|
2001
|
|
|
Balioztapen horretan, jakina, igorpenen eremuan
|
egondako
pertsonen kopurua, bakoitzaren ezaugarri epidemiologikoak, adina, esposizio aldia, nolakotasun sanitarioak eta txostena ahalik eta zehatzen gertatzeko beste gorabehera guztiak hartuko dira kontuan.
|
|
2008
|
|
|
Protokoloaren eta lankide lagunen hurbiltasunaren oreka atxiki behar izan zuen Arkotxak. Urte luzeetan unibertsitate munduan lankidetzan, irakasle edo ikasle gisa
|
egondako
pertsona ezagun anitz zegoen bertan. Euskaltzaindiko protokoloa laguntasunaren beroaz bete zen.
|
|
2009
|
|
|
Egoera arraroan topatutako hildakoez aparte, gainera, baziren bestelako gauzak ere. Esate baterako, bi, hiru edo lau astez desagertuta
|
egondako
pertsonak mota guztietako arazoekin itzultzen ziren; arazo fisikoak gehienak, baina bestelakoak ere bai:
|
|
|
Nelson Mandelaren ondoren luzaroen preso
|
egondako
pertsona da Siddi Mohammed Daddach (Guelta Zemmur, 1957). Marokoko kartzeletan 25 urte eman zituen preso; tortura sistematikoak ezagutu zituen eta bi urtez kartzela sekretu batean egon zen desagertuta.
|
|
2010
|
|
|
Maria Luisa Garcia Gurrutxaga, Euskadiko Eskola Kontseiluko presidente berriak, karguan aurretik
|
egondako
pertsonek lortutako adostasun bidearekin jarraitu nahi duela adierazi du gaur.
|
|
|
Lagunak jarri zidan aurpegiak ez ninduen arestikoa errepikatzera animatu. Robertok ez zuen ematen asteburuan nirekin —hobe esan ni berarekin— Pirinioetan
|
egondako
pertsona berbera. Beste zerbaitek kezkatzen ote zuen, lanaz gain?
|
|
2011
|
|
|
Kontu arrazoien onespenari buruz ebazpena eman baino lehen, epaileak entzungo die tutore berriari, edo, hala denean, kuradore edo defendatzaile judizialari, eta tutoretzapean
|
egondako
pertsonari edo horren jaraunsleei.
|
|
2012
|
|
|
Patxi Zabaleta Aralar reko bozeramaileak azaldu duenez, hauteskunde legea aldatzea ETAren mehatxupean
|
egondako
pertsona, erbesteratuek, bozkatzeko, zentzugabekeria?
|
|
2014
|
|
|
Pelikula muntatu nuen tipo horrekin, bere gabardinagatik, bere manerengatik, nik zer dakit. Bat batean ez nintzen hor goiko solairuan, ospitaleko gelan, Danirekin
|
egondako
pertsona bera, ez zaizkit kontuak ateratzen esan ziona. Bat batean, informazio pribilegiatua zuen norbait nintzen, eta papera sinetsi nuen, ez nintzen ohartu norekin ari nintzen.
|
|
2015
|
|
|
–Estatuaren aparatuek eta Estatuaren aginduetara
|
egondako
pertsonek eta taldeek egindako ekintzen ondorioz, hil direnen zenbaketa orokorrean, 1976tik 1989ra 261 lagun hil zirela ondorioztatu du Euskal Memoria fundazioak:
|
|
2018
|
|
|
" Hunkitzen nau honat etortzen den jendeak. Lehengoan, adibidez, lan istripu baten ondorioz ospitalean sei hilabetez
|
egondako
pertsona bat etorri zen, aurrera nola egin zuen kontatzera. Bere bizipenak balio du bertze jende anitz laguntzeko, eta hori hunkigarria da".
|
|
|
Hasieran, noski, ez nintzen konturatu familia bera zela. Nik ez nuen haiekin topo egin eta, beraz, etxera iritsi nintzenean, ez nuen jakin lehen polizia etxean
|
egondako
pertsona berak zirela. Han, haien amaren hilketa lazgarriaren berri izan nuen.
|
|
|
214. 1936 eta 1939 bitartean Iruñeko Herrialdeko Espetxean preso
|
egondako
pertsonei buruzko banakako espediente multzoa (Emilio Majuelo Gilen funtsa, NMHDFn utzitako dokumentazioa).
|
|
|
Bi informazio nukleo handi kontsultatu ditugu preso
|
egondako
pertsonei buruzko datuak biltzeko. Bi nukleo horiek espetxe errealitate bati eta berari egiten diote erreferentzia, Iruñeko Herrialdeko Espetxeari, hain zuzen ere.
|
|
|
Bi informazio nukleo horiek batera hartuta, handia da Nafarroan 1936tik 1939ra bitarteko epean preso
|
egondako
pertsonen kopurua. Iruñeko Herrialdeko Espetxeko presoen erregistroaren arabera, Nafarroako preso asko eta asko egon ziren aipatu espetxean 1936ko uztailetik 1939ko apirilera arte.
|
|
|
Bestalde, bat bateko atxilotze zentroek, merindadeetako kartzelek, polizia etxeek eta antzekoek aipatu espetxeetan atxilotutako asko eta asko hartu zituzten hasiera batean. Zentro hauei buruz dokumentu gutxi daudenez, ezinezkoa zaigu hauetan gatibutasun egoeran
|
egondako
pertsonak sistematikoki kontabilizatzea, baina badira salbuespen batzuk, eta horiei esker badakigu gutxienez 1.436 lagun egon zirela Nafarroako atxilotze zentro horietan gatibutasun egoeran. Horrenbestez, eskura dauzkagun atxiloketei buruzko erregistroen arabera, osotara 15.485 lagun egon ziren gatibutasun egoeran.
|
|
|
Handiak dira edozein ikerlarik topatzen dituen zailtasunak: 1939ko apiriletik 1975eko azarora arteko epean (edo 1978ko abendura artekoan, Francoren heriotzaren ostean gertatutakoari hobe egokitze aldera) ez dago preso
|
egondako
pertsonei buruzko informazio zehatzik, Iruñeko Herrialdeko Espetxeko Artxiboan dagoen informazioa, frankismoaren epe luzeari dagokiona, kontsultatzeko eskaerak sistematikoki ukatuak izan baitira. Lehen ere esan dugun bezala, oso garrantzitsua da NFDk bildutako informazioa, baina informazio hori balioztatzeko elementu adierazgarri gutxi ditu, eta horrek diktadura aldian preso egondako pertsonei leporatutako delitu mota zein izan zen argitzeko egiaztatze lan handia egin beharra eskatuko du ezinbestean.
|
|
|
1939ko apiriletik 1975eko azarora arteko epean (edo 1978ko abendura artekoan, Francoren heriotzaren ostean gertatutakoari hobe egokitze aldera) ez dago preso egondako pertsonei buruzko informazio zehatzik, Iruñeko Herrialdeko Espetxeko Artxiboan dagoen informazioa, frankismoaren epe luzeari dagokiona, kontsultatzeko eskaerak sistematikoki ukatuak izan baitira. Lehen ere esan dugun bezala, oso garrantzitsua da NFDk bildutako informazioa, baina informazio hori balioztatzeko elementu adierazgarri gutxi ditu, eta horrek diktadura aldian preso
|
egondako
pertsonei leporatutako delitu mota zein izan zen argitzeko egiaztatze lan handia egin beharra eskatuko du ezinbestean. Beste iturri batzuetan oinarritutako beste ikerlan baten bidez baizik ez da delitu politiko motaren eta, ikuspuntu juridiko batetik hartuta, delitu arruntaren arteko bereizketa egiteko aukera izango; antzeko zerbait gertatzen da preso egondako pertsonen bizilekuak egiaztatzeko kontuarekin, iturri horren araberako zerrendetan, NFDren konturako mantenu gastuen zerrendetan, ez baitaude jasota erregistratutako presoen bizilekuak.
|
|
|
Lehen ere esan dugun bezala, oso garrantzitsua da NFDk bildutako informazioa, baina informazio hori balioztatzeko elementu adierazgarri gutxi ditu, eta horrek diktadura aldian preso egondako pertsonei leporatutako delitu mota zein izan zen argitzeko egiaztatze lan handia egin beharra eskatuko du ezinbestean. Beste iturri batzuetan oinarritutako beste ikerlan baten bidez baizik ez da delitu politiko motaren eta, ikuspuntu juridiko batetik hartuta, delitu arruntaren arteko bereizketa egiteko aukera izango; antzeko zerbait gertatzen da preso
|
egondako
pertsonen bizilekuak egiaztatzeko kontuarekin, iturri horren araberako zerrendetan, NFDren konturako mantenu gastuen zerrendetan, ez baitaude jasota erregistratutako presoen bizilekuak.
|
|
2019
|
|
|
taldekide guztiek itsuki obeditzen zioten Norell i eta norbaitek zalantzan jartzen bazuen hark esana, taldekideek eraso egiten zioten. Margit Norell en alaba Annie-ren arabera, aurrez berarekin terapian
|
egondako
pertsonekiko harremanak erabat moztu izan zituen bere amak. Giza eskubideen alde asko borrokatu zen, baina, inguruan jende asko zuenean ere oso bakartia zen eta ez zuen lagunik.
|
|
2020
|
|
|
Sintomarik ez, baina infekzio iturri (hots, pertsona) batekin kontaktuan
|
egondako
pertsonari ezarritako mugimendu banaketa edo bereizketa da berrogeialdia. Helburua, infekzioa beste batzuei ez transmititzea da.
|
|
2021
|
|
|
“Zoritxarrez, eta ikusita krisi hau geratzeko etorri dela, taldeko 600 pertsona alboratu behar izan ditugu. Urte luzez gurekin lanean
|
egondako
pertsonak ziren, eta gure munduko lantegi ezberdinetan kokatuta zeuden”. Erabaki horiek “garratzak” baina “erabat beharrezkoak” direla nabarmendu du kontseilariak, “taldea erantzukizunez mantendu ahal izateko”.
|