|
2000
|
|
|
JAVIER Madrazo Ezker Batuko (EB) koordinatzaileak jakinarazi duenez, EBk
|
ere
ETArekiko elkarrizketetan gonbitea jaso zuen, baina EBk ez zuen onartu, beraientzat elkarrizketa politikoaren muina alderdi politikoen artean egin behar zelako. Hala ere, EBk ondo dakusa EAJ eta EA ETArekin elkarrizketatu izana.
|
|
2001
|
|
|
Baina Garzonek esaten badu Ekinen herrigintzak ETA lagundu egiten duela, bi ekimenak bat datozela, gauza bera gerta daiteke Xabier Arzalluzek egiten dituen adierazpenekin ere. Legezkotasun mailan ez bada ere, Arzalluzen hitzek
|
ere
ETAri lagundu diezaiokete. Objetiboki horrela da, kontua ordea ez da laguntzen ote dioten, baizik eta laguntza hori modu deliktibo batean burutu egiten den ala ez, baita berariaz eginak diren ala ez.
|
|
|
Konfrontazioak, aldiz, ez ditu gehiengoen atxikimenduak erakartzen. Ez tinkotasunak, apostu poliziala eta abertzaleak poteretik kentzea irtenbide paradigma gisa, ezta
|
ere
ETAren biolentzia, desautorizazio garrantzitsu bat pairatzen duena. " Biolentziarik eza, bazterketarik gabeko elkarrizketa eta herriaren borondateari errespetua" eredua gehiengoarena da eta garailea.
|
|
|
DUELA hilabete eta erdi pasatxo auto bonba bat jarri ondoren, bizikleta bonba bat erabiliz ETAk Justo Oreja generala larriki zauritu zuen, bere bizitza heriotz arriskutik kanpo bada ere. 1990ean
|
ere
ETAk polizia nazional bat hil zuen Galdakaon beste bizikleta bonba bat erabiliz. Moto bonbak aldiz, hirutan erabili ditu, 1980an soldadu bat hil eta general bat zaurituz, 1990ean Pasaian bi guardia zibil zaurituz eta 1998an Manuel Zamarreño PPko Errenteriako zinegotzia hilez.
|
|
|
Badakigu, sekulako lana egin dugu Iparraldean, sekulako erasoak jasan ditugu eta gu kriminalizatzen saiatuko dira. Nik
|
ere
ETAren su etena nahi dut eta Batasunean egon nahi dut
|
|
|
Ñabardura askotarako espaziorik ezean, azpimarra dezadan zuzenean aipatu alternatibak duen tresna aitzaki estrategiko nagusia, hain zuzen
|
ere
ETAren iharduera armatua. ETAk hautsi zuenean bermatu baitzituen Mayor Orejaren alternatibaren Zutabe mediatikoa (Lizarra Garaziren sinatzaileak zikinduz), Zutabe politikoa (PSOE Mayor Orejaren esku utziaz), Zutabe instituzionala (erakundeen egonkortasuna kolokan jarriaz), polizia Zutabea (bide polizial hutsa legitimatuaz), nazioarteko Zutabea (munduan zehar abertzaletasunaren kontra egin den kanpainari sinesgarritasuna eskainiaz), hezkuntza eta hizkuntza Zutabeak (euskal eskolaren eta euskararen kontrako kanpainak erraztuaz)...
|
|
2002
|
|
|
Ez litzateke arritzeko ETAk zerrenda horiek izatea, ETAri era askotako zerrendak atzeman dizkiote eta. Baina, aldi berean, batez
|
ere
ETArekin zerikusi duten kontuetan hainbeste gezur ere azaleratzen denez, halako albisteak zuhurtasun handienarekin hartzea da logikoena. Edozein modutan, ETAren aldetik zerrenda horretako izenen aurka moduren batean jotzea astakeria handia litzateke.
|
|
|
Arabako Batzar Nagusietan Eusko Legebiltzarrean dugun gehiengoa lortu genezake. Baliteke
|
ere
ETAk tregoa bat agintzea, eta hartara Batasunak egingo lukeena ikusi genuke. ETAk indarkeriari uko eginez gero, Araban posible da Batasunarekin akordio bat lortzea.
|
|
|
Agerian baitago azken batean, auzi bat dagoela onartzeak berak, beraientzat, PPko espainiar nazionalistentzat, arriskutan jartzenduela duten Espainiaren burutapen zurruna. Ematen du oraindik ere Irlandan bezala gaudela Margaret ThatcherekMaze presondegiko gose grebalariei hiltzen utzi zien garaian, oraindik
|
ere
ETA eta ingurukoak psikopata aldra bat besterik ez direla dioen tesia nagusi zen garaian, akabatzea besterik ez dagoena. Are txarrago, oraindik ere defendatzen dute armak ez darabiltzaten abertzaleak, EAJkoakbatez ere —beraiek baitira talde nagusia— ETAz baliatzen direla Espainia betikoak amore eman dezan.
|
|
2004
|
|
|
Orduan bagenekien ETA zela, oraingoan goizeko 9:00etatik aurrera bagenekien 40 hildakoez ari ginela eta jadanik batzuek pentsatu genuen hori ez zela ETArena. Miguel Angel Blancoren kasuan Estatuak prestatua zuen erantzuna »agian Ortega Lararen kasurako prestatutakoa» eta honetan
|
ere
ETAren balizko atentatu handiren baten aurrean zerbait prestatua zuten eta indarrean jarri zuten. Gehien harritu ninduena ez zen Acebes edo Aznarren izan, Ibarretxek haiek jarritako amuari zein indar handiz heldu zion baizik.
|
|
|
Arazorik handiena hori da hain zuzen ere, nahiz eta proposamena Batasunak egin, berriro
|
ere
ETAk erabakiko du Ezker Abertzaleak herri honetan ematen ari diren aldaketa politikoetan parte hartuko ahal duen, su eten bat iragarriz, edo aitzitik biolentzia egoera urtetan luzatuz Batasuna jokoz kanpo utziko duen.
|
|
|
Beste behin ere, euskal gizartearen errebindikazio zilegi eta egokiak kakaztera dator ETA, aniztasun eta metaketa ahaleginak baliogabetuz eta oztopatuz. Etxekaltearen definizioa hitzez hitz bereganatzen berriro
|
ere
ETA. Kasu honetan, gainera, galdera kezkagarria datorkit gogora:
|
|
|
Mirenekin
|
ere
ETAk atentatu egilea bera ez dela izan esan aurretik hitz egin du Uztarriak, eta horregatik zioen jendeak ez duela argi zein izan diren atentatuen egileak. Alde horretatik ere egoera nahasia da.
|
|
2005
|
|
|
Edonola
|
ere
ETAk jarraitzen du.
|
|
|
Hori dela eta," existitzen direla guztiok jakin badakigun" ebidentzia horien bila jarraitzeko eskatu zion Zapaterori. " Ez dugu horrenbeste lan egin, berriro
|
ere
ETA Eusko Legebiltzarrean egon dadin", amaitu zuen San Gilek.
|
|
2006
|
|
|
1996an boterera eraman zuen PSOEren higatze politika gogorra eredutzat hartuz, PPk sozialisten aurkako mezua gogortzen jarraitzen du. Baina beren teilatuaren aurkako harriak ere botatzen ari dira, PSEren arrosa ETAren sugearekin nahastuz, beren kaioa
|
ere
ETArekin nahasten dutelako hainbat herritan sozialistekin dituzten akordioak hausten ez badituzte behintzat. Badaezpada Arabako diputatu nagusi Ramon Rabanera eta Gasteizko alkate Alfonso Alonso bederen ez dira PPren erasoaren lehen lerroan.
|
|
2007
|
|
|
M. IZU. Nafarroa oso gaizki kokatu da bake prozesu honetan, batez ere Nafarroatik kanpo batzuek Nafarroari buruz erabaki nahi dutelako, batez
|
ere
ETAk, baina baita PSOEk eta PPk ere. Nafarrok erabaki behar ditugunen zehaztapenak erabakiko dituzte nafarron ordezkariek.
|
|
2008
|
|
|
Nik euskalgintza bakean utz dezala eskatzen diot. Hizkuntza eta kulturaren arduradun bezala mundu honetatik
|
ere
ETAri desagertzea eskatzen diot.
|
|
|
Nik eskatuko nioke. Badakit ETA desagertzea ez dela independentzia lortzeko bermea, baina baita
|
ere
ETArekin ez dugula inoiz lortuko.
|
|
|
–Hiltzailea dela, ebatzi du Barrutiak?, bai, Iñaki, PPko zinegotziaren hiltzailea salbatu zuen aldamena da, baina ez da ume bat, gizon egin bat baizik, eta ez hiltzea erabaki zezakeen. Berriz
|
ere
ETA, technearen bidez aurre egin ezin zaion tyche gisa. Hamartiarik ez, hemen baten errua dago...
|
|
2009
|
|
|
Idazle espainolak trebeak dira edozein gairi buruz idazten dutela ere ziklogenesiaz, eutanasiaz edo automobilen merketzeaz, idazketaren arau guztiak hankazgoratu, tonu pare bat igo, serios ipini eta zutabea baita nobela
|
ere
ETAri eskaintzen amaitzeko.
|
|
|
Barne ministroak gaineratu duenez, Kordobako hiritar batek
|
ere
ETAren dei bat ere jaso zuen. Nahiz eta txantxa bat zela pentsatu izan, hiritar horrek Poliziari abisatu egin zion.
|
|
|
Eudelek
|
ere
ETAk mehatxatutako zinegotzi eta alkateei elkartasuna adierazi die: Alkate eta zinegotzien kontrako presioa eta indarkeria ez da inoiz onargarria.
|
|
|
Hasieran ETAren mandatari ibili eta gero, gizarte mugimendura mugatu nitian neure ekintzak, batez ere Artolaren baserrian egin genuena egin ondoren; hala, gorabehera militarrak besterentzat utzi nitian, konturatu bainintzen ez nengoela krudelkeria zuzen zuzenean praktikatzeko egina. Gaur egun
|
ere
ETAren aldekoa nauk, noski, baldintzarik gabe gainera; gutarrak dituk, eta kito. Alabaina, ez nauk gauza inor hiltzeko, horra nire ahuldadea, nire izaeraren barruan erroturik daukadan sentipena; kontraesan puta nirea.
|
|
2010
|
|
|
Adierazpen hauen aurrean, deigarriena EAEko PPko presidentearena izan da. Antonio Basagoitik Mayor Orejaren iritziaren aurrean errespetua adierazi du, baina, gaur egun bai Espainiako Gobernuak eta baita sozialistek
|
ere
ETAren suntsipena bilatzen ari direla azpimarratu du.
|
|
|
Beste behin
|
ere
ETAren aurka agertzeko eta politika soilik egin nahi dutela esateko aukera izan dute, baina tamalez ez dute egin, adierazi du.
|
|
|
Bestalde, ETArik armak uztea eskatu dio EAJko agintariak eta Ezker Abertzaleari
|
ere
ETArengandik behin betiko baztertzeko beharra gogorarazi dio.
|
|
|
Antzeko zerbait gertatu zen Portugalen. Han
|
ere
ETAk talde eta egitura iraunkor bat ezartzeko asmoa zuen, baina poliziak aukera hori etetea lortu zuen. Urtarrilean bi ETAko kide atxilotu zituen Guardia Zibilak Espainia eta Portugaleko mugan izandako ihesaldi ikusgarri baten ondoren.
|
|
|
Neurri batean, Egigurenek susmoa du berak Madrilekin bezala jokatu zuela Otegik ETArekin, informazioa emateari dagokionean: . Arazoetako bat, ziurrenik, izan zen guk Madrilen den dena ere ez genuela esplikatzen, gai arantzatsuenak saihestu egiten genituelako, eta Arnaldok
|
ere
ETAri informazioa ematen zionean antzeko zerbait egingo zuen. Orduan, uste dut ETAkoren batek esan zuela:
|
|
|
Nahi dutena esango dute baina Euskal Herri osoan lehenaldi bat eta geroaldi bat bereizi zituen Yoyesen hilketak, baita ezker abertzalearen barruan ere. Niri bezala, beste askori
|
ere
ETArekiko zalantza guztiak desagertu zitzaizkion. ETAren gainbehera nabarmenaren hasiera izan zen.
|
|
|
Lehendakari izan naizen urteetan ezagutu ditudan bi presidente espainiarrek, biek negoziatu dute ETArekin. Lehendakariorde nintzela, Felipe González izan zen presidente, eta hura
|
ere
ETArekin negoziatzen ari zen nik ezagutu nuenean. Aznar Moncloara iritsi zenean, ETArekin zabalik zuen bidea erakutsi zion Felipe Gonzálezek; Bakearen Nobel Saridun Adolfo Perez Esquivel zen Gonzálezen bitartekaria ETArekin hitz egiteko.
|
|
2011
|
|
|
Hori horrela, azaroaren 20an hautua egin behar dela erantsi zuen: «Askatasun aroa egonkortuko duen gobernu bat behar du Euskadik».Nafarroan, foruakRubalcaba Gasteiztik Iruñera joan zen, eguerdi partean, eta han
|
ere
ETAren erabakiaz hitz egin zuen. Nafarroan egonik, bestelako mezu bat eman nahi izan zuen:
|
|
|
Sarri badirudi ahaztu egiten dela, baina orain arte
|
ere
ETA su etenean zegoen, hori bai, oraingo hau egiaztagarria izango da eta gainera orokorra. Eta ikusi da orokor horrek bere jardun osoari eragiten dion, esate baterako zerga iraultzailea ri edo hornitze lanei.
|
|
|
Azken asteetan Lokarriren aurkako kritika oso gogorrak entzun behar izan dituztela nabarmendu du, baina hainbat erakundek eta elkartek Lokarri zoriondu egin dutela gaineratu du, batez
|
ere
ETAk bere agiria iragarri zuen egunetik.
|
|
|
ABC egunkariak iragarpena egin zuten bi ETAkideren argazki handia sartu eta azpimarratzen du ETA ez dela desegin eta armak ere ez dituela entregatu. La Razón egunkarian
|
ere
ETAk jarduera eten bai baina armak ez dituela entregatu, horixe nabarmentzen dute. Kontrazalean Miguel Ángel Blancoren irudi handia ikus dezakegu eta diote ez dutela ahaztu, ezta ahaztuko ere.El Mundoren titular nagusia ere oso esangusatsua da ze diote ETAk hilketez harro jarraitzen duela eta eta Gobernuari negoziatzeko deia egin diola.
|
|
2012
|
|
|
Gauza jakina da Auzitegi Gorenaren sententziak, joan den azaroan, Donostiako Audientzia Probintzialaren sententzia baliogabetu zuela, lau guardia zibilak absolbitu zituela. Sententzia irakurtzeko aukera izan nuen bat orrialde, baina, funtsean, ez dio Portu eta Sarasolaren salaketa faltsua dela besterik, ETAren aginduei jarraiki zitzaizkiela bi lagunak; bestalde, epaiketaren aurretik, eta bertan, deklaratu zuten lekukoak ere" ad hoc lekukoak" zirela alegia, balitekeela haiek
|
ere
ETAren eskuliburuari jarraikitzea, eta Donostiako Audientzia Probintzialeko auzitegiko medikuaren txostena ere baliogabetu zuen. Audientzia Nazionaleko auzitegiko medikuen txostenari baino ez zion kasu egiten txostenak, eta defentsako bi abokaturen informeei.
|
|
|
Krisiak, aldiz, okerrera egin du eta horrek bigarren maila batean utzi du atzo goizera arte gure arazo handiena zena. Ur handiagotan sartu gabe, askoz hobeto gaudela esan genezake, batez
|
ere
ETAren mehatxupean ziren milaka pertsona lasai ibili daitezkeelako gaur egun, norbaitek hilko dituen edo eraso egingo dien beldurrik gabe. ETAren jarduera gero eta urriagoa eta bazterrekoagoa zen azken urteetan, baina oraindik ere euskal gizartearen ohiko bizitza baldintzatzeko indarrarekin.
|
|
|
ETAk egin duen mina argi uzteko ere bidea batera egiteko eskatu die EAJri eta PSEri, izan ere, ezinbestekoa da berriz
|
ere
ETA inork ez legitimatzeko eta etorkizunean inork horrelakorik ez defendatzeko.
|
|
2013
|
|
|
Saiatu zen akordioak lortzen, baina aurkakotasun handia jaso zuen erantzun. Indarkeriaren biktimen lekukotasunekin taxutu zituzten materialak; batez
|
ere
ETAren indarkeriari eta hark sortutako biktimei buruz ari zen plan hura. Leku eskasagoa zuten beste indarkeriek eta haiek eragindako biktimek.
|
|
|
Lehen kolpea Txirritaren desagertzea izan zen. Gure amaren lehengusu baten semea
|
ere
ETAkoa zen, Beltza, eta lehergailu bat esku artean lehertu zitzaion. Horiek eragin egin zioten, eta 1970eko hamarkadako giro politiko sozialean buru belarri sartu zen».
|
|
|
Gainera, dei egiten zion nazioarteko komunitateari, gatazkaren konponketan parte hartzeko (ETA, 2010c). Aste batzuk geroago, nazioarteko komunitateari zuzendu zitzaion berriro
|
ere
ETA, eta pauso eta konpromiso berriak hartzeko borondatea adierazi zizkion (ETA, 2010d).
|
|
2014
|
|
|
Liburua hil aurretik idatzi behar zenuela diozu. Gauza asko kontatzen dituzu, batez
|
ere
ETAri buruzkoak. Batzuei ez zaie asko gustatuko.
|
|
|
80ko hamarkada oso gogorra izan zen zuretzat, bai errepresioagatik eta baita
|
ere
ETAren baitan izan zenituen arazoengatik.
|
|
|
1975: Segoviako euskal presoek (batez
|
ere
ETA pm eta ETA VI.ekoak). Operacion Poncho, izeneko plana martxan jartzen dute ihes egiteko.
|
|
|
–Haiek
|
ere
ETAko kideak izanak dira. Ez dira poliziaren oso zale.
|
|
|
Aldi berean, Gartzia Ximenez kaleko etxe huts batean Sakanako presoen dispertsioa salatzeko jarritako irudiak eta kartelak (izena eta espetxea dagoen distantzia) ere kendu zituzten. Arbizun
|
ere
ETAren anagrama bat borratu zuten. Protokoloa2012ko azaroan Nafarroako Gobernuak eta Gobernu Ordezkaritzak lankidetza protokoloa izenpetu zuten eta besteak beste" terrorismoa goratzen edo gorazarre egiten dioten" pintadak ezabatzea jasotzen da.
|
|
|
Istruzioa gehiegi luzatzeagatik zigor eskaerak arindu ditu fiskalak, baina oraindik
|
ere
ETAko kide edo laguntzaile izatea egozten die epaituei. Esan beharra dago akusazio partikularrak zigor gogorragoak eskatu dituela epaituentzat.\
|
|
|
Ekintza gibelean dute bizi guziek adin batetik goiti. Amildegiari hurbil pasatu da idazlea Begiraleak eta antzerkia aipatzeko mementoan, eta behar
|
ere
ETA sortzen dute. Pastoralari bigarren hatsaren emateko.
|
|
|
Horrela sartu zen Ispaster izena haien munduan, haien familiakoen munduan, Marina Zabalarenean Gurugú sartu zen bezala, marokoarrak, musulmanak, beste kultura bat, inguruari erreparatzeko beste modu bat, Ispaster. Yemenen entrenatu ziren urte hartan
|
ere
ETAko berrogeita hamar bat kide; beste kultura bat, beste mundu bat, palestinarren FPLPk lagunduta. " Berun urteak" izena hartu zuten ordukoek, atentatu asko egon zen, bi aldekoak, hildakoak ere inoiz baino gehiago beharbada, Irene Arriasek lehen jaunartzea egin zuen.
|
|
2015
|
|
|
Kutxabaneko ustezko irregulartasunen erdian
|
ere
ETA agertu da, eta denak adierazten du datozen urteetan diru eta irregulartasun ugari agertuko direla haren aurkako borrokaren aitzakitan, ez baita inongo sekreturik diru eta jardun ugari izan direla iparreko gerraren estoldetan.
|
|
|
" Gonzalez izan zen", bukatzen du amak ttinko. Eusko Legebiltzarrak eta Jaurlaritzak
|
ere
ETAren biktimak ez direnen ezagutzan urratsak eman dituztela ere utzi dut mahai gainean: " Bai, guri ere iritsi zaizkigu gonbidapen eta paperak.
|
|
|
Ezagun denez, frankismoaren ondorenean alderdi politikoak eta eszisioak ugaritu egin ziren, batez ere ezkerraren baitan, eta Izagirre eta Saizarbitoriak ez zuten aukera galdu horri guztiari buruz trufa egiteko (Potten ere egiten zuten bezala, ikusi dugun moduan). Halaxe azaldu ziren batez
|
ere
ETAren VI. Batzarrean gertatutako eszisioen ondorengo alderdiak: maior eta minorrak, LCR LKI, ORT, EPK, eta abar.
|
|
|
Urte hartako urtarrilean joan nintzen lehenengoz Renora, euskal diasporaren hiriburuetako batera, hango unibertsitateko Euskal Ikerketa Gunean doktore tesia egitera, hain zuzen
|
ere
ETAren bukaera prozesuari buruz. 2010eko udaberrian ikerketa proiektua aurkeztu nuenean, batek baino gehiagok egin zidan galdera:
|
|
|
–ETAren zerbitzura?. El Mundo k eta La Razón ek
|
ere
ETAren eskakizunei men egin zietela nabarmendu zuten.246
|
|
|
Francisco Mujikak, Bidarteko operaziora arte ETAko buru militarra izan zenak, eta beste lau presok erakunde armatuaren zuzendaritzara 2004an bidaliko gutunak
|
ere
ETAren ezintasunei buruzko arrastoa ematen du: funtsean, erakunde armatuaren ezintasun operatiboengatik estrategia politiko militarra bertan behera uzteko eskatu zuten.
|
|
|
Hala, apustu batean sartu edo ez sartu erabakitzean, Alternatibakoentzat
|
ere
ETAren asmoak ziren kezka iturri nagusia. Batasuneko solaskideak zertan ziren ondo zekiten, baina ETAk zer egingo zuen, ez.
|
|
|
Elkarrik
|
ere
ETAren indarkeriari buruzko ikuspegi kritikoa zabaltzen eragin handia izan zuen, baina Gestoren oso bestelako ikuspegiarekin. Gestoren printzipio nagusia zen gatazka politikoaren eta indarkeriaren auziak bereizi egin behar zirela.
|
|
|
Ezaguna da
|
ere
ETAk 1968ko abuztuaren bian hil zuela Meliton Manzanas torturatzaile ezaguna eta askok sufritua. Biharamunean Gobernuak Gipuzkoarako Estado de excepcióndelakoa dekretatu zuen eta makina batek pasatu beharra izan zuten polizia etxetik eta kartzelatik, tartean Joseba Arregik.
|
|
|
Espainiako Gerra Zibilean eta gerraosteko urte luzeetan Euskal Herriak pairatu behar izandako guztiaren ondorio izan da ETA, eta sufrimendu horren epitomea Gernikako bonbardaketa da. Ez da Gara k asmatutako justifikazio aringarri bat, Joseba Zulaikak
|
ere
ETAren sorrera Gernikari lotzen dio bere Vieja Luna de Bilbao liburuan:
|
|
|
Joseba Arregiren liburu argitaratu berriaren tesien artean horixe dago, hain zuzen. Arregik ETAren biktimen esanahi politikoa kontuan hartu beharra aldarrikatzen du, hain zuzen
|
ere
ETAk hildako guztiak horrexek batzen dituelako, proiektu politiko abertzale ‘totalitario’ jakin baten alde hil zituztela, proiektu horren garapenean traba egiten zutelako. Horregatik, ETAren biktimen aitormenak politikoa izan behar du, eta horrek eskatzen du etorkizuneko esparru politikoaren oinarriak ez izatea ETAren proiektu politikoarenak, alegia, abertzaletasun erradikalarenak; Zuzenbide Estatuaren arauetatik kanpo jokatzea edo Gernikako Estatutuak islatzen duen paktismoa ukatzea ETAren biktimen memoriaren aurka egitea litzateke.
|
|
|
ELAk onartzen du borroka armatuaren gaia saihestu izanak tirabiraren bat eragin duela sindikatuan," ulertzeko modukoa, batez
|
ere
ETAren ekintzak zuzenean jasan behar izan dituzten kolektiboen aldetik". Hala eta guztiz ere, nabarmentzen du egoera hori gainditzea duela helburu agiriak, eta isolamenduaren estrategiarekin jarraitu baino nahiago izan dela egoera konpontzen lagundu dezaketen urratsak ematea; dinamika horren ildoan ulertu behar da ELA eta LABen konpromisoa.353
|
|
|
Sarekadak organizazioa aztoratu zuen arren, ez zuen beste eskualdeetan eraginik izan, atxilotuek ez baitzuten horretarako argibiderik eman. Badirudi polizia
|
ere
ETAren arrastoaren atzetik zebilela, batik bat.
|
|
|
90eko hamarraldian euskal gizartea nekaturik dago, ezin ditu burutik kendu, besteak beste, Yoyes eta Hipercor, eta Aljerreko porrota; eta euskal literatura
|
ere
ETAren kritika, akidura eta susuma erakusten hasiko da. Testuinguru honi dagokio Hamaika pauso (1995).
|
|
|
gehiago ditu indarkeriak ukitutako protagonistak libratu direnak baino. Ehun metro n, Hamaika pauso n eta Martutene-n arduratu da batez
|
ere
ETAz, baina Gorde nazazu lurpean en eta Kandinskyren tradizioa n ere, etakide protagonistarik ageri ez den arren, gertaeren hondo bortitza kutsatzen duen osagai garrantzitsu bat da ETA.
|
|
|
ezin baitzaio urte luzetan pilatutako zorrak bat batean zuritu nahi horri beste modu batera deitu. Atezuan segitzen dute oraindik
|
ere
ETAko ero horiek haien gordelekuetan, artaldearen gainean putreak lez. Madariaga ez zen Ertzaintzan sartu goizero autoaren azpialdeari begira ibiltzeko, gaiztoen autoak zelatatzeko baizik.
|
|
2016
|
|
|
Lehenago ez nuen nire konpromisoengatik sufritzen alderantziz, alegrantzian bizi nintzen, baina Iparretarrak en garaian bai, biziki sufritu dut. Logikoa zen hona borroka armatua ekartzea, baina beste lehentasun bat zen
|
ere
ETAri trabarik ez egitea. Lagunak banituen denetan, eta tribu txiki bat gara Euskal Herrian, anbizione handiekin bada ere.
|
|
|
Dena den, azken sinadurak eman dituzte elkarri, Kuban egin dituzten hainbeste bilkuren ondotik, egia erran Kubako gobernua ere urrats horren alde bildua zutela, ez baita guti holakoetan. Gauza berdintsua ezagutu dugu Euskal Herrian
|
ere
ETA rekin. Aterabide guziak ez balinbadira ere oraino segurtatuak, gehiena naski Espainiak eta Frantziak ez dutelakotz hanbat borondate onik erakusten, erraten den bezala.
|
|
|
Jaurlaritzak antolatu ekitaldia Donostiako Pasealeku Berrian den Jorge Oteizaren eskulturaren ondoan iragan da," Utzitako hutsunearekin eraiki nahi dugu etorkizuna" lelopean. Han bildu dira kargudun politikoak eta alderdi guzietako ordezkariak, bai eta
|
ere
ETAk, GALek, BVEk eta bestelako taldeek eragin biktimen familiakoak. Iruñen, Nafarroako Gobernuko eta alderdi politiko guzietako ordezkariak elkarretaratu dira parlamentuaren aitzinean.
|
|
2017
|
|
|
Taldea fauntzen joan zen; alde batetik alde egin zuten alkatearen semeak eta Arrasateko zinegotziaren alabak, biak
|
ere
ETAren biktimak; Maria Jesus Plateado joan zen gero, agurtu eta Bilbora bide luzea zutela aipatuz; GALek hildakoaren amak Donostiako autobusa hartzera zihoala “eramango zaitut neuk, Donostiara noa” bota zion Herzog PPko zinegotziak. Eta alde egin zuten, espanturik gabe, bizkarrean txaplatarik gabe, ohiko afari baten azken kopatik edo ostiral gaueko poteotik alde egingo luketen bezala, filmaren azken errodaje egunean egin bezala.
|
|
|
" Behin betirako ziurtatzen du ETAk eragindako biktima bakar bat ere ez zuela inoiz eragin behar, inoiz ez". Nafarroako Gobernuak
|
ere
ETAren armagabetzeari buruzko balorazioa egin du. Hartara," armagabetzea hiritarrek luzaroan eskatutako agindua" izan dela nabarmendu du.
|
|
|
Dena den, joanden martxokotzat, digaz arduratzen direnek erabakia zuten betoin mokor hori etzela hor uzten ahal. Nahiz etzuen batere itsusi egiten eta nahiz norbaitek" Bakea" tindatua zion
|
ere
ETAren armagabetzea agurtuz. Etzen hor uzten ahal gerokoaren gatik.
|
|
2018
|
|
|
Espainiako Gerra Zibilean eta gerraosteko urte luzeetan Euskal Herriak pairatu behar izandako guztiaren ondorio izan da ETA, eta sufrimendu horren epitomea Gernikako bonbardaketa da. Ez da Garak asmatutako justifikazio aringarri bat, Joseba Zulaikak
|
ere
ETAren sorrera Gernikari lotzen dio bere Vieja Luna de Bilbao liburuan:
|
|
2020
|
|
|
Hainbeste atentatu bidegabe eta krudelen pilaketak eta horiek eragindako erreakzioek larriki hondatu dute bizikidetasuna. Egia bada
|
ere
ETAk indarkeria bertan behera utzi izanak «denbora berri batean» kokatu gaituela, bizi izandako egoerak euskal gizartearen estratu sakonenetan izan du eragina. Luzaroan bizi izandako sufrimenduaren ondoreak ez dira oraindik aienatu.
|
|
|
Lanak beldur gutxirekin egingo balira, are hobe». Monnerrek
|
ere
ETAri buruzko telesail gehiago egitea desiratzen du: «Narratiboki eta istorioaren aldetik, lantzeko gai ona da».
|
|
|
Etxeberriaren familiak, Naparraren kide ohi batzuek, nik neuk, eta Euskal Herriko jende askok, gehienak ausaz, BVEk desagerrarazi zuela uste badu ere, ez da falta oraindik
|
ere
ETA militarra dela erantzulea uste duenik.
|
|
|
Azkenik, eta hau oso inpresio pertsonala da, eta beharbada gutxien balio duena, ausaz nire aurreiritzien erakusgarria baizik ez delakoan, gaur egun
|
ere
ETA erruduna izan zelako hipotesiari eusten diotenen artean, ez kasu guztietan baina bai askotxotan, iruditu zait berengan atzematea berrogei urte lehenagoko usteetara itzultzen direla, beharbada ordutik ez dutelako kasuaren berrien segimendua egin, eta uste horietan ainguratuta gelditu direla. Borondate onez ari diren pertsona batzuk ditut buruan, berriz diot; ez beren jarduna, kasua manipulatuz, etekin politikoak ateratzera bideratu dutenak.
|
|
2021
|
|
|
Saratik Landetarat bortxaz igorri zituztenei bezala ez gertatzeko, aterpea eta artak ematen aritu da Fagoaga bizi guzian; 1937ko gerlako iheslariei, bai
|
ere
ETAkoei, Anai Artea elkartean. «Etxekoei» atea edekirik uzten baitie beti.
|
|
|
Ordu arte, ETAk sabotaje ekintzak eginak zituen, kideak armetan trebatzen ere jardun zuen, baina artean ekintza armaturik ez zen izan. Iñaki Sarasketa
|
ere
ETAkoa zen; oiartzuarra, 19 urteko gaztea.
|
|
|
Espetxean sartu gintuztenean ere jarraitu genuen; abokatu gisa, presoen gaiak kudeatzen eta, are gehiago, ja preso ginen, kolektiboko kide ginen. Ez dago etenik; espetxean
|
ere
ETAko kide gisa tratatu gintuzten.
|
|
|
Haren kontra diren «froga elementu arinak» deseraikitzeaz gain, testuinguruaz ere aritzeko asmoa dute, Egoitz Urrutikoetxeak BERRIAri azaldu dionez. Josu Urrutikoetxearen kasuan bezala, 2005eko negoziazioen harira leporatzen diote hari
|
ere
ETAko kide izatea.
|
|
|
Zu ez zara ETAkoa, baina zergatik daude zure peskizan, ez bada inoiz ETA zugandik gertuegi ibili delako? Zure anaia, zure arreba, zure lagunak... eta zu, ez ote zara zu
|
ere
ETAkoa nolabait?
|
|
|
Edozein izan zitekeelako hurrengoa, dio Pilarek. " Ni ez naiz inoiz
|
ere
ETAkoa izan. Baina abertzalea edo euskaltzalea zinelako etortzen ziren zure bila".
|
|
|
* Oso bakezalea zen, borroka armatuari aurre egiten zion beti. Bere alderdiak
|
ere
ETAren indarkeria espreski gaitzetsi zuen. Ez zuten hil ETAkoa zela susmatzen zutelako; ikasle mugimenduarekin amaitzeko hil zuten.
|
|
|
Udaltzainek zehaztu zuten Antonio Garcia ez zela inongo ideologia politikoari lotua. Erran zuten
|
ere
ETAren aurka ez zutela ezer, baina laguna ez zela salataria:
|
|
|
Aldalurren gertaerak76 larrugorrian lagatu du Frantzia eta Espainiako sasidemokrazia eta beren arteko inperialismo erraia. ETAk ez du oinordekorik, ETA hor dago, zuek
|
ere
ETA zarete+. (Iñaki Esnaola)* Gure errebindikapenak isekaz eta zokoratuz hartuak izaten dira.
|
|
|
19 Egin, 1989/01/23 Su etena Gobernuarekin apailatu zen igarri baino lehen, Zutabe 110 arabera, 2006 frankismoa eta trantsizioa aipatzeko, batez
|
ere
ETAren ekarpenak eta sozialisten gibelaldiak agerian uzteko. Horrela, badirudi sozialistek entzun eta onartu behar zutela Carrero kendurik, ETAri esker heldu zela demokrazia; edo PSOEk atzera egin zuela, lehen autodeterminazioaren alde izanik eta gero ez.. Gobernuak, berriz, ez zuen berotasun handirik erakutsi kontzientzia azterketa horren egiteko.
|
|
|
Erailketaren aurretik, arrebaren lagun bati esan zion: " Esaiozu Yoyesi kontu handiaz ibiltzeko." Hori izan zen, oraindik
|
ere
ETA horrelako zerbait egiteko gai ez zela pentsatzen genuenean".
|
|
|
(Gero
|
ere
ETA Militarrak kuartel horren aurkako erasoak egin zituen. 1982ko apirilean, oraino eraikuntzan ari zenean, etxola batean ziren guardia zibilen aurka granada bat igorriz, 28 eta 1986an, beste bi granada jaurtiz, inor zauritu gabe).
|
|
|
" Azken erasoek erakusten dute ETAk bai baduela jarduteko gaitasuna, eta ahultasunaz hitz egiten dutenak errealitatea ezkutatzen saiatzen ari direla, irtenbide politikoei bideak ixten jarraitzeko. Ez Frantziako lankidetzak, ez GAL taldeak, ez eta terrorismoaren aurkako legediak
|
ere
ETA suntsitzea lortzen ez badute, arazo politiko sakon bat delako da, gaur egun konponbide politikoak eskatzen dituena, hau da, egungo esparru juridiko politikoa aldatzea, eta ez bakarrik Ertzaintza salatarien talde bihurtzen saiatzea".
|
|
|
" Hurrengo urteotan garbi ikusiko da borroka armatuaren irudi aseptiko horiek ez zirela eutsigarriak. Hori da gaur egun
|
ere
ETAren buruzagiek pentsatzen dutena, Madrileko arduradun militarrek bezala eta munduan izan diren general guztiek bezala". 98
|
|
|
Euskadiko Alderdi Sozialistak
|
ere
ETA Militarraren" zinismo bortitza" kondenatu zuen, eta Herri Batasunari hedatu zion deskalifikazioa.
|
|
|
Alta, Ezker Berrikoak ez ziren mintzatzen ETA VIII. BNen zuzenki ordezkatzeko edo zuritzeko. Ez zuten
|
ere
ETA Militarra kritikatu.
|
|
|
Oposizio orokor hori sinplifikagarria iruditzen zaigu, batez
|
ere
ETAko Zuzendaritzan 1982 eta 1987 artean ‘txoministen’ eta ‘berezien’ elkar bizitzea gertatu zelako, haustura handirik gabe. Kanpora joan zirenak, banaka eta isolatuak higitu ziren.
|
|
|
Finean, Ezker Abertzalearentzat polizia euskaldun batek ez zuen euskal abertzaleen aurka jo behar, eta hor
|
ere
ETA sartzen zen. Bestela, etsaien artean lerrokatzen zen.
|
|
|
KASen inguruan aurreko urtean banatu hipotesi eta salaketen ondoan, berriz
|
ere
ETAk agintea berreskuratu zuela baieztatzen zen. Ezker Abertzalea laguntzaile, sustatzaile edo konplizea zen.
|
|
|
Hasieran, jeltzaleek eta sozialistek
|
ere
ETA aipatu zuten, baina laster islamismoa akusatu zuten, polizia ikerketak edo errebindikazioak agertu ber.
|
|
|
Nazioarteko prentsan
|
ere
ETAren hipotesia baztertu izan zen.
|
|
|
Baziren
|
ere
ETA historikoaren lagunen ildotik ageri beste talde bakezaleak (Elkarri, Gernika Batzordea, Herria 2000 Eliza, Giza Eskubideen Aldeko Elkarte,...), bai eta AAB bezain politikoak ez ziren presoen Senideak. Kolore guztietako eragileen artean zubiak eraikitzen saiatu ziren Maroñoko elkarrizketetan deitu zikloan:
|
|
|
Berriz
|
ere
ETAk su etena aipatu zuen, baina orain Alternatiba Demokratikoa izanen den parametroetan: bi elkarrizketa mahaiak, bat Estatu eta Erakunde armatuaren artean, bestea protagonista politiko eta sozialen artekoa; eta baldintzak, ez haboro KAS Alternatiba, baizik eta autodeterminazioa, lurraldetasuna eta Euskal Herriaren hitza errespetua.
|
|
|
" Antza atxilotu eta gero polizia eta politikoen euforia ez da oso handia izan. Denek dakite kolpe gogorragoetatik
|
ere
ETA berriz altxatu dela, eta egun guztietan militante berriak heldu dira hutsak betetzera."
|