|
2005
|
|
|
Jangai horiek gure dietan behar den proportzioan sartzen baditugu(
|
egunean
bost fruta eta barazki) ia litro bat ur irentsiko dugu eta, gainera, organismoak elikagaietako nutrienteak karbohidratoak, proteinak eta gantzak metabolizatzen (erabiltzen) dituenean 200 edo 300 mililitro ur sortzen ditu.
|
|
2007
|
|
|
Herrialde batzuetako elikadura jarraibideetan islatzen da hori. Ameriketako Estatu Batuetan, adibidez,
|
egunean
bost fruta eta barazki errazio gomendatzen dira, eta orain bederatzi. Saski oso garestia Hazkunde hori egokia izango litzateke biztanle gehienentzat poltsikoetan gehiegizko karga izango ez balu, orain gertatzen ari den bezala.
|
|
2009
|
|
|
Horrelako topaketek saio teoriko praktikoak izan nahi dute, kontsumitzaileei aholku erraz eta ulerterrazen bidez bizimodu osasungarria izaten laguntzeko. Martinezek adierazi zuenez, bizimodu osasungarria izateko dieta orekatua egin behar da, baldintza pertsonalen arabera (adina, sexua, jarduera fisikoa, haurdunaldia, etab.) beharrezkoak diren energia eta elikagaiak hartzeko. eta, horrez gain, garrantzitsua da
|
egunean
bost fruta eta barazki anoa hartzea. Horri dagokionez, gogorarazi zuen landareek ematen dituzten konposatu nutrizionalen eta ez nutrizionalen kopuru handia “osasuna mantentzeko eta zenbait gaixotasun prebenitzeko aliatu bikainak” direla.
|
|
2010
|
|
|
400.000 gizon eta emakumeren datu dietetikoen azterketak erakusten du lotura estua dagoela fruta eta barazki asko kontsumitzearen eta gaixotasuna garatzeko arrisku orokor txikiagoaren artean. 1990ean, Munduko Osasun Elkarteak
|
egunean
bost fruta eta landare anoa jatea gomendatu zuen, minbizia eta bestelako gaixotasunak prebenitzeko. Hala ere, ikerketa asko egin dira ordutik, eta ezin izan dute baieztatu behin betiko elkartzea fruta eta barazkien kontsumoaren eta minbizi arriskuaren artean.
|
|
|
Kontsumoa zergatik hazi den ere aipatu zuen, hala nola janariaren “prestasun arazoak”, “gero eta denbora gutxiago baitago janaria prestatzeko”. Hala ere, fundazio horren ordezkariak adierazi zuen gero eta prestakin gehiago daudela eskuragarri “elikagaien piramidea betetzeko eta, are gehiago,
|
egunean
bost fruta eta barazki kontsumitzeko”, eta askok “jatetxearen kalitatea” dutela eta, horiekin, dieta mediterranearra egin daitekeela. Varelak esan zuen kontsumitzaileek “komenigarritasuna, plazera, osasuna eta segurtasuna” bilatzen dutela elikagaietan.
|
|
|
Minbizia prebenitzeko gomendiorik ohikoenetako bat
|
egunean
bost fruta eta barazki jatea da. Europako 10 herrialdetako ikertzaileek egindako azterlan baten arabera, biriketako minbizian, kantitateaz gain, kontsumo aniztasuna da nagusi, arriskua %23raino murriztu baitezake.
|
|
2011
|
|
|
Are gehiago, hala izan behar du, osasuntsutzat har dadin. Osasunaren Mundu Erakundeak
|
egunean
bost fruta eta barazki gordinen errazio kontsumitzea gomendatzen du, nutrizio oreka lortzeko, baina ez osasun neurri batzuk hartu gabe.
|
|
|
Nutrizioa eta Osasuna programaren arabera, haurren ia %67k digestio arazoak izaten dituzte, eta %25ek idorreria. Azaldu dutenez, arazo hori haurtzaroan gainditzeko eta helduaroan garatu ez dadin, elikadura orekatua izan behar da, zereal integralak, lekaleak eta
|
egunean
bost fruta eta barazki anoa erabiliz. Gogoan dute, halaber, ura behar bezala hartuz gero, hesteetako igarotzeak behar bezala funtzionatzen duela.
|
|
|
“Ikusi dugu arrisku handiko genotipo baten eragina leundu egin daitekeela fruta eta barazki ugariko dieta bat kontsumitzeagatik”, dio Sonia Anand ek, McMaster Unibertsitateko medikuntza eta epidemiologiako irakasle eta ikerketaren ikertzaile nagusietako batek. “Horregatik, gure emaitzen arabera,
|
egunean
bost fruta edo landare zati baino gehiago jan behar dira, osasun ona sustatzeko”, adierazi du. “Gure ikerketak iradokitzen du geneen eta dietaren artean interakzio handia egon daitekeela gaixotasun kardiobaskularrean”, dio Ron Do doktoreak.
|
|
2016
|
|
|
Azken urteotan egindako elikagaien kontsumoari buruzko ikerketek agerian uzten dute fruta eta berdura gutxiago hartzen direla gizarte industrializatuetan, eta gero eta gaixotasun ohikoagoak (obesitatea, dislipemia, hipertentsioa edo minbizia) areagotu egiten direla. Hori dela eta, gaur egun, fruta eta barazkien kontsumoa sustatzeko politikak egiten ari dira, egunean 5 aldiz, gutxienez,
|
egunean
bost fruta eta barazki gehiago kontsumitzea sustatzen duen programa. Frutekin orekatutako gosariak Gosari osasuntsu eta orekatu batek elikagai feekuturen bat (ogia, ogi txigortua, zerealak…), esneki bat (esnea, jogurta edo gazta) eta fruta errazio bat izan behar lituzke.
|
|
2021
|
|
|
Adibidez: “Datozen hilabeteetan,
|
egunean
bost fruta eta barazki zati jan behar dituzu”. Hori izango da haur eta familia osoarentzako helburua, hobekuntzari batera aurre egitea baita onena.
|
|
|
“ikusi dugunez, urtebeteren buruan, haurrek zertxobait handitu dute fruta kontsumoa. Ezin dugu lortu
|
egunean
bost fruta eta barazki errazio betetzea; egunean gutxienez pieza bat hartzea nahi dugu. Hau iraupen lasterketa bat da”.
|
|
|
Koherentziarik gabeko mezuak Kritikoenentzat, hipokrisia industria. Bereziki, dieta orekatua egiteko beharra gogoratzen dutenean,
|
egunean
bost fruta eta barazki pieza jan eta jarduera fisikoa egin azukre asko duten gaileta kaxetan edo zizka mizketan, adibidez. “Egia da kirola egiteak ez duela orekatzen dieta desordenatua, baina ezin da dena debekatu edo dena une batean aldatu.
|
|
2022
|
|
|
Eta, bestalde, galdera bat bota nahi nuke: gaur egun, nork dauka modurik osasunaren aginduak betetzeko, hau da,
|
egunean
bost fruta eta berdura jan, lauzpabost jatordu egin, ariketa fisikoa ordubetez, zortzi ordu lo egin, antsietaterik gabe, lana eta egonkortasun ekonomikoa ziurtatuta izanda hori guztia egin ahal izateko. Osasunaren moralak langile klasea zigortzen du.
|
|
|
Kontsultan, obesitate arazoak dituzten pertsonei azaltzen diet gehiegizko pisuan genetika %30 dela eta gainerakoak ohiturekin zerikusia duela. Ez dago ezer morbilitate eta heriotza tasa kardiobaskularra murrizteko
|
egunean
bost fruta pieza jatea baino. Horrela da garrantzitsua fruta.
|
|
|
Fruitu gorriak onak dira, baina ez dira magikoak ez ezinbestekoak; horregatik, ez da egunero jatea gomendatzen. Nutrizionistek gomendatzen dute ez obsesionatzea elikagai jakin batekin eta era guztietako frutak jatea,
|
egunean
bost fruta eta barazki pieza lortu arte, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) gomendatzen duen bezala. Bestalde, polifenolei buruzko azterlanak etorkizun handikoak dira eta dieta osasuntsuan sartu behar direla adierazten digute, baina oraingoz ez da frogatu gaixotasunik tratatzeko aukera terapeutikoa direnik.
|