|
2000
|
|
|
Izan ere, ez al zen arrazoin naturala emazteki haiekin izan zezakeen haur bat edo bertze beretzat hartzea eta etxeko primu eta heredero izendatzea...? Baina, ororen buruan, handik lau bat hilabeterat jakinen nuen kontu ilun haien kausa, zeren eta, don Fidel gizon fidagaitza zen arren, enekin zabaltzen hasi baitzen apur bana, harik eta goiz eguzkitsu batean ezin arraiago agertu zitzaidan arte, goresten zituela
|
ene
lana eta ene dohainak... Erdi hordi zegoen, zeren eta aldian be hin edanari emaiten baitzion, eta nik mementu hura profitatu nahi izan nuen, Gorukiren alde zerbaiten erraiteko, baina, ohi bezala, ez nuen jaso igurikitzen nuèn ordaina; eta, etxean zituen zazpi emazteki haietaz mintzatzen hasten zitzaidala, erran zidan:
|
|
|
Haien argitalpena hogeita lau orduz geroratuz gero, zaharreriak jotzen ditu, eta zaharreriarekin batean heriotzak, hots, albiste izaeraren galerak. Bertzeren berri ez dakit nik;
|
ene
lanean, egunean egunekoa da nagusi. Horrela irakatsi ziguten fakultatean eta, ez idurian ere, horrela izaki, gutiz gehienik.
|
|
2003
|
|
|
Beste alde batetik aitortu behar dut oraino, bizpahiru urte honetan, hitzemana dudala politikazko liburu baten egitea eta jadanik parte ordaindua izan zaidala
|
ene
lana. Baina erdiminetan nenbilela, zuberotar adiskide batek jalgi dit berrikitan bere aita xirulariarenganik bildu erran zahar hau:
|
|
2004
|
|
|
Horrela hasi nintzen argitaletxe batean lanean, antropologiara hurbilduko ninduten ikasketak amaitu arte: horixe izan da, zalantzarik gabe,
|
ene
lanarekiko lokarria.
|
|
|
Horretaz aparte, ez nuke ene lagun zahar hau agurtu nahi beste ohartxo bat egin aurretik. Behinola, erredukzionismoaren bekatua egotzi zidan hainbat auzigai saihestu nituelako
|
ene
lan batean. Oraingoan, odolkiak zorretan, neuk egotzi nahi nioke zumaiarrari berak beste horrenbeste egin izana, baina, tira, iritziak iritzi, oraingo hau larriagoa delakoan nago ni.
|
|
|
6 Erdarazko Estado Nación kontzeptua adierazteko euskaraz Estatu Nazioa erabili izan dut orain arteko
|
ene
lanetan, baina badirudi egokiagoa dela Nazio Estatua erabiltzea horretarako.
|
|
2005
|
|
|
Zenbaitetan polemika latzak izan ditut
|
ene
lanen itzultzaileekin, nik diodan hori definituko duen hitz zehatzaren bila, baina alferrik.
|
|
2006
|
|
|
denborarekin, mugimenduarekin, bizi erritmoarekin nahasten dira. Nik, ene lur pusketatik familia, astoa eta bi ahuntz elikatzeko nahikoa ateratzen dudan bitartean; ezpondetan eta basoan nahikoa egurra badagoenez, janaria egin eta etxea berotzeko egurra ateratzen dudan bitartean, arrazionaltasun ekonomikoa
|
ene
lanetik kanpo dabil: egin behar dena egiteko hartu behar den denbora hartu behar da; beharrezkoa bermatua dagoenean, lanaldiak aisialdiari emango dio bidea.
|
|
|
Arrazionala zer den kontsideratzea eta horrek magiarekin, erlijioarekin edota naturaz gaindikoarekin nolako lotura ote duen aztertzea ez da, inondik ere, atzo goizean asmatutako xedea. Kontu hori ez da lanbide bakar baten monopolioa izan, baina, dudarik gabe,
|
ene
lan jardueran dabilen jendeari agindu zaizkion eginkizunen funtsezko parte bihurtu da. Soziologiaren artisau naizen aldetik, bizitza sozialean arrazoi gabeko denak edota irrazional denak dezenteko kezka harrotu izan dit.
|
|
2007
|
|
|
Beraz gizondua haizelako marka izanen duk hau hiretzat. Jar hadi ene begien aintzinean eta kondatuko deiat orai nola egin dukan, hemendik aintzina, ene dohainen biltzeko,
|
ene
lanaren segitzeko.
|
|
|
Ez, ni artzai xakur bat naiz, edo maleruski, nintzen, zeren eta azken denbora hauetan, neke zait lehen bezala lasterka kurritzea, ardiek ez dautate gehiago kasurik ere emaiten, adina bildua dut eta lur huntako gauzetaz doi bat baztertzen hasia naiz, ene denbora egina banu bezala. Ardura, bi hankadun arrak ez nau gehiago deitzen
|
ene
lanetarat manatzeko, ahalak guttituak dituztala ohartua baita bera ere.
|
|
|
... trakturra erosi zuenian, ene nausiak, haur bat bezala so nindaukan arnes horri, loriaturik beha nindaukan azantz bitxi horri, begiak erretzeko dirdiran zen tresna horri eta pentsatu nian
|
ene
lanak aisetuko zirela: botoin bat zapa eta bolanta itzul, bera bazoakan!
|
|
|
hire hobenetan ez zakala hau hunki, entzun duk?" eta oino" habiloa hire lekurat... barrukirat!", edo berriz" intelijenta izan behar dik hunen ibiltzeko, ene semeak bakarrik ez tik gidatuko, bahiz?". Geroztik
|
ene
lanak joanago eta dorpeago zoatzikan, lehenago behien urratsak eneen araberakoak zitian, trakturraren errota itzulia aldiz
|
|
|
... urteak joan... denbora joan... nausietxekandereak eztitu zitian, bai segur, nitaz arta gehiago hartuz: heiekin askaltzen ahal nindian, artetan arno xorta bat ukaiten nian igandetan,
|
ene
lanak ez zitian hain bortitzak, ohartu zitian ahala ttipituz ari zitzaitala eta arras ontsa konprenitzen zitean gauza hori, nun ari zitzaizkian biak, aldizka edo betan, familiako seme bezala nintzela etxe huntan, beren haurra bezala konsideratzen nindutela eta horrengatik ene geroaz kezkatu behar zutela, eta hola beren ustez bainan" ez bortxaz he, hiaunez", berrogoi urtez goiti xerbitxu... ..."
|
|
2008
|
|
|
Ez zait interesatzen. Anitzetan ezinezkoa bada ere, nihaurek hautatu nahi dut noren paretetan zintzilikatuta egonen diren
|
ene
lanak. Zoritxarrez, ez dituzu beti zure erosleak hautatzen.
|
|
|
So dagoenak agian ez du pintoreak erakutsi nahi izan duena ikusiko, baina oso ongi da hala. Horregatik ez dut
|
ene
lanak esplikatzen ibili nahi. Gainera, ene pinturak ez du azalpen handirik behar, non ez den aldarrikapen ikur bat edo beste.
|
|
|
Ikusgai den oro beti izanen da kritikatua. Gustukoa ez izateko eskubidea dugu, eta kritikari ez bazaio
|
ene
lana gustatzen esan dezala. Enetzat ez da garrantzitsua.
|
|
2009
|
|
|
Euskal Herrian zaila da artista izatea. Nik kantu lan guzia
|
ene
lan denboratik kendu dut. Auñamendi diskoaren egiten berrehun bat oren edo hola pasatu ditut.
|
|
|
Hamalau hilabeteren buruan izanen dira berrogei urte lanean hasia naizela eta badut ene buruan gogo bat: " Berrogei urte lanean, konplitu diat
|
ene
laneko denbora! Nahi nikek orain beste gauza batzuk maite ditudanak, egin", arotz edo errementari lana bazter utzirik.
|
|
|
maskaraden kondaira, pastoralena, Jean Baptiste Elizanbururena, solstizioaren kondaira… Pila bat kondaira badira, eta ni prestik nintzateke horien agertzeko, konferentziak eginez. Mintzatu naiz zenbait jenderekilan eta prest dira
|
ene
lanak publikatzeko. Hori badut helburu bat, aitzina egiteko.
|
|
|
Eta disko berria aurkezturik, pozik, plazer handiz. Ez dakit
|
ene
lanak zer arrakasta ukanen duen, hori beste gauza bat da, baina biziki kontent naiz orain.
|
|
|
Bost urte horretan
|
ene
lanik gogorrena gauez Bronx Lebanon Hospitalera joatea zen. Intensiv Care Unityra deitzen ninduten, batzuetan bi aldiz ere bai gau berean.
|
|
2010
|
|
|
B.: Ene aldetik, ez nintzen izugarri kontent
|
ene
lanaz. Zaharragoekin kantatzeak ez nau sobera trabatu zeren txapelketan ari izan direnekin jadanik kantatua nuen.
|
|
|
Xaude geldirik! beti mugitzen baxira, ez dixit
|
ene
lana behar bezala egiten ahal! eta geldi zaitezte beti pataskan aritzetik, egun pesta eguna da halaere!
|
|
|
Beharrik zentzurik aski ukan nuen harmarik ez hartzeko, bestenaz Jainkoak daki zer onart ezinezkoak eginen nituen nik ere? Bestalde
|
ene
lana baitzen hotgo gizon eta emazten nortazun agerien kontrolatzea, ene lanak berak baztertu nintuen desmasia egitetik. Baina ene lagunak bezain hobendun nintzan, ez bainuen pentsatu ere gaizki ari ginela eta beraz ez bainien deusik erran.
|
|
|
Beharrik zentzurik aski ukan nuen harmarik ez hartzeko, bestenaz Jainkoak daki zer onart ezinezkoak eginen nituen nik ere? Bestalde ene lana baitzen hotgo gizon eta emazten nortazun agerien kontrolatzea,
|
ene
lanak berak baztertu nintuen desmasia egitetik. Baina ene lagunak bezain hobendun nintzan, ez bainuen pentsatu ere gaizki ari ginela eta beraz ez bainien deusik erran.
|
|
|
Adierazten dit Joseperen sen nagusia" Zerukoa dela" eta lurraren pisua falta zaiola. Ekaia eta izpirituaren arteko oreka askatzailea lortzeko lurrera hurbildu behar du; aldiz, ni" lurrekoa" naizelako ene ekaiaren soberakina eta izpirituaren eskasia orekatzeko,
|
ene
lana da" Zerura hurbiltzea".
|
|
|
L. Oh, ez... baina
|
ene
lana zabala ikusten diat.
|
|
|
Eta bat batean, kontzientzia osoz, begiak zabalik, goi agerpen bat begietaratzen zaio:
|
ene
lan eskasiarengatik, indar ezezagun batek ene eskutik papera hartzen dit eta bere gaitzespena erakusteko, mila pusketan urratu eta, lurrera botatzen du. Hannak zerbait erran nahi du baina tanpez gelditzen da.
|
|
|
L. Ez zakiat ere nola deitu behar dudan
|
ene
lana!
|
|
|
Hastapenetik,
|
ene
lanean huts bat sentitzen diat. Zer da?
|
|
|
L. Ezin izan diat
|
ene
lana osoki bururatu.
|
|
|
L. Ez diat
|
ene
lanaren gustu berria aski sentitzen Hartaz beti gehiegi igurikatzen diat.
|
|
2011
|
|
|
—Baina, bere lorearekin eroriko dira harrak lurrera, ondoan beraz badukete zer jan oraino alha badira, eta alhatik geldituak orobat handituko zaizkit, eta marmutxa bilakatuko lurrean; atzemanen baitute gero, nahi duketenean, sagarrerako bidea. Debalde daiteke beraz
|
ene
lana.
|
|
2012
|
|
|
Irakasle lanetarako gaiak xerkatzen nituen. Irakaskuntzan arazoak zituzten ikasleekin
|
ene
lana errealitatean funtsatua ematea bilatzen nuen, ene ikasgaiak eguneroko beharretan oinarritzea. Arazo handiak zituzten nerabeak ziren, haiek motibatzeko herriko errealitatetik abiatu nahi nuen, baina ez nuen dokumentaziorik, ez gure historiari ez geografiari nondik heldu ere.
|
|
|
Guretzat beharrezkoa zen arraberritze pixka baten egitea, xahar eta gazteen bizitegiak bereix ezartzeko. Ene hankak azkartuz doatze, ahantzezina dutan Godel, kanadiano medikuak erranak gogoan atxikiz, gero eta errezagoki nabila
|
ene
lanetan. 1958ko abendoaren 23an sortu zen gure lehen semea, Daniel.
|
|
|
Iholditik etorria zen langile galdea, Herri hortako mehaxturu batena, Bernat Etchart Harluxekoak zurgin langile bat behar zuen. Baia eman ondoan durduzek hartua nindagon, beldur handi batean heian zer izango den nagusi berriak
|
ene
lanari ekarriko dion estimua?
|
|
|
Hiru astez, Nevadako euskal mundu ttipiaren artean egonik Kanadako
|
ene
lanari buruz berriz itzultzean sentipen berri hau naukan gogoan: artzain bat ez dela nor nahi.
|
|
2014
|
|
|
" Harremana dut gehienik maite; hori da
|
ene
lan tresna"
|
|
|
Baxoa eta hautatu behar zenez, hola jin zen naturalki, baina orain ohartzen naiz zinez laket dudala. Jendearekilako harremana dut gehienik maite; hori da
|
ene
lan tresna. Saltokia ukatekotan, hori maitatu egin behar da.
|
|
|
Zuk aldiz dituzu tentatzen neskatx pollitak. Egin azu zuk
|
ene
lana eta ekazu egiteko zurea.
|
|
2015
|
|
|
Jakin behar da ez duzula deretxorik deusezen hartzeko, badira kamerak denetan! Hala ere, nik ez dut fitsik erratekorik
|
ene
lana baita.
|
|
|
Gero, gaztetan, Hego Ameriketara itsasontziz joaitea amestu nuen. Urteak jin urteak joan,
|
ene
lanerako bidaiek ez ninduten sekulan alde hortarat eraman. Joan den larrazkenean, Euskal Argentinak antolatu bidaian parte hartu nuen.
|
|
|
Bestalde, blogetan idazten dena ez da ikusgarria, sarean galtzen da. Horrez gain, ez dut kultura literario akademikorik, eta horrek konplexatzen ninduen, baina nahi nuen jakin ere
|
ene
lanak zer balio zuen, eta hortarako literatur adituengana jo behar nuen.
|
|
2016
|
|
|
Ezarri nitien bildotxak bazkatu eta garbiturik. Zonbait ziren ordutik sobera denbora egonak, esnia eman gabe, beranxko
|
ene
lan finak!
|
|
2017
|
|
|
Ez dut
|
ene
lana hemen kontsideratuko, emakumea nola ikusi eta transformatu duen mendebaleak, etapaz etapa eta arloka, prototipoak segitzea: Erdi Aroko santak eta birjintasunaren gurtza, trobetako amodio gortesaua, milaka sorgin kiskalduak, Ernazimentuko eta Saloi ilustratuetako dama eskolatsuak.
|
|
|
Ez nion erantzun eta
|
ene
lana segitu nuen ama han izan ez balitz bezala, bordaren beste puntara joanez.
|
|
|
Lanean hasi eta hilabete baten buruan nagusiak erran zidan mutiko serioa nintzela,
|
ene
lanaz pozik zela eta atxikiko ninduela. Haren solasek atsegin handia egin zidaten eta ez nuen nahi jakin zezan oraindik zorabioak banituela...
|
|
2019
|
|
|
Batzuetan sosegatzen ninduten. Besteetan
|
ene
lanaren debaldea neurtzera bultzatzen ninduen. Baina hilabete luzeetan harremanetan egonik, aitzakia horrekin, berak eta biok asko ikasi genuen, eta gehiago dena, aspalditik gure baitan errotuak ziren hainbat sinesmen automatikoz biluztu eta desjabetu ginen.
|
|
2020
|
|
|
Ezin zen borroka bere horretan gelditu. Eta, batzuetan, hilik diren pertsonak bizirik direnak baino biziago dira, eta nik biziarazte horretan zerbait egin nahi nuen
|
ene
lanen bidez.
|
|
2021
|
|
|
Zenbat eta sintagma gehiago, hainbat eta anbiguoago: Hola uste dute ere
|
ene
lana ikusi duten guziek (Artxu). Adibide honen parafrasia hauxe da:
|
|
|
Hargatik, mugaz honaindiratu bezain laster gozatu zaidala[...] (J. Etxepare); Aita galdu genuen arte[...] artzantza izan zen
|
ene
lan nagusia, handik goiti, hargatik, denetarik zerbait egin behartu zitzaidan (Xalbador); Maianak ez zuen nitaz jeloskor izateko arrazoirik alabaina. Hotz nerraikan.
|
|
|
Jainkoagatik!, Floride,
|
ene
lanaren fruitua ez didate nehola ere kenduko zure eskrupuluek; izan ere, amodioak, pazientziak eta otoitz umilak deus ere balio ez dutenez, ez dut ene indarra gupidetsiko bertzela galduko nukeen onura eskuratzeko.
|
|
|
Bare baten pare nenbilen. Urritasunarekiko neukan amultsutasunagatik, aspalditik, alfertzat nindukaten eta bizitzan zehar gurutzatu ninduten hainbatek amets egiten zuten
|
ene
lanean karraskaz eta gogor hasarazteaz. Euskaldunon artean bazen lanaren halako mistika garratz bat, bereziki lagun protsimoarentzat, euskalduna gehienetan manatzaileen edo decider delakoen lerroetan irudikatzen zelarik.
|
|
|
Mintzatzen utziko nuen oraindik. Eta bereziki
|
ene
lanen ordaintzeko eskainiko zidan diruaz. Ez zuen gaia oraino aipatua.
|
|
|
Ez nuen politikarik egiten. Maddiren bilatzea zen
|
ene
lana, soilik. Hainbat misterio banituen argituak hondar hiru hamarkada hauetan, xendra bitxiek euskal jendartearen gunerik zitalenetara eraman ninduten eta ez nuen gehiago sinesten jendea ona izan zitekeenik, dirua, boterea, emazteak eta gizonak jokoan sartzen ziren ber. Maitasunak salbatzen gintuen?
|
|
|
Parisen pasatu nuen urte bat eta uste nuen berriz ene superiorek igorriko nindutela Argentinarat, han
|
ene
lana segitzeko beti bezala, gure gazte eta haur maiteekin. Zein uros ziren lantegi espezializatu hartan.
|
|
|
" Arriba Franco, mas alto que Carrero Blanco!" Ene ondoan bazen emazte bat hegoaldeko euskalduna eta erran zidan: " Ori,
|
ene
laneko lekuan bilatzen dute emazte bat, haur itsu batzuen zaintzeko gau denboran, hiru aldiz astean". Eta hartu ninduten.
|
|
|
Gizona bere bakardadean (1993), Zeru horiek (1995) eta Soinujolearen semea (2003) 1995ean bi lehenek egin zidaten inpresioa aipatzeko parada izan nuen, lagunen artean, Galeuzka idazleen elkarteak A Coruñan egin biltzarrean: oso eztabaida interesgarriak ukan nituen, bereziki Katalunian
|
ene
lanen itzultzailearekin; horrekin lotu eta, data aurkitzen ahal izan dut, eta edukiaz aski ongi gogoratzen naiz.
|
|
2022
|
|
|
Amets onak, eta tzarrak, bietarik. Nahi nuen
|
ene
lana ongi egin. Gustatzen zitzaidan jostea eta hori dena, baina ez nekien nola egin pilota, eta gostarik gosta nahi nuen nire lana ongi egin, eta gauaz buruan ari nintzen:
|
|
|
Herria aldizkarian: " Zer gibelondo
|
ene
lanak. Frantsesez aitortuko dut lañoki:
|
|
2023
|
|
|
Baina ene funtsezko xedea, nik plazer hartzea da. Bigarren axola da
|
ene
lana edonorengan irakurgarri izatea: familia, auzo, lagunak eta ofizio edo begi diferenteak.
|
|
|
" Edonorengan
|
ene
lana irakurgarri izatea dut axola"
|
|
|
Pierre Larrouturouk berak esplikatzen dauku nolaz jin den ideia horretara: " 1990eko hamarkadan, ingeniari gaztea nintzenean
|
ene
lana zen enpresen produktibitatea hobetzea. Denbora berean ATD Quart Monde elkarteko kidea izanki, larunbatetan langabezian eta prekarietatean bizi zirenengana nindoan.
|
|
|
Eta Frantzian sortutako hainbat koreografo. Eta hasi nintzen
|
ene
lanak egiten. Xedea zen euskal dantza eta dantza garaikidea uztartzea.
|
|
|
Biziki zaila izan zen, baina ikusten nuen filmean isiltasuna biziki inportantea zela, baita soiltasuna ere; bazirudien basamortu batean ginela, elurrezko basamortu batean. Eta enetako bazen segidan oihartzun bat
|
ene
lanarekin; ze nire lana da, gero eta gehiago, arrunt minimalista; nirea da jestu gutxiko dantza bat. Aldiz, Oskar Alegriaren film laburrean bada narrazio bat; ni ez nintzen hor sartu.
|
|
|
Strozzi duela ez hain aspaldi hil zen, bere krimenengatik sekula ordaindu gabe. Hori izan da
|
ene
laneko frustrazio handienetako bat, azken urteak hura auzitegietara ekarri beharrez iragan baititut.
|
|
|
–Badakit ez duzula ulertzen, baina hori da
|
ene
lana, pasio handia pizten duena. Zuk beti nahiago izan duzu segurtasuna, itsaso barea.
|