|
2002
|
|
|
deitu izan zenaren agerrerakmuturreraino aldarazi zuten munduaren egoera geoestrategikoa. Esparru berri horretan, mendebaldeko herrialdeek lehen planoan jarri zuten SESBrekiko enfrentamendua, alde batera utzita erregimen demokratikoen defentsari buruzko balioak, hain zuzen
|
ere
gerran zehar haien orientabide ideologikoak izan zirenak. Horrekharremanetarako bide berri bat zabaldu zion diktadura frankistari.
|
|
2008
|
|
|
Erosle indartsuenen artean, udalkide horiez gain, zerga biltzaile lanetan ibilitako batzuk aurkitzen ditugu, Suinaga bera adibidez, eta Pedro Atxa, 1804 urteko sisa biltzaile izandakoa. Gerraostean, herri lur guztia salduta
|
ere
gerra ordainagirien kopurua ordaintzeko lain ez zuela ematen ikusirik, frogagirien balioa depreziatu eta eskuratutako lurren balioaren 1/ 6a dirutan ordaintzera behartu zituzten. Hori delaeta, erosle batzuek arazoak izan zituzten herri lurren salmentak legeztatzeko orduan, horien artean herriko handiki batzuek ere.
|
|
|
Boluntarioak
|
ere
gerra bukatu bezain laster itzuli ziren herrira, eta euren etorrera ospatzeko antolatutako jaia gau eta egun luzatu zen (Sarasketa, 1909: 48).
|
|
2009
|
|
|
Euskal industria
|
ere
gerrarako birmoldatu zuten, 1936ko abuztuaz geroztik, Bizkaiko gobernadore eta Defentsa Batzordeko buru izan zen Jose Echeverria Novoaren politikari jarraipena emanez. Izan ere, Olabeagako Euskaldunak kamioiakblindatzen zituen bitartean, Santurtziko lehergailu fabrikak Sevolita eta detonagailuak ekoizten zituen.
|
|
|
Elkarte honek bi helburu nagusizituen: batetik, Euskal Herriaren intereseko ziren gaiak ikertu eta argitaratzea, batez
|
ere
Gerra Zibilaren bilakaerari zegokionez(); etabestetik, Euskadiko armadaren inguruko ikerketa. Gerra Zibilaren inguruandagoen dokumentazioak hainbat esparru lantzen ditu, besteak beste:
|
|
|
Batez
|
ere
gerrako lehenengo hilabeteetan, kalean zihoan edozein oinezkobehartzen zen kanta nazionalak abestera, besoa altxatuz agurtzera edota VivaEspaña oihukatzera, besteak beste. Herritarrek nahitaez hartu behar zuten partedesfileetan eta ekitaldi publiko faxistetan, erlijiosoetan zein zibiko militarretan, eta bandera nazionalak zintzilikatu behar zituzten leihoetan.
|
|
|
Marañosako lantegia 20ko hamarkadan jarri zen martxan, eta bertanegindako ikerketa eta frogekin Rifeko herrixka berbereak bonbardatzeko gastoxikoak ekoitzi ziren. Oraindik ere gutxi dakigu Corteseko lantegiari buruz, bainaazpimarratzekoa da horretan
|
ere
gerra prisioneroek lan egin zutela.
|
|
|
Dena den, esan bezala, Nafarroan aritu ziren batez
|
ere
gerra prisioneroak, 8.koadroan ikusten den moduan. Gotortze lanak muga osoan egin ziren, baina batezere Orreagatik mendebaldera, eta horietan mendiko pistak eta bunkerrak egitenaritu ziren 7.000 baino gehiago borrokalari antifrankista.
|
|
|
Gerra bitartean ere, 1938an, bortxazko lanen beste modalitate handia martxanjarri zen, jadanik epaiturik eta zigorra betetzen ari ziren presoentzat diseinaturikoa.Milaka presok, bereziki kondena baxua zutenek, Lanaren bidez Zigorra Berrerosteko Sistemaren barrenean (Sistema de Redencion de Penas por el Trabajo delakoan) lan ezberdinak egin behar izan zituzten, batez
|
ere
gerra ondoko urteotan.1938tik 1943 arte, gero eta preso gehiagok hartu behar izan zuten parte sistemahorretan, azken urte horretan kopuru gorena izan arte: 27.884 preso, alegia (PradaRodriguez eta Rodriguez Tejeiro, 2003:
|
|
|
Euskal Herri mailan
|
ere
Gerra Zibileko 5.500 fusilatuen indusketa lanak etagorpuak hobitik ateratzeko lanak garai ezberdinetan egin dira. Nafarroan 80ko hamarkadaren hasieran, eta beranduago 2000 urtearen ondotik, talde eta elkarteek, tartean Altaffaylla elkartearen lana azpimarratu behar delarik27 EAEn, 2000ingurutik geroz bilaketak indartu zirela-eta, Gobernu Kontseiluak 2002an GerraZibilean desagertutako pertsonen hobiak ikertu eta aurkitzeko sail arteko batzordearen sorrera bultzatu zuen, gorpuak lurpetik ateratzeko lan horiek koordinatzekoasmoarekin.
|
|
2010
|
|
|
Calixto Agirreamalloaren kasua
|
ere
gerrak eragindako erbesteratzea izan zen, baina bere atzerriratzea ez zen gauzatu 1937an edo 1939an, 1945ean baino. Honakokasuak, aurreko urteetan izan zirenak baino urriagoak izan arren, ez ziren gutxiizan.
|
|
2012
|
|
|
Beraz, Orixe protagonistanagusia erbestean zela. Eta Krutwig, berriz, 1952ko ekainean erbesteratuko zen.Hortaz, erbesteko agerkarietan eta protagonistak
|
ere
gerren ondorioz erbestean edoerbesteratzeko zirela. Horretaz ohartu gabe ezin da aurrera egin, ezin dira gauzakbere testuinguruan ulertu.
|
|
2015
|
|
|
Israelek, berriz, Estatu Batuen laguntzarekin armada indartu eta erraz, hiru egunetan, Sinai eta Suezko kanalaren inguru guztia konkistatu zuen, baita Siriako Golan ere. Jordaniak
|
ere
gerra horretan parte hartu zuen eta egun batean Zisjordania osoa eta Jerusalemen arabiar zatia galdu zuen.
|