|
2007
|
|
|
Zein da, ordea, bat bateko klima aldaketa izugarri baten atalasea? Gaur
|
egun
ditugun klima ereduek ez dute hori esateko behar adina zorroztasun. Dena den, klimaren bat bateko aldaketa bortitz baten ondorioek, ziurrenik, hondamendia eragingo liekete ekosistemei eta gizarteari.
|
|
|
Zalantzarik gabe, animaliarik ez hiltzeko aukera eraginkorrena presa eta ubidea desegin eta erreka berez zen bezalakoa uztea da. Ekologiaren aldetik aukera egokiena da hori, baina gure gizarteak gaur
|
egun
duen lanpostuen eta argindarraren beharren aurrean arrunt zaila. Baina jarduera hori eten gabe ere badaude bestelako irtenbide batzuk.
|
|
2008
|
|
|
Hasieran ekonomia kontua zenak balio erantsia du gaur egun. 1990eko hamarkadatik aurrera, ingurumena zaintzeko kontzientzia handituz joan da, legeak berrituz eta helburu horretara moldatuz joan dira eta abar. Gizarteak gaur
|
egun
duen konpromiso garrantzitsuenetako bat da sortzen dugun hondakin kantitate handiaren kudeaketa egokia egitea. Bada, industria batek ekoizten dituen hondakinak beste batentzat lehengai izatea oso konponbide egokia da.
|
|
|
Muturluzearen arazoa konpontzeko hartzen dituzten neurriak eraginkorrak izan daitezen, komenigarria da egoera ahal bezain ongi ezagutzea. Gaur
|
egun
duten ezagutza mailak hutsune asko ditu oraindik, eta hutsune horiek betetzen joatea da kudeaketa planaren helburu nagusietako bat.
|
|
|
Hain zuzen ere, metatzeko zailtasuna da hidrogenoak gaur
|
egun
duen desabantaila nagusietako bat benetako energia alternatiba bihurtzeko. Etorkizun hurbilean gaindituko al da zailtasun hori modu eraginkor batean?
|
|
|
Emakumeak saiakuntza klinikoetatik baztertzeko joeraren ondorioz, gaur
|
egun
dugun zientzia ezagutzaren zati handi bat ez da osoa. Artxibokoa
|
|
|
Emakumeak saiakuntza klinikoetatik baztertzeko joera horren ondorioz, gaur
|
egun
dugun zientzia ezagutzaren zati handi bat ez da osoa. Denboraren poderioz ohartu ziren osasun erakundeak akats handia izan zela hori, eta emakumeek saiakuntza klinikoetan parte har zezaten gomendatzen hasi ziren.
|
|
|
Aintzirak ere bazituen, han hemenka. Une batean, ordea, sabana berde hura gainbehera etortzen hasi, eta gaur
|
egun
dugun basamortua bilakatu arte aldatu zen. Aintzirak harekin batera lehortu ziren; guztiak, bat izan ezik:
|
|
|
Baina ideia horri kontra egiten dion ikerketa baten berri eman zuten Science aldizkarian maiatzean. Ikertzaile horiek esaten dute basamortutzea orain dela 6.000 urte inguru hasi, eta orain dela 2.700 urte bukatu zela; hau da, milaka urte behar izan zituela gaur
|
egun
duen itxura hartzeko.
|
|
|
Bai, ordea, behar adina elikagai. Hori dela eta, handitu eta handitu egin zen, gaur
|
egun
duten tamaina hartu arte.
|
|
|
Azken glaziazioa bukatu zenetik, Pirinioetako glaziarrek Izotz Aro Txikian() izan zuten gehienezko hedadura. XIX mendearen lehen herenean, baina, klima epeltzen hasi zen berriro, eta, ordutik, glaziarrak txikitzen joan dira, gaur
|
egun
duten egoerara iritsi diren arte. Lehen glaziar ziren gune asko izoztegi soil izatera igaro dira, edo desagertu egin dira.
|
|
2009
|
|
|
1898an erosi zuten Pedro Zigak eta haren emazteak, Dorotea Fernandezek, Bertiz Jaurerria. Bikoteak eman zion jaurerriari gaur
|
egun
duen itxura, eta ez zuten nahi hildakoan itxura hori alda zedin. Horretarako, testamentuan idatzita utzi zuten Nafarroako Aldundiari utziko ziotela, eta haren esku geldituko zela, betiere baldintza hau betetzen bazuen:
|
|
|
Saguei rapamizina dosi bat eman diete egunero, janariarekin batera. Berez, saguak gazteak zirela hasi nahi zuten esperimentuarekin, baina janaria prestatzean arazoak izan zituzten eta, azkenean, saguek 600
|
egun
zituztenean hasi ziren rapamizina ematen. Hau da, pertsonak balira 60 urterekin hastea bezala, gutxi gorabehera.
|
|
|
Materia nanoeskalan egituratzeko gaur
|
egun
dugun ahalmenak ingeniaritza molekularra ekarriko digu: nanogailuak, nanomakinak eta nanorobotak izango ditugu, biologia molekularreko makromolekulen antzera arituko direnak; materialak neurrira egin ahal izango ditugu, atomoen manipulazioaz eta autoantolaketaz baliaturik, ohiko kimikak eskaini ahal izan duena baino haratago; eta ekoizpen modu berriak izango ditugu, materiaren eta energiaren kontsumo txikiagoarekin eta hondakin gutxiagorekin.
|
|
|
Garrantzizkoa da garaiz diagnostikatzea iktusa zein alzheimerra. Uste duzu gaur
|
egun
ditugun baliabideekin posible dela hori egitea?
|
|
2010
|
|
|
Semiordenetan lortu diren erantzunek garapen zaileko abstrakzio maila altua behar dute. Agian, sinplifikatu egin genituzke, gaur
|
egun
ditugunak baino erantzun alternatibo berri errazagoak bilatzen saiatuz. Horretan ari gara.
|
|
|
Joe Silk: Kosmologiak gaur
|
egun
dituen bi misterio handienak materia iluna eta energia iluna dira
|
|
|
Kosmologiak gaur
|
egun
dituen bi misterio handienak materia iluna eta energia iluna dira. Materia galaxien lehengaia da, eta gu (eta izarrak) materia horren zati txiki batez osatuta gaude; besteari materia iluna deitzen diogu, eta ez dakigu zer den.
|
|
2011
|
|
|
1900 urtean artean munduko bigarren hiri handiena bazen ere (Londres zen handiena), 1925erako lehenengoa izatea lortu zuen. Hortik aurrera, nabarmen mantsotu zen populazioaren hazkundea, eta pixkanaka iritsi zen gaur
|
egun
duen kopurura.
|
|
|
Modak zerbaitetarako balio izaten du. Gaur
|
egun
dugun moda bat baliatuko dut nire ustez kimika zer den esateko, dio. Moda hori nanoteknologia kontzeptuaren erabilera da.
|
|
|
Gu anbibalentzia horrekin bizi gara. Eta nik ez dut uste gaur
|
egun
dugun hedabideen kudeaketarekin lortuko dugunik jendeari gauzak argitzea.
|
|
2012
|
|
|
De Moraesen ustez, landareek beren defentsa mekanismoak martxan jartzeko erabiltzen dituzten mezuak ulertzea lagungarria izan daiteke nekazaritzan aplikatzeko. Hain zuzen ere horixe da Dickeren taldeak gaur
|
egun
duen helburuetako bat: landareen komunikazioa erabiltzea laboreak babesteko, ingurumenari kalterik egin gabe.
|
|
2013
|
|
|
Iragarpen txarra eragiten duten faktoreen artean daude gaixotasuna berandu diagnostikatzeari dagozkionak eta tumorearen izaerari eta gaur
|
egun
ditugun tratamenduekiko erantzunari dagozkienak.
|
|
2014
|
|
|
Ilargiaren hamabi ziklo osok, gutxi gorabehera, lau urtaroak betetzen dituzte, eta lau urtaroek, orduko gizarteek dagoeneko urte bezala ezagutzen zutena osatzen zuten. Greziarrek, juduek, txinatarrek... ilargi urtea erabili zuten, 29 egun eta erdiko 12 hilabetez osatua, eta orotara 354
|
egun
zituena.
|
|
|
Haab egutegiak 20 eguneko 18 hilabete eta 5 eguneko hilabete bat ditu, orotara 365 egun. Badirudi maiek ere bazekitela urtearen iraupena 365 1/ 4 egunekoa zela, nahiz eta beren egutegian egun laurdena kontuan hartzen ez zuten. Tzolkin egutegiak 260
|
egun
ditu, eta kontaketa luzea izeneko sistema 360 eguneko unitatetan oinarritzen da, tun unitatea eta 20 zenbakia erabiliz. Maientzat batkun a 144.000 eguneko denbora tartea da, eta batkun a 13 zenbakiaz biderkatuz ziklo luzea deiturikoa lortzen dute, 5.130 urte inguruko iraupena duena.
|
|
|
Haien arteko ezberdintasun nagusia zera da, egutegi juliotarrean 4 zenbakiaren multiplo ziren urte guztiak zirela bisurteak. Egutegi juliotarreko urteak, batez beste, 365,25
|
egun
zituen. Egutegi gregoriarrean, aldiz, 100en multiplo diren 4 urtetik hiru bisurteak ez direnez, 400 urteko ziklo batean 100 bisurte izan beharrean 97 bisurte daude, eta, ondorioz, 400 x 365+ 97= 146.097 egun. Eta horrek 146.097/ 400= 365,2425 eguneko batez besteko iraupena duen urtea ematen digu.
|
|
2015
|
|
|
Egindako ikerketen arabera, ezin da ondorioztatu substantzia horiek [azukrea, gantza, gatza] kokainak, alkoholak eta beste batzuek sortzen dituzten aldaketak eragiten dituztenik, ez maila neurokimikoan, ez jokabidean ezta abstinentzia sindromearen sorreran. Beste era batera esanda, gaur
|
egun
dugun ebidentzia zientifikoak ez du baieztatzen hipotesi hau: droga mendekotasuna sortzen duten faktoreen eragin berak sortzen dituztela elikagaien osagaiek.
|
|
|
Aurrera begira, oraindik zehaztu gabe daude helburuak, baina asmoa da Kuiperren gerrikoko beste gorputzen bat aztertzea. Hori ere oso interesgarria izango da dio Arregik, horrek ere seguru asko aldatuko baitu gorputz horiez gaur
|
egun
dugun irudia.
|
|
2020
|
|
|
Asko zor diogu industria kimikoari. Besteak beste, gaur
|
egun
dugun bizi kalitatea. Ez gara kontziente, baina milaka eta milaka material garatu ditu guretzat:
|