|
2002
|
|
|
|
eraman
aditzaren daramala forma trinkoak (darama zuzenean hiztegiratuak) hiru analisi posible ditu, hiru menderagailu desberdin: denborazkoa, konpletiboa eta moduzkoa.
|
|
2015
|
|
|
Euskara zaharrean ohikotasuna adierazteko erabili ohi ziren joan eta eroan/
|
eraman
aditzak (Lakarra 1996: 179).
|
|
2019
|
|
|
Gainera, eman aditzaren paradigma guztiak (demagun adizkia hizkuntza jasoan baino ez da erabiltzen) galduak izatea eta eratorriko
|
eraman
aditzak, aldiz, denetarik izatea harrigarria da.
|
|
|
ibilgailua" gauzak garraiatzeko"," gauzak eramateko"," gauzak ekartzeko" asmatu izana zen eta erromatarrek tresna horri carrus izena jarri omen zioten; baina, ibilgailua eta hitza asmatu baino askoz lehenago, baita zirrika asmatu baino askoz lehenagotik ere, gauzak leku batetik bertzera eramaten ziren; eta jarraian: batzuetan hemendik harat, eta
|
eraman
aditza asmatu zuten; eta bertze askotan handik honat, eta ekarri aditza asmatu zuten. Urteak, beraz, milaka pasatu ziren gauzak garraiatzen hasi zirenetik lehenengo" carrus", lehenengo gurdia asmatu zuten arte.
|
|
|
• Lehenengo begiradan: aditz hauek antonimoak direla-eta, binaka asmatuak izan zirela iruditu zaigu; eta, jarraian,
|
eraman
aditza ikusi bezain fite, ekar eta eraman bertze biak baino modernoagoak direla pentsatu dugu. Ondorio gisa, etor eta joan NOR motako aginte esaldiekin, adberbio horiek indarrean jarri zituztela onartu dugu.
|
|
|
• Bigarren begiradan: joan aditzarekin
|
eraman
aditzarekin izan dugun sentsazio bera izan dugu. Joan aditza etorri aditza baino modernoagoa dela pentsatu eta iritziz aldatu dugu:
|
|
|
geldi aditza burura etorri zaigu eta, beharbada, sobera zorrotz ari garela pentsatu eta ohartu gara aditzen arabera espazioak antolatzen ibili zirela eta oposizioen arabera espazio bat edo bertzea aukeratzen zutela: etor eta ekar aditzekin, lehenengo espazioa eta hona izan zen asmatu zuten adberbioa; geldi eta eman aditzekin. hor adberbioa eta hori erakuslea asmatu zituzten; eta oposizioan asmatutako joan eta
|
eraman
aditzen bitartez, hirugarren espazioa antolatu zuten.
|
|
|
Etor, joan, har eta
|
eraman
aditz nagusiak dira, eta horien artean etor eta har, aspektu markarik gabeak direnez, aditzoinak ditugu.
|
|
2021
|
|
|
Objektuari begirako bigarren mailako predikatuen artean aukerakoak eta nahitaezkoak aurki ditzakegu. Adibidez, Emaztea hil zitzaionean, lur jota eraman genuen Jon hilerrira perpausa daukagularik, adieraren aldetik ‘Jon hilerrira eraman genuen’ barnean darama,
|
eraman
aditza ohiko esanahiarekin agertzen da, eta lur jota elementua azaldu edo ez azaldu adibidea zuzena eta zentzu berekoa izango litzateke; objektuari begirako aukerako bigarren mailako predikatua izango litzateke lur jota [Jon – lur jota]. Horrelakoak dira honako hauek:
|