|
2010
|
|
|
Jakina, hortik abiatuko da identitate formazioa: laster euskaldunak euskaldun gisa identifikatuko du bere burua, eta harrera egin dion gizarteak
|
ere
euskalduntzat joko du, frantses edo espainol denaz landara. Alvarez Gilaren arabera, horrelaxe edo sortu ziren Rio de la Plata aldean XIX. mendearen azkenaldian euskal identitatearen formulazio berri batzuk, gutxienez prenazionalista modura sailka daitezkeenak, eta garapen eta diskurtsoaren aldetik oso oso bereziak izan zirenak paraleloki Euskal
|
|
|
Gu euskaraz ari ginen, bera
|
ere
euskalduna zela erakutsi nahi izan zigun eta mahai batera igo zen ondorengo auto aurkezpena egiteko.
|
|
|
" Egiazki ezta hau Eskuararen zortea, ez eta
|
ere
Eskualdun haukien xedea, zeinek aitzinarazi behar bidean, nahiago bailukete ikusi osoki iraungia, eta ehortzia, erraiten dutelarikan ezen, Eskuara hitzetan agorra, eskasa, eta moldegaitza dela, eta ez dela deusetako...".
|
|
|
Apezek, bere burua defendituz, berak
|
ere
euskaldunak zirela erantzun zuten:
|
|
|
Demagun. Baina apartheid bat da
|
ere
euskaldunek beren hizkuntzarekin bizi dutena... Zer eskalatan edo zer garrantzia duen hizkuntzak guretzat.
|
|
|
586. Hilda gero
|
ere
euskaldun askoren eredu geratuko zen, Errepublikari inperioa eman zion erregezalea. D. S.," Lyautey handia", Eskualduna, XI:
|
|
|
Fraternitatea, libertatea eta igoalitatea ziren, hurrenkera horretan, demokraziaren oinarria. Hala imajinatzen zituen Manuel Larramendik
|
ere
euskaldunak autoktonoak, askeak eta duinak. Hori esplikatzeko lengoaia bikoitza landu behar izan zuen.
|
|
2011
|
|
|
Ondoko astean Arnaut Abadiak berak egin zuen Hiriart Urruty kalonjea obituarioa astekariaren hasierako lehen mintzaldian. Horiez gainera, egiaztatu ahal izan dudanez, Arnaut Abadiaren luma dago
|
ere
Eskualdunaren osterantzeko idazlan batzuen azpian, baina, presentzia hori norainokoa izen zen zehaztea ez da batere erraza, artikulu gehien gehienak inolako sinadura barik agertzen baitziren, eta soilik zeharkako aipamenek digute inoiz edo behin argitzen horietariko zenbaitzuen egilea. Adibide baterako, aipa dezagun 1906ko maiatzean jaun apezpiku berriaren gutun luzea euskaratu zuela Abadiak, eta halaxe aurkeztu ere astekariak:
|
|
|
Frantsesenea izeneko etxea badela. Portuz beste aldekoak
|
ere
euskaldunak izanik, etxekotzeko ez zegoen inongo eragozpenik. Seguru aski urrutitik etorritako gizon bat izango zen etxe horretara heldu zena, geroz etxe horri Frantsesenea esateko.
|
|
|
—galdetu digu berriz ere aurreko señorak, gure ondotik pasatu denean. Berriz
|
ere
euskaldun talde osoa saloiko izkina batean geunden.
|
|
|
Euskaldunen gerrarako grina mitiko hori lehenago ere zalantzan jarri zen, 1793 Konbentzio Gerran, donostiarrek frantsesei hiria eman zietelako haien babesa bilatu nahian, eta mugara bidali zituzten euskaldun apurrek ez baitzuten ahalegin handirik egin Europako ondoen armaturiko armadaren aurka. Kurlanskyk (2000) gerra honetan euskaldunek izan zuten zereginari buruz dioenez, Aingeru Epalzak
|
ere
euskaldunen gerrarako hoztasun horren berri ematen digu aipatu dugun Pedro Mari Arrieta gudari karlistaren bidez. Arrazoi sendorik gabe eta konbentzimendu gutxiagorekin Lehen Karlistadan parte hartu zuen gure Pedro Mari gerra amaitutakoan ez zen joaterakoan baino aberatsago itzuli. Karlista zahar horrek bere bizitzaren amaieran ikusten du berak gazte garaian bizi izandako beste gudaldi bat bezalakoa piztear dagoela, ezer onik ekarriko ez duena:
|
|
|
Noblezia, batez
|
ere
euskaldunen noblezia unibertsala eta ustezko berdintasuna, jauntxoen eta merkatarien interesak defendatzeko edota aberasteko baliabidea izan da. Baina, beste gauza askoren artean, zerbait izan bazen, gizartea kontrolatzeko mekanismo bat izan zen:
|
|
2013
|
|
|
* Moraga familiaren webgunean arbasoen euskal jatorria aipatzen da("... theycame from the high Basque country in northern Spain". http://parentseyes.arizona.edu/moraga/ moraga. html). Steve Bass eta Donald Garate historialariek
|
ere
euskalduntzat daukate. iristea helmugara, pertsona bakarra hil baitzen estreinako gauean zortzigarren umeaz erditzean hildako emakumea, eta, aldiz, bost ume jaio ziren.
|
|
2015
|
|
|
zergatik hori? Nire ustez, erantzun guztiz sinesgarria da jakintzazko munduan
|
ere
euskaldunak askoz gusturago hegaldatzen direla erdaraz, eta hala izanik, euskarazko liburuak gelditzen ari direla, ez soilik euskaraz dakitenentzat XVII XVIII. mendeetan legez, baizik eta euskararen militanteak direnentzat soil soilik.
|
|
|
Gero hausnarketan hasi nintzen: " Eta euskal familia bat baldin bada, bere laguna dena, nola ez dit niri esan berarekin igotzeko, neu
|
ere
euskalduna eta bere laguna izanik. Tira, Isidororen gauzak dira", pentsatu nuen eta kalean jarraitu nuen, erretzen eta gogoa beste zerbaitetan jarrita.
|
|
|
" Se establecerd" jartzen zuen leku bat edo bestean" progresivamente" eranstea proposatu diet, adibidez, progresibotasunaren kontzeptuak ere bere arriskua baduela abokatuekin eztabaidatuta. Progresibitatearen printzipioa legearen printzipioetan txertatzea
|
ere
euskaldunaren kontua izan da.
|
|
2016
|
|
|
Geroxiago haatik, Eskualduna eskuz kanbiatu zelarik [Grazien Ademaz ari da naski], berriz ere hari buruz abiatu ginen, aitzineko xede berian. Lehen aldian bezala, bigerrenian
|
ere
Eskualduna hasi zen Haritchabaletez mintzatzen, bena bizpahirur hoillatan jaun hura aipatu onduan, kaseta uskaldunak hetsi zeikun borta. Eskualdunak ogen uken du lehen aldian eta bigerrenian".
|
|
|
Arnaud Paris
|
ere
euskalduna zen, Lasako herrian sortua. Gurasoek jesuitetara igorri zuten hamabi urterekin, eta han egon zen hemezortzi urte egin zituen arte.
|
|
2017
|
|
|
Jakina, hortik hasiko da identitatea gauzatzen: laster euskaldunak euskalduntzat joko du bere burua, eta harrera egin dion gizarteak
|
ere
euskalduntzat hartuko du, frantses edo espainol denaz landara.
|
|
|
Zeruan illun, lurrean bere bertsolarien begira millaka lagun; oraindik
|
ere
euskaldunak bizi gara.
|
|
|
Zergatik da sinatu (signado) euskarago, firmatu (firmado) baino? Ez daukat gutietsia zin egin, zin egotzi, zinatu (gurutze santuaren egin), zinez ari, eta erro bereko usario ugaria, baina, kontuak beren neurrira ekarriz, eta goiko testubarren honetan, ez ote dauka gaur sinatu baino askoz
|
ere
euskaldun gehiagok ahotan erabilia eta berenganatua firmatu hitza. Orduan zergatik ukatu usario eder hori guzia, beste gabe, sinatu zzharra hobetsiz?
|
|
2018
|
|
|
Mendea Napoleonen inbasioarekin hasi zen eta Reille frantziar jeneralak(" Nafarroco Generala eta Gobernadoreac") 1811 urtean Iruñean euskaraz eman zuen bandoan Espoz y Mina eta gainerako" bandidoak" harrapatzeko agindua eman eta haien buruak" premiotaco" paratu zituen(" Hedozein personac arrapazenduenac edo arraparasten vadu edo hilcen vadu Guefe Bandidoena Espoz eta Mina entregatuco zaizquio Iruñeco Zuidade ontan sey milla duro, hagradecimendutaco edo precio taco"). Krutxaga
|
ere
euskalduna zen, eta erronkariarra, jakina(" Orobat entregatuco zaizquio lau milla duro arrapacen duenari edo arraparasten duenari, edo Ilze duenari Guefe Bandidoena Cruchaga"). Halaber, Felix Sarasa Txolin, Artikakoa, Espoz y Minaren arma laguna, euskalduna ere bazen.
|
|
|
da Iruñerria erdaldundu ahala, arroztu eta urrunduko zela euskara gure dinda hauetatik. Frantziako enperadorearen iloba Luziano hizkuntzalariak 1863an bildutako datuak hona ekarrita, ohartuko gara artean
|
ere
euskaldun aunitz zegoela Iruñearekin mugakide diren udalerrietan: Antsoain Zendean, konparaziora,% 49 zen euskalduna; Oltza Zendean,% 75; Aranguren Ibarrean,% 34; Ezkabarten,% 60; Galar Zendean,% 36; Zizur Zendean,% 35; Eguesibarren,% 38; eta Atarrabian nahiz Uharten,% 40 Haur euskaldunik ez, ordea.
|
|
|
Ekitaldi hori baliatzen da, urtero urtero, harrian zizelkaturik uzteko Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoako euskaldunak" frantsesak" direla. Beraz, egun horiek
|
ere
euskaldunen asimilazio proiektuaren osagaiak dira. Uztailaren 14aren gisan, nola ospatu Euskal Herria frantsestea helburu duen egunik?
|
|
2020
|
|
|
Gaztetxo nintzela, zalantzak eta kezkak sortu zitzaizkidan horren inguruan: Amezketakoa izanik, herri euskaldun peto batekoa, gurasoak
|
ere
euskaldunak..., zer egiten nuen abizen horrekin?
|
|
|
Martutenen egon zenean, Xabier Bareñorekin eta Xabier Eskubirekin harremana izan zuen, eta lehenagotik laguna zuen Jokin Gorostidi ere han topatu zuen. Jaenen
|
ere
euskaldun mordoxka batekin elkartu zen, adibidez, Gazteluko Jokin Aranalderekin eta Tolosako Jose Luis Lopez de Lacallerekin egon zen aldi batean. Garai hartan etsai bakarra diktadura zen eta Francoren aurka zeuden guztiak elkarlanean, laguntasunean, aritzen ziren.
|
|
2022
|
|
|
Sarrionandia fraide gaztea bere frantziskotar buruak bideratu omen zuen lan hori egitera. Marokon zegoen frantziskotar buru hori
|
ere
euskalduna zen, Oriotarra: Jose Lertxundi.
|