|
2009
|
|
|
Mundu osoan bezala, Euskal Herrian
|
ere
langileen mobilizazioak handituz joan dira azken hilabeteetan ERE, kaleratze eta soldata murrizketen aurka. Greba eta manifestazioetan garbi ikusi da langileek eta horien familiek daukaten borrokarako konpromisoa euren lanpostuak eta soldatak defenditzearren.
|
|
|
Goñik
|
ere
langile ikusi du laguna, baina ez 2005ean txapela irabazi zutenean baino gehiago. Lan asko egin behar izan dugu, eta Irujok ere bai.
|
|
|
Birmoldatzetik bost urtera, langileen %90ek jarraitzen zuten lanean, baina lehengoaren bikoitza ekoizten zuten. Jendea sobran zegoen, batez
|
ere
langilerik zaharrenak, enpresaburuek nahiago baitzituzten gazteak, merkeagoak eta moldagarriagoak zirelako. Eta horrek sekulako langabezia eragin zuen.
|
|
|
Oraingo honetan, berriz, NETLE Nafarroako Euskara Teknikarien Lanbide Elkartekideok beste ikuspegi batetik salatu nahi dugu sortzen ari den egoera, hain zuzen
|
ere
langileak garen aldetik. Azken batean, euskaltegiek, euskarazko komunikabideek, euskalgintzako beste erakundeek eta udalek euskara sustatzeko ematen dituzten zerbitzuen atzean langileak ere bagaude.
|
|
2010
|
|
|
Grebara ere deitu dute sindikatuek. Aurreko deialdietan sektore publikoan izan du lanuzteak arrakasta handiena, baina oraingoan sektore pribatuan
|
ere
langile andanak parte hartuko duela esan du Alain Duzertek, CGTko Ipar Euskal Herriko ordezkariak.
|
|
|
Joan den urtean, 80k galdu zuten bizia. Aurreko urteekin konparatuta, jaitsi egin zen lan istripuen kopurua, batez
|
ere
langile asko langabezian zeudelako.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, pasabideak jendez gainezka zeuden, aurki desager daitezkeen eskaintzen artean behar edo nahi zuten produktuaren bila. Ordaintzeko kutxa guztiak
|
ere
langilez beterik zeuden. Urteko salmenta garai garrantzitsuena da, eta saltegiek ezin dute parada hori galdu.
|
|
|
Ikastolek
|
ere
langileen soldata osoa ordaindu dute
|
|
2013
|
|
|
Baina, batez ere, materiala eta akzioak salatzeko mahaia jartzean bizi izandakoak nabarmendu ditu. «Batez
|
ere
langileek manifestazioan eramandako kamiseta urdinak nahi zituen jendeak. Akzioei dagokienez, informazioa eman gabe propio etortzen ziren asko».
|
|
|
Gaueko txandan, arreta zuzeneko langile guztiek lan egin dute, baina «arreta zuzeneko» zerbitzutzat jotako lanak baino ez dituzte egingo. Eguneko zentroetan
|
ere
langileen erdiek lan egin dute; bazkalorduetan %60ra igoko da ehunekoa. Garraio bereziari eutsi diote.
|
|
2021
|
|
|
Erretiro adina gaindituta
|
ere
langileek lanean jarraitzea sustatu nahi du gobernuak. Gaur egun, hori egiteak %2ko hobaria du pentsioetan gehienentzat, eta %4ra helduko da kasu guztietan.
|
|
|
Lan baldintzak langileen aurka bihurtzen ari dira, langile falta dagoelako, arrisku psikosozialak areagotu direlako, eta beste hainbat arrazoirengatik. Gainera, herritarrak
|
ere
langileen aurka jartzen hasi dira, aurretik ongi pentsatutako desinformazio politika baten ondorioz. Bizitzarako denbora materialik ez dugu, eta bizitza osoan zehar lan prekaritatea, kontratazioaren abusua eta neurriz kanpoko hautapen prozesu etengabeak jasan behar ditugu.
|
|
|
Erretiro adina gaindituta
|
ere
langileek lanean jarraitzea sustatu nahi du gobernuak. Gaur egun, hori egiteak %2 hobaria du pentsioetan.
|
|
|
«Lekukotasunek kontatzen dizute denbora oso luze izaten ahal dela leku horietan, ez baita haboro beren bizia beren esku, azken finean. Maneiazale gutxiago eta bizi gutxiago txotxongiloetan, eta zahar egoitzetan
|
ere
langile gutxiago eta bizi gutxiago hor egoten diren jendeendako».
|
|
|
Asmoa da
|
ere
Langile Publikoen Oinarrizko Estatutuaren erreforma bultzatzea, batez ere gehieneko hiru urteko muga jartzeko hutsik dauden plazak behin behinean betetzeari.
|
|
2022
|
|
|
«Gutxienez, oligarkia internazionala, burgesia —espainiarra zein bertakoa— eta alderdi politiko guztiak». Beasain eta Bergara arteko bidesariaren sustatzaile nagusia izatea EAJri egotzi zioten, «baina gobernu ardurak ez dituzten gainontzeko alderdiak
|
ere
langile klasearen pobretze eta miseria areagotze prozesuan kolaboratzaile aktiboak eta zilegiztatzaileak direla ulertzen dugu», gehitu zuten.
|
|
|
«Langileek pairatzen duten egiturazko egoerari pandemia gehitu behar zaio, eta egoera horrek are gehiago okertu ditu jada prekarioak ziren lan baldintzak». Halaber, azaldu du lehendik
|
ere
langile gutxi eta ratio eskasak bazeuden orain ordezkapenik eza ere gehitu behar zaiela lan baldintzei: «Langileek gero eta baldintza prekarioagoetan egin behar diete aurre lan karga handiagoei, horrek plantillan eta erabiltzaileengan dituen ondorio negatiboekin».
|
|
|
Espainiako sindikatu nagusi CCOO eta UGT prest azaldu dira negoziazio kolektiboko akordio orokor bat egiteko, eta soldatak KPIaren azpitik igotzeko, betiere hiru urteren buruan erosteko ahalmen guztia berreskuratzea ekarriko lukeen klausula baten truke. CEOE patronalak ez du nahi horrelakorik, eta prest dago gerraren krisia
|
ere
langileen bizkar jartzeko, esaterako, soldatak azpiko inflazioaren arabera igota, langileek kontsumituko ez balituzte bezala energia eta janari prestatuak.
|
|
|
Berak bere bizitzako bi hamarkada azaltzen ditu liburuan, eta irakurri nuenean iruditu zitzaidan nirearen oso antzekoa zela emozioei eta porrotei dagokienez. Ni
|
ere
langile familia batetik nator, eta neure burua islatuta ikusi nuen. Hori izan zen filma egiteko motibazio nagusia».
|
|
|
1.164 euro urteko. Alegia, azken bi urteetako inflazio datu handien aurretik
|
ere
langileek erosketa ahalmena galdu zuten. ELA sindikatuak eginiko ikerketa baten ondorioak dira, Gipuzkoako Aldundiak emaniko lurraldeko soldaten inguruko datuak eta KPIaren bilakaera gurutzatuz lorturikoak.
|
|
|
Izan ere, zentro hori Alacanteko Villenakoaren antzekoa da, baina Arabako lantaldea %20 txikiagoa da. Gipuzkoako zentroan
|
ere
langileak falta dira. Bulegoetan hamar egon lirateke, eta bi besterik ez daude.
|
|
2023
|
|
|
Burgesiak eta bere menpeko gobernuek behin eta berriz erabili dute tortura, batez
|
ere
langile mugimendu iraultzaileari aurre egiteko. Militantziarako eskubide politikoen defentsan eta amnistiaren aldarrian berresten gara gaurkoan.
|
|
|
ELAk esaten duena ez da egia, ez dira gutxiengoa izan lanaldi osoko etengabeko lanpostu berriak. Joera horretaz jabetzeko urte batetik besterako aldaketari eta batez
|
ere
langile kopuruari erreparatu behar diegulako, eta ez kontratu kopuruari. Aldi baterako kontratu berriak nabarmen jaitsi diren bitartean, Euskal Herri penintsularreko soldatapeko langile guztien behin behinekotasuna %21, 7tik %14, 9ra igaro da gizonezkoei dagokienez.
|
|
|
Horietan
|
ere
langile asko greban daude, eta beste batzuk blokeatuak dituzte grebalariek. Horrek lehen hornidura arazoak eragin zituen asteburuan, batez ere Proventzan eta Bretainian.
|
|
|
«Adinkeria badela ondorioztatu dugu. Lan merkatuan sexuaren eta arrazaren araberako bazterketa bazela bagenekien, baina orain ikusi dugu adina
|
ere
langile bat edo beste kontratatzeko arrazoi dela». Ondorio hori Sara de la Ricarena da, EHUko Ekonomia katedradun eta ISEAK fundazioko zuzendariarena.
|
|
|
Jaurlaritzak agindu dituen bi ikerketen arabera, enpresek adinaren araberako bazterketa egiten dute langileak kontratatzean. «Lan merkatuan sexuaren eta arrazaren araberako bazterketa bazela bagenekien, baina orain ikusi dugu adina
|
ere
langile bat edo beste kontratatzeko arrazoi dela», adierazi zuen atzo Sara de la Rica EHUko Ekonomia katedradun eta ISEAK fundazioko zuzendariak. Lan eta Enplegu Sailaren arabera, epe luzeko langabeen bi heren 45 urtetik goitikoak dira.
|
|
|
Baina identitarioki iristen ez garen jende horrentzat ere diskurtso bat daukagu, euskararen aldeko apustua egin dezaten. Thailandiako egoitzatik datorren baina eskoziarra den enpresako jabeari euskararen identitatea azalduko diogu, bai, baina baita
|
ere
langileen gogobetetzean eragina daukala, lurraldearen garapenean ekarpena egiten ari dela eta enpresaren kudeaketa sistema hobetu dezakeela. Gure erronka da motibazio praktikotik abiatzen diren enpresetan ere aurrerapausoak lortzea gure hizkuntzaren alde.
|