|
2002
|
|
|
Ikertzen ari garen lurraldeko hirigintza tradiziotik birpasatxo bat egiten badugu, esan dezakegu ezen, gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoa den lurraldean, hiritzat har daitezkeen lehen guneak erromatar garaikoak direla; eta horrez gain, osogutxi direla, batez ere Bizkaian eta Gipuzkoan. Era berean, oso ezaguna da Antzinate Berantiarreko eta Goi Erdi Aroko, iluntasun historikoa?
|
|
2008
|
|
|
Asmoa joera horiek garaitzea bada ere, ez da inor harrituko esaten badugu gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroako Foru Erkidegoan euskarazko lege testuak, oro har, itzulpenaren bidez sortuak direla. Alegia, lege testuak gaztelaniaz landu eta sortzen dira eta euskarazko itzulpena legea onartzeko bidean izapide huts bat baino ez da, azkena.
|
|
|
Nolanahi, gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoa xede horretatik urruti badago ere, Jaurlaritzak badu hizkuntzalari eta legelarien arteko elkarlanerako esperientzia pilotu bat. Arau idazketa elebidunerako esperientzia baliagarria izan liteke, eta esperientzia horren berri eman nahi izan genuen Deustuko Unibertsitateak antolatutako jardunaldietan.
|
|
|
Gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoa den lurraldeak 600.000 mila biztanle zituen orduan, eta Bilbok horietako 80.000 biltzen zituen. Emakume bakoitzak 3,53 haur zituen, eta batez besteko bizitza itxaropena 35 urtekoa zen.
|
|
2009
|
|
|
Nudismoak gora egin al du azken urteetan EAEn. Nudismoa egiten duen pertsona kopurua argitzeko estatistika asko erabiltzen dituzte, baina fidagarriak direnak gutxi dira. Hala ere, gure datuen arabera, biztanlegoaren %1ek nudismoa egiten du gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoan. Gure elkartean nudismoaren aldeko joera igo egin dela nabaritu dugu, hori bai.
|
|
2010
|
|
|
|
Egun
Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) existitzen diren bederatzi Parke Naturaletatik6 bitan, Gorbeian eta Aiako Harrian, balorazio ekonomikoko ikerlanak egin dira. Lehena, Sánchez eta Pérez y Pérezek (2000) Gorbeiako Parke Naturalean (20.016 ha) egindakoa dugu7 402 bisitariko laginean oinarrituz eta bidaia kostuaren eta balorazio kontingentearen metodoak konbinatuz baterako analisia deritzona erabili zuten.
|
|
2011
|
|
|
Orain dela hilabete batzuk arte ezin zen halakorik egin Nafarroan, eta gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoan 230tik gora udalerritan ezin da. Aukera hori eduki ahal izateko, bi aldaketa egin behar izan dituzte:
|
|
2016
|
|
|
Euskararen aldeko politikari esker, azken 25 urteetan 212 mila pertsonek euskara ikasi dute, 31 milak 2011z geroztik. Gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoan 631 mila dira euskara dakitenak eta erabiltzen dutenak, jendartearen kasik %34, hiruetarik batak hurbil. Indar berezia eginen du Jaurlaritzak euskara dakiten bainan erabiltzen ez dutenei buruz:
|
|
2017
|
|
|
1 SARRERA egitasmo honen helburu nagusia da gaur
|
egun
euskal autonomia erkidegoko administrazio orokorrean euskararen erabileraren gainean indarrean dagoen legediak ezartzen dituen mugak eta aukerak ezagutzea. zehatz mehatz langile publikoaren eta euskararen derrigorrezko ezagutza eta erabileraren arteko erlazioak aztertuko dira, bereziki honako hiru ardatzen inguruan: lehenik, euskal administraziora sartzeko euskararen derrigorrezko ezagutza modu orokorrean langileei ezartzearen ingurukoa; bigarrenik, euskal administrazioaren langile elebidunak zerbitzu hizkuntza euskaraz ematera behartzearen ingurukoa; eta, hirugarrenik, euskal admimnistrazioaren langile elebidunak euskaraz lan egitera behartzearen ingurukoa. horretarako, zuzenean zein zeharka eragiten duen legedia aztertuko da, eta indarrean dauden legeen eta auzitegiek utzitako epaien azterketa deskriptiboa, konparatiboa eta kritikoa egingo da. hain zuzen ere, egitasmoa hiru atal nagusitan antolatuta dago. lehenik, euskal administrazioaren ikuspegitik euskararen ofizialtasuna xedatzen duten legen azterketa, bigarrenik, beste autonomia erkidegoetan katalanaren eta galizieraren ofizialtasuna xedatzen duten legen azterketa, eta, azkenik, hizkuntza ofizialen inguruan estatuko auzitegiek urteotan ebatzi dituzten epaien azterketa. azterketa kualitatibo hau egiteko euskal autonomia erkidegoaren eremua aukeratu egin da hori delako euskal herriko gaur egungo hiru admimnistrazio eskualdeen artean euskarak lege egoerarik aldekoena duen lurraldea. bestalde, administrazio orokorrean eragiten duen legedia aztertu da egitasmoak administrazioaren ikuspegi orokor bat lortzeko asmoa duelako, hezkuntza, segurtasun, justizia, edo osasunsistemen modukoen berezitasunak alde batera utzita. azkenik, egitasmomaren gidalerro nagusiekin bat, honako hiru hipotesiak planteatu dira:
|
|
2021
|
|
|
Azken
|
egunetan
Euskal Autonomia Erkidegoko intzidentzia tasak behera egiten jarraitu du. Zehazki, azken egunean 10,14 puntu egin ditu behera, eta 600eko langatik jaitsi da; 534,89koa da.
|
|
|
Nafarrek badute, baina Nafarroaren Eguna delako, ez euskararen aldeko egun dutelako. Eusko Jaurlaritzak, Euskaltzaindiarekin batera, Euskararen
|
Eguna
Euskal Autonomia Erkidegorako ezarri zuen, eta 1995etik urtero adierazpenen bat edo ospakizunen bat izaten da, baina ez da jai eguna. Ezta Ipar Euskal Herrian ere. Bestalde, Eusko Ikaskuntzak 2006 urteaz geroztik ENE (Euskararen Nazioarteko Eguna) saria banatzen du.
|
|
2022
|
|
|
25 eta 29 urte arteko gazteentzat emantzipaziorako dirulaguntza ematea aztertzen ari da Eusko Jaurlaritza, gazteek gurasoen etxea arinago utz dezaten. Gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoko gazteak 30,2 urterekin emantzipatzen dira, baina 2030erako, Jaurlaritzak batezbestekoa 28 urtera murriztu nahiko luke. Bi helburu ardatz hartuta, Gobernamenduak Gazteen Emantzipazioa bultzatzeko 2030eko Euskal Estrategiarako proposamena ondu du eta bertan jaso du aipatutako balizko dirulaguntza hori.
|
|
|
Hala ere, Espainiako eta Frantziako gobernuek euskal udalerriak menderatzen jarraitzen dute. Eta egoera hori, Estatu iraunkor eta historiko horiekin, areagotu egin da gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoko Gobernuaren azken erabaki eta asmoekin.
|
|
2023
|
|
|
Bestalde, erakunde komunen (Eusko Jaurlaritza eta Legebiltzarra) eta lurralde historikoetako foru organoen (foru aldundiak eta batzar nagusiak) arteko eskumen banaketaz arduratzen dira Autonomia Estatutua eta Eusko Legebiltzarraren azaroaren 25eko 27/ 1983 Legea, Euskal Autonomia Erkidegoko erakunde komunen eta lurralde historikoetako foru organoen arteko harremanei buruzkoa, Lurralde Historikoen Lege gisa ezagun dena. Horrez gain, Kontzertu Ekonomikoak —gaur
|
egun
Euskal Autonomia Erkidegoarekiko Kontzertu Ekonomikoa onesten duen maiatzaren 23ko 12/ 2002 Legeak arautua— EAEk Estatuarekin dituen finantzaeta zerga harremanak arautzen ditu eta, hortaz, EAEko finantzaeta zerga sistemaren bizkarrezurra da. Eta, azkenik, lurralde historikoetako foru arauek lurralde historiko horien eskumenak diren arloak arautzen dituzte eta, udalei dagokienez, baita haiei zuzenean eragiten dizkieten gai batzuk ere, kontu espezifiko batzuetan, hala nola lurralde mugaketak, udalez gaindiko erakundeak, aurrekontuak, finantzak eta tokiko ogasunak.
|