|
2002
|
|
|
Ez du zertan horrela izan. Animaliak oilasko gisa jokatzen badu, gaur
|
egun
kontsumitzen ditugun oilaskoen arrisku berak izango ditu, gaur egun kontsumitzen den oilasko haragi gisa prestatuko da, eta, gainera, litekeena da merkaturatutako kanala ez bereiztea beste edozein oilasko kanaletatik. Zer abantaila ditu “oilasko biluziak”?
|
|
|
Ez du zertan horrela izan. Animaliak oilasko gisa jokatzen badu, gaur egun kontsumitzen ditugun oilaskoen arrisku berak izango ditu, gaur
|
egun
kontsumitzen den oilasko haragi gisa prestatuko da, eta, gainera, litekeena da merkaturatutako kanala ez bereiztea beste edozein oilasko kanaletatik. Zer abantaila ditu “oilasko biluziak”?
|
|
2003
|
|
|
Horrek erakusten du zereal hori duela milurtekoak izan dela gizateriaren euskarri. Gaur
|
egun
kontsumitzen den gariaren familia handia sortzen duen zereala da. Hala ere, gari barietate berriek ordezkatu dute espelta, eta gaur egun ia ez da lantzen eta kontsumitzen.
|
|
2004
|
|
|
Hori dela eta, ingurune berri bat sortu da hesteetan, eta kontrako erreakzioak garatzen lagundu du. Gaur
|
egun
kontsumitzen ditugun elikagai asko lirateke existitu gehigarriak erabili gabe. Ezaugarri horiek dituzten 20.000 substantzia inguru daudela eta egunero kontsumitzen ditugun produktuen bi herenek baino gehiagok dituztela kalkulatzen da.
|
|
2005
|
|
|
Frantziatik datorrena, beste edozein barietate baino horixkagoa da eta zapore bizia du. Gaur
|
egun
kontsumitzen den bezala, pasta moduan, prestatu zen lehen ziape mota da. Bordeleko ziapea:
|
|
|
Garai hauetan, kiwiak, patatak edo EBn gaur
|
egun
kontsumitu ohi diren bestelako produktuek ebaluazio prozedura bat egin behar izan zuten aldez aurretik, edo baimena ere bai, Europar Batasunean merkaturatu aurretik. Arrazoia elikagai berriak arautzen dituen araudi esparru hertsia, eta batzuetan nahasia, besterik ez da.
|
|
2006
|
|
|
Azterketa epidemiologiko baten arabera, herrialde hartako 26 milioi biztanlek behar baino gatz gehiago hartzen dute. Gizonek, batez beste, 11 g/
|
egun
kontsumitzen dute, eta emakumeek, berriz, 8,1 g/ egun. Britainia Handiko Kabineteak osasun helburuak dituen liburu zuri bat egin du, britainiarren batez besteko gatz kontsumoa 6 gramora jaitsi behar dela zehazten duena.
|
|
|
Izan ere, gero eta ur baliabide gehiago, baina mugatuak, banatu egin dira biztanle gehiagoren artean. Aurreikuspenen arabera, 2025erako, gizateriak planetako uraren %90 kontsumituko du, gaur
|
egun
kontsumitzen duena baino ia %40 gehiago, beste animalia espezie batzuen kalterako, haien portzentajea murriztuko baita. Oraingoz, ez dira izan munduan ura partekatzeko espero zen bezain eraginkorrak baliabide hidrikoei buruzko 3.800 adierazpen aldebakarrekoak, aldebikoak edo alde anitzekoak, edo konbentzionalak, horietatik 286 tratatu baitira.
|
|
2007
|
|
|
Britainia Handiko Merkataritza eta Industria Ministerioak finantzatzen du ekimena, eta enpresa pribatu batek, Corus Colors ek, Bath, Bangor eta Swanseako unibertsitateek eta Londresko Imperial College k hartzen dute parte. Haren arduradunek diote 2012an merkaturatu daitekeela esprai hori, eta kalkulatzen dute 100 milioi m2 teilatutan aplikatuz gero Britainia Handian gaur
|
egun
kontsumitzen den elektrizitatearen %5 baino gehiago sortuko litzatekeela. Espainian, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko zientzialariak todo organikozko eguzki zelula berriak garatzen ari dira, polimero erdieroalez eta karbono molekulez (fullerenoak) osatutako material berri batean oinarrituta.
|
|
2008
|
|
|
Gaur
|
egun
kontsumitzen diren elikagai asko lirateke existitu elikagai gehigarriak erabili gabe. Izan ere, kontsumitzen ditugun produktuen bi herenek baino gehiagok dituzte.
|
|
|
Espainiako etxeetan, kola freskagarriak dira hozkailuan gehien agertzen direnak, eta udan kontsumo handiagoa izan dute gazteek. Gaur
|
egun
kontsumitzen ari diren kopuruetan, freskagarriak eta zuku komertzialak energia erraz eta azkar hartzeko bidea dira, eta, beraz, pisua handitzen laguntzen dute. Herrialde industrializatuetan, ura, tea eta kafea egun batean hartzen diren likido guztien %70 dira, eta, hala ere, dietako kaloria guztien %2 baino ez dira.
|
|
|
Espainiak askoz ur gehiago inportatzen du zerealen eta pentsuen bidez, fruta eta barazki gisa esportatzen duenak baino Espainiak askoz ur gehiago inportatzen du zerealen eta pentsuen bidez, batez ere ganadua elikatzeko, fruta eta barazki gisa esportatzen duenak baino. Horregatik," uraren merkataritza birtual" hori emango ez balitz, espainiarrek gaur
|
egun
kontsumitzen duten haragiaren erdia bakarrik jan ahal izango lukete. Kontsumitzaileak prozesu horren zati garrantzitsua dira; izan ere, lehentasuna eman diezaiekete ur birtual gutxiago duten produktuei, gehiago dutenenen kontsumoa murriztu dezakete edo ura kudeatzeko sistema eraginkorragoak ezartzea eska dezakete.
|
|
2011
|
|
|
Duela hamarkada batzuk, fruktosa oso gutxi zegoen dietan, fruta eta barazki batzuk baino ez baitzen jaten. Estatu Batuetan, XX. mendearen hasieran, batez beste, 15 g/
|
egun
kontsumitzen zen azukre hori. Gaur egun, kopuru hori lau edo bost aldiz biderkatu da, fruktosarekin gozatutako produktuetan nonahi agertzen delako.
|
|
2012
|
|
|
Fruten kasuan, 166 g hartzen dira. Fruta eta barazkien kontsumoa Espainian Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioaren Elikagaien Kontsumo Panelaren 2011ko azken datuek adierazten dute familiako erosketak ebaluatzen dituela, eta adierazten dute egunean 280 g fruta fresko eta 172 g/ pertsona/
|
egun
kontsumitu zirela. Kopuru horiek ez lirateke estaliko Munduko Osasun Erakundeak (OME) egunean 600 g fruta eta barazki kontsumitzeko emandako gomendioak, herrialde askotan “egunean 5 anoa” leloarekin sustatutakoak.
|
|
2013
|
|
|
Bi urte geroago, metaanalisia behatu gatz kontsumo handiagoaren eta urdaileko minbizi arriskuaren arteko erlazio lineala. Berriago egindako berrikuspen sistematiko batek (2013ko apirilekoak), amaitu gaur
|
egun
kontsumitzen ditugun ia 10 gramoetatik egunean 3 gramora bitarte murrizteak, osasuna hobetzeaz gain, osasun gastua nabarmen aurreztea ekarriko luke. Azukrea edo gatza?
|
|
2021
|
|
|
Horrek guztiak esan nahi du gaur egun jaten ditugun landare guztiak ez direla “naturalak” (basa landareak izan ezik, hala nola masustak), baizik eta gizakiak milaka urtetan aldatu dituela. Izan ere, gaur
|
egun
kontsumitzen ditugun landare askoren bertsio “naturalek” desio handia uzten dute beren jatorrizko bertsioan: arto artaburu txikiagoak gari ziri bat baino, platano txikiak eta haziz beteak, sustrai zati fin batetik oso urrun ez dauden azenarioak, tomate berdeak eta txikiak solanina proportzio handiarekin (konposatu toxiko bat), etab. Transgenikoak jaten ditugu?
|
|
2022
|
|
|
Beste edozein barietate baino horixkagoa da eta oso zapore bizia du. Gaur
|
egun
kontsumitzen dugun bezala prestatu zen lehen ziape mota da (pasta moduan). Mostaza amerikarra.
|