera irauli baizik egin gure antzinako liberalek gaiztoz
|
esan
ohi zutena: " fuerista, carlista".
|
|
|
Oihenartek ez zuen, egia esan, prosazko euskal zatirik, labur baino laburrago ez bada, utzi, baina latinez eta frantsesez eman zituenek ederki darakuste benetan trebea zela hitz lauz edo lainoz, argitasunaren aldetik, batez ere. Neurtitzetan, berriz, hotz agertzen zaigu maizenik, Â antzinakoek
|
esan
ohi zutenez edo nahiago baduzue epel. Ez da beste horrenbeste gertatzen, ordea, Etxeberrirekin.
|
|
|
Bistan dago ezin etor zitekeela deus onik holako jardunbide batetik. Ez da ispilua izaten errudun holakoetan, gaztelaniaz
|
esan
ohi dutena zertxobait aldatuaz, geure aurpegi zimurra baizik. Ez genuke ahaztu behar era lotsagarrian jokatu dugula maiz euskaldunok aldi joanean, kultura gaietan batik bat eta geure hizkuntzarekiko batez ere.
|
|
|
Bestela adierazten saiatuko naiz, adarrak(" con perdón de clérigos",
|
esan
ohi zuen Góngorak) aipatu behar baditut ere. Zezena adarduna da, maizenik (Mazzantini elgoibartarraren denboran bederen), baina adarmotz ere izan daiteke.
|
|
|
Habent sua fata libelli,
|
esan
ohi zuten inoiz" Poeta" ren gisan, eta baita beren irakurleek ere, irakurleek, entzuleek edota buruz ikasten  dituztenek, apurka eta zatika behinik behin. Ez zen hala behar eta, ustekabeko mirakuluz XVII. mendeko Lapurdin, Donibane eta Ziburuko kostaldean, bai ere halaber hinterland modura zuen Sara aldeko lur barrenetan, euskal literaturari, kristau eta katoliko, dakigun loraldia eman zion jende ikasi samalda, latinezko bertsoak (esate baterako) hutsik gabe neurtzen zekiena, ehun urtez geroago Larramendik neurtitz zuzenik sortzen ez zuelarik.
|
|
|
borroketan, eta borroka izan da estari nahiz nabari Espainian 1936z gerozko jarduna, zubigile izan genuen beste zenbaitzuekin, ez haatik gehiegirekin. Hara arterainokoak ez baitziren beti izan
|
esan
ohi zuten bezain ustelak, ezta gerokoak ere zenbait sineskorrek eta gehiago lotsagabek aldarrikatu izan duten adina heldu zorituak. Horrek erakusten digu, premiarik bada, ez dela beti, nahi eta nahi ez, kaltegarri eta are galgarri harako zubigintza hura, aski nabarmena behin batean gure etxe inguruan.
|
|
2003
|
|
|
Berokia eta maleta ekipaje tokian uzten ari nintzela, begiratu azkarra luzatu nien emakumearen fardelei(" Begiak non, tiroa han", Rayk
|
esan
ohi zuen gisara). Ofizioaren ajeak.
|
|
|
Zaldibiakoak zituen bereziki gustuko. " Neska behorrak", berak
|
esan
ohi zuen moduan. Baina beste ezer gutxi esaten zuen.
|
|
|
Manuk ere bai. Bertan ageri direnenak bakero aurpegiak direla
|
esan
ohi dute. Bide-lapurrak.
|
|
|
Hori ere
|
esan
ohi zuen emazteak telefonoz beste aldean Jonen lagunen bat, neskaren bat, barruntatzen zuenean, eta horri heldu dio berak, emaztearen galderak saiheste aldera.
|
|
|
Aitorrek behin esan zion Frantzian neskak bikinitan egoten direla, eta zenbait tokitan larru gorritan ere bai. " Horiek dituk, horiek, neska puskak!",
|
esan
ohi du," hemengoak moja hutsak dituk!". Agindu ere, agindu zion noizbait eramango zuela Miarritzeko hondartzara begia gozatzera, baina berak badaki ezetz, berak badaki, oraingoz, etsi duela hareatzako txokoan gordetzen duten aldizkariarekin.
|
|
|
Esparru euskaldun elebakarraren kritiko batzuek
|
esan
ohi dutenez, euskal prentsaren alor garrantzitsu bat bizirik omen da batez ere doan zabaltzen delako; herri eta eskualde  hedabideak dituzte gogoan, ez uhinetako EITB, nik uste. Egia da, argitalpen batzuk kioskora joan eta diru truk hartu behar direla (egunkari eta astekari ospetsuenak eredu horretakoak dira, adibidez).
|
|
2005
|
|
|
Oraindik ere, maiz gogoratzen dut hasierako Marisa hura, haren ahoko dasta, eta mingaina urtzen zait; gu bion artekoa amodio ezin hobea izan zen, eta ez dakit nolatan itzali zitzaigun, ez bat eta ez bi. Halakoetan,
|
esan
ohi dugu halakoxea dela bizitza, baina kontsolatzeko ahalegin horrek ez dio garraztasun poxi bat ere kentzen irentsi beharreko ozpinari.
|
|
2006
|
|
|
Lanean egun erdiko jarduera eskatu eta eman zioten, eta beti ordutegi berbera betetzea ezinezkoa izan zitzaion arren, ahalegin guztiak egin zituen umearekin ahalik eta denbora gehiena pasatzeko, eta baita lortu ere, Ainhoaren itxarobide guztiak aise gaindituz. Maddiren eta haren aitaren arteko lotura oso estua izan zen lehenengo urte haietan; Antonioren amaginarrebak
|
esan
ohi zuen bezala: " Ume honek aitari dion kariñoa ez da sinestekoa; amari ez dio-eta ia kasurik egiten!".
|
|
|
Gauza arrunta; beti gertatu izan dena, behintzat. Hala ere,
|
esan
ohi duzu, guk eduki ditugun aukerak kontuan izanda, gure kidea ulertzeko ahaleginezko jarrera dela gure belaunaldiak hurrengoari eskain diezaiokeen herentziarik behinena, bestela porrot egin dugula. Santu bat ematen duzu; laikoa, ateoa edo nahi duzuna, baina santu bat, nolanahi ere; ez dakidana da aldarerik egingo dizuten.
|
|
|
Aitak
|
esan
ohi du etxe bat ez dela norberarena gaixoaldi bat (gripe ziztrin bat besterik ez bada ere) bertan pasatu arte. Gaindituko al nuke erabat betiko nirea hona etorriz gero bizitzen?
|
|
|
Halakorik entzuten edo pentsatzen dudanean, zeure buruaz
|
esan
ohi duzuna gogoratzen dut: " Zeliakoa eta begetarianoa naiz.
|
|
|
Mendebaldekoen larritasunak proiektatzen ote dizkiozun Afrikari ere galdetzen diozu zeure buruari. Kontraesanean murgilduta zaudela eta kontraesanean murgilduta ikusten duzula Afrika
|
esan
ohi duzu. Baina, edonola ere, prest zaudela ekin egiteko.
|
|
|
Gela honetan ere halako zerbait gerta litekeela uste dut. Denbora zenbaitetan ez dela aurrerantz garatzen
|
esan
ohi duzu zuk, norberaren barrurantz baizik.
|
|
|
Eta atomo horietan trilioika elektroi, protoi, neutroi, neutrino, quark... Zerura begiratu, eta
|
esan
ohi dugu: " ze egun zoragarria" edo" ze gau baketsua".
|
|
|
Etxetik irten nintzenetik ez nuen egunerokoa ukitu ere egin, eta Elsbethekin, berriz, oso bakanetan oroitu nintzen. Hartaz ohartzeak, eta amak
|
esan
ohi zuenaz gogoratzeak, ez zidan sentimendu berezirik eragin.
|
|
|
|
esan
ohi zuen, anai
|
|
|
UPNkoek ere askotan
|
esan
ohi dute euskararen alde daudela," pero de los dialectos navarros, no del batúa ese que se inventaron los de la ETA". Ondotik datorrena badakizue.
|
|
2007
|
|
|
Lisaren gaztetako lagun batek euli akabatzailea esaten zion usain sarkor hari. " Pozoi edo narkotiko halako batekin nahasten dute, ziur", gogoratu zuen
|
esan
ohi zuela," erdi zorabiatu eta lehenbailehen etxeratu gaitezen".
|
|
|
–Zaharrok" lagun askori lur eman diet"
|
esan
ohi dugu.
|
|
|
" Hogeita hamarrak bete aurretik egiten dugun guztia kasualitate hutsa da",
|
esan
ohi zuen Gigik, bere ikasle batzuen galbideez ari zela. Tarte bat iraun zuen horrela, taberna haren atarian geldirik, harik eta esku batek atzetik heldu zion arte.
|
|
|
Bertan, berak ezagutzen ez zuen lagunarte batean ageri zen Igor, afal edo bazkalondoren bateko jai giroan, oso berea zuen irribarre harekin. Esku batean xanpain kopa bat zeukan, gora jarrita?" Txin txin",
|
esan
ohi zuen berak halakoetan?. Beste eskua hari pega pega eginda zegoen neska baten sorbaldaren atzean ezkutatzen zuen:
|
|
2008
|
|
|
Berlinen lasai asko dabil bera baino askoz arraroagoak dabiltzalako solte. " Hemen hirutik bi daude jota",
|
esan
ohi du, eta badakit Sagranek gehiegizka aritzeko joera duela, baina ulertu egiten da esan nahi duena. Hiri honek espazio paraleloak ditu.
|
|
|
Beltzarana du aurpegia; begiak, beltz biziak; ilea ere beltza, pixka bat kiribildua aurreko partean, eta ondo orraztua. Rosak beti
|
esan
ohi du gizon beltzaranak gustatzen zaizkiola. Eta baita irribarre eta begirada garbiko gizasemeak ere.
|
|
|
[Gehiago.] Gorputz sanoak ez dio ezer. Mindutako atalak, ordea," hor dagoela" esaten du (halaxe
|
esan
ohi dugu); hemen nago, dio. Orain ekar dezagun gogora noiz nolatan adierazi nahi izaten dugun, era batera edo bestera, hemen nago.
|
|
|
Ni ez nago nostalgia deitzen dioten zera horren alde, baina bai nostalgia gaitzesten duten jainko gizakien kontra. " Nik ez dut deusen nostalgiarik sentitzen",
|
esan
ohi dute; bestela esanda: " ni, Jainkoa bezalaxe, neure buruaren garaikide bete betea naiz".
|
|
|
Nik edozer konparatzeko joera daukat, eta diot: ez dut, zenbaitek bezala, hildakoekin, eta ez dut sekula hitzegin hilketaz hildako inorekin, baina torturatuekin naiz, eta
|
esan
ohi dutena da, batere erretorikarik eta erretolikarik gabe, hobe dela hiltzea torturatua izatea baino. Beraz, dakidanagatik, eta hildakoen hitza falta zaidala jakinik, heriotza aukeratzen dut neuretzat:
|
|
|
[Heriotza haurtzaroan.] Ume jaio eta ume bihurtu,
|
esan
ohi dugu. Umetuta hilko gara, zahartzen bagara (eta hiltzen bagara).
|
|
|
Gaitz txarren batek menderatu eta gero, jende modu izendunak
|
esan
ohi duena: " gauza txikiak estimatzen ikasi dut".
|
|
|
Horra artesiak, horra litsak, bai, baina titularretara ez dira horiek iristen, eta gainera, psikologoak, poetak eta abarrek ez digute behin ere esango haien produkturik eta ideiarik ez kontsumitzeko. " Fedabideak"
|
esan
ohi dut.
|
|
|
experiment horietako bat egitea, pentsaturik soil soilik zenbateraino tonto harro gaiztotuko nintzatekeen agintzen jarriko banindute. Hori barru barrutik pentsatzeak?" sentipentsatzeak",
|
esan
ohi duten bezala, boterearen kontra jartzen zaitu erremedio gabe.
|
|
|
Heriotza ez da azkena; hemengo Gataxkak ere erakutsi zidan hori: komisariatik pasatakoek
|
esan
ohi zuten hobe zela hiltzea hura bizitzea baino; beste aldetik, edo alderditik, bahituta egondako bati aditu nion behin txarren txarrena bahituta egotea zela. Heriotza ez da azkena:
|
|
|
[Aurrekoaren esplikaziotzakoa I.] Ikusirik nola
|
esan
ohi dugun gezurterotzat daukagunaz" arnasa ere gezurra duela", aditzen dut ez arnasa egia dela, baizik eta arnasak ez dakiela gezurretan eta, gauza pixka bat jantziaz, arnasarena izango dela geure baitan adi genezakeen hotsik zinezkoena.
|
|
|
Erantzuten dut: ez gara suizidatzen edo, gure aitak
|
esan
ohi zuen moduan, ez dugu geure burua suizidatzen, egintza horrek ez duelako kontrajardunik errazten; suizidioa, gehienean, post mortemeko estrategia komertzial hutsa izan ohi delako, eta gauza zentzudunegia, aukeran; edo bai... esan dezagun baietz, geure burua suizidatzen ari garela, baina modu bioenergetiko batean, hau da, ezarian eta oso pixkanaka.
|
|
|
" Dena ezin liteke",
|
esan
ohi du jendeak etsipen antzean. Neretzat, etsipenezko nagiak uxatu ezkero," dena" ezin litekeen gauza dela ere badio esaldi horrek.
|
|
|
Dakiena apaiza zen garaian" apaizak azken hitza bere"
|
esan
ohi zuen herri nazkatuak. Dakienak uste du azken hitz bat posible dela.
|
|
|
Hiltzeko beldurra zen munduak heriotzarekin zeukan bizi problema latzena, harik eta euskarazko jendeak" hiltzeko lotsa" asmatu zuen arte. (Oso zahartutako bat hiltzen denean
|
esan
ohi dugu hiltzeko lotsarik ez zeukala). Munduari egin diogun opari kontzeptual eta deskontzeptual zoragarri bat da hiltzeko lotsa hori.
|
|
|
Zoroa ez omen dago" burutik ondo". Baina halakoaz
|
esan
ohi dugu" ezin duela bere buruarekin", eta ezin baldin badu izango da bere buru hori indartsuegia delako eta, beraz, burutik ondoegi dabilelako, komeni baino hobeto. Nik uste dut giza hizkuntza bera daukagula zoratuta:
|
|
|
" Fedabideak"
|
esan
ohi dut. Ez, ordea, fedeak ez duelako artesirik, ez duelako litsik.
|
|
2009
|
|
|
Jokalari nabarmen hori bera, munduko negozio gizonik ausartena baina zentzudunena da, eta badakit batzuen ustez alprojaren itxurak egiten dituela, xelebrearenak, bere buruaren publizitatea egiteko. Hark
|
esan
ohi du negozio gizonak music halleko vedetteak bezala edo boxeolariak bezala eragin behar duela jendearen irudimenean. Harena itxurakeria hutsa dela uste du askok, eta horrek salbatzen du.
|
|
|
Ez zuten beste emakumeek erakartzen, ez zuen joera lesbiarrik sumatzen, ohartuki behintzat, Lidiaz sentitzen zuen hartan ez zen behintzat halakorik, ustez, ez baitzuen sentitzen inolako irritsik haren alua ukitzeko, ez baitzuen bere burua irudikatzen hari titimuturrak edo klitoria miazkatzen; baina, nolabait, ukitu egin nahi zuen, ondoan sentitu, haren larruazala laztandu, eta Anandarengan gorritasun xaloa nola pizten zen ikusi, berak ezagutzen ez zuen gaztetxo nerabe bihurtzen baitzen Ananda Lidiaren aurrean, beste inorekin irekitzen ez zitzaion ate bat zabalduko balitzaio bezala; horixe partekatu nahi zuen Sarak Lidiarekin, neska xalo hura Sararen beraren nortasunaren alde bat balitz bezala. Agian hirurak batera saiatu izan balira, iritsiko ziren elurrak betseinetan marrazten zien herrialdera, Anandak
|
esan
ohi zuen bezala. Baina ez.
|
|
|
Ikustekoa zen Juan Luisek, zen zakarrarekin, nola tratatzen zintuen. Amumaren aurrean halakorik aipatuz gero,
|
esan
ohi zuen zuk mirariak egiten zenituela pertsonekin. Gozoa zinen animaliekin, arbolekin... eta baita pertsonekin ere.
|
|
|
Bene benetan diotsut. Aitak
|
esan
ohi du bere mundua joan dela. Nik entzun, eta barretxoa egiten diot, isil isilik.
|
|
|
" Ondoko hizkuntzak 100 telebista baldin baditu, zergatik ez beste horrenbeste euskarak? Ondoko hizkuntzak dituen idatzizko hedabideek kiosko bat osorik bete badezakete, zergatik ez beste horrenbeste euskarazkoek ere?",
|
esan
ohi du zenbaitek boluntarismoz blai batzuetan, edo aitortuak dituen hizkuntza eskubideak egiazki baliatu ezinak sortarazitako amorruaren ondorioz beste batzuetan. Ildo horretatik Fishmanek lehenago aipatu dugun elkarrizketa horretan esandakoa da honakoa (Fishman, Erizeren elkarrizketa, 1999):
|
|
|
Gizabanakoak hizkuntza aukeratzeko duen askatasuna nagusitzen da eremu pribatuan. Espainiako Konstituzioak berak ere" gaztelania ezagutzeko obligazio" formala ezartzen du, ez ordea erabiltzekoa, nahiz eta konstituzio aurreko jarreretara itzuli eta bestelakorik
|
esan
ohi duen gaztelania ez beste hizkuntzak basamorturik lehorrenera kondenatu nahiko lituzkeen antipluralista ugarik. Euskararen Legeak ere zernahi jardueratan euskara erabiltzeko eskubidea aitortzen dio herritarrari, baina ez du eskubide horiei loturiko obligaziorik ezartzen eremu pribaturako.
|
|
|
Eta gure hizkuntzari europar hizkuntza ondare zaharrenaren merezimendua aitortzen dioten europarrak ez dira konstatazio horren indarrez suhartzen euskarari ez dakit nolako arnasa ematearen alde. Euskaldunok, ordea, zergatik ukatu, harrotasun puska batez
|
esan
ohi dugu euskara dela Europako hizkuntzarik zaharrena, entzun nahi duenak entzun dezan. Ospe handiko hizkuntzalari bati behinola entzun nionez, iragan urrutira begiratuz gero," egiazki europarra den hizkuntza bakarra" da euskara.
|
|
|
Auziren bat serioa dela esaterakoan, ez da haur jolasa
|
esan
ohi dugu. Hala, banatuak gelditzen dira auzi serioa eta haur jolasa.
|
|
|
Bizitza bat darama, bere ustez guztiz arrunta; beste bat desiratzen du, sublimeagoa, liburuetako ereduen antzekoagoa. Adulterioan dabilenagatik bizitza doblea daramala
|
esan
ohi dugu. Emmak bizitza doblea darama, ez bakarrik amoranteekin dabilelako bere senarraren bizkar:
|
|
|
Itzala utzi duela
|
esan
ohi dugu jendearen memorian arrastoa utzi duen norbaitengatik. Urrutia bertsolariak:
|
|
|
–Nire osabak sarri
|
esan
ohi du...
|
|
|
Kuku guztiak batean aipatzen ditugu, baina talde osatuz eta saldoan etortzen baitira. " Kukua entzun diat",
|
esan
ohi dugu, bailara batean hiruzpalau jo ta ke ari direnean ere. Etorri, etorri da, bada, kukua.
|
|
|
" Hori duk tipoa!". Gazteleraz, berriz," Hay cada uno!"
|
esan
ohi genuen, esanahiaren karga azpimarratuz.
|
|
2010
|
|
|
Joxan Elosegi zen agian sarkastikoena. Idazten genituen gauza modernoak tontakeriak zirela
|
esan
ohi zuen, Aita Zabalak bere Auspoa liburu bilduman ateratzen zituen bertsolarien liburuak zirela onak, haiek zirela benetako euskal literatura. Saizarbitoria eta Izagirreren aurrean hori esatea ere.
|
|
|
Poliki poliki frekuentzia modulatuko emisorak hasi ziren sortzen, baita euskaraz ere. Jendea dendara joan eta" irrati bat nahi dut"
|
esan
ohi zuen. " Nolakoa?", galdetu ohi zion dendariak.
|
|
|
Etsipenera eta burua galtzera ez iristeko arrazoi bakarra esperantza izan dela da istorio honek erakusten duena. Zaharrek
|
esan
ohi duten bezala, itxaroten dakienari saria iristen zaiola.
|
|
|
Gobernadoreak, haserre bizian, behar ziren bilatze eta azterketa guztiak egiteko agindu zion. Garai hartan, oso zabaldurik zegoen gertaera hartaz herriak
|
esan
ohi zuena: " Ez al dakigu bada denok beraien artekoak izan direla, poliziak edo guardia zibilak alegia, beraz, zertan ibili inoren bila?".
|
|
|
Berrogei urtez deseginda igaro ondoren, martxan jarri ziren berehala. Baina urte beltz horiei buruz ezer gutxi
|
esan
ohi dute jesuitek, beharbada, barkatuta daukatelako edo nahiago dutelako Vatikanoarentzat kaltegarri izan daitekeen historia hori isildu.
|
|
|
Nazio haiek, uste baino neke handiagoak izango zituzten komunismoa utzi eta beste nolabaiteko politika baten bila asmatu ezinik. Egun haietan entzunda neukan maisu batzuek
|
esan
ohi zutena: gutxienez bi belaunaldi pasatu zirela Errusiak bere bide berriak urratzen asmatu arte.
|
|
|
hazkundea, proiektua ikuspegi ekonomikotik, bai, baina oreka. Nik
|
esan
ohi dut" aurpegia eta begiak dituen herrialdea". Ekonomiaren aurrerakuntza eta bizi kalitatea erabat uztarturik erabili beharreko gaiak dira.
|
|
|
Lehendakari zelarik, Euskadin bizi zien galiziarrei esaten zien ez ahazteko non zituzten sustraiak. " Nondik datozen ez dakitenek, nora doazen ere ez dakite"
|
esan
ohi zuen sarritan, aititak esaten ziona oroituaz: " bizitza honetan ez dago arazorik edozein lekutan bizi izateko.
|
|
|
Beldur zion ostiralekoari, gutxienez bederatziurrena zekarrelako, ez bazen berrogeialdia. Ebaikotzeko oreixa, 40 eguneko eurixa
|
esan
ohi zuten. Akordu txarrak, nonbait, urte makur batzuetakoak.
|
|
2012
|
|
|
Don Fernando eta don Antonio irakasle gelan daude, nor bere eserlekuan iltzatuta; bata egunkaria irakurtzen ari da eta bestea, arkatz gorria eskuan baitauka, lanen batzuk zuzentzen edo ibiliko da. Hizpidera etorriz gero, don Norbertorena dela bizimodua
|
esan
ohi dute abaguneari joaten utzi gabe, eta aitortzen dute irrikan daudela berek ere noiz erretiratuko. Bietariko bati ahazten bazaio besteak aipatuko du gaia, eta, ondoren, bigarrenak azpimarratu egingo ditu lagunaren berbak.
|
|
|
Malureten bazkaria amaitzen ari ziren," lauretakoa", hemen
|
esan
ohi duten bezala. Denak egongelan zeuden, baina laster itzuliko ziren lanera.
|
|
|
Itzala utzi du,
|
esan
ohi dugu jendearen memorian arrastoa utzi duen norbaitengatik. Urrutia bertsolariak:
|
|
2018
|
|
|
Aba Yakuek berak, Erregeren ibileren kontrako lehian etsi gabe ere, uste sendoagoa zeukan urteek ezin bestean jotzen duten segadan, bere hitzek Erregegan lor zezaketen ondorioetan baino: pagorik sendoenak ere hosto guztiak galtzen ditu udazkenez,
|
esan
ohi zuen kabildokideen artean. Hargatik nengoen destainaren kausa ulertu ezinik, ez zeukan-eta, erregina bere gelara erretiratu zenetik, duintasunezko halako imintzio histrionikoak egiten ibiltzeko premiarik gorte gizon eta gorte damen aurrean.
|
|
2019
|
|
|
Ez, ezta pentsatu ere. Aurrera, Karmenek
|
esan
ohi duen bezala, beti aurrera. Unetxo bat geroago Mirari heldu da.
|
|
|
Orduan jabetu nintzen bere begiek ere hurren kolorea zutela eta, bitxia bada bitxi, ezker betazaleko ile bakan batzuk zurituak zeuzkala. Ordenagailuko pantailan, argazkietan edo kalean, lagunok norbaiten epai estetikoa egitean
|
esan
ohi dugun bezala, Manex" urruntasun ederrekoa" iruditu zitzaidan, baina aurrez aurre" hurbiltasun ederragoa" zuela jabetu nintzen; akaso gorputzetik apur bat dibortziatua egotea.
|
|
|
Hor, noski, Abril aguas mil hura betetzen da, baina, mil hori litro kopurua ez baino, mila bider, sarri egiten duela izanen da. Eta hori juxtu, seinalatzen du Gaztela aldean
|
esan
ohi duten esaldiak: Abril aguas mil, pero todas en un barril.
|
|
|
Honelakoetan, hotzarekin eta freskoarekin, hor ibiltzen gara sal  tsan eta sestran, zeren batzuk, izotzak baxterrak xuritu dituela ikusi orduko, edo intzigar puxkatxoren bat azaldu orduko, bertatik
|
esan
ohi dute" kriston hotza" egiten duela. " Ez al duk ikusi nolako izotza bota duen?".
|
|
|
Elur mota edo klaseak, asko direla bertatik ikus daiteke bailara bakoitzean erabilitako elur kontuak errepasatzen badira. Elur urtua ari duela
|
esan
ohi dute Iparraldean.
|
|
|
Gainera, klima aldatu ote den eta horrelakoak sarriegi botatzen zaizkigu. Ez dela horrenbesterako izango, ez apuratzeko!,
|
esan
ohi dut nik. Baina, ikusi horretaz, Uztailak 17 eta 18koak.
|
|
|
Dotore asko
|
esan
ohi zuten Iparraldean ere:
|
|
|
Ikusi, jakina, erreparatzen baldin badaki izango da. Hego haizeak burutik arin dabilenari erasaten diola
|
esan
ohi dugu, beti ere bestea ikusten baitugu goi aldetik arinago. Eta zergatik ez erreparatu geure etxeari, hasi teilatutik eta segi behera, atalez atal?
|
|
|
ea nola datorren eguraldia! Eguzkia agertu bada, eguzkia ateratzen bada âhala
|
esan
ohi dugu, egunero  egunero, inolako fallorik egiten ez duen bakarra aterako ez bailitzanâ... Eta ilargia?
|
|
|
Ederra dago eta!
|
esan
ohi dugu, arnasa sakon hartuz. Eguraldi onari, zabal leihoak!
|
|
2020
|
|
|
laster narrastuko zaiola bururatu zait. Gradu berriaren haize puztuak aukera emango dio Denisi garbitasun eskrupulosoa esijitzeko, baina, horretarako, garbiak berez izan behar du Garbizukoa, arotzak
|
esan
ohi duen bezala.
|
|
|
Aldapan behera jaitsi, eta sagastira inguratzen ari zirela deliberatu zuen Mikelak hobe zuela, bai, hango paraje guztiak gogoan ondo jasotzea, ez baitzegoen etorriko zena asmatzerik. Amak askotan
|
esan
ohi zuen aurreak erakutsiko zuela atzea nola dantzatu.
|
|
2021
|
|
|
Beharbada, bide hari agur esaten ari zen, beharbada bazekien hura bere azken auto bidaia izan zitekeela. Ordu arte inoiz ez nion neure buruari galdetu zer zen adin horretan bizitzea, frontearen lehen lerroan egotea, aitaitak
|
esan
ohi zuenez.
|
|
|
Exogamia errezeloz hartzen da. Hiritik berrogeita hamar kilometrora jaiotakoak, amamak
|
esan
ohi zuenez," arrotzak" dira. Western hitz bitxia irudi du, Arabako herri guztietan aditzen dena, hala ere.
|
|
|
Gaur hastekoa da lanean Diaz de Salvatierra komisariordea, harixe eman diozue ikerketa honen berri. Jakina, denok ere lehen lanegun lasaiagoa opa genion, baina gaurkotasunak agintzen du, kazetariek
|
esan
ohi dutenez. Etorri nirekin, faborez.
|
|
|
ⳠBo, harira edo: askotxoren ustez, bizi  tzaren oinarri mikrobiotiko edo mikrobiologikoa da aztoratu dena, hala
|
esan
ohi dute. Aztoratu da... lehenaz gain, jakina.
|
|
|
â Zer da" faxismo sanitarioa"? ⣠Ba askatasun guztia, askatasun axaleko horiek guztiak bederen galtzea osasunaren izenean, osasun publikoaren izenean,
|
esan
ohi duten bezala, e?! Eta osasun publikoaren alde, zein?, eta zapalketa publikoaren kudeatzaileak, hain juxtu.
|
|
|
⣠Horixe eta bera! ⳠBaina gutxiegitasunetik ere etorri izan direla
|
esan
ohi dute, e?! Gosea, eskasia, ur garbirik eza...
|
|
|
â³ Ona, bai. Txurrutarekin fedea galduta nago, hola
|
esan
ohi dut, baina gorputzak behar du zikin tarteka, zeharo nagitu eztadin toxikoei kontra egin beharra etorrita ere. â Toxikoei, eta toxiko pandemiko bat etorriko balitz ere, ezta?
|
|
|
â Zer hola? â³ Desagertuen eta agurrik gabe hildakoen etxekoek
|
esan
ohi dutena: desagertua eta gero luzaz ahaztua izatea bi aldiz hiltzea dela.
|
|
|
â³ Bai, bai, ondo... Ni bien bitartean gogoratu naiz gure ama zenak
|
esan
ohi zuen gauza batekin. Berak ere etzuen esaten sinistutako zerbait... edo sinistu beharreko zerbait balitz bezala, baizik eta" lehengoek" esan ohi zuten zerbait bezala.
|
|
|
Ni bien bitartean gogoratu naiz gure ama zenak esan ohi zuen gauza batekin. Berak ere etzuen esaten sinistutako zerbait... edo sinistu beharreko zerbait balitz bezala, baizik eta" lehengoek"
|
esan
ohi zuten zerbait bezala. â Eta da?
|
|
|
⣠Ondo maitatzea da zaila. Nik hala
|
esan
ohi dut, eta zuei ere esan nizuen behin. â " Ondo maite zaitut", kar, kar!
|
|
|
⣠Jakina, jakina! Jende otxan normalkoteak
|
esan
ohi duena... edozer irensten duen jende puta horrek, esan nahi nuke. â³ Ez ahaztu" jende puta" hori herritar gehienak direla.
|
|
|
â Ailaospera! â³ Bai, Jolibuteko artixten mengelkeriak direla
|
esan
ohi du. Botereak bedeinkatutako zientzian sinisten du gizajoak.
|
|
|
â³ Ez, ez: hola
|
esan
ohi dut nik. ⣠Zeba, zeba?
|
|
|
Eta ze behar da ba? â³ Nik
|
esan
ohi dut enukeela aditua izan nahi, baizik eta aditzena, aditzen bat. Eta eztut uste hitzezko jolaxa denik bakarrik.
|