|
2000
|
|
|
Eta alferrikakoak izan ziren
|
ene
usteak eta don Venanciorenak, zeinak uste izan baitzuen ezen haren eta gure artean zegoen oihana murru iraganezin bat zela, zeren oihanak mila urratseko bihur baitzezakeen urrats bakoitza.
|
|
|
—Barkatu, don Frantzisko, baina, Angelum erran duzu, eta Angelus luke, zeren gaur ikasiaren arabera, nominatiboa luke hor,
|
ene
ustez, ez akusatiboa.
|
|
|
Haatik, ez natzaizu gogo ilun jarriko. Izan ere, muga orotarik haratago, iragana zehatz mehatz oroitzea baino anitzez ere inportantagoa zen,
|
ene
ustez, iraganaren usainen eta aromen oroitzea. Zeren gertaki bakoitzak gorputz bat baitu, baina baita arima bat ere, eta xehetasunak dira gorputza, eta aroma arima.
|
|
|
—Deusetarako ez, jakina, amets egiteko ez bada... —ihardetsi zidan, haren hitzak
|
ene
ustearen berresterat baletoz bezala.
|
|
2003
|
|
|
Pinuak, aldiz, Jainkoaren zuhaitza den neurrian, beste bokal osoago eta biribilago bat luke: ‘o’ bat,
|
ene
ustez: ‘pino’, eta hortik ‘Pino etxe’".
|
|
2004
|
|
|
Bere euskaltasuna dagoen deserrian bizitzeko eta berritzeko oztopoak gainezka dituen Joseba Sarrionandiaren burutapena duzue hau: . Ederra litzateke,
|
ene
ustez, Euskal Herriak bere tipitasunean su propio bat biztea Europan. Gaur egungo munduan, globalizazio eta uniformizazio tendentzia gogorren artean, herri tipien argiak itzaltzen ari dira.
|
|
|
Gaitasunaren erroak hiztunaren kokapen kulturalean idoro behar zirela uste zuen, eta eskola umeak hartu zituen ikergai kidetasun hori frogatzeko asmotan. Aldeak alde eta aldiak aldi, gure egoerari so jarrita Txepetxek atera duen ondorioa ez da batere kamutsa
|
ene
ustez. Hain zuzen, euskaldunaren euskara gaitasuna hurbilago dabil harako kode murritz hartatik, honako kode jasotik baino:
|
|
|
Begiko dudalako, bestetan ere erabili izan dut Raymond Williams-en hegemonia kontzeptua, gizarte osagai baten izaera berezkoa, naturala alegia, bihurtzeko duen ahalmena dela medio. Hona,
|
ene
ustez, argigarria gerta dakigukeen kontzeptuaren eremu semantikoa. Hasi eta buka, hauxe dio:
|
|
|
Ez dut uste. Eta
|
ene
ustea oraingoan behinik behin uste hutsa baino zerbait gehiago dela iritzita nago. Unibertso horretan dabilen euskaldungoaren azpi-multzoa 30.000 ingurukoa bide zen asko ez dela:
|
|
|
Denominadorea ez. Frakzio hori,
|
ene
ustez, txikia da, bai Iparraldean eta bai Hegoaldean, arrazoin diferenterengatik.
|
|
|
Beharrik iritzi geldikoi guziak alde batera utziko dira,
|
ene
ustez; eta gure herria, gure gazteria eta intelektualak batez ere, bururaino joango dira euskeraren batasunean eta prestaeran. Mitxelena hartu dugu buru; eta haren gidaritzapean egin ditekean lanik egokiena egingo dugula iruditzen zaigu.
|
|
|
Idazkerari buruz, hala ere, eta
|
ene
uste apalaz, Laffitte kalonjeak eragindako aldaketa batzuk (Azkuek eta Mitxelenak markatutako bidetik aldendurik ontzat emanak: ez partikula bereiz idazteari buruzkoa, adibidez), txar eta desegoki gertatu dira.
|
|
2005
|
|
|
Anjel! Aitte baño helduxeagoa adiñez,
|
ene
ustez.
|
|
|
balkoia zen Allikeneren ezaugarri nabarmena,
|
ene
ustez. Zabalera osoan, egurrezko eskillara ikusten da argazkian; bere bantzua eta guzti.
|
|
|
–Etzerantza yuatiaz zer, Antton? Larregi edaten ari haz,
|
ene
ustez.
|
|
|
Zurezko bantzua berriturik,
|
ene
ustez; eta eskailera gaineko lanpara, hau ziur, berria eta dotorea.
|
|
|
ama bata, eta Ixaskun arreba bestea. Baltza zakur leiala ere bai,
|
ene
ustez: luzakorrago begiratzen zidan.
|
|
|
Buzkantza apur bat eskatu dut Pellorenean. Ene aldamenekoak, giputxia
|
ene
ustez, mondejua eskatu du. Eta txiriboginak buzkantza zerbitzatu dio...
|
|
2006
|
|
|
Mitxelena-k ederki hustiatu duena). Bestalde, filosofiatik begiratuta, Unamunoren traiektorian doigabetasun logiko deigarri bat dago afera honen inguruan,
|
ene
ustean oraindik aski argitu ez dena, eta argitzapena, nik uste, politikoa duena, ez filosofikoa. Alegia, 1897 aurretik Unamuno positibista/ zientista izan da gehienbat bere argudiamoldeetan.
|
|
2007
|
|
|
Gakoa hau izan daiteke,
|
ene
ustez: Rosalía, Unamuno bezalaxe, erlijio tirabira iraunkor eta biziaren jasale izanik (sinetsi nahi baina sinetsi ezin, ondoko pasarteetan erakusten denez), eta Santiagoko poeta Bilboko existentzialista tragikoa baino lehenagokoa izanik (27 urte gazteago), ez litzateke batere harrigarria izango Santamaria donostiarrak En las orillas del Sar gupidagabea, edo beste zerbait, dastaturik izatea.
|
|
|
Emakume gaztea ageri da berorietan. Ez Simone de Beauvoir-en xarma eta edertasun berdintsukoa,
|
ene
uste apalez; ezta adimenez ere Le Deuxième Sexe aren egilearen mailakoa. Ez da ahantzi behar, gainera, 1929an, Filosofi Oposaketetan, Sartrek irabazi zuela lehenengo postua, eta Simonek bigarrena.
|
|
|
Akal, 2005; jatorriz The complete world of human evolution). Bilduma bikaina, gomendagarria
|
ene
ustez, eta argazkiz eta grafikoz erruz hornitua.
|
|
|
Oso mamitsua orobat,
|
ene
ustez, M. Baur eta G. Ziegler en La aventura del hombre (ed. Maeva, 2002; alemanetik espaineratua).
|
|
|
Oro har, amaitzeko, Atapuercako aurkikunde miresgarrien zuzendari, Complutenseko katedradun, eta oso jakintsutzat daukadan Juan Luis Arsuaga irakaslea aukeratu dut gidari. Eta beronen ondoko hiru liburu hauek gomendatzera ausartzen naiz,
|
ene
ustez batere arriskurik hartzen ez dudalarik:
|
|
|
Jerasatar debrudunaren pasadizo bitxia eta Lazaroren pizkundeko isilpea aski dira,
|
ene
ustez, Ebanjelioen egia historikoaz zalantzak indartsu sortzen sentitzeko.
|
|
|
alde batera utziko dugula, baina ahaztu ezin dela egin235; 5) Herrien Psikologiako Eskola, gaingiroki baino ez duguna ukituko (M. Lazarus eta H. Steinthal ek sortua, W. Wundt ek birreratua), haren eragina den arren,
|
ene
ustean, zuzenean edo zeharka gureganainotsu zinez heldu dena (Menéndez Pelayo, Unamuno, Baroja, Ortega). Azkenik, 6) ikuskatxo bat emanen diogu, völkisch?
|
|
2009
|
|
|
Behartu? Inolaz ere ez,
|
ene
ustez. Gizaseme hori Pascalerekin amultsu zenez gero, Pascalek berak emango zion maitasunaren truke, emateko zeukan gauza bakarra.
|
|
2010
|
|
|
–speak softly, and carry a big stick?; eta Historiaren zentzuaren aurka egitea, zuok nazionalistok egiten duzuen bezala, erokeria hutsa da. Esan nahi dizudana zera da, Europako Estatu Batuak direla?
|
ene
ustez?, gure testuinguru politikoan betegarri den amets bakarra, Ameriketako Estatu Batuen antzera. Euskal Herriak ere bere nortasuna duela Herri gisa, eta hori ere babestu eta defendatu egin genukeela, folklorea eta zainduz??
|
|
2012
|
|
|
etsi gaiztora bitez bertan itzul
|
ene
uste eta esperantzak;
|
|
2013
|
|
|
–Kantatzen jakiteko zoriona banu, esan zuen Collins jaunak?, atsegin handia hartuko nuke bildutakoei ahaire bat eskaintzeaz, bai horixe; izanez ere, jostaketa guztiz kaltegabekoa da
|
ene
ustez musika, elizgizon baten ogibideaz ederki moldatzen dena. Horrekin ez dut baieztatu gura, hala ere, gure denboraren parte handiegi bat musikari emateko eskubidea daukagunik, badirelako, izan, gure arreta eskatzen duten bestelako zereginak.
|
|
|
Aurki ezazu halako emakume bat ahal duzun lasterrena, eraman ezazu Hunsfordera, eta bisitan joango natzaio». Utzidazu bidenabar ohartarazten, ene lehengusina ederra, Lady Catherine De Bourghen arreta eta adeitasuna ez direla,
|
ene
ustetan, eskaintzeko dauzkadan abantailarik txikienetakoak. Haren moldeak nik deskriba dezakedan ororen gainekoak irudituko zaizkizu; eta zure gatza eta bizitasuna onargarri egingo zaizkiolakoan nago, batez ere haren mailak ezinbestean eragingo dizun isiltasun eta begiruneak zure dohain horiek eztitutakoan.
|
|
2015
|
|
|
iritsi da,
|
ene
ustez,
|
|
|
Judutarrak begi okerrez eta gaiztoz ikusiak ziren. Ziren erran dut, konturatuko zineten, baina
|
ene
ustez hemendik aurrera zilegi bekit ziren ordez ginen hasten banaiz erraiten. Luzaro, urte askoan, ezin izan baitut jakin non kokatu, nola finkatu neure burua, euskaldun gisa ala judu bezala.
|
|
|
Fede handia behar da horretarako, baina ez arrazoirik. Zintzoagoa litzateke,
|
ene
ustez, horrelako jarreren alde egoteko dauden benetako arrazoiak azaltzea; hau da, independentzia, nazio estatua, kaltegarri ikusten dela, motiboak zein nahi direlarik ere (ez naiz balorazioetan sartuko):
|
|
|
Hori dela eta, uste dut hobe dela euskararena beste mugimenduen pare ipintzea eta autonomia handiagoa onartzea. Euskarak gidari erreferentzietako bat izaten jarraitu behar du euskal nazionalismoarentzat, baina horrek ez du esan nahi,
|
ene
ustez, euskal nazionalismoaren gidari helburua euskara bera denik.
|
|
|
Zazpi herrialdedun izakiak oniritzia batzen du sentimendu eta kultura mailan,
|
ene
ustez, eta arazo gehiago edo asko agertzen da maila politikoan eta ekonomikoan. Galdera erabakigarri bat egin daiteke azkeneko eremu honetan:
|
|
|
nazionalismoa eskuindar edo ezkertiar izan daiteke; eta ezkerra, nazionalista edo ez nazionalista. Hirurogeiko hamarkadatik aurrera batez ere, klase ikuspegia eta nazio arazoa batzeak klase nazionalismo jator eta berezia sortzen zuela teorizatu zen, eta gaur egun arte heldu zaigu Euskal Herrian, gehiegi landu gabe,
|
ene
ustez. Nik zehaztapen batzuk egin nahi dizkiot batuketa horri.
|
|
|
17). Ezkerrak uneko diskriminazio partzialak sortarazten dituzten politika berdinkideei eutsi behar die,
|
ene
ustez. Hortik gehiegikeriak edo bilatu gabeko ondorioak sor litezke, esan dugunez.
|
|
|
Nazioa borondatean oinarritzen genuen modu berean, klasea ere borondatean (hots, kontzientzian, ezkerraren lexikoan) oinarri dezakegu, egin eta osatu beharreko ideia gisa, hortaz.17 Eta senideen artean parekidetza ekonomiko osoa beharrezkoa ez zen bezala, hemen ere ez dugu behar munduko herri eta herritar guztiek errenta maila bera edukitzea. Nahikoa zaigu,
|
ene
ustez, gutxieneko maila bat ziurtatzea, esan dugunez. 2.4 puntuko adibidea berriro hartuta, onar dezakegu Greziak Suediak baino maila ekonomiko apalagoa edukitzea (greziar eta suediar batzuen egoera agian penagarrian sartu barik), baina ezkerrak iraingarritzat hartu behar du Suedia Somaliarekin, kasu, alderatzea maila ekonomiko horretan.
|
|
|
Hori dela eta, uste dut desidentifikazioa proiektu global horren mesedetan joango litzatekeela. Baina horrek ez du despolitizazioa esan nahi,
|
ene
ustez, gorago adierazi dudan bezala. Desidentifikazioak despolitizazio neurri bat dauka, baina beheragoko maila batean geratzen da, ez da heltzen despolitizazio osora, azken hau ez baitut beharrezko ikusten.
|
|
|
Egituraketa politikotik at, nazionalismoak nazio proiektu bat garatu behar du, bestela ezin baitzaio nazionalismo deitu,
|
ene
ustez, eta bai, ordea, erregionalismo, hitzaren zentzurik hoberenean esanda, lehenengo atalean azaldu dudanez. Bestalde, daitekeena da, urte batzuk barru (ez gutxi), nazionalismoak indarra galtzea, gaur egun aurreikusten denez, eta beste era batera antolatzea herrien arteko harremanak, baina uneon estatuak ez dira administrazio izaki neutroak; aitzitik, nazio proiektu jakinak garatzen dituzte, eta defentsa bezala sortzen den nazionalismoak bere nazio proiektua eskaini behar du, gainean duen estatuarenari kontrajarria.
|
|
|
Etorkizunean ere ezaugarri etniko kulturalek nazioa definitzen jarraituko dutela baiezta dezakegu; hutsean, batzuetan, baina ezaugarri politikoen eskutik gehienetan,
|
ene
ustez, eta osotasun bat eginik; hots, ez lehenak zentzu negatiboz hartuta eta bigarrenak kontrapisu modura ulertuta, osotasun bateko agerpide desberdin bi bezala baizik. Horrela egiten du nazionalismo askok, nazionalista guztiek, iragan egoki eta duindua?
|
|
|
Euskarari txoko bat eskaini ohi zaio, museoko pitxi bat balitz bezala. Honetan folkloristena,
|
ene
ustez, Garaia da. Emakume, Batasuna, Elebitasuna eta gisa honetako hitz asko tituluetan eta gero artikulu osoak erdaraz.
|
|
2016
|
|
|
Makilaren punta zorrotza baliatu dut kutxako plastiko pilaketa puskatzeko, orduan
|
ene
usteak ustel izatetik konfirmazio izatera igaro dira. Ez dakit zer zen, kokaina, speed a, heroina,... nik ez ditut droga hauek bereizten, ez dakit erran ditudan hiruak desberdinak diren ere.
|
|
|
Hitz bakoitzari erranahia atxiki, eta horri lotzen zitzaion. Baina tira,
|
ene
ustez, ez zen batere halakoa. Ez zen anarkista bat.
|
|
|
Hori esatearekin batera, eskua askatu zuen,
|
ene
ustez testuari argibide nahikoa emateko aukera aukerakoa zen begirada bat egotziz.
|
|
|
POSIBLE ahal da Euskal Herriak bide iraultzailetik bere buruaz nagusitzea? Hauxe da,
|
ene
ustez, ezker abertzaleak erantzun behar duen GALDERA BAKARRA275.
|
|
|
esanez hasi dut artikulua. Baina hau erants liteke
|
ene
ustez: apaizak mundutarrago, eta elizak hutsago.
|
|
|
Eta menia hautsi. Baina 15 hilabeteko epea, luzea izan arren, ez zen aski,
|
ene
ustez, gero ikusi ditugunak ekartzeko eta bedeinkatzeko. Hozitzen hasia zen abertzaleon arteko elkarketak denbora hori eta gehiago merezi zuen.
|
|
|
Hots, hiruok,
|
ene
ustez, sinu berbereko ekarria eman digute: GIZONAREN KONTZIENTZIA GAUZA AXALA DA.
|
|
|
Ez da harritzekoa, beraz, Piaget, Freud eta Levi Straussen artean ideia lotkia harrigarriak topatzea. Eta hiru jakintza gizon aparta horien egokiera sakonak, Levi Straussen ekarpenaren BALIOA adierazten du,
|
ene
ustez, eta ez inolaz ere berorren iritzien hutsala.
|
|
|
Giltzarria,
|
ene
ustez, Sartre-k eta bestek (eta gure Joxe Azurmendik bere liburu berrian bide beretik) azaldu dutenez, Marxek sujetotasunari buruz, ni tasunari buruz, erakutsi duen axolakabekeria edo teoria ahulezia da. Marxek ez zuen ikusi pertsona bakarraren trinkotasuna; eta ez zuen somatu, oso bereziki, psikoanalisiak gero erakatsi duena.
|
|
|
1 Hots,, gaur bertarako? berriro, helburu bat mami daiteke Hegoaldean,
|
ene
ustez: –LAURAK BAT?
|
|
|
Gaurko egoera ez da Euskal Herrian Agiri maximalista eta hanpurusak argitaratzeko unea; gaurkoa ez da(...) erreformismoa salatzeko eta arbuiatzeko tenorea; gaurkoa ez da, errazkeri bidez, osoki gure gogaide ez diren abertzaleak zapuzteko eta gaitzesteko tenorea, honela gainera euskal batasuna deseginez(...) Orain, horrengatik, oraintxe bai, gaurtxe, ahalik eta lasterrenik, eskabide MINIMO bat finkatu behar dugu abertzaleok. 1931an Eusko Ikaskuntzaren laguntzaz egin genuen arabera, eta federakuntza bati buruz, AUTONOMIA MINIMO BAT mugatu behar dugu; eta eskuz esku, tinko, zindo, hortxe iraun denok gogor, IRUÑEN EUSKAL GOBERNU BAT IKUS ARTE(...) Zuhurtziak hau eskatzen digu gaur,
|
ene
ustez. Hitzontzikeriaz eta utopiaz aski dugu, eta sobera.
|
|
|
–Igorrek eta Laminarriko zerbitzariak egindako adierazpenak direla medio, Europa ekialdeko bi arma trafikatzailerekin lotu ahal izan dugu, alegia, bi horietako bat izan liteke gure gizona, probabilitate askorekin,
|
ene
ustez.
|
|
|
Apezgaiek beren ideiak bertan ager zitzaketen. Gure taldea,
|
ene
ustez, Manex Pagola, Beñat Sarasola, Janes Borda, Joanes Hounçarren, Mizel Arrosa eta nihaurek osatzen genuen. Egun batez, Manexek ukan zuen ideia, gure gisako aldizkari bat euskaraz behar genuela gure aldetik argitaratu.
|
|
|
Halere, familiarekin, herritarrekin eta lagunekin aldi oroz bizitzen dudan elkartasun pizgarriagatik jarraitzen dut, parada (aukera) dudan aldi oroz, mezetan ibiltzen. Eta behar orduan, ene ikusmoldea agertzen, eta
|
ene
ustez bederen besteena errespetatuz...
|
|
|
Eta beti hala baitabil oraino, nahiz eta gaur egungo Aita Saindua, bere hitzaldien eta urratsen, arabera, Jesusen mezutik hurbilago dabilen aitzinekoak baino... Baina,
|
ene
ustez, Vatikanok mendez mende finkatua duen erregetiar egitura mota hori ez baita ez horrela, zenbait prediku ederren eta egintza sinbolikoren bitartez aldatuko, hots frantses Estatua president berri batek aldatuko ez duen bezalaxe?
|
|
|
Beharrik, Kristoren gogoaren arabera bizi ziren eta diren apez, serora eta laikoek gaur arte bizirik atxiki dute Jesukristoren mezua;
|
ene
ustez, berak hiru hitz eder hauetan bizi izanzaditik sortu den bizitzeko eredurik iraultzagarriena. Bestela erranez, jendeen eta herrien arteko bakebidea iraunkorki se zuena:
|
|
|
Bestalde, familian egin ateraldiak, dela Andorrako elur mendietara, dela La Rochellera, edo oraino Flandriara, ez ditugu ez ahanztekoak? Haurrak berak eta haien ikastolako lagun batzuk ere,
|
ene
ustez, oroitzen daitezke oraino gure Toyota auto familiarraz: –Gure Toyota bikaina da?
|
|
|
Baina, erran behar dut halere, erabakiak, beti, gehiengoaren izenean hartzen eta betetzen zirela Seaskan. Hori izan da,
|
ene
ustez, euskararen alde talde lanean eraman den, eta gaur egun oraino eramana den, egitasmo eder horren oinarrizko ezaugarrietarik bat. Irakasle gurasoek taldean lantzen zuten pedagogia berritzailea ahantzi gabe.
|
|
|
Bestalde, gure artean erabakia genuen, kantaldiak antolatzen genituen aldi oroz, Hegoaldeko bat edo beste etorraraziko genuela hemengoekin batean aritzeko; jendeak horrela ikus zezan mugaz bi aldeetan bizi zela euskal kantua, eta beraz, Euskal Herria. Hona,
|
ene
ustez bederen, zein ziren garai hartan gehienik ezagutzen genituen kantari berriak:
|
|
2017
|
|
|
Aldiz, hi barrez hagoela pentsatuz neronek ere hire barreari barre egiten zioat, eta hola finean barreak ez dik azkenik munduan. Pertsona bakoitzak badik bere zorotasuna, baina
|
ene
ustez zorotasunik ez izatea duk orotako handiena.
|
|
|
Dena dela, Etxegaraik dio igandean sumatu zutela jarrera aldaketarik Polizian: . Mugimendu handia izan zen bezperan Baionan, eta,
|
ene
ustez, Poliziak dagoeneko ulertu zuen Luhusoko ekintzaren zergatia?.
|
|
|
Amarekin bereziki, maiz haserretzen nintzen. Maiz, edo bederen
|
ene
ustez maizegi, haur txar bati bezala mintzatzen baitzitzaidan, eta horrek, gain gainetik, zainak altxarazten zizkidan... Eta banekien, ezkondu arte, amak beti haur batentzat hartuko ninduela.
|
|
|
Hainbeste aldiz hartua nuen bidea,
|
ene
ustez begiak hetsirik ere ezagutzen nuena, eta nola ez aitor, franko gustatzen zitzaidana, horra non, bizpahiru kilometroren buruko, nardagarria kausitzen nuela! Okaztagarria...
|
|
2018
|
|
|
Irudi politikoaren parodia gisa uler liteke lana. Hortik ere badu, ikusleak hala nahi izatera, baina ez dago parodia asmorik
|
ene
ustez. Edozein hautagaik, bere aholkulari talde gizenarekin, egingo lukeen prozesu bera errepikatzen du:
|
|
|
Ez dago,
|
ene
ustez, garai eta pentsamolde eta paradigma aldaketa eta gaur bizi dugun mundu berria hobeto erakusten duen artelanik.
|
|
2019
|
|
|
JK ren kritika
|
ene
ustez epelegi baina adeitsua El País en. Komeria hasi da.
|
|
|
Gurera itzuliz, aipatu ditugun arrazoiak direla medio, ez dut egoki ikusten, inposizio? hitzaren erabilera,
|
ene
uste apalean, euskararen aldeko politikak sostengatu behar dituzten oinarri filosofikoen antipodetan dagoelako. –Beharra?
|
|
2020
|
|
|
Diru zuteno laguntzaileak bazituzten
|
ene
ustez
|
|
2022
|
|
|
–Franko,
|
ene
uste apalean, Elizondoko atxiloketaren ondoren, eta Iruñeko kartzela ezagutu eta gero, Londresera joan zenukeela pentsatzen dut.
|
|
2023
|
|
|
–Zenbait minutuz,
|
ene
ustez. Gidarekin ginen, urrunago, ohartu garenean ez zinela gehiago gurekin...
|
|
|
–Lehen aipatu dizuet René Moussa... Hor zegoen lotura,
|
ene
ustez.
|
|
|
–Politika da,
|
ene
ustez, kazetaritzan interes gutxien duen saila –ihardetsi zion Eñautek.
|
|
|
–Beste gertakari gehienak urtegi aldera sartzen diren nekazarienak eta baltsaren ataritik begira geratzen diren zikloturistenak dira. Garrantzirik gabekoak,
|
ene
ustez. Nekazariak zerbaiten bila eta txirrindulariak atetik begiratzera doaz, baten bat pixa egitera.
|