|
2016
|
|
|
Etxean egiten ziren gaubeilak garai hartan, eta obligaziotzat jotzen zen familia bakoitzak norbait bidaltzea hildakoaren etxera, gaueko orduetan haren senideei atsekabean laguntzeko. Egia esan,
|
emakumeei
zegokien atsekabean laguntzea: orduak eta orduak ematen zituzten hilkutxaren inguruan, aurpegia triste, arrosarioak bata bestearen atzetik errezatuz.
|
|
|
Esklabo jabeek komenientzian baliatzen zituzten emakume esklaboak: baldin eta probetxugarria bazen emakume esklaboak esplotatzea gizonak balira bezala, bada, orduan, baiki, generorik ez balute bezala tratatzen zituzten; bestalde, soilik
|
emakumeei
zegokien gisan esplotatu, zigortu eta zapaldu bazitzaketen, bada, orduan, emakumearen rolean giltzapetzen zituzten.
|
|
2017
|
|
|
Ez dakigu argi eta garbi zergatik hartu zuten erabaki hura. Baina merezi luke azterketa sakonago bat, kontuan hartuta zeinen funtzio erabakigarria bete zuten gremioek, trantsizioan?,
|
emakumeei
dagokienez. Dakiguna da gremioek kanpainak egin zituztela zenbait herrialdetan emakumeak soldatapeko lanetatik botatzeko, eta ez daukagu sorginen jazarpenari aurre egin ziotela erakusten digun ezer.
|
|
|
indarkeria izan zen metatze primitiborako prozesuaren eragile nagusia, botere ekonomiko garrantzitsuena; 10 izan ere, kapitalismoaren garapena zela medio, Europako klase agintaria nahitaez jauzi izugarria eman beharrean zen beretzat bildutako aberastasunean eta haren agindupeko langileen kopuruan. Hau da, lan indar izugarria pilatzea izan zen metatze primitiboaren oinarria?, lan hila?, lapurtutako ondasunei zegokienez, eta, lan bizia?, esplotaziorako prest zeuden gizon
|
emakumeei
zegokienez?, historian inoizko eskala handienean egin baitzen metatze hori.
|
|
|
Haiekin jolas lizunak egiten omen zituzten, hala nola elkarrekin etzan eta jainko nahiz jainkosa bihurtzen ziren (akelarreen moduko) ospakizunetan. Nonbait,?
|
emakumeei
zegokien euria bidali eta eskatzen zutenei aberastasuna ematea? (de Leon 1985, Vol.
|
|
|
Ez sexuaren araberako lan banaketa eta ez sexu hierarkiak ez ziren nabarmenak garai hartan. Afrikar gizonek ez zuten erabakimenik beren kide eta senitarteko emakumeen patuan;
|
emakumeei
zegokienez, begiramen berezi orotatik urrun, sailetan gizonek bezala lan egingo zutela espero zen, batez ere azukre eta tabako eskaria handia zenean; eta gizonek jasaten zituzten zigor gordin berak jasaten zituzten, baita haurdun zeudenean ere (Bush 1990: 42? 44).
|
|
|
Dirudunak ez diren emakumeek zer lan klase egiten dituzten, zer soldata ziztrinen truke saltzen duten beren denbora, ordea, ez zaio inori interesatzen. Behartsu jaiotako
|
emakumeei
dagokien patua da, arazorik gabe ohitzen gara horretara. Inongo legek ez du debekatzen berrogei urterekin kalean lo egitea.
|
|
2018
|
|
|
Ezkontza barruko menderakuntzak esanahi politikoa duela ukatzen denean, egiaz zera esaten da: ez dagoela gogoetatu beharrik ea loturarik dagoen ezkontza kontratuaren eta
|
emakumeei
dagozkien beste kontratu batzuen artean.
|
|
2019
|
|
|
Gutxiagotasun konplexua duten guztientzat, badago ukendu mirarizko bat: inor ez da harroagoa, oldarkorragoa edo erdeinutsuagoa
|
emakumeei
dagokienez, nola baita bere gizontasunaz segurtasunik ez duen gizasemea. Beren parekoen beldurrik sentitzen ez duten gizonek errazago onartzen dute emakumea pareko gisa; dena dela, halako gizonek ere gogoko dute Emakumearen mitoa, Bestearena, arrazoi askorengatik; ezin gaitzetsiko zaie, noski, gogo onez ez sakrifikatzea horretatik ateratzen dituzten onura guztiak:
|
|
|
haiek bermatzen dizkiete soroak eta uztak klaneko kideei, eta, alderantziz, amen bitartez dira klaneko kideak lursail batera edo bestera destinatuak. Hala, esan daiteke lurra
|
emakumeei
dagokiela mistikoki: emakumeek erlijio eta lege boterea dute lur landuaren eta haren fruituen gainean.
|
|
|
josten dute giza destinoa, baina, orobat, haiek mozten dituzte hariak. Herri errepresentaziorik gehienetan, Herio emakumea da, eta
|
emakumeei
dagokie hilengatik negar egitea, emakumeen obra baita heriotza.
|
|
|
Estatu Jeneralen kaieretan ez dago emakumeen aldarrikapen kopuru ñimiño bat baizik; hauxe besterik ez: . Gizonek ez ditzatela har
|
emakumeei
dagozkien ofizioak?. Eta emakumeak gizonekin batera ibili ziren manifestazioetan, matxinadetan; emakumeak joan ziren Versaillesera, okinaren, okintsaren eta okin mutilen?
|
|
|
Gainera, arrakasta lortzeko obsesioak ez dio uzten bere burua atzentzen egiazko amodio batean. Gainerako
|
emakumeei
dagokienez, hetairak sentsualki maite ditu frankotan; beren nagusitasuna inposatzen dioten gizonen etsai denez, aldi berean plazerezko atsedena eta mendekua aurkituko ditu emakume baten besoetan, hala nola Nanak bere Satin maitearen ondoan. Bere askatasuna positiboki erabiltzeko asmoz munduan rol aktiboa izan nahi duen gisa berean, atsegin zaio beste izaki batzuen jabe izatea ere:
|
|
|
Gertrude Steinek, adiskideak hartzen zituenean, gizonei bakarrik egiten zien jaramon, eta Alice Toklasen esku uzten zuen emakumeez arduratzea. Nolanahi ere, oso maskulinoa den lesbianak jarrera anbibalentea izango du
|
emakumeei
dagokienez: mespretxua die, baina gutxiagotasun konplexua du haien ondoan, emakume gisa eta gizon gisa; beldur da ez ote duten pentsatuko porrot eginiko emakume bat dela, bukatu gabeko gizon bat, eta horrek nagusitasun harroputz batez jokarazten dio, edo oldarkortasun sadiko bat erakutsarazten emakumeen aurrean, Stekelek aipaturiko trabestituak bezala.
|
|
|
Legeak ez zuen ezer esan 1874ra arte; orduan ere, Inperioan eginiko kanpainak gorabehera, bi xedapen baino ez zituzten egin emakumeei buruz: batek gauez lan egitea debekatu zien neska adingabeei, eta eskatzen zuen igandeetan eta jaiegunetan atseden hartzen uzteko; lanaldia hamabi ordura mugatu zien; hogeita bat urtetik gorako
|
emakumeei
zegokienez, meategietako eta harrobietako lurpeko lanetan aritzeko debekua baino ez zuen ezartzen. Emakumeen lanari buruzko lehenbiziko araudia 1892ko azaroaren 2koa da; gauez lan egitea debekatu, eta fabrikako lanaldia mugatu zuen, baina bidea zabalik utzi zien iruzur mota guztiei.
|
|
|
Hori begi bistakoa da emakumeek beren burua ondoena berretsi duten alorrean, hau da, kulturan. Letrei eta arteei estu loturik egon da haien patua; germaniarren garaietarako,
|
emakumeei
zegozkien jadanik profeta eta apaiz eginkizunak; emakumeak mundutik aparte zeudenez, gizonek haiengana jotzen zuten saiatzen zirenean kulturaren bitartez beren unibertsoaren mugak gainditzen eta besterik den horretara iristen. Mistizismo kortesanoak, jakin min humanistak, Italiako Errenazimentuan garaturiko ederzaletasuna, XVII. mendeko preziosismoak, XVIII.eko ideal aurrerakoiak feminitatea goretsi zuten zeinek bere erara.
|
|
2021
|
|
|
Erdiak izango dira emakumeak hogei horien artean. Hain egon naiz oker beti
|
emakumeei
dagokienez. Christinerena gertatu ondoren ere ez nuen ikasi.
|
|
|
Pixkanaka,
|
emakumeei
dagokienez Nietzsche zein oker ibili zen berretsi zidan Evitak, Christinek zabaldutako arrakala berriz itxi ez den amildegi bihurtuz. Ez diet, ba, buelta gutxi eman emakume eta gizonen arteko aldeei buruz esaten zizkigunei.
|
|
2022
|
|
|
Ia leku guztietan, generoaren historikotasuna
|
emakumeei
zegokien auzitzat erregistratu zen hasieran: XIX. mendearen amaierako" emakumearen auzia", XX. mendeko" emakumeen kontuak".
|
|
|
Horien artean dago" David" ikaslearen kasua, zeinaren xelebrekeriaren haritik tiraka heldu baitzen Laing azaleratzera bizitza bat, elkarren kontrako ziren rol lazgarriak elkarri itsatsiz eratutakoa. Rol izugarri horietan boteretsuenak
|
emakumeei
zegozkien, eta horien eragin emozionalaren jatorrian amaren heriotzak ezarritako familia dinamika zegoen. Daviden" eskizofrenia" genero kontraesan eramangaitzekin borroka egitearen ondorio zen.
|