|
2000
|
|
|
Gaur
|
egun
euskal selekzioaren erronka nagusia ofizialtasuna lortzea da, baina Joseba Gotzonek berak esaten digun moduan zailtasunak handiak dira oso: " Askok esaten dute legeari begira gauza asko egin daitezkeela.
|
|
|
Zeintzuk dira
|
egun
euskal literaturaren kanpoko erreferentziak. Badirudi, adibidez, gehiago jotzen dela literatura hispanora frankofonora baino.
|
|
|
Pentsa, unibertsitatean orain itzulpengintza karrera jarri dute. Autonomia Estatutua jarri zenetik urte piloa pasa da, gaur
|
egun
Euskal Herrian ez dakit zenbat mila jende itzulpenetik bizi gara, aldez edo moldez, itzuli eta itzuli, ikasi dugunak. Eta gauzak horrela 20 urtez egon ondoren, orain jarri dute itzulpengintza eskola.
|
|
|
Legez kanpo, edo legetik at, gertatu da hortaz, telebista lokalen garapena eta horretan pisu handia hartu dute proiektu komertzialek, euskararen kaltetan gehienetan:
|
egun
Euskal Herrian emititzen duten 20 telebista ingurutik lauzpabostek baino ez dute erabiltzen euskara normaltasunez. Esperientzia aberatsak ere eman dira, hala eta guztiz ere, euskal komunikazioarentzat, Goiena Telebista edo Ttipi Ttaparena bezalakoak, besteak beste.
|
|
2001
|
|
|
Alde horretatik, beste ahalegin bat egin behar litzateke, batez ere gaur
|
egun
Euskal Herriak bizi duen egoeragatik. Serioa da egiten den lana, baina beste konbikzio batekin hartu behar dira gauzak.
|
|
|
Demokraziaren azken aldian ere klase arazo bat dago, baina politikoki ez da horrela definitzen. Gaur
|
egun
Euskal Herriko gatazkaren ezaugarri nagusiena demokrazia defizit handi bat dagoela da eta Estatuak bere garaian lapurtu egin ziola Euskal Herriari autodeterminazio eskubidea gauzatzea. Autodeterminazioaren ukapen hori gatazkaren oinarrian dago.
|
|
|
Gaur
|
egun
Euskal Herrian argi dago oso ondo bizi den sektore bat dagoela eta horrek ez du aldatzeko gogorik. Beste sektore zabal batek gizarte hobeago baten aukera ikusiko balu, ba mugituko litzateke eta hori da gure erronka.
|
|
|
" Esistitzen al da gaur
|
egun
euskal antzerkia. Edo bestela esanda, esistitzen al da gaur egun nortasun propioko euskal antzerkirik?
|
|
|
Beraz, ez da harritzekoa ura bizirauteko beharrezkoa zuten nekazari hauek Argaren gaixotasunaz konturatzea. Baina zein egoeratan daude gaur
|
egun
Euskal Herriko ibaiak. Zeintzuk dira beraien arazo nagusiak?
|
|
|
Gaur
|
egun
Euskal Herri osoan zehar beste leku askotan bezala mota guztietako frontoiak aurki ditzakegu, beraien kopurua ezezaguna izateraino bezain ugariak. Mendietan, zelaietan, baserrietan, herrietan, hirietan… bakoitzak egitura eta itxura ezberdina erakusten du, baina, salbuespen gutxi batzuekin, denak inguruko osotasunean ezin hobeto integratuak agertzen zaizkigu.
|
|
|
Etikoa eta mesedegarria al da, gaur
|
egun
Euskal Herrian bizi dugun giroan, intolerantziak eta fanatismoak eragindako hilketa bat gertatu ez zena! leporatzea herri bati. Arriskutsua, behintzat, bai.
|
|
2002
|
|
|
«Urteen poderioz egiturak finkatzen joan dira, profesionalizatu egin gara» dio Aldekoak. Gaur
|
egun
euskal argitaletxeetan soldatak kobratzen dira eta horregatik dio ezin dela militantziaz hitz egiten jarraitu, «ondo egin beharreko lanaz» baizik, eta horrek eskakizun maila igo egiten du.
|
|
|
Donostiatik hasi ginen hilero 5.000 bat litro olio jasotzen eta gutxinaka gutxinaka bilketa areagotuz joan da». Gaur
|
egun
Euskal Herrian 6.000 gunetan egiten dute bilketa ostalaritza, catering enpresa, ospitaleak eta antzekoak kontuan hartuta. Ostalaritzan urtero bi milioi eta erdi litro biltzen dituzte Euskal Herrian.
|
|
|
BURUJABETZA eta normalkuntza demokratikoaren ikuspegiak landuz, AB, EA, Aralar, Batzarrek eta Zutikek, gaur
|
egun
Euskal Herrian bizi den egoeraren nazio mailako eztabaida eta hausnarketari ekingo diote. Prozesua izan nahi du honek eta aurrerantzean eztabaida beste sektore batzuetara ere zabaldu nahi du boskoteak.
|
|
|
Zein da gaur
|
egun
Euskal Herrian ikerketa antzerkiaren egoera?
|
|
|
1879an sortua,
|
egun
Euskal Herriko eta Espainiako orkestrarik zaharrena da. Hasieran Santa Zezilia Orkestra deitzen zioten, baina gero sortzaileen artean izandako Pablo Sarasate biolin jolearen omenez izena aldatu zuten.
|
|
|
Mintegia eratzeko arrazoiak argi ikus daitezke deialdia egin zuten bi irakasleon hitzetan: " Asko gara
|
egun
Euskal Herrian euskararen erabilera berezituak aztertzen ari garenok: batzuk irakaskuntzan (Euskara Tekniko izeneko irakasgaietan edo bestelakoetan), beste batzuk hiztegiak egiten, hedabideen eguneroko eginkizunetan edota testuak zuzentzen.
|
|
|
EAEko gotzainen azterketa ez da aldendu orain arte euskal elizaren zati handienak egin ohi duen azterketetatik. Ohikoak esateaz gain, analisi ausart eta zorrotza egin du
|
egun
euskal gizarteak bizi duen egoeraz. Eta gizarteko beste eragile askok bezala, beldur agertu da, Alderdi Poliltikoen Legeak ekar dezakeenaz.
|
|
|
Garai batean, 40 lagun zituzten komentu eta monastegietan, egun, 4, 5 eta 6 erlijioso edo erlijiosa bizi dira. Eta hala ere, guztira, 811 dira
|
egun
Euskal Herrian erlijiosoek dituzten etxeak. Izan ere, lehen handiak ziren komunitateak txikiak dira orain, eta horietako asko, pisuetan bizi dira, garai bateko eraikin handiak alde batera utzita.
|
|
|
Soberanismoak, bestalde, gai izan behar du, hitz batean, definitu ezineko horrekin antagonista ez izateko, azken hamarkadetan ezker abertzalea eta nazionalismo historikoarekin gertatu ez bezala, eta elkarrekin zenbait ibilbide batera egiteko. Esate baterako, ETA konbentzi arazteko badagoela armena baino bide egokiagorik gaur
|
egun
euskal eskubide demokratikoen alde ekiteko, orain arte egon ez den konpromiso sendo baten bitartez. Konbentzimendu lan hori ere ibilbide bat da, ez pare bat eguneko eszenifikazio efektozalea, testimoniozalea.
|
|
|
Gaur
|
egun
Euskal Herrian antzerki taldeek nondik jotzen duten kontuan hartuta, nekez taularatuko direnen irudipena daukat. Egia esan, antzeztekotan, «Joana»rena izan daiteke komertzialena agian, egitura aldetik eta.
|
|
2003
|
|
|
Basaizea kultur elkarteak Nafarroaren euskal izaera eta nafarren arteko elkartasuna bultzatzeko apirilean zehar egindako ekitaldi desberdinen bukaera gisa egiten Nafarroaren Eguna. Antolatzaileek gaur
|
egun
euskal nortasun hori arriskuan dagoela gogorarazi dute eta egun honetan «oldartze eta esperantza mezu bat» zabaldu nahi dutela Nafarroa osoan.
|
|
|
ETAren aurkako ekimenek hori eta batek daki zer gehiago ere justifika dezakete, eta, akatsak akats, zuzenbide estatuak zutik dirau. Zuzenbide estatuari dagokionez, pertsonen errugabetasun printzipioa eta Estatuaren errugabetasun printzipioa eskatzen dutenen artean banatzen da
|
egun
euskal gizartea.
|
|
|
Pirateria omen da arazo nagusietako bat. Nola ikusten duzu
|
egun
euskal musikaren industria?
|
|
2004
|
|
|
Arkeologia aurkikuntzak ere izan dira bertan. Neolito garaiko harrizko aizkora bat aurkitu zuten (25,5 zentimetrokoa) eta gaur
|
egun
Euskal Museoan dago ikusgai. Axlor zuloaren babesean, Baltzolako kobatik gertu eta Jentilzubiaren babesean, facies musteriense industria duen aztarnategi bat dago, Joxe Miel Barandiaranek 1932an aurkitutakoa.
|
|
2005
|
|
|
Gasteizko aireportuak kontzentratzen du merkantzia garraio kopuru handiena gaur
|
egun
Euskal Herrian. Eta bertatik goizeko seirak aldera osteratxo bat eginez gero, aireportuko argota trafiko unitatea, hub, handling... nonahi entzuten da.
|
|
|
Hori da lehenengo urratsa aldaketa hori eman dadin. PP UPN kenduta, gaur
|
egun
Euskal Herrian denek onartzen dute euskaldunen hitza eta erabakia onartu gabe ezin daitekeela aurrera egin. Egungo egoeraren potentzialitateak Lizarra Garazik sortu zituen ikusmoldeei die zor neurri handi batean.
|
|
|
alderdien mahaia eratzen da eta erabaki subjektuaren gaia ateratzen da. Joko arauen finkatze horretan, onargarria litzateke planteatzea gaur
|
egun
Euskal Herria egon badagoela eta egun hiru erabaki gune dituela?
|
|
2007
|
|
|
batetik, rock and rollaren gitarrak eta indarra berreskuratuta; eta bestetik, dub reggae, latino, jazz eta bestelako doinuekin esperimentatuta. Gaur
|
egun
Euskal Herrian dagoen talde aberatsenetako bat da, iraganeko doinuak gaur egunera ekarri eta euren koktelera bizi bizian gaurkotasuna ematen dietelako. Zuzenekoak ere ikaragarriak dira.
|
|
|
fantzineak, kontzertuak, gaztetxeak, irrati libreak sortu ziren. Hain zuzen ere, sasoi hartako eztandari eta orduan egindako lanari zor dizkiogu gaur
|
egun
Euskal Herrian dagoen gaztetxe sarea eta ezerezetik gauzak sortu eta antolatzeko eskarmentuaren zati garrantzitsu bat. Mugimendua ez zen musikaren alorrera mugatu gainera:
|
|
2008
|
|
|
Asmoa joera horiek garaitzea bada ere, ez da inor harrituko esaten badugu gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroako Foru Erkidegoan euskarazko lege testuak, oro har, itzulpenaren bidez sortuak direla. Alegia, lege testuak gaztelaniaz landu eta sortzen dira eta euskarazko itzulpena legea onartzeko bidean izapide huts bat baino ez da, azkena.
|
|
|
Nolanahi, gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoa xede horretatik urruti badago ere, Jaurlaritzak badu hizkuntzalari eta legelarien arteko elkarlanerako esperientzia pilotu bat. Arau idazketa elebidunerako esperientzia baliagarria izan liteke, eta esperientzia horren berri eman nahi izan genuen Deustuko Unibertsitateak antolatutako jardunaldietan.
|
|
2009
|
|
|
Azken batean, gaur egun" euskal gatazka" ren inguruan dauden eztabaida gehienak literaturaren funtzioarekin oso loturik daude, literatura eta errealitatearen arteko harremanaren inguruko kezkekin. Garai batean literatura konprometituaren inguruko eztabaida sortu zen, eta gaur
|
egun
euskal gatazkaren inguruan sortu diren galdera askok literaturaren funtzioaz ikuspegi bat ematen dute: batzuen ustez, gatazka fikzioa sortzeko aitzakia ona da diotenez ez dute errealitatearen irakurketarik egin nahi, zeharka irakurketa badagoen arren, erreferenteek baldintzatzen dutelako irakurketa, jakina; beste batzuen ustez, gatazkaren inguruan idaztean euskal gatazka nola bizi dugun agertu behar da alderdi humano hori, nork bere esperientziaren kontaketa estetikoa, nolabait.
|
|
|
Gaur
|
egun
euskal abertzaletasunak bizi duen egoeraren diagnosia gure kokapen ideologikoaren araberakoa izanen da seguruenik. Atzera begiratu da abertzaletasunak bizi duen impasse egoeraren zergatiak edo gakoak aurkitzeko.
|
|
2010
|
|
|
" Hori egin izan da betidanik". Irakasleak azpimarratzen du, baina, gaur
|
egun
Euskal Herrian ezinezkoa litzatekeela hori, legeak hala baimenduko balu ere. Ez dago leku nahikorik bakoitzak nahi duen lur puskan ehorzteko hiltzen zaizkion senideak.
|
|
2011
|
|
|
Gaur
|
egun
Euskal Herriko 200.000 biztanle baino gehiago pobrezia atalasean bizi dira, 2006ko azken datu ofizialek adierazten dutenez. Kontuan izan behar da pobrezia atalaseari buruzko irizpideak aldatu egiten direla herrialde batetik bestera.
|
|
|
Ez da ohikoa Fermin Muguruzak gaur
|
egun
Euskal Herriko taldeekin kolaboratzea. Zergatik aukeratu zenuten bera?
|
|
|
1911ko uztailean sortu zen Solidaridad de Obreros Vascos,
|
egun
Euskal Langileen Alkartasuna (ELA) izenarekin ezagutzen dena. Sabino Aranaren ideien altzoan sortutako sindikatuak klase sozialen arteko elkarrizketa predikatzen zuen eta sozialismoa deitoratu.
|
|
|
Egoera oso ezberdinak bizi dituzte museoek
|
egun
Euskal Herrian. Baina guztiek izaten dute instituzioen eskutik jasotako diru kopuru jakin bat.
|
|
2013
|
|
|
Euskaraz publikatutako Esku Ezkerraz poema liburuaz gain, gaztelaniaz etikaz eta desobedientziaz dauzka gutxienez beste hiru. Donostiako ospitalean batzorde etikoko kide izana da, eta gaur
|
egun
Euskal Herriko Unibertsitatean ari da Biologiaren Filosofia arloko ikerlanetan. Etica y gestion de residuos lana plazaratu du hiru ataletan.
|
|
2014
|
|
|
Duela mende laurden, helburu xume batekin hasi ziren
|
egun
euskal komunikazioaren erreferentziazko sari direnok ematen: euskararen inguruko eragileen elkargune izatea.
|
|
|
Gizartea aldatu nahi dutenen artean, betiereko eztabaida da lehentasuna herri mugimenduetan jarri behar dela uste dutenen eta instituzio ofizialetan jartzearen aldekoen artekoa. Zein joera da nagusi
|
egun
Euskal Herrian. Tendentziak nora doaz?
|
|
2016
|
|
|
Botoei baino hondakinei begiratzen dienaren begitik, eta bere xumean, Gipuzkoako Zero Zabor mugimenduak eredugarri izaten jarraitzen du. Etxegabetzeenaz gain, ba ote da
|
egun
Euskal Herri osoan herri mugimendu eraginkorragorik?
|
|
2019
|
|
|
Harrigarria eta deskolokantea da 1919 urtean Kaputxinoek sortutako aldizkari bat
|
egun
Euskal Herrian mugimendu sozialekin estu lan egiten duen hedabide profeminista izatea.
|
|
2020
|
|
|
Urdaibaiko itsasadarra, nabarmenki, Biosferaren Erreserba gisa izendatuta dago UNESCOren baitan, eta 1993tik Ramsarko hitzarmenak ezarritako Nazioarteko Garrantzidun Hezeguneen zerrendaren parte da; horrez gain, Natura2000 sarearen baitan ere Babes Bereziko Eremu gisa izendatuta dago. Eskualde honetan lan ugari egin dira azken urteetan padura naturalak berreskuratzeko, eta
|
egun
Euskal Herriko natur parke garrantzitsuenetarikoa dugu. Nazioarteko Garrantzidun Hezeguneen zerrendan dago, halaber, Bidasoako estuarioa, era berean Babes Bereziko eremu gisa izendatua mugaren bi aldeetan.
|
|
2023
|
|
|
Eta enplegua jarri dut adibide. Gaur
|
egun
Euskal Herritik bertatik sortutako gure aldeko enplegu dinamikarik ez dago: zero, ez onik, ez txarrik.
|