|
2000
|
|
|
—Zuhaurk
|
ere
egin dezakezu ihes... —tentatu nuen, ene asmoen bigarren partea agerian jartzen niola.
|
|
|
Eta afaldarrei ere bertze hainbertze, zeren, nola baitzekiten ezin joan zitezkeela kakategi hartarat, uste zutelako ezen sugegorriek habiatzat hartu zutela, hala etorri zitzaien guztiei, handik berehala, harat joaiteko gogoa, baina nola ezin joan baitziren, haurdun geratzeko perilean jarri nahi ez bazuten bederen, hala barreiatu eta sakabanatu ziren jauregiaren gibelaldeko landetarat, hertze aharratuen kolerari bide baten emaiterat osaba Joanikotek haiei guztiei oihuka adierazten zien bitartean egin zezatela egin beharrekoa lasai, zeren segur baitzen ezen gauaren hotzak kikiltzen zituela kanpoko sugeak eta behartzen beren gordelekuetan egoiterat. Eta Villagrandeko dukea ere harat joan zen, nahiz eta bertzerik
|
ere
egin zezakeen: izan ere, ikusi zuenean aitak ezen dukea ere berdintsu zebilela, eskuak sabelerat eramanik, bere eskaintza egin zion:
|
|
|
Osabaren hitzak oroitzen nituen, ordea: " Zeren, ihes eginen banu, neure buruari eginen bainioke ihes, eta hori ere ez nikek nahi..." Baina orain ez zegoen bakarrik, Maddalenekin baizik, eta nola amorioak mirakuluak
|
ere
egin ditzakeen, bizi berri bati ekin ziezaioketen, han Lapurdin, Nafarroa Beherean, Zuberoan... edo haratago, Frantzian, Urbiaingo desterrutik ihesi...
|
|
|
izan ere, ez zirudien, ez, mafrundia edo sudur jarioa harrapatzeko beldur zirenik, arin jantzirik zihoazenez gero, lepoa eta lepaingurua bistan, baita zangoak ere, orkatiletarik goiti borzpasei hatz, galtzerdirik gabe...! Zirkunstantzia haietan, itsasotik noizbehinka zetorrèn haizea Luziferren tropetako deabru ikustezin bat izan zitekeen, emazteki haien lepainguruetarat noiznahi den amoltsuki biribilka zitekeena, edo zilipurditxoren bat
|
ere
egin zezakeena, haien paparretan beherat, edo, soinekoen beheko aho zabaletik belaunetan gorat, toki sekeretuagoetarat. Eta harritzen ninduten, halaber, haien begiek... zeinak kale kantoi batetik bertzerat baitzebilzkien, saguzar kapadunen joan jinak ere galdu nahi ez balituzte bezala, zeren negozio hartan tratuak eta sal-erosiak berdin eta orobat egin baitzitezkeen ageriz nola kapapetik.
|
|
|
Jauziaz ari naizela, ordea, badakizu, jaun André, ezen neure gogoak aise egiten duela jauzi leku batetik bertzerat, eta istant hartan
|
ere
egin zezakeela, Amsterdameko taberna hartarik Avignonerat, konparazione, nola azkenean egin baitzuen, zeren hark Mignon erran baitzuen eta neuri Avignon etorri baitzitzaidan bururat ezin xuxenago, umetan osaba Joanikotekin hitzekin jostetan aritzen ginenean bezala, nahiz eta badakidan ezen nekez ediren zitezkeela Mignonenak eta aita saindu zismatikoenak baino kezka eta ardura diferentagoak eta de...
|
|
2001
|
|
|
Hitz egiten hasi dela, memoria ere errekuperatzen ari dela, egin ere egiten dituela gauzak eta, beraz, pentsatu eta imajinatu
|
ere
egin dezakeela.
|
|
2004
|
|
|
Hori horrela baldin bada oro har, zer esango dugu aipuaren etorkian autore aipatuaren testu zatia hartu ordez, bere adierazpenak kazetariaren eskutik jasoak direnean? Orduan, bistan denez, kimatu ez ezik jatorrizko mezuaren esanahi zehatza erabat aldrebestu
|
ere
egin dezakegu, ez baitakigu ziur gurera aldatu dugun aipuaren iturburuan zehatz mehatz zer zegoen, bitarteko baten bidez eskuratu dugunez gero. Bego, honetarako eta bestetarako, gure prozedura honek dituen arriskuen aitorpen hau.
|
|
|
Lehendabiziko hurbilpen horren ondotik bigarren bat
|
ere
egin dezakegu. Zauriek isuritako zornearekin hasi aurretik, honen kolore gaiztotua ikusi aitzin, gatazka honen erroetan beste sartu aldi bat egin dezagun.
|
|
|
–Hori
|
ere
egin zezakeat, seme! Izan ere, arbitro guztien arbitroa duk Jainkoa, eta haren borondatea irabaziz gero, auskalo...!
|
|
|
Camp Nou bertatik ezagutzen ez duenari lekuz kanpokoa irudituko zaio konparazioa, baina Camp Nou ezagutu egin behar da, eta nik ezagutzen dut. Eta giroaren gehiegiak beldurtu
|
ere
egin zaitzake, eta beldurrak blokeatu. " Beldur eszenikoa" deitzen dio Valdanok.
|
|
2005
|
|
|
–Etxean
|
ere
egin zezakenagu? –tematu zen Emili.
|
|
2007
|
|
|
Nik edozein lekutan jarraitu dezaket ikasten edo lanean. Bi gauzak batera
|
ere
egin ditzaket. Abentura zoragarria izango da.
|
|
2008
|
|
|
–Osaba: guk
|
ere
egin ditzakegu aitzurrak!
|
|
|
Kontua, ordea, ez da horren argia eta sinplea. Ibarretxeren euskal bidea ulertu ez ezik txalotu
|
ere
egin dezaket maila pertsonalari doakionez. Baina denok ez gara euskal munduaren itsasora bere erdal portutik abiatu:
|
|
|
Ez da logika txarreko burubidea, gogaide bainaute alde horretatik begiratuta. Haatik, auzi horren gainean beste irakurketa bat
|
ere
egin dezakegu. Hala, burujabetasun politikoa lortu arren euskal identitate etnolinguistikoa eta kulturala garatzea lortzen ez duen burujabetasunak ez al ditu nazio zapaltzailearen hizkuntza eta kultura legitimatuko?
|
|
|
Min
|
ere
egin dezake baikortasunak.
|
|
|
–Osaba: guk
|
ere
egin ditzakegu aitzurrak!
|
|
2009
|
|
|
kausa material/ formala, logikoa, ideala, h. d., munduaren hastapen gisa ura, mugabakoa, atomoak aipa litezke, edo baita ere maitasuna, justizia, Logos, Nous, etab. Gaurko zientziarentzat munduaren hasieraren galderak esanahi jakina dauka. Baina badago galdera modu bat edo kezka bat mundu hasieraren kausari buruz (mundua ez den nonbait eta zerbait, mundutik kanpo), a) zientziak bere bitartekoekin nekez planteatu
|
ere
egin lezakeena era horretan, logikoki, ez denaz, baita galdera; eta b) edonola ere zientziarentzat munduaren kausak munduaren proportziokoa izan luke, efektuak eta kausak proportzioren batean egon behar baitute elkarregaz.
|
|
|
Eta elkarrizketa bat garatzen ari garela dirudi. Hauxe dugu lehenengo aldia, eta bihar arte ez da Joseba etxera itzuliko; beraz, gauzek hobera
|
ere
egin dezakete. Mutiko hau inteligentea delako eta ni pertsona tontoa ez naizelako izango da, akaso.
|
|
|
etxera gonbidatu, afaria eman, mimatu, sedukzio arma guztiekin eraso. Patata tortilla bat
|
ere
egin dezake. Prostituzio mota bitxi bat, konpainia papurren truke.
|
|
|
Ez dago besterik. Bota baino lehen, nahiko bazenu, pilotatxo bat
|
ere
egin zenezake, eta orduan bai, bota itzazu: urrun, inongo kontenplaziorik gabe.
|
|
|
Horretarako bota
|
ere
egin dezakeela entzutea harrigarri egin zaio.
|
|
|
madarikatua Domingo, mila aldiz madarikatua, marra igarotzeagatik! ...uta, lasaiago geratu zen; esan nahi baita arestian harrituta egon zena, aurkikuntzaren ondorioz harrituta egon ere, ez zela jada harritzen, Domingok bakarrik egin baitzezakeen hura, etxeko ume bihurriak?, inork egitekotan; ororen buruan, baina, datu berri bat zuen, edo egoeraren aldagai berri bat, eta aldagaiak egoeraren nondik norakoak aldatzen zituen; zerbait egin behar zuen, beraz; ezikusiarena
|
ere
egin zezakeen, bai, Maria Bibianak, baina nola egin ezikusiarena, baldin eta, Domingo gela debekatura sartu zenetik, irudi hura besterik ez bazuen ikusten buru barruko pantailan. Hala ere, nola artean nora ezean baitzegoen, ez zuen pausorik eman, nora ezak zuhurtziara eraman ohi baitzuen Maria Bibiana, Ada ez bezala, zeinak, zenbat eta nora ezago egon, orduan eta pauso gehiago ematen baitzituen, hamar pauso, ehun pauso, mila pauso?
|
|
|
–Zerbait gehiago
|
ere
egin dezakezu, beharbada? –Maria Bibianak.
|
|
|
Zertarako, baina, baldin eta munstroaren itzala beste munstro bat bazen, burbuila hartzen zuena eta itzalpean uzten? Tuberkulosiaren munstro txiki ezin ahaltsuagoak, gainera, burbuila zulatu zion ezustean, zulatu eta lehertu, burbuilako biztanle bakarra biluzgorri utziz; alferrikakoa zen bai, arazo baten aurrean inhibitzea eta ostrukarena egin nahi izatea, zeren, burua harripean ezkutatu arren, etsaia ez baitzen desagertzen!; are gehiago, desagertu ez ezik, eraso
|
ere
egin baitzezakeen noiznahi; hobe, bai, burbuilatik ateratzea eta balizko munstroei behingoz aurre egitea, tuberkulosiaren munstroari bereziki! Horregatik jokatu zuen, beharbada, Gabinok, jokatu zuen bezala, mutil helduago eta adintsuago bat iduri?
|
|
|
Domingok aurrerago
|
ere
egin zezakeen, apika, hiltzailetzat eta kriminaltzat zituèn konkistatzaileei egurra ematen has zitekeen, esaterako: Pizarrori eta Almagrori, Valdiviari eta Hernán Cortési, era esplizituago batean?, baina bakezko eszena bat irudikatzen zuelako edo, bere eskua aitarena eta Teofilo Mariarena estutzen, agur begirunetsu batean, agur berorik ezean?, hantxe gelditu zen; bi anaien arteko eztabaida hartan, ordea, Teofilo Mariak, anai arrebetan lehena izateko jaio zenak, Domingo makurtu bati soilik eman ziezaiokeen eskua, halako eran, non horregatik ekin baitzion, beharbada, ekin zion bezala, hitza ezpata bihurtuz, haren begiei suminaren sua zerien?
|
|
|
abioia, bat batean, abian jarri zenean, gero eta azkarrago, gero eta azkarrago, lehertzera ere bazihoala iruditu zitzaion Domingori, une batez?, harik eta, hiruzpalau jauziren ondotik, hegan egin zuen arte; bazihoazen, halatan, hotsak eta harrabotsak, eta, joan zihoazen neurrian, Domingok espazio bat aurkitu zuen, non arnasa hartu baitzuen, gero eta arnasaldi beteagoetan: arnasa hartu ez ezik, korrika
|
ere
egin zezakeen, apika, mirari baten atzetik egin daitekeen moduan, zuhaitz bat airean jartzeak ez baitzuen, ausaz, beste izenik merezi!?, eta orduan, akzio bati bere neurriko erreakzioa darraiolako edo, hotsek inguratua egon zenak, adrenalina ere uholde bat zen jada, odolbideetan hedatua eta barreiatua, hots egin zuen?
|
|
|
madarikatua Domingo, mila aldiz madarikatua, marra igarotzeagatik! ...ago geratu zen; esan nahi baita arestian harrituta egon zena, aurkikuntzaren ondorioz harrituta egon ere, ez zela jada harritzen, Domingok bakarrik egin baitzezakeen hura –etxeko ume bihurriak–, inork egitekotan; ororen buruan, baina, datu berri bat zuen, edo egoeraren aldagai berri bat, eta aldagaiak egoeraren nondik norakoak aldatzen zituen; zerbait egin behar zuen, beraz; ezikusiarena
|
ere
egin zezakeen, bai, Maria Bibianak, baina nola egin ezikusiarena, baldin eta, Domingo gela debekatura sartu zenetik, irudi hura besterik ez bazuen ikusten buru barruko pantailan. Hala ere, nola artean nora ezean baitzegoen, ez zuen pausorik eman, nora ezak zuhurtziara eraman ohi baitzuen Maria Bibiana, Ada ez bezala, zeinak, zenbat eta nora ezago egon, orduan eta pauso gehiago ematen baitzituen, hamar pauso, ehun pauso, mila pauso... iparra galtzera eta herratzera zeramatenak maiz, bide batetik bestera, bidezko bidetik urrun; eta, hala eta guztiz ere, oherakoan, Maria Bibiana ahizpari kontatzekotan egon zen –galdetu ere, galdetu zion Adak, halako batean:
|
|
|
Domingok aurrerago
|
ere
egin zezakeen, apika –hiltzailetzat eta kriminaltzat zituèn konkistatzaileei egurra ematen has zitekeen, esaterako: Pizarrori eta Almagrori, Valdiviari eta Hernán Cortési, era esplizituago batean–, baina bakezko eszena bat irudikatzen zuelako edo –bere eskua aitarena eta Teofilo Mariarena estutzen, agur begirunetsu batean, agur berorik ezean–, hantxe gelditu zen; bi anaien arteko eztabaida hartan, ordea, Teofilo Mariak, anai arrebetan lehena izateko jaio zenak, Domingo makurtu bati soilik eman ziezaiokeen eskua, halako eran, non horregatik ekin baitzion, beharbada, ekin zion bezala, hitza ezpata bihurtuz –haren begiei suminaren sua zerien– eta bere ordura arteko tonu oldarkorrari eutsiz:
|
|
|
Zertarako, baina, baldin eta munstroaren itzala beste munstro bat bazen, burbuila hartzen zuena eta itzalpean uzten? Tuberkulosiaren munstro txiki ezin ahaltsuagoak, gainera, burbuila zulatu zion ezustean, zulatu eta lehertu, burbuilako biztanle bakarra biluzgorri utziz; alferrikakoa zen bai, arazo baten aurrean inhibitzea eta ostrukarena egin nahi izatea, zeren, burua harripean ezkutatu arren, etsaia ez baitzen desagertzen!; are gehiago, desagertu ez ezik, eraso
|
ere
egin baitzezakeen noiznahi; hobe, bai, burbuilatik ateratzea eta balizko munstroei behingoz aurre egitea, tuberkulosiaren munstroari bereziki! Horregatik jokatu zuen, beharbada, Gabinok, jokatu zuen bezala, mutil helduago eta adintsuago bat iduri...
|
|
|
–Zerbait gehiago
|
ere
egin dezakezu, beharbada... –Maria Bibianak.
|
|
|
esan nahi baita tentsioa metatuz eta metatuz joan zitzaiola Domingori –haren aurpegierak ez zuen zalantzarako tarterik uzten–, giharrak eta zelula guztiak elektrizatuz, gorputzaren berezko erresistentzia gutxiagotuz... abioia, bat batean, abian jarri zenean, gero eta azkarrago, gero eta azkarrago –lehertzera ere bazihoala iruditu zitzaion Domingori, une batez–, harik eta, hiruzpalau jauziren ondotik, hegan egin zuen arte; bazihoazen, halatan, hotsak eta harrabotsak, eta, joan zihoazen neurrian, Domingok espazio bat aurkitu zuen, non arnasa hartu baitzuen, gero eta arnasaldi beteagoetan: arnasa hartu ez ezik, korrika
|
ere
egin zezakeen, apika, mirari baten atzetik egin daitekeen moduan –zuhaitz bat airean jartzeak ez baitzuen, ausaz, beste izenik merezi! –, eta orduan, akzio bati bere neurriko erreakzioa darraiolako edo, hotsek inguratua egon zenak –adrenalina ere uholde bat zen jada, odolbideetan hedatua eta barreiatua– hots egin zuen... baita oihu ere –oihu luze ozena–, abioiaren at... aita espiritualak iragarri bezala, pilotua izango zen noizbait, izango ez zen, bada...!; gero, pilotuak airean bizpahiru bira egin ondoren –orbetarrek behetik agurtzen zuten eskuz, mila garrasiren artean–, pista berean lur hartu zuen; Domingok bazekien, bai, lur hartzea aireratzea baino arriskutsuago zela, pilotuak ere ederki baieztatu zion hura ordu laurden bat lehenago, baina lur hartzerakoan ez zuen antzeko emoziorik sentitu, aireratzerakoan emozio guztiak sentitu zituelako, beharbada; azkenik, monoplaza gelditu eta pilotua aparatutik irten zenean, orbetar guztiak inguratu zitzaizkion txaloka eta bibaka, pilotuak eskua jaso eta buruarekin esker oneko keinuak egiten zituen bitartean; gero, abioiari begiratu eta guztiek entzuteko moduan esan zuen:
|
|
2010
|
|
|
Eta orduan, ezustea!, bere irri zabala are zabalagotzen zuela, halaxe esan baitzidan Amandak, ausardiaren bidetik bera ere: . Bueno, zuk
|
ere
egin dezakezu gora, oposizioak irabazten badituzu??. –Institutukoak irabazi zituen, eta larri ibili??, don Faustok.
|
|
|
Baliteke. Baina koldarkeriak adimentsuago
|
ere
egin gaitzake, zu ni baino argiago egin zintuen behintzat, ume umetatik antzeman baitzenion arrazoiaren eta sentimenduen arteko gatazkan arrazoiari eman behar zitzaiola lehentasuna beti, era bateko zein besteko hondamendian amildu nahi ezean, militarismoaren eta irrazionalismoaren arteko nahasketa eztandagarriak eztanda egiten du beti?, eta nik geroago, okerreko erabakiaren ondorio garratzak dast...
|
|
|
Jango ditut. Baina makarroiak egiteko denboran beste zerbait
|
ere
egin dezakezu, ez?
|
|
|
Eta orduan, ezustea!, bere irri zabala are zabalagotzen zuela, halaxe esan baitzidan Amandak, ausardiaren bidetik bera ere: " Bueno, zuk
|
ere
egin dezakezu gora, oposizioak irabazten badituzu...". " Institutukoak irabazi zituen, eta larri ibili...", don Faustok.
|
|
|
Baliteke. Baina koldarkeriak adimentsuago
|
ere
egin gaitzake, zu ni baino argiago egin zintuen behintzat, ume umetatik antzeman baitzenion arrazoiaren eta sentimenduen arteko gatazkan arrazoiari eman behar zitzaiola lehentasuna beti, era bateko zein besteko hondamendian amildu nahi ezean —militarismoaren eta irrazionalismoaren arteko nahasketa eztandagarriak eztanda egiten du beti—, eta nik geroago, okerreko erabakiaren ondorio garr...
|
|
2011
|
|
|
Narraziook ia arkeologia dira jadanik, zorionez. Irakurlea konturatuko da (barre apur bat
|
ere
egin dezakeela pentsatzen dut) datozen testuok irakurriz, nola genbiltzan haztamuka hitzekin, nola fantasia asko izan behar zuen literaturak sasoi batean errealitatea jasan ahal izateko.
|
|
|
eta konplikazioak. Erantzun onak frogatu zien bazekitela pelikula bat egiten, eta lehena ondo egin bazuten, bigarren bat
|
ere
egin zezaketela. Ordea, azkar konturatu dira inor ez zaiela gerturatu beste film bat egiteko proposatzera, eta berriz ere gogor ahalegindu behar izan direla bigarren proiektua aurrera ateratzeko.
|
|
2012
|
|
|
Eta orain aitatasun galduaren bila? Senar rolarekin
|
ere
egin lezake gauza bera. Lanean ez badago, lagunekin Kantoi tabernan, edo mendian, edo bazkaritan; edonon, etxean izan ezik.
|
|
|
Albans era dagoena baino pixka bat luzexeagoa izan zen. ...zaba; eta, pixka batean ostalariarekin mintzatu eta beharrezko zenbait prestakuntza egin ondoren, Grultrud edo Pregoilaria alokatu zuen herrian zehar aldarrika zezan Arrano Berdearen Ostatuan izaki bitxi bat zegoela ikuskizun, ez zela splacknuck bat bezain handia (oso itxura ederreko animalia herrialde hartan, eta bi metro inguru luze), gizakiaren itxurakoa gorputz adar guztietan, eta zenbait hitz
|
ere
egin zitzakeela, baita hamaika zirtzileria barregarri ere.
|
|
|
Halako egoera batean neure herrialdean zer egingo nukeen jakin nahi zuen. Europan ez geneukala tximinorik esan nion Maiestateari, bitxikeria modura beste lekuetatik ekarritakoak izan ezik, eta hain txikiak direnez, haietako dozena bati
|
ere
egin niezaiokeela aurre aldi berean, niri erasotzera ausartuz gero. Eta nirekin borrokan jardun berria zen animalia nardagarri hari buruz (elefantea bezain handia zen benetan), beldurrak utzi balit sastakaia erabili ahal izateko beste buru-argitasun (begirada basatiz eta sastakaiaren kirtena eskuaz zarta zarta joz esan nion hau), hanka nire gelara sartu zuenean egingo niokeen zauriaz, pozik kenduko zukeela jarri baino bizkorrago.
|
|
2013
|
|
|
–Oroituko ahal da berori nitaz, abokatutza amai dezadanean?! Negozio txikiren bat
|
ere
egin genezake elkarrekin, ausaz??, erantzun ei zion Facundok, irribarre bihurri bat ezpainetan.
|
|
|
–eta, begiak Raissari zuzendurik, jarraitu zuen?: Ohean egin dezakezu, ilargiaren argia leihotik sartzen hasi ez bertze, zure sabel biluzia erakusten diozula; etxeko terrazan
|
ere
egin dezakezu, edo patioan, edo antzeko esparruetan, intimitatean betiere.
|
|
|
hura heurea duk eta gura duana egin dezakek; zinegotziarena, aldiz, ardura publikoa duk, eta, jazotakoak jazota gero, ez zakiat, bada? barkatu horrela berba egitea, baina aitaren suizidioak familiako guztiak zipriztintzen zaituzte, hi ere bai, eta hi zipriztintzen bahau, partidua berdin, eta?; ez, hik ez daukak inongo errurik, baina jendea morbosoa duk?; heure lantegitik
|
ere
egin dezakek lan partiduaren alde?
|
|
|
–Merkatua ez dago zabaltzerik, produktuak dibertsifikatzen ez baditugu: eskopetak, izan ere, ez dira munduan dauden arma bakarrak, aita, eta pistolak
|
ere
egin ditzakegu, fusilak? –esaten zion Pedrok.
|
|
|
Neure burua ezagutzen nuen eta banekien ez nintzela neskaren etxera igotzen ausartuko. Ordaindutako emakumeekin traturik ez dugunok ederretsi egin ditzakegu, urrundik jakin minez begiratu ere bai, obsesionatu
|
ere
egin gaitzakete, baina nekez irudika dezakegu geure burua sakelatik dirua atera eta ohe desegin berriaren gainera billeteak banan banan botatzen, hain gizonezkoena eta aldi berean doilorra den imintzio hori gordinegia iruditzen zaigulako.
|
|
|
Gertagarriena zatekeelako bere aburuz, makurkeriarik gordetzen ez duen azalpen logiko bakarra zirudielako. Aurrez aurre jarri gabe
|
ere
egin baitzezakeen, gutun bidez esaterako: –Ene Jose maitea, nekatu gara zure absentziaz, eman diezaiogun amaiera halabeharrez ezinezko bilakatu den erlazio honi?.
|
|
|
gogorra izan duk eta atsedena huke... herritar guztiak hiri begira egongo dituk eta herritarren begiraden zamak nekatu eta agortuko hau... nik, hire kasuan, lantegira egingo nikek: hura heurea duk eta gura duana egin dezakek; zinegotziarena, aldiz, ardura publikoa duk, eta, jazotakoak jazota gero, ez zakiat, bada... barkatu horrela berba egitea, baina aitaren suizidioak familiako guztiak zipriztintzen zaituzte, hi ere bai, eta hi zipriztintzen bahau, partidua berdin, eta...; ez, hik ez daukak inongo errurik, baina jendea morbosoa duk...; heure lantegitik
|
ere
egin dezakek lan partiduaren alde...
|
|
|
" Oroituko ahal da berori nitaz, abokatutza amai dezadanean...! Negozio txikiren bat
|
ere
egin genezake elkarrekin, ausaz...", erantzun ei zion Facundok, irribarre bihurri bat ezpainetan.
|
|
|
–Merkatua ez dago zabaltzerik, produktuak dibertsifikatzen ez baditugu: eskopetak, izan ere, ez dira munduan dauden arma bakarrak, aita, eta pistolak
|
ere
egin ditzakegu, fusilak... –esaten zion Pedrok.
|
|
|
–eta, begiak Raissari zuzendurik, jarraitu zuen–: Ohean egin dezakezu, ilargiaren argia leihotik sartzen hasi ez bertze, zure sabel biluzia erakusten diozula; etxeko terrazan
|
ere
egin dezakezu, edo patioan... edo antzeko esparruetan, intimitatean betiere.
|
|
2014
|
|
|
–Baina beti zagon norbaiti sua eskatzea. Horrela, gainera, ligatu
|
ere
egin zezaken?
|
|
|
Ari da Renan Israelgo profetismoa goresten, eta bat batean irakurlea ohartxo ohargarri batekin topatzen da: erlijioak, idealaren poderioan, mundu honetan garapena eta progresoa galarazi
|
ere
egin lezake, errealismo politikoa ahantzaraziz!
|
|
|
erreforma sakon batez bere burua guztiz birregin [1],, réformes austères, tendant à donner à tous les services de la force et de la vigueur, sacrifiant dans une large mesure l, individu à l. Etat, fortifiant l. Etat et admettant son action dans tous les ordres? 796; ala [2] lehengo aukera demokratikoan eta porrotera ekarri duen soraioan tematu. Erreforma [1], Prusiak egin zuena zen Jenako guduan Napoleonek umiliatua utzi eta gero, eta Sedango abarrakiduraren ostean Frantziak
|
ere
egin zezala Renanek nahi zuena. Baina erreforma hori burutu ahal izateko aurre baldintza,, une monarchie ayant son droit en dehors de la volonté de la nation?
|
|
2015
|
|
|
Soniak esan dit parrandan atera behar dugula biok, ospatzeko. Barre
|
ere
egin dezakezu, gizona?
|
|
|
Olatz hara eramateko ideiak indar handiagoa hartu zuen hori entzunda; imajinatu
|
ere
egin zezakeen produkzio laguntzailea, gentziana arraro haien aurrean makurtuta, usainik ote zuten jakin nahian... Argazki makina bat ere eraman zuen, unearen oroigarri, beharbada beste une gozoago batzuen aurrekari...
|
|
|
–Ohean etzan eta lo
|
ere
egin dezakek, nahi izanez gero, eman dizu jakitera.
|
|
|
eta, biktima errugabeen aurkakoak? zirela, onartu beharra dago biktima errudunen aurkako atentatu onuragarriak
|
ere
egin nitzakeela. Guri esker kazetariek lerro hunkigarriak idazten dituzte; zoritxarrez, haien propagandarik gabe ilunpetan geratuko ginateke terroristak.
|
|
|
Aitaren etxea defenditzea, ordea, bide luzea izan liteke, eta bidea luzea denean gizakiaren bihotzean zalantzaren hazia ere ager daiteke, geure buruari bizitzan zehar ikasitako lengoaia edota HITZEN ESANAHIA ondo ulertu ote dugun galdetzera eraman gaitzakeena; baina bide luze horretan ikasi
|
ere
egin dezake gizakiak, espetxe barruko lokarri artean ere baduela barnean askatasun izpi bat, ezin estekatu daitekeena.
|
|
|
–Mutilak nesken kontra
|
ere
egin genezake, bota du beste batek irribarre maltzurraz.
|
|
|
Lili horiek guztiak hostoz hosto erantzi ditugu zuk
|
ere
egin dezazun amets, eta hostoz hosto
|
|
|
–9Gas kantitate desberdinak sartuta
|
ere
egin dezakezu
|
|
2016
|
|
|
Bien bitartean, nik lo kuluxka bat egin nezakeen lasai asko, edo ohetik jaiki eta freskagarri bat edan, edo kafe bat hartu. Egiten ari zena ni gabe
|
ere
egin zezakeela esaten nion, baina alferrik zen, berarentzat hori ondoren etorriko zena bezain garrantzitsua zela erantzuten zidan, edo garrantzitsuagoa. Sexua berarentzat zeremonia bat zen ezer baino lehen, hala iruditzen zait, antzezpenetik ere asko duen zerbait.
|
|
|
Eta bisera. Korrika
|
ere
egin zezakeen goizen batean. Ez bero sargori hark jarraitzen bazuen.
|
|
|
Baina gurasoak erdaldunak direnean? Horiek
|
ere
egin dezaketela esan du Eizmendik: euskarazko jarduerak eskaini, euskararen lekua zaindu etxean, aldeko jarrera agertu...
|
|
|
– Gas kantitate desberdinak sartuta
|
ere
egin dezakezu azterketa.
|
|
2017
|
|
|
–Dantza
|
ere
egin dezakegu? –galdetu zuen bat batean Beyoncek.
|
|
|
Nobelaren lehen sekuentziarekin hasi orduko, irakurleak etsi
|
ere
egin lezake inolako aurkezpenik gabe aipatzen zaizkion pertsonaia horiek nortzuk diren, elkarren artean zer harreman duten, asmatu ezinik. Alde batetik zuriak daude, Compson Bascomb familiakoak, hiru belaunaldi hartzen dituztelarik:
|
|
|
Ez zen, bada, bere bizitzaren xehetasunak emanzale, eta imajinatu
|
ere
egin dezakegu puritanismo estuan hazitako mississippiar haren ezkutatzeko nahi horren arrazoia. Begiratuko zion bere pilotu karreran egin zuen bide motzari, begiratuko zien bizitza sentimentalean egindako estropezuei edota diru aldetik urte askotan ezagututako larritasunei... eta bere begiek ikusten zutena ez zitzaion beharbada inori kontatzeko modukoa irudituko.
|
|
|
Nire emazteak, dena den, antz handiagoa du Bohumil Hrabalen Eliskarekin. Nik
|
ere
egin nezakeen, Bohumilek bezala, neure buruaren harakiri moduko bat, disekzioa hitz egokiagoa da beharbada, emazteari bisturi bat emanez. Oh!
|
|
|
neskak ingeles irakaslea itsasontziko oheburuari lotzen duenean egoera nola iraultzen den harrigarria dela dio. . Film labur bat
|
ere
egin genezakeen eta ubuweb ean eskegi?, esan die ezker eskuin zituen epaimahaikideei. Bi emakume gazte eta gizonezko bizardun bat ziren.
|
|
|
Finantzetan espezializatu nintzen gero, eta banku batean hasi nintzen lanean. Gustatzen zaizkit zenbakiak, baina sentsazioa nuen nik egiten nuena robot batek
|
ere
egin zezakeela. Hilean hainbeste hipoteka edo produktu saldu behar nituen, helburu batzuk zeuden, eta horiek betetzea zen nire lana, ez nuen aukerarik nire arrastoa uzteko, zerbait garatzeko edo sormen lan bat egiteko.
|
|
|
Orduan, jende askok esaten zidan: . Baina zergatik egin behar duzu hori, beste edozer
|
ere
egin badezakezu??. Gradua notaren arabera aukeratzeko ohitura dago, ematen du nota onak dituzten guztiek Medikuntza edo Industria Ingeniaritza egin behar dutela.
|
|
|
Gauza gehiago
|
ere
egin zezakeen: erotu, Shi Lin geldiarazi, Kao Sairekin ez zedila ezkondu eskatu, berari itxaroteko eskatu.
|
|
2018
|
|
|
Neurekin eraman nahi dut Hélène Lagonelle, hara, arratsaldero, begiak erdi itxirik, oihu eginarazten duen plazera hartzen dudan lekura. Entregatu egin nahi nioke Hélène Lagonelle gizon hari, nire gainean beste hori egiten duenari, haren gainean
|
ere
egin lezan. Ni bertan izanik, nire desioei jarraiki egin dezan, nik neure gorputza entregatzen dudan lekuan entrega dezan hark ere berea.
|
|
2019
|
|
|
Bi gauza baino ezin zituen egin: edo garrasi egin eta ihes egiten saiatu, eta ondorioz larba itxurako gauza erraldoi haren jazarpena sufritu soto ilun hartan, harik eta, azkenik, harrapatu egingo zuen arte; edo, bestela, beste zerbait
|
ere
egin zezakeen.
|
|
|
Panpinaren jolasean mamitzen den esperantza horretaz gainera, etxekoandre bizimoduak bide ematen dio neskatoari bere burua berresteko. Haur batek
|
ere
egin dezake etxeko lanaren parte handi bat; normalean, mutilari ez zaio halakorik eskatzen, baina arrebari baimena ematen zaio edo, areago, eskatu egiten zaio erratza pasatzeko, hautsa kentzeko, lekaleak zuritzeko, jaioberria garbitzeko, sutan dagoen jakiari erreparatzeko. Bereziki, arreba nagusiaren esku utzi ohi dira ama zereginak; izan erosotasunagatik, izan etsaitasun eta sadismoagatik, amak hari pasatzen dio bere eginkizun askoren zama; neskatoa oso goiz sartzen da seriotasunaren unibertsoan; bere garrantziaren zentzua lagungarria izango zaio feminitatea onartzeko, baina ukatuak zaizkio funsgabetasun zoriontsua, haurren ezaxola; adina baino lehenago emakume denez, goizegi ezagutzen ditu espezifikazio horrek gizakiari inposatzen dizkion mugak; nerabezarora iristen denerako heldua da, eta horrek berezitasuna ematen dio haren ibilbideari.
|
|
|
Azalpen zentzuzko batzuei esker halako larriminik pasatzen ez badu ere, ez zaio hain aise itzultzen gogoaren bakea. Lehen, neskatoak pentsa zezakeen, fede txar pittin batez, izaki sexugabea zela, edo ez zuen zertan bere burua pentsatu; amets
|
ere
egin zezakeen egun batean gizon bihurturik esnatuko zela; orain, amek eta izebek murmurikatzen dute, urguilu doinuan: –Andereño bat da jadanik?; etxekoandreen kofradiak irabazi du:
|
|
|
Hala ere, poz pozik nengoen: . Orain, pentsatu nuen neure artean?, nik
|
ere
egin ditzaket haurrak: andere bat naiz?.
|
|
|
Norabide bat hautatu behar eta Londresa joan nintekeela bururatu zitzaidan. Modernoak hara jo bazezaketen, nik
|
ere
egin nezakeela pentsatu nuen. Hanburgesak zerbitzatuz bizimodua atera, etxe okupaturen batean aterpetu eta iraun, garai hobeak iritsi artean.
|
|
|
Egoeren aniztasunak eta erabileran daragiten faktoreen ugaritasunak dakar, eremu soziolinguistiko berean bizi arren, hiztunen jokaerak desberdinak izatea; izan ere, Gasteizen ia euskaraz bizi diren pertsonak aurki genitzakeen bezala, Tolosan nagusiki gaztelaniaz bizi diren euskaldun osoekin
|
ere
egin genezake topo. Badira Tafallan edo Baionan etxean euskara hutsez ari diren familiak, eta Baztanen eta Baigorrin seme alabei erdaraz egiteko inolako erreparorik ez duten guraso euskaldunak.
|
|
|
Liburuaren orrietan barrena egingo duzun ibilbide honetan, bestalde, zu ere bidaide nahi zaitut. Irakurketa parte hartzailea proposatuko dizut eta neure buruari egin izan dizkiodan hainbat galdera eta hausnarketa zeuk
|
ere
egin ditzazun eskatuko dizut. Berauen berri eman nahi badidazu, lehen oin ohar honetan duzu nire helbidea.
|
|
|
Haren ezpain erdi irekiek hortz zuri zuriak erakusten zituzten, berak gogoratzen zituen bezain txukun eta zuzenak. Une batez, nostalgia puntu bat sentitu zuen ikasle garaiak gogoratzean, hortz haiei begiratzearekin konformatu beharrean musukatu
|
ere
egin baitzitzakeen orduan, eta bereekin elkartu.
|
|
2020
|
|
|
–Zure helburua Torres Galindo horri argazki batzuk atera eta informazio txatal batzuk biltzea bada, hori ni gabe
|
ere
egin dezakezu. Ni ostatu batean atseden hartzen nagoen bitartean joan zaitezke bere bila?, esan nion.
|
|
|
Edonola ere, batzuetan balio handiagoa daukate ama tutoretzapeko etxe batean bisitatzera joaten den herritar nordikoaren pare bat orduek, zeintzuetan amarekin hitz egin eta paseo bat eman baitezake, hemen norbere etxean egunero eskainitako ordu erdiak baino. Ordu erdi horretan, sarri, amari agintzen diozu har dezala pastilla, aldatu dezala arropa eta komunerako ostera
|
ere
egin dezala, eta hori guztia korrika eta presaka, norbera lanera berandu ez iristeko. Azken batean, edadekoa zama bat balitz bezala ikusten dugu, eta hark ere hala sentitzen du bere burua".
|
|
|
Eta nork? Buruaz beste
|
ere
egin zezakenan. Ja, baina txartelik ezean despedida gutuna utziko liken buzoian!
|
|
|
Zorrena ere izango dun, ordea. Uko
|
ere
egin ziezaiekeen. Tira, senarrarekin osatzen zuen sozietatea zein ote zen jakinda...
|
|
2021
|
|
|
" Esnatu zarenean Irene ez zegoen ohean eta haren faltarekin batera bere gorputzak utzitako beroa sentitu duzu". Besterik
|
ere
egin dezakegu, pertsona hori pluralean jarrita, adibidez. " Ezagutu ginenean gaua zen eta tabernan goizaldera arte aguantatuko zuen norbaiten bila genbiltzan".
|
|
|
Baina hiru lau baldin badatoz jarraian eskasak edo aspergarriak, frustratu egiten naiz eta baretu egiten zait irakurtzeko gogoa. Ahaztu
|
ere
egin dezake irakurzalerik sutsuenak ze ederra den gauza ederrak irakurtzea, baldin eta luzaroan gustatzen ez zaizkion liburuak hautatzen baditu. Horregatik da hain ulergaitza idazleen artean dagoen joera, halako edo bestelako liburuen kontra hitz egitekoa.
|
|
|
Gaixoak, barruan daukan bola handia –" el bolón" –, ukitu eta haztatu eta tamaina antzeman eta abar
|
ere
egin dezakeena, ez du kanpora ateratzerik erdiesten. Ez urtuz edo zatikatuz, eta ez osorik botaz ere.
|
|
|
Baina neska haren aurpegia askoz ere errealagoa egiten zait. Berriro oroimenera ekarri eta ikus dezaket; marraztu edo margotu
|
ere
egin nezake. Hala eta guztiz ere...
|
|
|
–Askoz gehiago
|
ere
egin ditzaket –jakinarazi zion Tularecitok.
|
|
2022
|
|
|
Ez zuen espero nagusiak hain zail jarriko zionik– Lotura pertsonal bat dut kasuarekin. Nik eskuratutako frogak baliogabetu
|
ere
egin litzakete.
|
|
|
Esfinterraren erlaxazioari eta prostataren estimulazioari dagokien ezerk ez du eskatzen gizon batekin harremanak edukitzerik. Emakume batek
|
ere
egin dezake hori bikainki. Uzki sarketaren eta gizonezko kidearen arteko gizarte ekuazioa da Donen gorputz fantasia egituratzen duena.
|
|
|
Erromerietako dantza sueltoan indarrak eta sasoiak asko agintzen dute eta molda daitezke, baina dantza modernoetan ez. Pasadoble bat
|
ere
egin dezakete, bikotekidearen hankak zapalduz eta orkestrari aurrea hartuz betiere, baina egin dezakete, nahiz eta neure buruari galdetzen diodan zergatik duten musikaren aurretik joateko presa hori. Beharbada pieza lehenbailehen bukatu nahi dutelako.
|
|
|
Eta haren kamiseta altxatzea? Hori
|
ere
egin dezake. Eta Maxen ezkerreko titiburua ahoan sartzen badu, zer gertatuko da?
|
|
2023
|
|
|
–Zuk
|
ere
egin dezakezu hori? –galdetu dio Limak Mourari.
|
|
|
Gizakiak sekula asmatutako itsasontzirik bizkor eta arinena. Hain arina, istorio askotan hegaz
|
ere
egin baitzezakeen, pentsa!
|
|
|
–galdetu zion Olenek– Eguraldi ederra zegok gerizpean gozo egoteko. Ondoren kuluxka
|
ere
egin zezakeagu nahi izanez gero.
|