|
2010
|
|
|
1966an gutxiengo nazionalen babeserako zirrikitua ireki zien. eskubide zibil eta politikoen nazioarteko itunaren 27 artikuluaren arabera, hizkuntza gutxiengoan dauden estatuetan hizkuntza komunitate horiei ez zaie ukatuko hizkuntza erabiltzeko eskubidea. egia da, bai, artikuluak ezezko formula erabiltzen duela, eta ondorioz, ez du garbi uzten zein diren estatuak hartzen dituzten konpromisoak. hori garbitze aldera, 1994an giza eskubideen batzordeak artikulu horren interpretazioa berbideratu zuen, eta ohar batean azaldu zuen artikulua modu negatiboan idatzita egon arren, gutxiengoaren identitatea edo haren kideen eskubideak babesteko neurri positiboak. ondoren, 1992an eta 27 artikulu horren ondorioz, nazio batuen erakundeak 47/ 135 ebazpenaren bidez gutxiengo nazional, etniko, erlijioso edo linguistikoen partaide diren pertsonen eskubideen deklarazioa argitaratu zuen. hala ere, deklarazio horrek ez zuen balio juridikorik. hartara, ez ditugu zuzenean aitortuta oinarrizko hizkuntza eskubideak. beti ere giza eskubideen hizkuntza irizpideari erreparatu zaio hizkuntza eskubideak aitortuak izateko. bestalde, aipatzekoa da azken urteotan uneSCo erakundeak ere zenbait adierazpen eman izan dituela argitara, esaterako, 2001eko kultur aniztasunari buruzko deklarazio unibertsala. tamalez, aipatu deklarazioa ez da arautzailea. aitzitik, hainbat printzipio ezartzen ditu estatuek bere egin eta garatzeko konpromisoa har dezaten. azkenik, kontuan hartzekoak dira europako Segurtasun eta kooperazio erakundeak argitaratu izan dituen ebazpen zein gomendioak, besteak beste, helsinkiko ituna, hezkuntzari buruzko hagako gomendioak, gutxiengoen eskubideei buruzko osloko gomendioak, etab. bidean utzi ditugu nazio batuen erakundeak abian jarritako hainbat tresna: eskubide ekonomiko, Sozial eta kulturalen ituna, haurren eskubideen deklarazioa, irakaskuntzaren eremuan bereizkeriaren kontrako hitzarmena... luze bezain interesgarri joko luke horien guztien azterketa egitea, baina beti ere arestian esandako ondorioa errepikatuko genuke,
|
esan
gabe doa, artikuluan zehar gutxiengoez ari garela, baina horrek ez duela esan nahi terminologia hori onartzen dugunik. itun guztietan gutxiengoez hitz egiten da. horrela hizkuntza gutxiengoen kategorian sartzen dira berezko hizkuntza gutxiagotuak. ikuspegi teorikotik gutxiengo hitza ezaugarri bat konpartitzen duten eta erreferentzia egiten zaion eremuan kuantitatiboki erdia baino gutxiago osatzen...
|
|
2011
|
|
|
(oso) diglosia gutxirekin eta elebitasun ez hain gutxirekin. Badakigu, jakin, iragaitzazkoak (trantsiziozkoak) izan ohi direla diglosiarik gabeko egoera horiek.
|
esan
gabe doa, jakina delako, urak egoera horietan zein aldetara isurtzen diren.
|
|
2013
|
|
|
alde batera utzi behar izan dituzte beste arloetako ekarpen gehienak; soziologiakoak, antropologiakoak, gizarte psikologiakoak, hizkuntza politologiakoak eta diskurtsoarekin lotutako diziplinetakoak, besteak beste.4 Hala ere, erabat bariazionistak ez direnen artean, ez dirudi ikuspegi murriztaileei atxikitzen direnik une batean ala bestean beren burua soziolinguistatzat hartu duten gehienak. Zehaztasunetan sartzeko asmorik gabe, arestian aipatutako Joshua A. Fishman beraz gain —eta
|
esan
gabe doa, hau sinatzen duenaz gain: ikus Boix eta Vila 1998, Vila 2004—, asko dira soziolinguistikaren ikuspegi zabalaren alde egiten duten autore garrantzitsuak, bai soziolinguistika kartel tradizionalaren azpian —besteak beste, Ammon, Dittmar eta Mattheier (arg.) 1987, Berutto 2003, Blas Arroyo 2005, Coulmas 2005, Coupland, Sarangi eta Cand lin (arg.) 2001, de Swaan 2003, Heller 2002, Mesthrie (arg.) 2001, Mesthrie 2010, Spolsky 1998, Swann et al. 2004, Villena 1992— bai ekolinguistika kartel erakargarriagoaren (behinik behin, marketinaren aldetik) azpian —esate baterako, Baggioni 1997, Bastar das 2007, Calvet 1999, Junyent 1998, Mufwene 2001, 2008.
|
|
2017
|
|
|
Zalbideri lehenengo hipotesia irreala iruditzen zaio. Bigarrenak,
|
esan
gabe doa, lan hipotesi gisa ez dio balio. Beraz, hirugarrenean sakondu behar dela uste du.
|
|
2019
|
|
|
Arreta soziosanitarioa ele ofizialetan eskaintzeko estandarren aukera Euskal Herrian – Aitor Montes hornidura pribatuan eragin gutxikoak direla esan daiteke, agian mutualia salbuespena izanik, izan ere osakidetzarekin lankidetza hitzarmenak adostu baititu, eta II. euskara planaren interes taldeen foroan sartu da.
|
esan
gabe doa euskara plana ez dagoela indarrean Nafarroan edo Ipar euskal herrian. Nafarroako 103/ 2017 Foru dekretuak, administrazio publikoetan euskararen erabilera arautzen duenak, 6 artikuluan euskara planak jasotzen ditu.
|