|
2002
|
|
|
Bermeoko gasa dagoeneko agortuta dago, eta gaur
|
egun
kontsumitutako gas naturalaren %100inportatzen dugu, nahiz eta gasaren bilaketa lanak jarraitu.
|
|
|
Ez du zertan horrela izan. Animaliak oilasko gisa jokatzen badu, gaur
|
egun
kontsumitzen ditugun oilaskoen arrisku berak izango ditu, gaur egun kontsumitzen den oilasko haragi gisa prestatuko da, eta, gainera, litekeena da merkaturatutako kanala ez bereiztea beste edozein oilasko kanaletatik. Zer abantaila ditu “oilasko biluziak”?
|
|
|
Ez du zertan horrela izan. Animaliak oilasko gisa jokatzen badu, gaur egun kontsumitzen ditugun oilaskoen arrisku berak izango ditu, gaur
|
egun
kontsumitzen den oilasko haragi gisa prestatuko da, eta, gainera, litekeena da merkaturatutako kanala ez bereiztea beste edozein oilasko kanaletatik. Zer abantaila ditu “oilasko biluziak”?
|
|
2003
|
|
|
Horrek erakusten du zereal hori duela milurtekoak izan dela gizateriaren euskarri. Gaur
|
egun
kontsumitzen den gariaren familia handia sortzen duen zereala da. Hala ere, gari barietate berriek ordezkatu dute espelta, eta gaur egun ia ez da lantzen eta kontsumitzen.
|
|
2004
|
|
|
Hori dela eta, ingurune berri bat sortu da hesteetan, eta kontrako erreakzioak garatzen lagundu du. Gaur
|
egun
kontsumitzen ditugun elikagai asko lirateke existitu gehigarriak erabili gabe. Ezaugarri horiek dituzten 20.000 substantzia inguru daudela eta egunero kontsumitzen ditugun produktuen bi herenek baino gehiagok dituztela kalkulatzen da.
|
|
2005
|
|
|
Frantziatik datorrena, beste edozein barietate baino horixkagoa da eta zapore bizia du. Gaur
|
egun
kontsumitzen den bezala, pasta moduan, prestatu zen lehen ziape mota da. Bordeleko ziapea:
|
|
|
Garai hauetan, kiwiak, patatak edo EBn gaur
|
egun
kontsumitu ohi diren bestelako produktuek ebaluazio prozedura bat egin behar izan zuten aldez aurretik, edo baimena ere bai, Europar Batasunean merkaturatu aurretik. Arrazoia elikagai berriak arautzen dituen araudi esparru hertsia, eta batzuetan nahasia, besterik ez da.
|
|
2006
|
|
|
Azterketa epidemiologiko baten arabera, herrialde hartako 26 milioi biztanlek behar baino gatz gehiago hartzen dute. Gizonek, batez beste, 11 g/
|
egun
kontsumitzen dute, eta emakumeek, berriz, 8,1 g/ egun. Britainia Handiko Kabineteak osasun helburuak dituen liburu zuri bat egin du, britainiarren batez besteko gatz kontsumoa 6 gramora jaitsi behar dela zehazten duena.
|
|
|
Izan ere, gero eta ur baliabide gehiago, baina mugatuak, banatu egin dira biztanle gehiagoren artean. Aurreikuspenen arabera, 2025erako, gizateriak planetako uraren %90 kontsumituko du, gaur
|
egun
kontsumitzen duena baino ia %40 gehiago, beste animalia espezie batzuen kalterako, haien portzentajea murriztuko baita. Oraingoz, ez dira izan munduan ura partekatzeko espero zen bezain eraginkorrak baliabide hidrikoei buruzko 3.800 adierazpen aldebakarrekoak, aldebikoak edo alde anitzekoak, edo konbentzionalak, horietatik 286 tratatu baitira.
|
|
2007
|
|
|
Britainia Handiko Merkataritza eta Industria Ministerioak finantzatzen du ekimena, eta enpresa pribatu batek, Corus Colors ek, Bath, Bangor eta Swanseako unibertsitateek eta Londresko Imperial College k hartzen dute parte. Haren arduradunek diote 2012an merkaturatu daitekeela esprai hori, eta kalkulatzen dute 100 milioi m2 teilatutan aplikatuz gero Britainia Handian gaur
|
egun
kontsumitzen den elektrizitatearen %5 baino gehiago sortuko litzatekeela. Espainian, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko zientzialariak todo organikozko eguzki zelula berriak garatzen ari dira, polimero erdieroalez eta karbono molekulez (fullerenoak) osatutako material berri batean oinarrituta.
|
|
2008
|
|
|
Gaur
|
egun
kontsumitzen diren elikagai asko lirateke existitu elikagai gehigarriak erabili gabe. Izan ere, kontsumitzen ditugun produktuen bi herenek baino gehiagok dituzte.
|
|
|
Espainiako etxeetan, kola freskagarriak dira hozkailuan gehien agertzen direnak, eta udan kontsumo handiagoa izan dute gazteek. Gaur
|
egun
kontsumitzen ari diren kopuruetan, freskagarriak eta zuku komertzialak energia erraz eta azkar hartzeko bidea dira, eta, beraz, pisua handitzen laguntzen dute. Herrialde industrializatuetan, ura, tea eta kafea egun batean hartzen diren likido guztien %70 dira, eta, hala ere, dietako kaloria guztien %2 baino ez dira.
|
|
|
Espainiak askoz ur gehiago inportatzen du zerealen eta pentsuen bidez, fruta eta barazki gisa esportatzen duenak baino Espainiak askoz ur gehiago inportatzen du zerealen eta pentsuen bidez, batez ere ganadua elikatzeko, fruta eta barazki gisa esportatzen duenak baino. Horregatik," uraren merkataritza birtual" hori emango ez balitz, espainiarrek gaur
|
egun
kontsumitzen duten haragiaren erdia bakarrik jan ahal izango lukete. Kontsumitzaileak prozesu horren zati garrantzitsua dira; izan ere, lehentasuna eman diezaiekete ur birtual gutxiago duten produktuei, gehiago dutenenen kontsumoa murriztu dezakete edo ura kudeatzeko sistema eraginkorragoak ezartzea eska dezakete.
|
|
2009
|
|
|
Bigarrenik, gizartean gatz asko jateko ohitura dagoela dio, eta nolabait gehiegizko sodio kontsumo horrek hipertentsioa handitzen duela. Hirugarrenik,
|
egun
kontsumitzen diren jan askok koipeki saturatuak dituzte; horrek hautsi egiten du dietan koipekien arteko oreka. Egun, omega 6a duten jakien kontsumoa igo egin da, landare olioa duten elikagaiena, hala nola gaileten eta margarinaren kontsumoa.
|
|
2010
|
|
|
Horrek kanpoan utziko lituzke bertan ekoitzi ez baina bertan kontsumitzen den energiari dagozkion isurketak. EAEren kasuan,
|
egun
kontsumitzen den energiaren %80 bertan ekoizten da; garai batean, berriz, %4 besterik ez zen ekoizten bertan. Horrek ezinezko egiten du isurketak murrizteko ahaleginak neurtuko liratekeen eremu konparagarriak finkatzea.
|
|
2011
|
|
|
Duela hamarkada batzuk, fruktosa oso gutxi zegoen dietan, fruta eta barazki batzuk baino ez baitzen jaten. Estatu Batuetan, XX. mendearen hasieran, batez beste, 15 g/
|
egun
kontsumitzen zen azukre hori. Gaur egun, kopuru hori lau edo bost aldiz biderkatu da, fruktosarekin gozatutako produktuetan nonahi agertzen delako.
|
|
|
150
|
egun
kontsumitu dituzte dagoeneko".
|
|
2012
|
|
|
Fruten kasuan, 166 g hartzen dira. Fruta eta barazkien kontsumoa Espainian Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioaren Elikagaien Kontsumo Panelaren 2011ko azken datuek adierazten dute familiako erosketak ebaluatzen dituela, eta adierazten dute egunean 280 g fruta fresko eta 172 g/ pertsona/
|
egun
kontsumitu zirela. Kopuru horiek ez lirateke estaliko Munduko Osasun Erakundeak (OME) egunean 600 g fruta eta barazki kontsumitzeko emandako gomendioak, herrialde askotan “egunean 5 anoa” leloarekin sustatutakoak.
|
|
|
Eraikuntza berrietan kontsumoaren kontrola eta, ondorioz, emisioen kontrola hobetzeko sistemak inplementatu daitezke, baina berria ez den eraikin parkea mespretxatu nahi ez badugu, hauetaz arduratu behar gara, hauek baitira iraganean kontsumitu dutenak, gaur
|
egun
kontsumitzen ari direnak eta konfort estandarrak handitzen diren heinean gero eta kontsumo eta emisio handiagoak izango dituztenak.
|
|
2013
|
|
|
Bi urte geroago, metaanalisia behatu gatz kontsumo handiagoaren eta urdaileko minbizi arriskuaren arteko erlazio lineala. Berriago egindako berrikuspen sistematiko batek (2013ko apirilekoak), amaitu gaur
|
egun
kontsumitzen ditugun ia 10 gramoetatik egunean 3 gramora bitarte murrizteak, osasuna hobetzeaz gain, osasun gastua nabarmen aurreztea ekarriko luke. Azukrea edo gatza?
|
|
2019
|
|
|
Errealitatea ezkutatzen laguntzen zion. Azkenean, edaria gau eta
|
egun
kontsumitzen hasi zen, etxerako botilak erosten hasi zenean.
|
|
2020
|
|
|
Orioko Udalak energia plana onartu du, eta 1.562.000 euroko inbertsioa egingo du datozen hamar urteotan. Hala, gaur
|
egun
kontsumitzen den energia %40an murriztea dute helburu. Bestetik, udal eraikinak berotzeko erabiltzen duen energiaren %50 energia berriztagarria izatea ere lortu nahi dute, eta Udalak sortzen duen C02 kopurua ere %40 murriztuko da horrela: gaur egungo urteko 894,2 tonatatik 536,52 tonatara pasatuko da.
|
|
2021
|
|
|
Horrek guztiak esan nahi du gaur egun jaten ditugun landare guztiak ez direla “naturalak” (basa landareak izan ezik, hala nola masustak), baizik eta gizakiak milaka urtetan aldatu dituela. Izan ere, gaur
|
egun
kontsumitzen ditugun landare askoren bertsio “naturalek” desio handia uzten dute beren jatorrizko bertsioan: arto artaburu txikiagoak gari ziri bat baino, platano txikiak eta haziz beteak, sustrai zati fin batetik oso urrun ez dauden azenarioak, tomate berdeak eta txikiak solanina proportzio handiarekin (konposatu toxiko bat), etab. Transgenikoak jaten ditugu?
|
|
2022
|
|
|
Beste edozein barietate baino horixkagoa da eta oso zapore bizia du. Gaur
|
egun
kontsumitzen dugun bezala prestatu zen lehen ziape mota da (pasta moduan). Mostaza amerikarra.
|
|
|
ekintza bat egiteagatik gizarteak norberari buruz izango duen irudian pentsatzeak eragina du. Horrez gain,
|
egun
kontsumitzen eta ekoizten den hori, baina aldentzeko proposamena ere egiten du Zabalak, baldin eta ongizaterik ekartzen ez badu: «Horrekin jada bidearen zati handi bat egin genezake».
|
|
|
Udalerri mailatik goragoko jardunak ere behar dira: erreferenteei lotutakoak, gaur
|
egun
kontsumitzen ditugun ikus entzunezkoen ingurukoak…
|
|
|
Andramanuelak taldeko kideek aitortu dute arropari bigarren bizitza ematearen aldeko azoka egitearen arrazoi nagusiak direla, besteak beste, egungo ekoizpen eredua, kontsumo neurrigabea, jasangarritasuna eta ingurumenari egiten zaion kal ea: " Gaur
|
egun
kontsumitzen ditugun arropak herrialde pobreetan egiten dira, eta, gainera, emakumeek eta haurrek ekoizten dituzte, baldintza negargarrietan. Horregatik batu gara ekimen hau aurrera ateratzeko Anelkar elkartearekin".
|
|
|
Eta digitala non sartzen da? " Kontuan hartuta gaur
|
egun
kontsumitzen dugunaren ehuneko portzentai ikaragarri handi bat digitala dela, teknologia hauek maneiatzen ikasi behar dituzu ezagutza horiek bermatzeko eta gaur egungo sormen lanak sortu ahal izateko". Hori guztia da sormen digitala:
|