|
2005
|
|
|
Emakumeen gaineko mugapen legalak ere leundu egin ziren, SFk hori lortzen lagundu zuelarik. Nolabait, gizarte berriak emakume berri bat sorrarazi zuen; haurtzaindegien agerpenak eta formakuntza orokor hobe batek
|
emakumeen
rola aldatuz joatea eragin zuen.
|
|
2006
|
|
|
(2) Mundu gerren arteko epealdia, non gizartea umeen heziketaz kezkaturik dagoen, emakumeei presioa luzatzenzaien gizonek gerrara joateko libre utzi dituzten lanpostuak berriz ere uzteko, etaatxikimenduaren teoria eta antzekoak sortzen diren; (3) Gaur egungoa, atal honensarreran emandako ezaugarriekin. Esan bezala, hiruren arteko ideia jarraipenadagoela esan behar da, familiari, arlo publiko/ domestikoei eta gizonen eta
|
emakumeen
rolei buruzko zenbait eredu berrindartuz.
|
|
2008
|
|
|
Banekien ez nintzela zurekin okertu, bota dit Barrutiak ironikoki?. Zer iruditzen zaizu
|
emakumeen
rola ba?
|
|
2009
|
|
|
Hala ere, emakume langabetuaren kasuan zenbait berezitasun nabarmendu dira. Batetik,
|
emakumeen
rol tradizionala azpimarratzen da, eta, bestetik, emakumeek bizi dutendiskriminazio egoerari erreferentzia egiten zaio. Azkenik, azalean aurrez aipatutako dimentsioak aberasten dituzten hitzak aurkitzeaz gain, beste zenbait dimentsio azaleratzen dituzten hitzak daude.
|
|
|
Tribuko kide batek biak egiten zituen: lantzean behin
|
emakumeen
rolak egiten zituen, emeen zereginak egitea hautatzen zuen; bestetzuetan, hankarteko zintzilikarioaz espero zena egin ohi zuen. Hura beste kontu bat zen, ez zegoen erraz klasifikatzerik eta, besterik gabe, erraz estigmatizatzerik.
|
|
2010
|
|
|
Gizonezkoak baino administratzaile hobeak dira, eta nekazaritzako praktika iraunkorrak bultzatzen dituzte. Afrikako
|
emakumeen
rola bultzatzeak, batez ere neskena, herrialdea krisiaren aurretik irteten lagunduko luke.
|
|
2013
|
|
|
Kontua da aztertu ditugun hiru eleberriotan Urretabizkaiak ez duela familia tradizionala irudikatzen, egitura horretatik urrundu egiten dela. Eta ez da urruntzen familiatik bakarrik,
|
emakumeen
roletatik eta estereotipoetatik ere aldentzen da. Maria Luz Estebanek honela dio (2011:
|
|
2014
|
|
|
Kulturalki gaurdaino bi lan mota horiek, gizon eta
|
emakumeen
rolekin berezituak izan dira: lana eta genero lotura egin da, lan produktiboan gizonak egin izan duen lana kokatu delarik, eta lan erreproduktiboan emakumeak egin izan duena.
|
|
|
Baina besta hori hainbat gai lantzeko aitzakia izanen da Woolfentzat: maitasuna, homosexualitatea eta giza harremanak, gizarte egitura eta
|
emakumeen
rola, eromena eta hura artatzeko moduak, Lehen Mundu Gerra, kolonialismoa eta migrazioak. Itzulpenari buruzko xehetasunak ere eman zituen itzultzaileak.
|
|
|
Eleberria 1925 urtean argitaratu zen, eta modernismoaren obra garrantzitsuenetako bat da. Hiru testuen baturak argi erakusten du Clarissa Dalloway eta Etxeko Aingerua
|
emakumeen
rolaren irudi bera direla. Lana borobiltzeko, Eider Salaberriak azala egin du.
|
|
|
Eremu pribatuak sexualki polarizatutajarraitzen du, sexu rolek eta bereziki ugalketa rolek modu bitarrean ezberdindutajarraitzen duten heinean. Beauvoirrek eta Firestonek teknologia berriak gutiziatzendituzte, zeintzuek balioko baitute ugalkortasuna erregulatzeko eta emakumeenbiologia bereziak
|
emakumeen
rol sozial, ekonomiko, kultural eta sexualetan dueneragina ezabatzeko. Jarrera horrek anbiguoki eta paradoxikoki lotuta jarraitzen duzenbait feministak hain sutsuki aldarrikatzen dituzten (eta beste batzuek, adibidez, Rowlandek, hain sutsuki kritikatzen dituzten) in vitro ernaltze programekin; izanere jarrera horrek derrigorrezko ugalkortasuna hartzen du emakumetasunaren (gukezagutzen dugun moduan) ezaugarri nagusi edo definitzaile gisa, baina, aldi bereangorputz emeak desegokitzat jotzen ditu, alegia, (kasu honetan kirurgikoki) osatuakedo ordezkatuak izan behar diren gorputzat.
|
|
|
Beste hitz batzuekin esateko, zapalkuntza patriarkalak bere burua justifikatzendu, gutxienez hein batean, emakumeak beraien gorputzarekin lotuz gizonak bainoaskoz modu estuagoan, eta identifikazio horren bitartez,
|
emakumeen
rol sozialaketa ekonomikoak mugatuz termino (sasi) biologikoetara. Esentzialismoan,
|
|
|
sexu erasoa, desplazamendu behartua, tortura, derrigorrezko erreklutamendua eta, are, hilketa. Afrika Afrikan,
|
emakumeen
rola ukaezina da aldaketaren eta garapenaren eragile gisa. Ia bizitzako arlo guztietan zailtasunak dituzten arren, egunero baino gogo gehiagorekin borrokatzen dira egoera horiek gainditzeko.
|
|
2015
|
|
|
mutilen batek gai horrekin abestu balu, zeinen paperetik jardungo zukeen? Oro har bertsolariak bere generotik jarduten duela esan arren, ez da beti horrela, eta aipagarria da bi mutilek
|
emakumeen
rola hartzea prostituten paperetik aritzerakoan, gaiak horrela zehaztu ez arren. Hori aurrerago sakonduko dugu.
|
|
|
Gatazkak
|
emakumeen
rol tradizionala gainazpikatzeko aukera irekitzen du. Sarekada handiak daudenean eta gazte asko atxilotuak direnean, espazio publikotik hainbat gorputz desagertzen dira, eta gorputz edo bizitza berriek euren lekua bete behar dute, borrokak aurrera jarraitu behar duelako.
|
|
2019
|
|
|
La revolución de las mujeres en el norte de Siria hitzaldia izango da iluntzean. Rojava eskualde autonomoa da, iraultza feministaren buru; bertako
|
emakumeen
rola aztertuko dute hitzaldian. Dokumental baten emanaldia izango da ondoren:
|
|
2020
|
|
|
Mirrenen esanetan,
|
emakumeen
rolak ere «aberatsagoak» dira egun: «Aurrerapausoak sekulakoak izan dira azken hamar urteetan.
|
|
|
Horrela, pixkanaka pixkanaka, pertsonaia guztiek bizitako esperientziak, ezberdinak izanagatik, generoak zeharkatzen dituela jabetzen gara: espazioen erabilera pribatu eta publikoan, gizon
|
emakumeen
roletan, pertsonaien jarreretan, bakoitzaren ofizioetan, etab. Azken batean, emakumezkoen ahotsetatik sortutako diskurtso hauetan genero arrakala handia nabaritzen da, baina pertsonaiek nobelaren amaieran beren bizitzaren agentzia hartzen dute, eta ibilbide horretan ahalduntze prozesu bat bizi izan dutela erakusten dute. Horren erakusgarri da, esaterako, Peneloperen birmitifikaziotzat har daitezkeen pertsonaiak izatea, edota zenbait gogoetaren ondoren agertzen duten jarrera aldaketa.
|
|
2022
|
|
|
Familia baten istorioa kontatzen du, seme baten gaixotasunak markatuta. Garrantzitsua da
|
emakumeen
rola, eta haiek eusten diote familiari. Fernando Bernues zuzendariaren esanetan, tonu ironikoa erabiltzen dute lanean, umorea baliatuta.
|
|
|
Ez da bakarrik haien kontakizuna, baizik eta ikustea haien lanak zein ondorio izan dituen. Pilarrek eta Martak sekulako lana eta borroka egin zuten
|
emakumeen
rola duintzeko lan munduan, eta ikusten dute gaur egungo gizartean klase kontzientzia hori aunitz galdu dela, eta borrokarako grina gutxi sumatzen dute.
|
|
|
Behin autoa hartuta, Zaraia nahiz Elgea mendilerroak inguratu genituen Arabako Lautadara ailegatu arte, Gazeo eta Alaizako elizak ikusteko asmoz. Pintura eder askoak dituzte, merezi dute bisita, eta hango gidariari esker ikasketa ederrak eskuratu genituen; tartean, nobleziako
|
emakumeen
rolari eta Arrasateko Elexalde pintura tailerrari buruzkoak. Bisita bukaeran, han ginenoi arte adituak egin zigun erregu, enfasi handiz, hori bai, gertuko altxorrez gozatzeko.
|
|
|
Eta orokortasun horretatik gurean lur hartu, garatu eta mamituta, euskal ari lotutako auzi zehatzei heltzeko lanabes egokiak eman dizkigu: esaterako, ulertzeko zein den
|
emakumeen
rola gatazkan; edota arakatzeko patriarkatuaren botere mekanismoek nola operatzen duten bertsolaritzan edota euskal literatur sisteman. Iruditeria oso bat deseraikitzeko lanabesak eman dizkigu, funtsean.
|
|
2023
|
|
|
Ez da argudio bakar batekin ere sostengatzen emakumeek pairatzen duten bazterketa». Izan ere, haren hitzetan, andreak onartzen ez dituzten desfileetan, «ikusiak eta aitortuak ez izatea» da
|
emakumeen
rola: «ikusle pasiboak» izatea.
|
|
|
Proiektu ibiltari hark Warner Brothers ekoiztetxea atzean izatea da ikusten duten arazoetako bat, nahiz eta beste zenbait ere zerrendatzen dituzten: benetako arazoei ez ikusia egin eta irudien atzean ezkutatzea, etekin ekonomikoa lortu nahi izatea dirua jendeari laguntzeko erabili beharrean, debaldekoa den energia bat instrumentalizatzen saiatzea,
|
emakumeen
rol sexistak erreproduzitzea, 154 aukeraturentzat Woodstock elitista bat eraikitzea, eta abar. Hori guztia era kaotikoan gauzatzen da, bateko eta besteko iritzi eta akusazioak entzuten ditugun bitartean.
|