|
2005
|
|
|
Oroitzapen horiek gau akuilu, San Martin
|
eguna
zabaldu –larunbata–, goizean goiz jaiki, eta Selakuara.
|
|
2006
|
|
|
Elosun, Francoren soldaduak zeuden, konpainiaren bat edo. Egun batean, goizaldean,
|
eguna
zabaldu orduan edo lehenago, tiroketa. Elosuko abadeak ihes egin zuen Nafarrate aldera.
|
|
|
eta hala ere
|
eguna
zabalduko du
|
|
|
|
eguna
zabalduko du eguna zabalduko du
|
|
|
eguna zabalduko du
|
eguna
zabalduko du
|
|
|
|
eguna
zabalduko du eguna zabalduko du
|
|
|
eguna zabalduko du
|
eguna
zabalduko du
|
|
2008
|
|
|
Erabat ilunetan egon da kontinente hori niretzat orain arte. Baina orain argituz doa,
|
eguna
zabaltzen ari da inoiz ikusi gabeko lurralde eder batean. Eta, era berean, beste leku batzuetara gaua ari da heltzen, halabeharrez.
|
|
|
8
|
eguna
zabaldu zain, bezalakoak aipatzen ditu; perpausen elipsiaren bidez azaltzen ditu.
|
|
|
" Egunero ikasten da gauza berri bat". Txatxukeria hori ikasi genuen
|
eguna
zabaldu ez balu ere, kalte haundirik ez. Horrezaz gainera, gaur hemen ikasiko duzuna da hobe dela mila bider egunero gauza berri bat ahaztea.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, laborategian zebra arrainekin lan egiten dutenek ongi dakite gauaren eta egunaren zikloak zaintzea berebizikoa dela arrainaren ongizaterako. Gaua ilunpean egiten dute, laborategian; akuarioen gelako argiak ez dira pizten
|
eguna
zabaldu arte. Baina zebra arrain fluoreszenteak berekin darama argia, eta ez du benetako gaurik ezagutzen.
|
|
|
Mutila
|
eguna
zabaldu bezain azkar hasi zen jaisten. Erreka txikietatik zebilen, Garaitondo errekarekin bat egin zuen arte.
|
|
|
(E, 64). Argia bezala da,
|
eguna
zabaltzen duenean. Bera ez da ezer, eta dena berari eskerrak da, funtsean bera da dena; berak egiten du gauzen, guztiaren izatea,, zabaltzea?.
|
|
|
Grog merkeak mihia askatu ahala, nahasiagoa egiten da Netoren ibilera, ordea; eta nola ez dakidala, handik lau ordura egin dut Felixekin hitz ordua portuan, arrainetan joateko. Berandu agertu zait, baina
|
eguna
zabaltzerako atera gara itsasora, ganbela bestondoak handituta. Berak lema daramala, kazan noa ni, bita eskuan dudala, aurreneko atun txikia harrapatu dugunean.
|
|
|
" Hurrengo goizean, hatz gorriztek
|
eguna
zabaldu zutenean, Nestorren alaba gazteenak Telemako garbitu zuen eta olioz igurtzi" (Homeroren Ulisesetik, J.K. Igerabideren bertsioan).
|
|
2010
|
|
|
Aldakor portatzen da apirila eta areago ilargialdi berexi honetan. Halere,
|
eguna
zabaltzen eta eguzkia goititzen doala, udaberri sapa nabarmenduz doakigu zuhaitz eta landareetan bezala, moxorro eta azienda, hegazti eta narrazti ia denetan. Sugandila bera, sugelindara deitzen diote beste herri zenbaitetan, eguzkiak berotu harkaitzari xapa xapa itsatsita ikusten da, begi argi, zelatari.
|
|
|
Halaxe zitzaidan eta zait misteriotsu,
|
eguna
zabaltze aurretik ohetik beretik auskultatu beharra, ea urubiak zer dioen, ea haizeak zein soinu duen, leunetik bederen zein tamainatako astindutxoa darabilen, edo argia xintabidean orduko, leihotik formak eta itzalak zertan diren, margoen ahul xotila nola doan tindatzen... eguna orduz ordu hartu nahi, gustura, patxada bakeosoan, auskultazio luze nasairako...
|
|
2011
|
|
|
Zer, kontrapasan ala, ez zaio ahanzten Asifi, eta, une hartan galderaren nondik norako osoa atzeman ez bazuen ere, ongi ikasia du honezkero haren zentzua, eta badaki ehizazalea dela nagusia, eta nork bere gauzetan aurkitzen dituela hitzak dotoretzeko behar dituen irudiak. Paraden zozketa Kaletxikiko Hontza elkartean egiten omen da goizero,
|
eguna
zabaltzerako, eta kontrapasako hegaztiak dira jomuga urte garai honetan, eta han egoten da Goienetxe askotan, udazkenean pasekoen zozketan bezala. Egun horietan nagusi txikia arduratzen da, goiz partean, egin beharrekoez, ehizan ematen baitu eguarte osoa patroiak, hala tokatzen denean.
|
|
|
Informazio berriaren peskizan dabilela paper zahar horiei so eta beha. Bihozkada eduki duela gauean eta,
|
eguna
zabaldu orduko, goizean goiz hurbildu dela Otxategira.
|
|
|
Gorago esan dut. Goizean
|
eguna
zabaldu orduko hasten gara zuloginen. Gero eginkizun hori utzi eta beste zeregin batzuetan jarduten dugu.
|
|
|
Halaxe egin nuen. Goizaldean,
|
eguna
zabaldu orduko heldu nintzen La Deliciosara, eta osteko atetik sartu nintzen etxera. Isabel lotan zegoen eta, hura itzartu bitartean, handik eroan beharreko gauzak atontzen jardun nuen.
|
|
|
–Nik neuk, lehenengo eta behin jan eta atseden egin. Gero, hemendik eroan beharreko gauzak prestatu eta, bihar goizean,
|
eguna
zabaldu orduko jar gaitezken bidean.
|
|
|
Biharamun goizean,
|
eguna
zabaldu aurretik ginen bidean. Hiritik urrun elkartu ginen.
|
|
|
–Horixe gogorra! Ume umetatik senide eta herritarrengandik bereizita,
|
eguna
zabaltzen zuenetik ilundu arte beharrean eta, beharra amaitzen zenean, sarri baten bategaz ohean. Eta ohekoa amaitzen zenean, ezta aurpegira begiratu ere!
|
|
|
Elkarregaz emandako egunak ekarri ditut gogora eta neure esker ona erakutsi diot berak ekarri ninduelako bizitzen Basora. Azkenean, Aztiak otoitz batzuk egin eta eguzkiari eskatu dio Inti bere epeletan eduki dezala eta, goizero,
|
eguna
zabaltzen duenean, haren irribarre gozoaren gomuta ekar diezagula gure artera.
|
|
2012
|
|
|
Erreten ertzetan sakontzen diren sasiz inguratutako zulo horien aurrean zaldia bere kabuz gelditzen zenean, Charles, tupustean atzarririk, laster oroitzen zen hanka hautsiaz, eta ezagutzen zituen haustura guztiak berriz bururatzen saiatzen zen. Jadanik ez zuen euririk ari;
|
eguna
zabaltzen hasia zen, eta, hostorik gabeko sagarrondoen adarretan, txoriak geldi geldirik zeuden, goizeko haize hotzetan beren luma txikiak harrotuz. Landeta laua bistaz galdu arteraino hedatzen zen, eta etxaldeen inguruko zuhaitz basotxoek, elkarrengandik urrun tartekaturik, orban more beltzak egiten zituzten zeruaren tonu goibelarekin batera galtzen zen azalera gris zabal hartan.
|
|
2013
|
|
|
Gaur egun be,
|
eguna
zabaldu orduko hor doaz kazariak. Paseari leku jakinetan itxaroten deutsie, geldi geldi;
|
|
|
–Eta badaude heriotza bizitza berri baterako ataka gisa ulertzen dutenak ere. Rabindranath Tagorek esaten zuen heriotza ez dela argia amatatzea,
|
eguna
zabaltzen hasi delako lanpara itzaltzea baizik, erantsi nion, gustuko nuen beste aipu bat gogoratzearren. Baina beharbada nahikoa eta gehiegi zuen neskak.
|
|
2014
|
|
|
Gaur goizean
|
eguna
zabaldu du eta nik bizirik jarraitzen dut, gertatutakoa gorabehera.
|
|
|
Toki batera joan behar dut
|
eguna
zabaldu baino lehen.
|
|
|
Ez joan
|
eguna
zabaldu arte.
|
|
|
Itxaron ezazu
|
eguna
zabaldu arte.
|
|
2016
|
|
|
Emakumeak badaki irakaslearen etxean gelditzen dela tarteka gaua pasatzen. Goizeko ordu txikietan itzultzen da etxera, eta inoiz
|
eguna
zabalduta ere bai. Behin jarraitu ere egin zion eta biharamunean argibide zehatzak eskatu zizkion.
|
|
|
" Eguna zabaldu, mundua beroturik eguzkia itzuli dakigun" erantzun omen zioten. " Zoazte lotara, nik daramadan ehiza honek
|
eguna
zabalduko dik eta. Honek kukurruku egiten duenean jaiki denok eta ikusiko duzue nola eguna argi dagoen."
|
|
|
Haren esana egin omen zuten eta hala gertatu: Oilarrak kukurruku jo zuenean
|
eguna
zabaldurik omen zegoen.
|
|
|
Eguzkiak lurpetik egiten du gauez eguneko bidaiaren alderantzizkoa. Beraz eguzkia zera zen aspaldiko euskaldunentzat, amon bat, egunez ortzi gangan sortaldetik sartalderako bidaia egiten duena, gero zuloren batean barrena bere ama den Lurraren baitan sartzen dena eta Lurpeko bideetan barrena gauero alderantzizko bidea egiten duena, sartaldetik sortaldera, beste zuloren baten bidez berriro irten eta ortzi gangara igoz, hurrengo
|
eguna
zabaldu aurretik.
|
|
|
Izan ere, Egipto zaharrean ez bezala, eguzkia sartaldean ezkutatzen deneko eta goizean irteten deneko zuloak ez daude Lurrean, Lurpeko munduko bideei lotuta, ortzi gangan baizik. Horietako batean ezkutatzen da eguzkia eta ortziaren atzetik egiten du gauez alderantzizko bidea, hurrengo goizean sortaldean beste zulo batetik atera eta
|
eguna
zabalduko duen arte.
|
|
2017
|
|
|
Axolagabe etzan, gero berehala bertan eserita geratu, eta oinetakoak kenduta hor ariko zait bere txolinkeriekin kontu kontari: behatzetako azkazalak pintatzen dituela, hatzetakoak ez, amak ez diolako uzten; behatzetakoak ere ez lizkiokeela utziko baina amak ez dakiela ezer eta nik ez esateko, kontu handiz ibiltzen dela amak ezer ez jakiteko, gauean argia itzali eta gero kentzen dituela oinetakoak eta
|
eguna
zabaldu orduko haiek jaztea izaten duela lehenbiziko lana. Eta nola nirekin egoten deneko une bakan horiek diren bakarka ez baina sikira amaren begiradarik gabeko bakarrak, orduan aprobetxatu behar behatzetako azkazalak ikusteko, ikusteko eta margo gehiago emateko, patrikatik ontzitxoa atera eta hortxe aritzen baita, bere baitan bildurik bezala, oinetako azkazalak pintatzen, eta ni berriz aurrean, haren zango sagarrak begien bistan, eta oinak ere agerian noski.
|
|
|
Laster asko jaitsi genuen aldapa eta Errezabal eta Palazio arteko hariztira iritsi ginenerako
|
eguna
zabaltzen hasita zegoen.
|
|
|
Egune sabaldu áurretik abixaute igon genduan Anetora?
|
eguna
zabaldu aurretik abiatuta igo genian Anetora? [Aneto, Pirinio mendietako gailurra]
|
|
2019
|
|
|
Eta mesanotxeko lanparatxoa piztu du azkenean. Goizeko zazpiak hamar gutxiago, argi biren arteko ordua;
|
eguna
zabaltzen hasita egonik ere, ilargia agerian. Ohazala erneguz erretiratu, bata jantzi, eta han joan da, itsumustuan, koinatuaren gelara:
|
|
|
Azkenik atea ireki da, logela da, bere kaoba gehiegizkoekin, eta aurrean, zabalera guztia hartzen duela, ohea, bere estalki zuri, lodiarekin, burukoaren azpian maindirearen tolesdura elurrezkoa, ezin garbiago, leihotik filtratzen den argiak gauzen ertzak leuntzen ditu, isiltasunak arnasa hartzen duela dirudi. Apirilean gaude, arratsak luzeak dira,
|
eguna
zabaltzen ari da, agian horregatik Raimundo Silvak ez du argia pizten, horregatik eta doi hasi den argi itzal hau ez hondatzeko, nahiz eta, aldi berean, argi itzalak sosegua kentzen dion, ez al du Maria Sarak susmo txarrik hartuko, ederki baitakigu, dela eskarmentuz dela mila aldiz kontatu den gauza delako, batzuetan iluntasunaren bidetik, iluntasunaren arima sakonaren bidetik erabateko itsualdir... Maria Sarak berehala ikusi zituen loreontziko bi arrosak, leiho ondoko mahaitxoaren gainean, eta paper orriak, bat erdi idatzita mahaiaren erdian, ezkerrean errima bat, orain Raimundo Silvak lanpara piztu behar zukeen giroa eta efektua sortzeko, baina ez zuen lanpara piztu, albo batera joan zen, ohearen oinetara iritsirik ia, ezkutatu nahiko bailuen, eta hitzen zain gelditu zen, dardaraka zegoen zer hitz esango ziren igarri ezin zuelako, imintzioek ez zuten kezkatzen, ezta ekintzek ere, hitzek kezkatzen zuten bakarrik, hemen, gela honetan.
|
|
|
Bizitzan diren une inauguratzaileen artean, ohikoena eta naturalena izanagatik,
|
eguna
zabaltzearena da miragarrienetako bat, zerumugaren klartasun gorriztak iragarri, eta eguzkiaren irteerarekin gertatzen dena, egunero berritzen dena: horra hor eguzkia, argizagi miresgarria, aldiro pendulu baten gisara, globo baten antzera jaurtia.
|
|
|
Eta oilar harroek kukurruku egunsentian. Zakurrak ere zaunka,
|
eguna
zabaldu arte egin zuten zaunka, urruntzen ari zen zalditeriaren arrastoaren usnari. Zin egin zuen orduan, ez ukitzea, ez ikustea, ez aurrez aurre hitz egitea Demetria atsoari kaporalaren eskuen, ahoaren eta bibote gidatuen arrastoa haren gorputzean ezarria egon bitartean.
|
|
|
biharko
|
eguna
zabalduko duen
|
|
|
Hala ere,
|
eguna
zabaldutakoan, poztu egiten da ni ikusita.
|
|
2020
|
|
|
Udaberriko igandeetan, balkoiko ate biak irekitzen genituenean, haizearekin batera krabelin loratu berrien usaina sartzen zitzaigun, eta Martinek nire oinak hartzen zituen astiro astiro igurzteko, maitasunezko uhinak nire zangoetatik gora zabal zitezen. Askotan, sofan gelditzen ginen lo
|
eguna
zabaldu arte. Erdi jantzita eta izerditurik esnatzen ginen:
|
|
|
Elkarren gorputzak ezagutzen pasatu zitzaizkigun gaueko ordu txikiak eta,
|
eguna
zabaltzear zegoenean, sofan etzanda, erdi jantzita eta izerditurik, nire oinak bere izterren artean korapilaturik, eta haren burua nire beso eta bularraren magalera egokiturik esnatu ginen. Egongelako balkoitik ikus nitzakeen, dirdirka, ezkutatzear zeuden bi izar bakarti.
|
|
|
Normalean baino lehenago mugitu zen ohetik, eta
|
eguna
zabaltzerako irten zen kanpora, hozberoak ia nerbioek bezainbeste dardarizo eragiten zizkiola. Indi gaztainaren enborra laztandu zuen, neguaren biluztasunean ere eder.
|
|
|
Esperantza horri eutsi behar! Bihar,
|
eguna
zabaldu bezain laster abiatuko gara Zumaiarantz, demonioa gehiegi tentatu gabe, badaezpada". Aratin paratu zen ohean, begiak zabal zabal zituela, hontzen antzera.
|
|
|
" Miâkmaq ek martra deritzen lepahorien larruzko tapakiekin estaltzen ninduten maitekiro, sehaskako umea banintz bezala". Oroitzapenek kulunkatuta loak hartu zuen Manuela
|
eguna
zabaltzera zihoan une berean. Loak hartu eta berehala, Gatzagako kanpaiek goizeko Avemariatakoak iragarri zituzten.
|
|
|
Mari Gabon bere bidaiako jantziak kutxa batean sartzen ari zen. Biharamunean
|
eguna
zabaldu bezain laster partituko ziren Bergararantz Manuela eta Mari Gabon. Lehen geldialdia Bergaran egin behar zuten, ezinbestean.
|
|
|
" Ba, txalaparta aditzen zuenean, jendia handik, hemendik, auzoetatik, denetatik, zurrutara etortzen zen. Gero, bapo egindakoan, balantzaka denak, oholen azpitik pasatuz guk txalaparta jotzen genuen bitartean;
|
eguna
zabaldu arte hementxe erdi mozkortuta, gu eta etortzen zirenak, denak igual!.. .".*
|
|
2021
|
|
|
Plaza zarreko baranda banatara igorik kantatu zuten arratsalde guzian bi bitara. Ain atsegintasun aundikoa ta pozkidatsua izandu zan arratsalde gogoangarri ura ezik, illunduta gero ere, deadarka zeuden enzuleak aurrera ere kanta eragiteko, eta uste det, baldin
|
eguna
zabaldu arterañoko guzian ere ari izandu balira kantari etzala aldenduko enzuleen artekorik iñor ere. (1990:
|
|
|
9.4.3c Zain (egon) bigarren osagai duten
|
eguna
zabaldu zain, mutil kaiku horiei burura etorri zain egon... Nabarmena da lehen osagaia aditz sintagma dela, ez kategoria lexiko soila.
|
|
|
izena (ardo, diru, sustrai edo ur), [izenlagun+ izen] sintagma (Baztango gai, gure diru eta iskilu) edo aditz sintagma (perpaus jokatugabea):
|
eguna
zabaldu, mutil kaiku horiei burura etorri. Aditzaren aurkezpeneko kapituluan aditz predikatu konplexuen artean jasotzen dira egon eta ibili aditzekin eratzen direnak (§ 23.2.1.3.5).
|
|
|
abaro bila, barka eske... (xehetasunak § 9.4.3b atalean). c) Zain (egon) bigarren osagai duten
|
eguna
zabaldu zain, mutil kaiku horiei burura etorri zain egon... (xehetasunak § 9.4.3c atalean). d) Pasa mugakizun dutenak (§ 9.4.3e):
|
|
|
Eguna akituta bukatzen dute. Pauso labur eta zalantzatiz ikusten ditut gauero beren gordelekuetara bidean, eta ez direla gehiago ohetik altxatuko pentsatu ohi dut, baina biharamun goizean
|
eguna
zabaltzerako ateratzen dira berriro leihoetara eta hasten dira geranioak ureztatzen.
|
|
|
Eta ez dugu eskarmentatu behar. Gau batean bertsorik tristeenak idatz ditzakegu, eta
|
eguna
zabaltzean lied zoragarri bihurtu. Bizitza aurrera doa; badirudi maitasunaren galgak une batez geldiarazi egiten duela bizitza, baina maitasuna ere hatz artean irristatzen da, hondar fina bezala; itzul liteke inoiz, leun leun ala uholde gisa, olatu handiekin; alabaina, ur gaineko distira zilarreztatua desegin egiten da.
|
|
|
Horren ondotik, atzera autoan sartu eta abiatu egin ginen. Eta
|
eguna
zabaltzen eta Gasteiz hiriaren kanpoaldera inguratzen ari ginela, ustekabean poliziaren argi zuri urdin mehatxagarria bistatu genuen.
|
|
2022
|
|
|
“Ez estutu, Fernando. Bihar ere Jaungoikoak
|
eguna
zabalduko dik bizi denarentzat”. Mozkor kuadrilla kanpoan aupadaka utzita, izarapera egin zuen, zentzuzkoena zelakoan.
|
|
|
Urteak neramatzan neure burua heroi izateko prestatzen edo idulki baten gainean irudikatzen, eta kolpetik irudi hori lurrean ikus nezakeen mila zatitan apurtua. Hondakin horiei begira eman nituen orduak, eta biharamunean goiz aldera, artean
|
eguna
zabaldu gabe, atera nintzen etxetik eta utzi nuen mezu bat kontaktuaren buzoian muga igaro nahi nuela adieraziz.
|
|
|
Honaino ekartzen, naturaren lege guztien gainetik. Eta, bihar goizean, lehen orduan,
|
eguna
zabaldu aurretik, hementxe lurperatzen. Horixe.
|
|
2023
|
|
|
Gauez bonbardatzen jarraitu zuten. Argisenti oskorria izan zen biharamunekoa, laino maskal batzuk baino ez, eta
|
eguna
zabaldu orduko biziagotu zuten oldarraldia. 144 kanoi eta 110 hegazkin enplegatuz, Gaztelumendi eta Urruzti arteko gailurreria birrindu eta Burdin Hesia hautsi zuten.
|
|
|
Bateratsu ekin diote berbak botatzeari: batak, goi garbi," Goi garbi ederragaz
|
eguna
zabaldu dau"; esamolde modukoa ere bai: " Goi garbi atara dau goizean; baña eguardia baño len oriatu dau"; besteak, goi argi," Eguna zabaldu ezkerik dago goi argi"; harako hark, oskarbi, baina zehaztapena tarteko:
|