|
2003
|
|
|
Ez nintzen parrandazalea. Mahaiaren bueltan nituen gehienek, ordea, gauez bizi eta
|
egunez
lo egitea zuten plazer. Gautxoriak ziren, gauaren fereka atsegin zitzaien.
|
|
2004
|
|
|
Gaien artean, inkomunikazio arazoak daude: bikoteak utzi duen mutilaren amorrua, nola seme alabek zapuztu dezaketen bakardadean bizi den emakume edadetuaren maitemina, guraso kaskarin baten ezustekoa semeak andregaia aurkezten dionean, hamabi urteko mutiko baten itxaropenen deuseztapena, batak besteari gauzak garbi esatera ez ausartzeagatik senar emazte batzuren arteko desengainua, gauero lanera doan eta
|
egunez
lo egiten duen senarrak bere emaztearekiko daukan kezka, senarra beste emakume batekin bere ohean aurkitu duen emakumearen erabakia, munduko emakumerik zoriontsuena izateko gazte batek egin behar duena, bakardadeak beste bakardade baten bila eramaten duen gizasemearena, senarrak utzi ondoren lagun baten babesa bilatzen duenaren desilusioa...
|
|
|
Nekea, buruko mina eta
|
egunez
lo geratzea. Sintoma horiek guztiek, zurrunga bortitz eta aldizkakotasunez egiteaz eta aho barrunbean kilo gehiago edukitzeaz gain, loaren apnea motako pazientearen profila eskaintzen dute, milioi bat espainiarrek baino gehiagok pairatzen duten patologia.
|
|
2005
|
|
|
Lehenago, Rayuela liburuarekin, identifikazioa sentitu nuen pertsonaiekin: 1983 edo 1984 inguruan izan zen,
|
egunez
lo egin eta gauez marrazten nuen garaian.
|
|
2007
|
|
|
Apnea duten gaixoek
|
egunez
lo har ez dezaten, eta beste gaixotasun kroniko batzuk sortzen duten nekea gainditzeko, TNF alfa proteina blokeatzen duten botikak ematen dira batzuetan. Orain, ordea, badakite proteinak immunologia sisteman eragina duela, eta baita erritmo zirkadianoan ere, nonbait.
|
|
|
Pertsonak zoratzen, burua galtzen hasten direnean ere, gauza batean igartzen omen zaie gehien: pertsona zoroak hasten omen dira
|
egunez
lo egiten eta gauez paseatzen, elizan dantza egiten eta dantzatokian errezatzen, zopa sardexkarekin eta xerra koilararekin jaten. Gauza horien erruz zoratzen omen dira pertsonak.
|
|
|
Izan ere, kalkulatzen da zirkulazio istripuen %25 arte patologia horrek eragiten dituela. Gaur egun, gaixotasun horren kasu asko
|
egunez
lo krisiak eragiten ditu, eta zaurituaren bikotekideari esker aurkitzen dira. “Kontsultara iristen diren loaldiko apnea duten paziente gehienak bikotekidearen eskutik etortzen dira, gehienetan emakumearena; senarraren zurrungak gogaikarri izateaz gain, ohar horrek ez du arnasarik hartzen gauez”, azaldu du Nicolás González Mangado doktoreak, loaren nahasteetan aditua eta Pneumologiako eta Kirurgia Torazikoko Espainiako Elkarteko kidea denak (SEPAR).
|
|
2008
|
|
|
«Horregatik saiatzen naiz orain gaupasarik ez egiten, eta lauetan edo bostetan etxera erretiratzen, hurrengo goizean ez dudalako lo egiten. Ez bazaude ohituta,
|
egunez
lo egitea zaila da. Gainera, ez da osasuntsua.
|
|
2009
|
|
|
Bakarrik etorri da azkenean. Sabinek telefonoz esan zidan zuela neska herriraino lagundu, gaueko txanda zuela eta
|
egunez
lo egin behar zuela... Egizu lo, esan nion.
|
|
2010
|
|
|
Azaroak 4:
|
egunez
lo nago, gauez, berriz, esna. Eguna raperoek lepo inguruan daramaten urrezko kate astuna bezala luzatzen da.
|
|
|
arina edo arina bada eta bizi kalitatearen narriadura txikia badu; ertaina bada, suminkortasuna, antsietatea edo nekea eragiten du; edo formarik larriena bada, sintomak intentsitate handiagoz jasaten direnean. Kasu askotan, nahikoa da aztertzea zer jokabidek eragin dezaketen
|
egunez
lo egiteko eragozpenak, hala nola, elikadura, urduritasuna, estresa edo urduritasuna, erruduntasun sentimenduak edo beldur errealak. Atseden hobea hartzeko gomendioak Aholku asko ematen dira insomnioa nork bere kabuz konpontzeko, botikak hartu beharrik gabe.
|
|
2011
|
|
|
Gero, familia hark auzotik alde egin zuenean, familia haren etxetxora Braserotarrak etorri ziren. Semeetako batek gauez egiten zuen lan eta
|
egunez
lo. Beti iruditu zitzaigun zerbait arraroa.
|
|
2012
|
|
|
Haren ankerkeria ezaguna zen. Al Haythamek entzuna zuen behin zakur guztiak akabatzeko agindu zuela, zaunkek enbarazu egiten ziotelako; biztanleak
|
egunez
lo egin eta gauez lan egitera behartu izan zituela; emakumeei kalera ateratzea galarazi ziela, eta zapatariei emakumeentzako zapatak egitea; palazioko esklaboei eskuak mozten zizkiela; eta arrazoi handirik gabe bisirrak, medikuak, edo bestelako funtzionarioak erailtzen zituela, askotan, bere eskuekin. Kalifaren erreakzioaren beldur, ero itxurak egitea izan zen aurkitu zuen irtenbidea.
|
|
|
Behar diren orduak betetzen ez direnean, txikienek neke zantzuak izan ditzakete, edo, are gehiago, eskolako portaerari eta errendimenduari eragiten dieten arazo arinagoak. Nola lortu haurrak siesta lo egitea Haur batek lehenengo haurtzaroan lo egin dezan, errutina bati jarraitu behar zaio, bai gauez oheratzean, bai
|
egunez
lo egitean. Lo seinaleak hautematen direnean (geldi egotea edo begiak igurztea), ohera eraman behar da, lotara joateaz kontziente izan dadin eta bere kabuz lo egin dezan.
|
|
|
Ordua etorri zenean bi barrikoten inguruan belaunikatu ziren fraile guziak, barrikota bat ezarri zuten bazterrean, bestea benedikatu zuten eta bat besteari behaka, usain, milik eta jasta dena edan zuten has eta!.. Hiruzpalau
|
egunez
lo egon omen ziren, kristau batek ez zituen iratzararazi ahal ukan. Geroxago, Sainteseko apezpikuaren barkamendua ardiestea gatik bigarren barrikota berari eskaini omen zuten.
|
|
2013
|
|
|
Horregatik, oso gomendagarriak dira udarako ere, eguzki izpiek egunez eta gau freskoez gozatzeko aukera izan ez dezaten. Jatorrizko blackout ak argia erabat blokeatzen duten kortinatuak dakartza; esate baterako, bideoak proiektatu behar diren bilera geletan erabiltzen direnak, edo leihate handiko hoteletako geletan,
|
egunez
lo egin ahal izateko. Denborak aurrera egin ahala, ordea, izen hori erabili zen, ez baitziren opakoak.
|
|
|
Katuek beren bizi ohituren eta egiten duten jarduera fisikoaren arabera egiten dute lo. Beraz, aspertzen diren felinoek
|
egunez
lo gehiago egiten dute, baina horrek ez du esan nahi beste animalia batzuek baino dormioi gehiago, hala nola zakurrek. 6 Katua, garbiketa izugarri gustatzen zaion animalia Katuak garbitzearen ospea errealitateari zor zaio: felinoei gustatu egiten zaie gorputza eta ingurua garbi edukitzea. Horregatik, katuak denbora ematen du bere ilea zikinkeriarik gabe mantentzeko lamatzen eta askaltzen.
|
|
2014
|
|
|
AGNHa duten haurrek
|
egunez
lo hartzeko joera handiagoa dute normalek baino. Bazkalaurretik lo hartzeko joera handiagoa dute AGNHa duten haurrek.
|
|
|
Loaren nahasteak ere oso sarritan gertatzen zaizkio, erritmo zirkadianoen aldaketengatik. Sarritan egunez lozorroan egoten da sendagaiengatik, eta lo kuluxkak egiteko prest;
|
egunez
lo egiten badu, nekatu gabe oheratzen da; gauez esnatu, eta irteteko prestatzen da. Horregatik, egunez jarduera fisikoak eginarazi behar zaizkio, eta, ahal izanez gero, lo kuluxkarik ez du egin behar.
|
|
|
Estrategia horren desabantaila hau da: egun batzuetan
|
egunez
lo kuluxkak egin dituela. Argi distiratsua erabiliz ere berregituratu liteke erritmo zirkadianoa:
|
|
|
Gauez lan egitea,
|
egunez
lo egitea, ordutegi desberdina duten beste herrialde batzuetara bidaiatzea, ordu gutxitan esnatzen den haur bat izatea… Bizitza eta lan baldintzek pertsona askoren erritmo biologikoari eragiten diote prozesu oinarrizkoenetarako (lo egiteko, jateko edo elikagaiak digeritzeko) denbora naturalak nola aldatzen diren ikusten dute. Erritmo biologikoaren aldaketa erritmo zirkadianoa gero eta ohikoagoa da.
|
|
2015
|
|
|
Baina hala eta guztiz ere, ez nuen bakerik: nire amak ez zidan
|
egunez
lo egiten uzten, ez zuelako nahi, xelebre, bihur nendin.
|
|
|
Gau osoa esna pasatzen du, eta
|
egunez
lo egiten du, gehiegi makilatzen da eta beste piztiekin dabil.
|
|
2016
|
|
|
Hamar
|
egunez
lo egon ondoren, auzoak jiten zitzaizkion berri eske. Behatu bai, baina beren ihardespena" beti" izaten zen:
|
|
|
bueno, harira?
|
egunez
lo egoten dira. Gaueko iluntasunean asetzen du bere gose deboratzailea?
|
|
|
Jaioberriek
|
egunez
lo egin eta gauez negar egitearen arazoa da ohikoenetako bat bizitzako lehen asteetan, baina hori zuzentzeko neurriak har daitezke
|
|
|
Kontuz ibili behar da «gehiegikeriekin»:
|
egunez
lo egiten ez uztea ere ez da irtenbidea. Haurtxoek asko lo egiten dute, eta batzuek 20 ordu ere egin ditzakete egunean.
|
|
|
Hobe
|
egunez
lo egitea eta gauez bidaiatzea.
|
|
2019
|
|
|
Jendeak esaten digu nekagarria izango dela, eta tira, egia da ordutegiak ere aldatu egiten direla, batzuetan
|
egunez
lo eta gauez gidatu duzula... Edozein momentutan hor egotea egokituko zaizu.
|
|
2020
|
|
|
Andonik esaten zuen egunez noiznahi egiten zuela lo. Horrek beharbada,
|
egunez
lo egiteko aukerak, erraztasun gehiago emango zion martxa hori aguantatzeko, baina egiten genituen ibilerak ez ziren parte onekoak izaten.
|
|
|
Zenbat portada egunkarietan? Zenbat denbora eskainiko liokete kazetariek munduan beste inon egiten ez den, milaka eta milaka lagun biltzen dituen, hamar
|
egunez
lo egiten ez duen, eta sekulako dirutza lortzen duen festa erraldoi bati?
|
|
|
Erabat asaldatuta bizi zen Capria, burua gero eta nahasiago:
|
egunez
lo egiten zuen, eta gauak eldarnio batean pasatzen zituen, lorik egin gabe, bere lurretan igelak akabatzen.
|
|
2022
|
|
|
Eta Ezterenzubin bazen Xurienia, Ezterengibel auzoan. Eta han bazen deabruaz poseditua gizon bat, eta gizon hura lokartu zen eta zortzi
|
egunez
lo, hila bezala. Eta iratzarri zelarik galdetu zakoten etxekoek:
|
|
2023
|
|
|
Urteak bete ahala, lo hartzea gehiago kostatzen da; horri loaldiaren kalitatea gehitzen zaio, gero eta txikiagoa baita, eta gaueko etenaldiak ere bai, bai maskuriak gau osoan irauten ez duelako, bai kezkek, ondoezak edo bestelako arazoek eragozten dutelako. Izan ere, lo hartzea gehiago kostatzen da, loa ez da hain sakona, eta, oro har,
|
egunez
lo gehiago egiten da hainbat unetan. Zenbat orduz lo egin behar du pertsona heldu batek osasuntsu eta errendimendu betean egoteko?
|
|
|
Sedentarismoa. Ariketa fisikorik egiten ez dutenez, ez dira gauean nekatuta sentitzen, eta
|
egunez
lo gehiago egiten dute, batez ere telebistaren aurrean, sofan eta abarretan. Botikak.
|
|
|
Etxetik hurbil, txabola kalamastra batean, hainbat saguzar bizi ziren; behin batez, aitak hara eraman zituen, lo zeudela ikusteko, eta esan zien ez zutela zertan beldur izan, eltxoak jaten zituztela eta neskatilei ez zietela batere kalterik egiten. Haiek bai zorionekoak,
|
egunez
lo! Saguzarrei deika dabilkie, logalea ekar diezaioten.
|