|
2002
|
|
|
Hala eta guztiz, ahal zuen guztietan haren oinetakoei eta kapelari begiratzen zien Pertseok. Kapela hark
|
ere
bai baitzuen zerbait berezia?
|
|
2003
|
|
|
Baina azpildarrok badugu esperantzarik, ezin izanen duela harrapatu. Nik
|
ere
bai baitut neure esperientziatxoa, bi errealeko txanpon haiekin neureganatua, haiekin ahalik eta dorrerik luzeenak osatu nahi nituenean: haiek ere, neurri batera iristen zirenean, hankaz gora egiten baitzuten, ezinbestean.
|
|
2009
|
|
|
Baina hura legezkoa izan zen gutxienez, eta zurea ez? horrek
|
ere
bai baititu bere aldeak, eta ez nolanahikoak: ez al dakizu, bada, haurdunaldi osoa gela batean itxita igaro zenukeela, haurra izan arte?
|
|
|
Adak beste irri bat luzatu zion: irri etsi bat zen hura, ez erabat etsia baina, kexatik
|
ere
bai baitzuen zerbait, etsipena onartzen ez baina etsipenera kondenatua dagoen norbaitena balitz bezala; ezpainen inguruan egituratutako irri hura, ordea, berehala ezabatu zen, ezpainak hitzen bidera irten bezain laster:
|
|
|
–Hasieran, Natividadekin etortzea pentsatu nuen, baina zure mezu desesperatua zegoen tartean, eta, azkenik, bakarrik etortzea erabaki nuen, Natividaden presentzia gure arteko solasaldiaren benazkotasunaren eragozgarri izan zitekeelakoan. Nik neuk
|
ere
bai baitut zuri zer erakutsi eta ez bainago askoz hobeto, jendeak bestela uste duen arren, nire kulpagatik, beharbada, que yo, a mal tiempo buena cara, ezagutzen nauzu, esan zion markesa andereak, mozorroak kenduz behingoz.
|
|
|
Arlo hartan, gainera, Maria Bibiana ez bezala, izeba Ernestinarekiko lotura estuagoa zuena, joera berekoa atera zitzaion Ada, halako eran, non ez baitzen harritzekoa amaalabak elkarrizketa friboloetan murgilduta ikustea: Rodolfo Valentinoren eraztun bat enkantean jarri, eta badakizu zenbat pagatu duen emakume batek, Ada?, hamar mila dolar?!; bai, ama, baina emakume horrek ez du bere buruaz beste egin, eta hori ere zerbait da; arrazoi duzu, gauza bat baita Jainkoarengatik hiltzea eta beste bat Rodolfo Valentinorengatik?; Rodolfo Valentino, hala ere, gizon liraina zen, ez niri ezetzik esan?; lasai, Ada, orbetarrok
|
ere
bai baitugu geure Rodolfo Valentino: Teofilo Maria?
|
|
|
hura, baina, ez zen irri estatiko bat, gero eta irriagoa zèn irria baizik, gero eta zabalagoa, alegia?, barre ere bihurtu zena ezinbestean, baita barre algara ere, segundo gutxiren buruan, gorputzaren aurrerakako mugimendu batean, zeinak baitzuen malgukiarenaren antz handia, noiz eta mugimendua eragozten dion erresistentzia, zapaltzen duen hanka edo eskua? kentzen zaion; Nikolaik, lehen mementoan, kideari lagundu nahi izan zion, jakina, hargatik jarri zuen pixontzia lurrean, mugimendu erreflexu bizi batean?, baina ohartu zenean ezen Teofilo Maria barrez hasi zela, ez hasi bakarrik, jarraitzeko asmoa
|
ere
bai baitzuen, antza, haren barre gero eta zaratatsuagoak aditzera ematen zuenez, ganbarako agertokian bera balitz bezala dibertitzen ari zen bakarra?, sutan jarri zen, bere onetik aterata; eta, Teofilo Maria pistolaren tirabidean jarrita, esan zion:
|
|
|
Arlo hartan, gainera, Maria Bibiana ez bezala, izeba Ernestinarekiko lotura estuagoa zuena, joera berekoa atera zitzaion Ada, halako eran, non ez baitzen harritzekoa amaalabak elkarrizketa friboloetan murgilduta ikustea: ...lfo Valentinoren eraztun bat enkantean jarri, eta badakizu zenbat pagatu duen emakume batek, Ada?, hamar mila dolar...!; bai, ama, baina emakume horrek ez du bere buruaz beste egin, eta hori ere zerbait da; arrazoi duzu, gauza bat baita Jainkoarengatik hiltzea eta beste bat Rodolfo Valentinorengatik...; Rodolfo Valentino, hala ere, gizon liraina zen, ez niri ezetzik esan...; lasai, Ada, orbetarrok
|
ere
bai baitugu geure Rodolfo Valentino: Teofilo Maria...
|
|
|
Gogoratzen al zara Benjamin Maria koitaduarekin zenbat sufritu genuen, zuk batez ere? Baina hura legezkoa izan zen gutxienez, eta zurea ez... horrek
|
ere
bai baititu bere aldeak, eta ez nolanahikoak: ez al dakizu, bada, haurdunaldi osoa gela batean itxita igaro zenukeela, haurra izan arte?
|
|
|
huraxe besterik ez zuen Teofilo Mariak behar!; izan ere, ikusirik ezen zorte gaiztoa etsaiaren lerroetara igaro zela, halako arnasaldi bat hartu zuen, irri batean itxuraldatu zena: ...zeinak baitzuen malgukiarenaren antz handia, noiz eta mugimendua eragozten dion erresistentzia –zapaltzen duen hanka edo eskua– kentzen zaion; Nikolaik, lehen mementoan, kideari lagundu nahi izan zion, jakina –hargatik jarri zuen pixontzia lurrean, mugimendu erreflexu bizi batean–, baina ohartu zenean ezen Teofilo Maria barrez hasi zela –ez hasi bakarrik, jarraitzeko asmoa
|
ere
bai baitzuen, antza, haren barre gero eta zaratatsuagoak aditzera ematen zuenez, ganbarako agertokian bera balitz bezala dibertitzen ari zen bakarra–, sutan jarri zen, bere onetik aterata; eta, Teofilo Maria pistolaren tirabidean jarrita, esan zion:
|
|
|
–Hasieran, Natividadekin etortzea pentsatu nuen, baina zure mezu desesperatua zegoen tartean, eta, azkenik, bakarrik etortzea erabaki nuen, Natividaden presentzia gure arteko solasaldiaren benazkotasunaren eragozgarri izan zitekeelakoan. Nik neuk
|
ere
bai baitut zuri zer erakutsi eta ez bainago askoz hobeto, jendeak bestela uste duen arren... nire kulpagatik, beharbada, que yo, a mal tiempo buena cara, ezagutzen nauzu –esan zion markesa andereak, mozorroak kenduz behingoz.
|
|
|
Adak beste irri bat luzatu zion: irri etsi bat zen hura, ez erabat etsia baina, kexatik
|
ere
bai baitzuen zerbait, etsipena onartzen ez baina etsipenera kondenatua dagoen norbaitena balitz bezala; ezpainen inguruan egituratutako irri hura, ordea, berehala ezabatu zen, ezpainak hitzen bidera irten bezain laster:
|
|
2010
|
|
|
–Nirea ere bai! Zuk
|
ere
bai baituzu zer gorderik, galdetu bestela Tasio Loidiri??. Hain erabatekoa eta eraginkorra izan zen nire erasoa, non hitzik gabe utzi bainuen anaia, aurpegia zurbil eta eskuak dar dar.
|
|
|
bada, une batzuetan pentsatzeko era bat nagusitzen zait, infanteriako soldadu batek bere pistolarekin abiazioari aurre egitearen irudia (anaitasun unibertsalaren idealaren aldeko sakrifizioa, heriotzarainokoa) bizi gaituen haur akritikoa liluratzeko modukoa denik ezin uka? eta beste batzuetan, irudi horrek
|
ere
bai baitu ergelkeriatik eta burugabekeriatik asko, ekintza bere hotzean hartu eta distantzia batekin epaituz gero, beste era bat, inkontzientearen eta kontzientearen indarrak nire baitatik tiraka ariko balitzaizkit bezala, bakoitza bere balio eskalarekin eta lehentasunekin, aurkako norabidean eta etengabeko borrokan:
|
|
|
Edmund Hillaryk Everesteko gaina oinkatu zuen orain dela urte batzuk, baina gutxi batzuek igo dezakete munduko gailurrik garaiena, honek oxigenoarekin uste baino arazo handiagoak dituelako, horrek bertigoa duelako eta hark auskalo zer, halako eran, non, mundu guztia igotzera behartuz gero, segurua baita hondamendia, gehienak bidean hilko baitzaizkizu. Eta errealitate psikikoarekin beste hainbeste gertatzen da, gure baitan
|
ere
bai baititugu Everesten antzeko gailurrak, gure interesak, inbidiak eta handinahiak plaka kontinentalak bezalakoak dira, arimaren lurretan mendi ezin malkartsuagoak sortzen dituztenak, beste interes eta beste plaka kontinentalen aurka talka egiten dutenean?, gehienok nekez gaindi ditzakegunak: gutxi batzuek jarriko dizute masail bat eta geroxeago bestea, gutxi dira zauri zornetsuak musukatzeko gai direnak, eta gutxik emango dute hurkoaren alde bizia.
|
|
|
Helenarekin hautsita gero, ordea, egoera zeharo aldatu zitzaidan? nik neuk
|
ere
bai bainituen galdera gordin batzuk, Maria Bibianari jakinarazten nizkionak, bai, baina lasaibiderik ekartzen ez zidatenak, arrebak mendekotasuna eta etsipena proposatzen baitzizkidan aterabide gisa, eta nik beste zerbait behar bainuen, beste erantzun batzuk, haize zurrunbilo bat nuen odolean, odolari berari lotutako kontzepturik sakratuenak (familia eta etxea) itzulipurdikatzeko gogoa eta irrika... –Jainkoa hain ona bada, zergatik kendu zidan biriketako bat??; zorrotz begiratu zenidan, erantzuna neurtzen ariko bazina bezala; gero, halaxe mintzatu zintzaizkidan, irri maltzur bat ezpainetan:
|
|
|
Nola estutu nintzen une hartan? baita estutu ahala arnasa hartu ere, zeren minik handienak
|
ere
bai baitzuen leiho bat, nondik betiko atsedenera egin baitzitekeen ihes, tristura eta min orotatik urrun. Aurkikuntza bat izan zen, egia diotsut, artean irakurri gabeak nituen Nietzscheren hitzak:
|
|
|
Horretan ere badugu kointzidentzia bat, Regina! Nik
|
ere
bai baitut iloba gorri bat, neure otoitzetan gogoan daukadana noiznahi, Jainkoak noiz ukituko duen, ea onen aldera itzultzen den garaiz, Elizaren zerbitzari diren aingeru eta arkaingeruen osteekin bat egiteko?; jarraian, amaren eskuak bereetan hartzen zituela, gehitu zuen:
|
|
|
Horretan ere badugu kointzidentzia bat, Regina! Nik
|
ere
bai baitut iloba gorri bat, neure otoitzetan gogoan daukadana noiznahi, Jainkoak noiz ukituko duen... ea onen aldera itzultzen den garaiz, Elizaren zerbitzari diren aingeru eta arkaingeruen osteekin bat egiteko"; jarraian, amaren eskuak bereetan hartzen zituela, gehitu zuen: " Seme baten irrikan egon naiz bizitza osoan, baina Jaunak ez dit eman, badakizu.
|
|
|
" Nirea ere bai! Zuk
|
ere
bai baituzu zer gorderik, galdetu bestela Tasio Loidiri...". Hain erabatekoa eta eraginkorra izan zen nire erasoa, non hitzik gabe utzi bainuen anaia, aurpegia zurbil eta eskuak dar dar.
|
|
|
Edmund Hillaryk Everesteko gaina oinkatu zuen orain dela urte batzuk, baina gutxi batzuek igo dezakete munduko gailurrik garaiena, honek oxigenoarekin uste baino arazo handiagoak dituelako, horrek bertigoa duelako eta hark auskalo zer, halako eran, non, mundu guztia igotzera behartuz gero, segurua baita hondamendia, gehienak bidean hilko baitzaizkizu. Eta errealitate psikikoarekin beste hainbeste gertatzen da, gure baitan
|
ere
bai baititugu Everesten antzeko gailurrak —gure interesak, inbidiak eta handinahiak plaka kontinentalak bezalakoak dira, arimaren lurretan mendi ezin malkartsuagoak sortzen dituztenak, beste interes eta beste plaka kontinentalen aurka talka egiten dutenean—, gehienok nekez gaindi ditzakegunak: gutxi batzuek jarriko dizute masail bat eta geroxeago bestea, gutxi dira zauri zornetsuak musukatzeko gai direnak, eta gutxik emango dute hurkoaren alde bizia.
|
|
|
Nola estutu nintzen une hartan... baita estutu ahala arnasa hartu ere, zeren minik handienak
|
ere
bai baitzuen leiho bat, nondik betiko atsedenera egin baitzitekeen ihes, tristura eta min orotatik urrun. Aurkikuntza bat izan zen, egia diotsut —artean irakurri gabeak nituen Nietzscheren hitzak:
|
|
|
Geroztik jakin nahiko duzu zer pentsatzen dudan anaiari buruz, kontu hau dela-eta: bada, une batzuetan pentsatzeko era bat nagusitzen zait —infanteriako soldadu batek bere pistolarekin abiazioari aurre egitearen irudia (anaitasun unibertsalaren idealaren aldeko sakrifizioa, heriotzarainokoa) bizi gaituen haur akritikoa liluratzeko modukoa denik ezin uka— eta beste batzuetan —irudi horrek
|
ere
bai baitu ergelkeriatik eta burugabekeriatik asko, ekintza bere hotzean hartu eta distantzia batekin epaituz gero— beste era bat, inkontzientearen eta kontzientearen indarrak nire baitatik tiraka ariko balitzaizkit bezala, bakoitza bere balio eskalarekin eta lehentasunekin, aurkako norabidean eta etengabeko borrokan: etengabeko borrokan, bai, pentsatzeko era bat nagusitzen zaidan orduko pizten baitzait bestea, lehenengo erari erabat nagusitzen ez uzteko, baita lekua kentzeko prest ere.
|
|
|
Helenarekin hautsita gero, ordea, egoera zeharo aldatu zitzaidan... nik neuk
|
ere
bai bainituen galdera gordin batzuk, Maria Bibianari jakinarazten nizkionak, bai, baina lasaibiderik ekartzen ez zidatenak, arrebak mendekotasuna eta etsipena proposatzen baitzizkidan aterabide gisa, eta nik beste zerbait behar bainuen, beste erantzun batzuk —haize zurrunbilo bat nuen odolean, odolari berari lotutako kontzepturik sakratuenak (familia eta etxea) itzulipurdikatzeko gogoa eta i... " Jainkoa hain ona bada, zergatik kendu zidan biriketako bat?"; zorrotz begiratu zenidan, erantzuna neurtzen ariko bazina bezala; gero, halaxe mintzatu zintzaizkidan, irri maltzur bat ezpainetan:
|
|
2011
|
|
|
Odiliaren ahotik entzunak egia badira, badirudi Alfonso mutil tirtiria zela, halako eran, non, etxeko lurretan aitzurrarekin ari zenean, burua lurrari makurtuta, arnasa estutu bezala egiten baitzitzaion; gero, ordea, atsedenaldietan, burua zutitu eta zerumugara begira paratzen zen, ameslari, mugarik gabeko zerumuga hura arnasbide gertatuko balitzaio bezala, harik eta, egun batean, etxetik joatea erabaki zuen arte, nora? eta Zaragozara, bera bezalako herritar batendako izen bat
|
ere
bai baitzuen amets hark: hiria, edo, zehatzago erranik, hiriburua?
|
|
2013
|
|
|
Bakoitzari berea. Mendebaldeak
|
ere
bai baitzituen bere gauza onak. Ezin hobeak.
|
|
|
Bakoitzari berea. Mendebaldeak
|
ere
bai baitzituen bere gauza onak. Ezin hobeak.
|
|
2015
|
|
|
Teknika militarrak ez ezik, eskolak ere bultzatu ditu Ernazimentuak. (Jesuiten fundazioa Ernazimentukoa da, horrek
|
ere
bai baitu Nafarroako historiarekin zerikusirik). Utopiako erresuman andrazkoek nahiz gizonezkoek, hiritar guztiek berdin eskolatuak izan behar dute; bai mutikoak eta bai neskak berdin eskolatzen ditu Morok.
|
|
2016
|
|
|
Auskalo besteoi zuzendutako mail gehiago ba ote zegoen zirriborro haien artean. Ondo ulertzen nizun, biltzen jarrita, nik
|
ere
bai bainituen, ziurrenik gehienok, norbaiti zuzendutako esan ez nizunaren antologia bat osatzeko lain hitz galdu, noizbait pertsona horri idatziz edo pentsamenduan eskainitakoak. Zintzotasun hutsak bere gordinean min handia egin dezakeenez, gehien maite ditugunei ere ezin dizkiegu esan zenbait gauza, eta zoritxarrez, halakoetan, esan gabekoak, aitortu ezinezko ezinegon isil bihurtu ohi dira, iskanbila sortzen digute barnean, eta besteoi aurreztutako minak gugan egiten du habia, sentitzen genuen haienganako onginahia ere zirriborratzeraino.
|
|
2017
|
|
|
Baina A planeko A1 eta A2 ez baleude, B plana zuten. Hots, Luhusokoan polizia operaziorik gertatuko balitz, B plana jarri behar zuten martxan, baita gutunen hiru sinatzaileak Errekarteko baserrian harrapatuko balituzte ere, beste jende batek
|
ere
bai baitzituen eskutitzak eta beste. –Berme?
|
|
|
Gehiegiegi Frantziako Iraultzaren ondorengo ipurtzurientzat. Ikuspegiaren eta kontakizunaren monopolioa
|
ere
bai baitute, eskubideena eta bortxarena ez ezik.
|
|
2019
|
|
|
Alabaina, iturriek daukaten gauza txarra, asmoz egiatiak izanik ere, datuen zehaztugabetasuna da, albisteen hedapen haluzinatua, gertaeren baitan edo gertaerei buruz ematen, proposatzen edo saltzen den bertsioaren baitan gauzatzen den barne ernetze kontraesankorreko ahalmen bati buruz ari gara orain, bertsio hori esporez bezala biderkatzen da, eta bigarren zein hirugarren iturrien ugaltzea gertatzen da, kopiatu zutenen iturrien ugaltzea, are gaizki kopiatu zutenena ere, esaten entzun zutelako errepikatu zutenena, fede onez aldatu zirenena, fede txarrez aldatu zirenena, interpretatu egin zutenena, okerra zuzendu zutenena, bost axola zitzaienena, baita beren burua egia bakar, behin betiko eta ordezkaezina aldarrikatu zutenena ere, azken hauek susmagarrienak, baita susmagarriak direnen gainetik ere. ...iruzkintzen, aurreikusten, iragartzen, irudikatzen dutenak, honako hauek, o Expresso, o Jornal, o Semanário, o Tempo, o Diabo, o Independente, o Sábado, eta o Avante, eta o Acção Socialista, eta o Povo Livre, eta, hitz batez, ez genuke sekula bukatuko falta diren printzipal edo eragileez aparte, sartuko bagenitu zerrendan hortik zehar argitaratzen diren egunkari edo orri guzti guztiak, horiek
|
ere
bai baitute bizitzeko eta iritzia emateko eskubidea.
|
|
|
Ez dago, haatik, Joxe buruari asko eragiteko moduan; oraindik
|
ere
bai baitu, aho-sabaian arrunt erantsia, ardoaren zapore gozoegia goitikagarri.
|
|
2020
|
|
|
Galdetuko ziela esan zidan, galdetuko ziela bere kontaktu giputzei, gutxiespeneko hitz hori tartekatzea gustatzen zitzaion, nire lagunak
|
ere
bai baitzuen zertxobait fantasmatik, baina ez zidala ezer agintzen erantsi zuen, Agirrezabal delako hori lagunarte gutxikoa zelako, ia beti bakarrik zebilena, itsasoa zaintzen orduak ematen zituena.
|
|
2022
|
|
|
Hala ere, nik badakit baditudala, beste bidelagunekin konparatuta, desabantaila batzuk. Baina lasai, irakurleok, nik
|
ere
bai baititut neure armak: gaixotasun degeneratibo bat duen taldekide bakarra neu naizenez gero, besteei, aldika, tonto aurpegia jarri, eta berehala etortzen zaizkit laguntzera; haien esklabo izateko garairik onenean nagoenean, alderantziz gertatu zait:
|