|
2000
|
|
|
Irrati emandegi handi eta txikien arteko muga argiago marraztuta dago Nafarroan, bertan hiru irratiren artean eskuratzen baitute entzuleriaren ehuneko 65,1 Aipaturikohirurek emititzen duten programazioaren zatirik handiena Madrilen buruturikoa da.Irratigintza lokala
|
egon
badagoen arren, ez du entzule kopuru handirik eskuratzen.
|
|
|
Oraindik ez dago, zentzu honetan, prentsaren etaikus entzunezkoen arteko gurutzaketa nabarmenik. Dena den,
|
egon
badaude interesgurutzatuak, irratian izandako Hachette en sarrera adibidez, baina oraindik nahikoabereizita daude prentsa taldeak eta ikus entzunezko enpresa taldeak. Kontzentrazioagehiago gertatu da industrian eta, bereziki, ikus entzunezkoan.
|
|
|
Gure izaeraz duda mudatan dagoen euskaldunak honakoa jakin luke: baldin eta kulturaren izaera bereizlerik balego (eta
|
egon
badago) eta komunitatepolitikoak objektu edo errepresentazioen bidez identifikatu edo ordezkatzeko joerabalego (eta hau ere badago), ezin liteke gauzatu fenomeno komunikatibo hau kasupartikular batean honela eta beste kasu partikular batean hala. Kulturaren izaerabereizlea eta komunikazio mekanismoak zerbait izango badira, unibertsalak izangodira, europar kulturaren testuinguruan behinik behin.
|
|
2001
|
|
|
Erromantikoek, Erdi Aroko historiarekin batera, Erdi Aroko testu literarioakerauzi dituzte ahanzturaren atzaparretatik, testu gehienak kutsatu gabeak baitira: herriaren ahotik sortuak eta herriak belaunaldiz belaunaldi jaso dituenak. Baina, maiz, Erdi Aroak ez du eman lezakeena ematen; edo ez da aurkitzen
|
egon
balegokeenaren arrastorik. Halakoetan, erromantikoek mistifikatzeko jokabideari ekindiote:
|
|
2002
|
|
|
Edozein kultur produkturen zientifikotasuna, sozialki ezagututako zientifikotasuna, azken batean? ez da eratortzen bere egiaren bame indarretik; alderantziz, haren indarra egiaren sinesmenean datza,
|
egon
baitago sinesmen bat egiarenitxura sortzen duena. Zientziak, hortaz, eraginkortasun sinboliko handia duenezagutza mota osatzen du, berez soziala den indarra eskuratzeko posibilitateadauka eta.
|
|
|
Eszenatoki instituzional desberdinetatik abiatuta bada ere, irakasleriaeuskaldunaren artean zirkulu intelektual akademikoak eratzeko orduan, uztardurainstituzional eta ez formalak egokitzeko aukerak ematen ditu unibertsitate sistemak. ...itzen inguruan taxu daitezke: diziplina espezializatu edo diziplinarteko argitalpenen inguruan, institutu eta lankidetza hitzarmenen bitartez, ikerkuntza programa, foro, biltzar eta mintegien bidez; hau da, bai bizitza akademikoak berez bideratzen dituen gertakariak, eta bai sordaitezkeen eta horrez gero sortuta dauden elkarteak profitatuz7, euskal intelektualitate akademikoaren trinkotze prozesua
|
egon
dauden baliabide sinbolikoak biltzeko lehen pauso bihurtzen da. Urrats zailagoak eginez, lobby gisako jardunean ereislatu ahal da zirkulu akademiko trinkoenen sendotasuna, zeren euskararen normalizazioaren inguruko gaietan akademiko euskaldunen adostasuna eta talde moduraegindako presioa garrantzitsuak izan baitaitezke.
|
|
|
eta, zientifikoak?. . Historiografia abertzalea?, antza,
|
egon
badago, baina inoiz ez da egiten aipamen zuzenik; ondorioz, zaila da jakitea, zehatz mehatz, zer ulertu behar dugun kontzeptu horren azpian. Azken urteotan, gainera, zenbait liburu argitaratu dira, espresuki,. Euskal Estatuaren?
|
|
|
Orduz gero, hamaika gertakari berrik bete arren egunkarietako azalak, ez diet tarte berezirik eskaini, berauek ulertzeko liburuan egindako gogoetak eta proposatutako tresna analitikoak nahiko izango baitzaizkio irakurleari. Pasarte berriak, ordea,
|
egon
badaude. Unibertsitaterako ikerketa arindu eta ulermena erraztu zezaketen azalpenak txertatzea erabaki dut.
|
|
|
Beraz, lurralde geolinguistikoak eta geokulturalak
|
egon
badaude. Kasuistika zabala da.
|
|
|
Ordezkapenaren ideia garrantzitsua da komunikazioaren funtsa eta oinarria behar bezala ulertzeko. Sarritan pentsatu dugu izena duena
|
egon
badagoela, ikusten duguna egon badagoela, edo entzuten duguna egon badagoela. Baina beti ez da horrela izaten.
|
|
|
Ordezkapenaren ideia garrantzitsua da komunikazioaren funtsa eta oinarria behar bezala ulertzeko. Sarritan pentsatu dugu izena duena egon badagoela, ikusten duguna
|
egon
badagoela, edo entzuten duguna egon badagoela. Baina beti ez da horrela izaten.
|
|
|
Ordezkapenaren ideia garrantzitsua da komunikazioaren funtsa eta oinarria behar bezala ulertzeko. Sarritan pentsatu dugu izena duena egon badagoela, ikusten duguna egon badagoela, edo entzuten duguna
|
egon
badagoela. Baina beti ez da horrela izaten.
|
|
|
Ezabaketa ondokoa da:
|
egon
dagoen, den, existitzen den zerbait desagertaraztea, ezkutatzea, halako moldez non hartzaileak pentsatu behar baitu ez dagoela, existitzen ez dela. Hiru dira prozedura horren bideak:
|
|
|
Ez dauden objektuak
|
egon
badaudela sinetsaraztea da publizitatean eratxikitura. Batez ere, higiezinen agentziek eta ezkontza agentziek darabilte gezur hau.
|
|
2004
|
|
|
Jakina, indukzioa zentzuzkoaote den gaidetzera garamatza horrek, bairta crrorc bat da, hizkuntza arruntaren filosofoenustez, indukzioak eta dedukzioak bakoitzak bere zuzcntasun eta zentzuzkotasun estandarpropioak ditudako. Indukzioaren arazoa, iehen gertatu legez, ez da agertzen, arrazoinamendu mota hori ongi planteatzen bada bederen.Baina arazoak
|
egon
badaude hiz.kuntza arruntaren filosofiak indukzioaren arazoadisolbatu duela adierazten duenean, oso ahula baita esatea estandar desberdinak esleitubehar zaizkiola arrazoinamendu mota bakoitzari. Zeren, hain zuzen cre, filosofian bilatzendena oinarri komun bat da, ikuspuntu unibertsala eta beharrezkoa zerbait ezagutza delajustifika dezagun.
|
|
|
Indukziozko arrazoinamendua justifikatuta dagoela baieztatzeko, hura apriorikoargudio baten bitartez frogatu genuke. Nola, hortaz, erlazionatu ezagutza etaapriorikoa den justifikazioa? 3 JVSTIFIKA OTE DEZAKET EZER A PRIORI. Descartesek esan bczala, a priori ezagut ditzakegun proposizioak
|
egon
badaude,
|
|
|
Scnonarcn ikuspegiarekin batera, onartzen du hautematen duguna, gogamenaren mendedagoencz, objektu fisikoek kausatzen dutcla. Beraz, objektu fisikoak
|
egon
badaude, bainapostulatu egiten dira, gure gogoan hautematen duguna (ideiak, errepresentazioak) haiekkausatzen baitute. Limoi beiiegi bat hautematen dugula esaten dugunean, berez ez duguhorrelako hautematerik, Egiten duguna inferentzia bat da, objektutik eta horren propietateetatik abiatuz horien kausara ailegatu arte, hots, objcktura (limoia).
|
|
|
Hizkuntza gertakari horretigainean duda egiterik ez dago. Aiabaina, gertakari hori baieztatzctik zakurra izatearenunibertsala errealitatean edo ontologian
|
egon
badagoela esatera jauzi handia dago. Jauzihorren inguruan eztabaida biziak izan dira filosofian.
|
|
|
beti antolatuko duguesparru hori, esaterako, banakoen eta unibertsalen bitartez. Baina izatearen edozeinesparrutan gertakariak, egoerak eta gertaldiak ere
|
egon
badaude. Errealitate psikologikoanbadaude gertakari, egoera eta gertaldi psikologikoak, hala nola, euria egingo duela ustedudanean egoera psikologiko batean nago.
|
|
|
Esan beharrik ez dago, xix. mendearen hasieran, Frantzian erroturiko lehen lan elkartuko kooperatibaksindikatuek sortu zituztela. Gaur egun ere, Frantzian autoeraketaren aldekosindikaturen bat
|
egon
badago: CFUT (Confederation Federal des Travailleurs), proiektu soziala eta ekonomikoa uztartzen dituena20.
|
|
|
kooperatibetako bazkideek hilabetero eskuratzen dituztenetekinei buruz ari da Arizmendiarrieta; etekin horiek, inolaz ere ezin dutekooperatibaren inguruko langileen soldatak baino handiagoak izan. Langileen elkartasuna adierazteko beste modurik
|
egon
badago: kooperatibekhezkuntzaren eta osasunaren esparruan eginen dituzten hobekuntzak, gizarte osoari begira gauzatuko dira.
|
|
|
Bere ustez, elkarte kooperatiboak dinamikoa izan behar du: elkarte kooperatiboa demokrazianoinarritzen da, eta, ondorioz,
|
egon
badago bere arauak (estatutuak, BatzarNagusiaren erabakiak, eta abar) aldatzeko aukera. Baina elkarte kooperatiboa ez dainolaz ere paradisua.
|
|
|
Amaia Agirre, Mondragon Unibertsitateko Enpresa Zientzietako Fakultatekoirakaslea, iritzi berekoa da: kooperatiben baitan, langileen eskubideak bermaditzaketen organoak
|
egon
badaude (adibidez, Kontseilu Soziala); beraz, ez dubeharrezkotzat jotzen kooperatiben barruan sindikatuen parte hartzea sustatzea33.
|
|
|
Beraz, zuzendaritza organoak burujabetasun maila garatua izan behardu, dudarik gabe. Kasu zehatz honetan, Iñaki Gorroñoren ustez, zuzendaritzaren eta langileen artean tentsioak sortzeko aukera
|
egon
badago, izan ere, batzuen eta besteen interesak kontrajarriak izan daitezke. Tira bira horienzergatikoak, honakoak dira:
|
|
2005
|
|
|
b. Jurisprudentziak diskriminazioa
|
egon
badagoela zehazteko erabilitakoargudioak ez betetzea. Monopolio edo nagusitasun egoera baten aurrean ez egotea; aukera berdintasunean ondasun edo zerbitzuetara sarrera izateko aukera eragotziko duen nagusitasun egoerarik ez ematea.
|
|
|
Jarreren despolitizazioa da bultzatu behar dena. Giroaren lasaitzeak bide egokia ireki dezake.Horrela izanik, politizazioa eta etiketen inguruko eztabaida dezente gutxituegin da azken urte hauetan; hala ere,
|
egon
badago.
|
|
|
Zabalkuntza abiadura ertaineko gandorren topografia abiadura txikikoena baino askoz ere lauagoa da (7.3.B. irudia). Erdiko grabena
|
egon
badago baina duen sakonerak ez ditu 100 metroak gainditzen. Grabenaren ardatzeko sumendiak ia jarraituak dira, haran axialeko hormen artean, en echelon?
|
|
|
Gaur egun, mantu primitiboa
|
egon
badagoela onartzen da, baina zalantza ugari daude sakonean duen kokapena eta geometria ziurtatzeko orduan. Eredu batek iradokitzen du ezen hondoratutako litosfera ozeanikoak mantu primitiboa zeharkatu eta nukleoaren eta mantuaren arteko mugan geruza jarraitua osatuz (ERC) pilatzen dela.
|
|
2006
|
|
|
Batetik, pentsatuizan da zuzenbideak nolabait, hor? dagoen zerbaiti izen bat eman diola, bainaedozer hori
|
egon
bazegoela arauak izen hori eman baino lehen. Kontzeptu juridikoen funtzioa soilik deskribatzailea izateak baditu zenbait alderdi ahul.
|
|
|
Euskal gatazkaren gaia J. Sarrionandiaren obraren esparrura ekartzekosaiakeran
|
egon
badago, azkenik, hirugarren ildo bat, zeinari jarraikiz Igorretakoidazleak euskal gatazka jorratu ote duen azter genezakeen (J. Muñozen hitzetanesateko, Sarrionandiaren lanetan. La Cosa, ren arrastorik baden ala ez).
|
|
|
Bestelako egoera juridikoak
|
egon
bazeuden Arabako lurraldean. Gesaltza Añanako foruan (sorturiko lehenengo hiribildua 1140an, hain zuzen ere) ez da onartzen ez infantzoirik, ez infantzoi horien nekazari dependenterik bertan ezartzerik.
|
|
|
Weber jakitun zen beste hainbatek ere jarria zutela harremanetan protestantismoa eta portaera ekonomiko arrazionala. Garaiko literatura halako erreferentziek josita ageri zen, eta Weber-en abiapuntua harreman hori
|
egon
bazegoela onartzean zetzan. Bere ekarpena harreman hori, interpretatzea?
|
|
2007
|
|
|
Dena den,
|
egon
badago lan-talde koordinatzaile bat, zuzendaritza lan taldebat litzatekeena baina beste estilo batekin, bi eginkizun dituena: saiatzea, batetik, beste batzuk baino urrutirago begiratzen eta munduan zer gertatzen ari denaztertzen, eta, bestetik, barruan zerbitzua ematea lan-taldeek euren helburuak lorditzaten.
|
|
|
Diputazioan bazegoen bat, Gobernu Zibilak ere bazeukan bestebat... funtzionarioak ziren, eta, batez ere, prentsa mozkinak egiteaz arduratzenziren. Kazetariak joaten ginenean, guri harrera egin eta zein aretotan egon behargenuen esateaz arduratzen ziren... baina
|
egon
bazeuden.
|
|
|
Aholku bat ematearren, buletin ofizialak altxor bat dira. Askotan prentsaurreko arduraduna harritzeko moduko informazioa topatzen duzu bertan.Trikimailuak, beraz,
|
egon
badaude, baina ez da ez erraza.
|
|
|
Autodidaktak
|
egon
badaude, eta haiek izan ohi dira kulturadunen arteanhoberenak; izan ere, kasu horietan ekimena subjektuarengandik abiatzen daezagutzaren bila. Gutxi izaten dira, baina, horrelakoak.
|
|
|
Artikulua idatzi nuen hartan 22 zenbakiarekin geratu nintzen konturatu gabenaturak berak 23 ematen dizkigula, sexua baita 23.a. Hausnarketa teorikoak bainogehiago bultzatu nau eguneroko bizitzak zuzenketa hori oraingo argitalpeneanegitera, sexua euskaldunen bizitzan
|
egon
baitago (erreprimitua edo ez, bainadudarik ez da). Gainera gaur egunean iraganean baino nabarmenago.
|
|
|
Arestian aipatu ditugun balioen artean, balio kristauak koka ditzakegu hainzuzen, bai jatorriz, bai legez, bigarren eredu honetan oinarritzen baitira. Kristauenikuspegian, gizakiaren sakonean aurkitutako eta edozein gizabanakori egokiakzaizkion balio unibertsalak
|
egon
badaude. Kristauen portaera beti horrelakoa izanote den beste kontu bat da.
|
|
|
Gure errealitate pertzepzioan, ezagutza prozesuan eta nortasunaren eratzearenoinarrian datzan jakintza, komunikazio eta emozio prozesuak aztertuko dituenikerketa baten premia larria da. Herrialdeen edo ikertutako komunitateetako taldeenberariazko tradizioan
|
egon
badauden hutsuneak aztertzea beharrezkoa da, baitaerakundeek ezarritako mugek duten eragina hobeki ulertarazten lagunduko dutengaien azterketa ere. Paradigma desberdin horien arteko elkarreraginak ardura bereziamerezi luke11.
|
|
|
Arestian aipatu ditugun balioen artean, balio kristauak koka ditzakegu hainzuzen, bai jatorriz, bai legez, bigarren eredu honetan oinarritzen baitira. Kristauenikuspegian, gizakiaren sakonean aurkitutako eta edozein gizabanakori egokiakzaizkion balio unibertsalak
|
egon
badaude. Kristauen portaera beti horrelakoa izanote den beste kontu bat da.
|
|
|
Norbanako nartzisista eta, harremanetako norbanakoa? topatuko ditugu79 Hemen euskaldunak ere
|
egon
badaude: «euskara, nazioa etakontu horiek norberaren aukerakoak dira», «nork bere gogora egin dezala»edota «gauza pertsonalak dira», «ezin zaio inori esan».
|
|
|
Horien azterketak zehaztasunez egin daitezkeen heinean, zientzialarien arteko adostasuna lor daiteke:
|
egon
dagoenaren ezagutza da gakoa, korrespondentzia dagoenaren eta ezagutzaren artean. Horren guztiaren emaitza ziurtasunaizango da, estilo zientifikoaren berezitasuntzat joko dena (Laudan, 1984).
|
|
|
Bestalde, zenbait arreta lehentasun dituzte jaiotzetik; hots, espeziearentzat garrantzitsuak eta esanguratsuak diren gizakien aurpegiekiko, ahotsekiko eta antzeko estimuluekiko lehentasuna (Mehler eta Dupoux, 1992). Halaber, gaitasun batzuk Piaget-ek uste baino askoz ere lehenago garatzen dira.Hain zuzen ere, egiaztatu da lehen urtean zehar haurrek irudikatzeko nolabaitekogaitasuna dutela. Oroimenari dagokionez, frogatu da
|
egon
badagoela garapenarenlehen asteetatik. Egozentrismoari dagokionez, berriz, ikusi da haurrek oso txikitatik dutela besteen ikuspegia hartzeko gaitasuna.
|
|
|
Jardun subjektiboak pentsamenduan objektu bat eratzen du. Zeren eta inolako errepresentazio jenerorik ezin da, engoitik
|
egon
badagoen objektu baten harkor soiltzat jo. Sentsuen jardunak izpirituaren barneko ekintzarekin sintetikoki elkarlotu behar du, eta errepresentazioa elkarlotura honetatik jaregin egiten da, objektu bihurtzen da, indar subjektiboaren begiz begi, eta, halakotzat era berri batean hautemana, atzera hartara itzultzen da.
|
|
|
gizakiaren pentsamenduaren lokarri kausa efektuala hizkuntzarekin, Herder-ek lokarri esentziala bihurtu du137: gizakia, pentsamendua, hizkuntza, denak bat dira; baina ez dira hor
|
egon
dauden zer estatikoak, garatuz doan osotasun dinamiko bat baizik.
|
|
|
Pentsamendua pentsatzeko jardunean datzan bezalaxe, hizkuntza esentzialki hitz egitean datza. Hizkuntza ez da, hor
|
egon
dagoen ezer (hiztegi eta gramatiketan edo), baizik eta produkzioan eten barik arituz bakarrik dago, «produkzioaren legeak zedarrituak daudela, baina produkzioaren bolumena eta hein batean moldea ere osotoro zedarritugabeak»417 Horrela hizkuntzaren egiazko eratzailea banakoa da eta hizkuntzaren egiazko nortasuna, hiztunak une oro ematen diona418.
|
|
|
Alemanian (Berlinen erregea frantsesez mintzo bada, hirurehun Estatu aleman badago) erantzuna ezin da formulatu, frantsesak egiten ari ziren legez, Estatuari edo erregeari erreferentziaz, hau da, koordenatu politikoetan. Baina alemanak
|
egon
badaudena errealitate bat da, errealitate politiko bat ez bada ere; hizkuntza alemana errealitate bat da, Estatu alemana ez izan arren, eta ez izan arren Estatu hizkuntza. Idazle aleman baten biografian, nazionalitate politikoak (estatalak) ez du fitsik esan nahi, jaka bezain erraz aldatzen du-eta edozein momentutan.
|
|
|
Baina garai horretan Humboldt-en interesak, eta Ideologoekin izandako solasak, metafisikari eta moralaren fundamentazioari zegozkien, ez hizkuntzari. Condillac irakurri ere interes horiekin egin baitu, egia da, Condillac engan
|
egon
badaudela ideiak eta pasarteak Humboldt-entzat eraginkorrak izan zitezkeenak; baina kontua da Humboldt-en Pariseko notetan pasarte horiek inoiz ez direla aintzat hartzen, eta are Condillac-en filosofiaz orokorki ez du balorazio batere positiboa ematen. Berdin, Ideologoak sentsistak baitira, eta Humboldt gaztea Kant eta Fichte ezagutzetik baitator, haiei buruz franko negatiboa da Pariseko nota guztietan nahiz gutunetan bere iritzia1107 Laburbilki:
|
|
|
Hizkuntzaren forma perfektuagaz batbat etorri,
|
egon
daudenetako hizkuntz leinuren bat edo hizkuntza bakarren bat ere etor daitekeela zeharo eta punturik puntu, itxarotea dagoena ez da, eta gutxienez ez da gure esperientziaren barrutian sartzen. Baina forma horri gehien gehiena hizkuntza sanskritikoak hurrantzen zaizkio eta, aldi berean, horiek dira, non ere dohatsukien garatu den gizajendearen hazkunde (Bildung) izpirituala aurrerapausoen lerro luzeenean626.
|
|
|
daluak sortu izan dituen arren789, hizkuntzaren fenomenoan nolanahi ere
|
egon
badagoen alderdi hori, sozialtasunaren lehentasunarena (ez al da giza arrazoimen komuna gugan pentsatzen duena, ez ote gaitu gure gizarteak egiten, eta gizarteagaz hizkuntzak?
|
|
2008
|
|
|
Bitxia da Etxeberriak soldaten kopuru osoa batu zuela eta hortik atera laurdena, batez bestekoak 10 erreal baino gutxiago ematen zuelako. Baina
|
egon
bazeuden 10 erreal baino gehiago ordaintzen zutenak. Egun gutxitara Ciriaco Iturrioz eta Etxeberriak sinatutako beste zerrenda bat heldu zen udalera, ziur asko euren arma fabriketan lan egiten zuten langileena.
|
|
|
Oro har, Eibarko liberalismoaren hastapen eta bilakaeraren zenbait puntu argitzea lortu badugu ere, iluntasunak ez dira gutxiago. Funtsezko agiriak desagertzea oztopo gaindiezina bihurtzeaz gain,
|
egon
badaude erabili gabe utzi behar izan ditugun iturriak, edo soilik zeharka erabili ditugunak zenbait pertsonari buruzko datuak eskuratzeko. Datu basea eratzeko erabili gabe utzi ditugun iturrien artean hauexek dira garrantzitsuenak:
|
|
|
Horietarik gehienek nekazaritza zaharrari lotuta jarraitzen zuten eta ez zeukaten ahalmen teknikorik, ezta ekonomikorik, nekazaritza sistema birmoldatzeko, landatzen zituzten lurrak erosteko gaitasunik ere ez zuten eta. Baina garai bereko akta batek dioskunez,
|
egon
bazeuden, zenbait nekazari, maizterrak izan arren, ekonomikoki lur jabe txikiak baino indartsuagoak zirenak416 Beharbada, nagusitasun ekonomiko horren isla da maizter indartsuenei, eta zenbait armagini, eskubide politikoak onartzeko joera, nahiz eta foru erregimenean lur jabetzaren?, millares??
|
|
|
Iraultzaren hasiera honetan, karlismoak burutu zuen kanpainarik garrantzitsuena batasun katolikoaren aldeko sinadura bilketa hau izan zela kontuan hartuta, benetan harritzekoa da Eibarren horren aztarnarik ez aurkitzea. Iraultzaileen mehatxua ere,
|
egon
bazegoen arren, ez zaigu nahikoa iruditzen Eibarko katolikoen zirkinik eza arrazoitzeko orduan.
|
|
|
Batzar Nagusia, berez, bazkideen baterako nahiaren bozeramaile egokia da. Hala ere, jakina, bazkideen nahia adierazteko beste tresnak
|
egon
badaude, bai bazkideen banako nahiak, bai eta bazkide multzo zehatzen nahiak ere, gainerako bazkideekiko gatazken aurrean, edo balizko interes aurkaketa batean. Hori gertatzen da, adibidez, zigor bidezkoen arauetan, elkartearen eraldaketetan, Ordezkarien Batzarretan, Kontseilu Sozialerako hauteskundeetan, etab. Hala ere, esan dugunez, bazkideen baterako nahia antolatzeko oinarrizko gunea Batzar Nagusia da.
|
|
|
ziurtatzeko bideratuta dauden arauak aurkitzea. Bestaldetik,
|
egon
badaude estatutuetan, bazkide mota ezberdinak daudenean, mota bakoitzaren ordezkaritza Errektore Batzordean ziurtatzeko arauak, baina ez da ikusten interes handirik batzordearen eta Batzar Nagusiaren arteko boto proportzionaltasuna gordetzeko.
|
|
|
113.Interes teknikoa duten beste gai batzuk
|
egon
badaude. Horien artean, batzordekideak urtero berriztatzearen edo 4 edo 5 urterako izendatzearen arteko aukera, edo batzordekideak aukeratzeko orduan isilpeko botoa erabiltzearen abantailak eta desabantailak.
|
|
2009
|
|
|
Beste zenbaitzuentzat, euren gertukoen historia ezagutzenzutenentzat, aldiz, urtetan sarritan bakarka eta ia bakardadean egindako bilketa etadokumentazio lanaren errekonozimendua eta balioa aitortzeko garaia heldu da8.Ororen gainetik, Gerra Zibilaren inguruko memoriaz hitz egitea, egun, gertatutakoaezagutzeko, oroitu eta oroitarazteko eskubideaz hitz egitea da. Eta memoria ofizialbakarraren aurrean, oroitzapen asko eta askotarikoak
|
egon
badaudela utzi duteagerian ekimenok: memoria askotarikoak, besteak beste, ideologia, adin, klasesozial, jatorri eta generoaren araberakoak.
|
|
|
Euskal Herriaren kasuan, gutxi badira ere,
|
egon
badaude, kazetarien kronikaeta erreportajeez gain, gerra garaian edo ondorengo urteetan lehen pertsonan idatzitako lanak, Francoren aurkari zein aldekoen begietatik gerraren eta diktadurareneraginaren neurria hartzen lagun diezaguketenak. Bi adibide ekarriko ditut hona.Hor dugu batetik Marcelino Ayerra ren No me avergonce del Evangelio (Ayerra, 1958), erbestean, Argentinan argitaratua.
|
|
|
Futbolaren kasuan, mutilak etorkizunean jokalari trebeak izateak ekar ditzakeen ondorioak ez dira konparagarriakneskengandik espero daitezkeenekin. Baina nolako kiroltasun desberdintasunaktopa litezke beste kirol batean, eskubaloian esaterako, non gizonen profesionalizazioa ekonomikoki eta sozialki ez dagoen emakumeengandik hain urruti (hemenere desberdintasuna
|
egon
badagoela ukaezina den arren)?
|
|
|
Atxilotu eta fusilatu egingo ditut. Baitaberrehun apaiz
|
egon
badaude ere. Horiek ez ditut fusilatuko, baina Andaluziaraautonomismoa egitera bidaliko ditut».
|
|
|
241). Estatuan, edozein kasutan,
|
egon
badago Martzillakoa baino lehenago egin zen omenaldi bat: Errioxako Cervera del Rio Alhamakoek egin zuten, 1977ko irailaren 2an, fusilatuak lurperaturikzeuden El Carrascal de Villarroyo terminoan.
|
|
|
Edozelan ere,
|
egon
badaude Landak salaturiko autismo suerte hori gainditzeko ekimenak: jada ezagun ditugun Tokiko, Hamaika edota Arrosa aipa daitezke, adibidez, edo baita 2009 hondarreko beste bi ekimen hauek:
|
|
|
Pertsonen izaera horiek lantzeko aukerak
|
egon
badaude. Bai enpresak, bai eta erakunde publikoak ere hainbat erabaki hartzeko gai dira alde horretatik.
|
|
|
dauden interesen heterogeneotasuna hartu behar da kontuan eta, bestetik, politika ekonomikoa kudeatzeko orduan ere sortzen diren interes gatazkak. Nire ustez, batez ere, interes orokorren eta interes partikularren artean azaltzen diren kontraesanak dira, ziur asko, ekonomia politikoaren azterketa berri horien oinarriak68 Horretan arituko gara batez ere kapitulu honetan69 Hala ere, ez dugu ahaztu behar
|
egon
badaudela, jakina, politikaren eta ekonomiaren arteko lotura hauetan garrantzi handikoak diren beste alderdi batzuk. Eta horietako batzuk aztertu dituzte adituek.
|
|
|
Politika ekonomiko klasikoan hauxe uste zen:
|
egon
badago ekonomiak krisialdiak automatikoki gainditzeko baliagarria den tresna naturala. Keynesianismoak ez du onartzen oreka naturalerako joera hori16.
|
|
|
Inflation tax delakoaren eragin baikor eta ezkorrei buruz
|
egon
badago kontuan hartzeko beste gai bat. Zehazki, eragin horiek igartzeko orduan dauden ezberdintasunak herrialde ezberdinen artean, eta batez ere beraien moneta nazioarte mailako patroi gisa erabiltzen den herrietan (adib.:
|
|
|
Hala ere,
|
egon
badaude inflazioaren epe motzeko onura batzuk: ekoizpen eta enpleguaren birmoldaketetan eta modernizazio prozesu teknologiko bizkorretan denbora irabazteko aukera ematen du inflazioak (Jordan, Gracia eta Antuñano, 1999).
|
|
|
Inflazio tasek aldaketa handiak izaten dituzte herrialde batetik bestera eta urte batetik bestera. Hala ere, joera komun batzuk
|
egon
badaude: inflazioa txikia izan zen 60ko hamarkadan, baina oso handia 70ekoan, eta jaitsi egin zen 80ko eta 90eko hamarkadetan herrialde guztietan.
|
|
|
Anti trust direlako politiketatik aparte,
|
egon
badaude beste bi funtsezko neurri politika ekonomikoan oligopolio edo monopolioen eragin kaltegarrien aurka: salneurrien zaintza eta enpresa publikoak.
|
|
|
Baina, bestaldetik,
|
egon
badago ahaztu behar ez den funtsezko beste faktore bat. Jarduera publikoan interes partikular batzuek duten eragina eta, horren ondorioz, indar politiko handiagoa duten enpresek eta enpresa motek etekin handiagoak lortu eta kalte gutxiago jasoko dituzte Estatuaren jardueratik.
|
|
|
Erakunde publikoek gauzatzen dituzten ia jarduera guztiek dute eragina enpresa mota batzuen alde eta beste batzuen aurka. Hala ere,
|
egon
badaude jarduera batzuk bereziki aztertuak izan direnak alde horretatik. Adibidez:
|
|
|
Hala ere,
|
egon
badaude honi buruz azpimarragarriak diren alderdi batzuk.
|
|
|
Hezkuntzan, jakina,
|
egon
badaude arrazoi ideologikoak kudeaketa pribatuaren hedapena murrizteko.
|
|
|
Beraz, funtsezkoa da banku zentralaren egitekoa diruaren eskaintza eta eskaera harremanetan jartzeko orduan. Epe motzera,
|
egon
badaude eskaintza eta eskaeraren beste faktore batzuk inflazioan ere
|
|
|
Hala ere,
|
egon
badaude lan merkatuarekin harreman zuzenagoa duten ekimenak. Alde batetik, aktiboa den biztanleria zehazteko orduan:
|
|
|
Teoria hauen arabera, kanpoko ekonomiak erabiltzeko asmoz kokatzen dira enpresak lurralde zehatz batean. Beraz,
|
egon
badaude arrazoiak kanporako ekonomiak/ esternalitateak sustatzen dituzten industria politikak martxan jartzeko.
|
|
|
Esan dugunez, atzerriko enpresen ezarpenak abantaila handiak ditu enpresaegitura indartsua ez duten herrialdeetan. Bestetan,
|
egon
badaude egiturazko beste arrazoi batzuk atzerriko ezarpenaren egonkortasuna nolabait ziurtatzen dutenak.
|
|
|
Bestaldetik, ahalmen eta berjabetasun maila handiak dituzte banku zentralek interes tasak zehazteko orduan, baina ez ehuneko ehunean. Askatasun handi hori kudeatzeko orduan muga batzuk
|
egon
badaude.
|
|
|
Baina
|
egon
badaude beste muga batzuk finantza merkatuen jokabideak ezarririk. Alde batetik, banku zentralaren sinesgarritasuna mantentzeko beharra.
|
|
|
Ekonomiaren epe luzeko ibilbide egoki baterako erakunde publikoek duten egiteko funtsezko bat zerbitzu publikoen kudeaketaren kalitate eta eraginkortasunean datza. Alde horretatik,
|
egon
badaude garrantzi handikoak diren hartu beharreko estrategia batzuk.
|
|
|
Hala ere,
|
egon
badaude Mendebaldeko herrialde gehienetan errepikatzen diren oinarrizko ezaugarri batzuk eta, adibidez:
|
|
2010
|
|
|
Bigarren irizpidearen inguruko hausnarketa lehengo multzoko egileen bidetikegiten dute, hots, lanaren nazioarteko zirkulazioa guztiz oztopatuta dago eta hesigogorrak gainditu behar izaten dituzte estatuko lan merkatu batetik beste baterakourratsa egin nahi duten langileek. Nazioarteko lan merkatua oso zurruna da etazatikatua dago eta nazioarteko giza eta lan arloko araugintza hutsaren hurrengoada5 Bestalde, finantza baliabideen edo kapitalen nazioz gaindiko zirkulazioa iaerabat librea den arren eta nazioarteko finantza merkatuak oso indartsuak izanik, oraindik nazio merkatu diferentziatuak
|
egon
badaude. Finantzagai sofistikatuentzako prezioak eta salerosketa baldintzak ia berdinak diren arren, oraindik errentagarritasun diferenteak aurki daitezke finantza plaza desberdinetan, eta bide hau dafinantza mugimendu etengabeak munduan zehar sortzeko iturria.
|
|
|
Nazio Batuen menpeko Jabego Intelektualaren Munduko Erakundea (JIME)
|
egon
badagoen arren, jabego intelektualaren eskubideen babesa nazioartekotzearenardura MMEren esku egotea hobetsi da. Horren arrazoi nagusia da MMEk gatazkak bideratzeko eta zigorrak ezartzeko organoa duela, JIMEk ez bezala.
|
|
|
Beraz, ez da harritzekoa ikustea merkatu global horietan lehiajokabideekin batera lankidetza ere zabalduta dagoela oligopolioen artean. Horidela eta, aurkakotasun oligopolistikoaren irudia gero eta zabalduago dago merkatuglobaletan, bertan enpresen arteko lehiabide mugatua
|
egon
badagoen arren, lankidetza eta sareen hedapena ere hauen jardueren gida ere badirelako. Nazioartekomerkatuen joera oligopolistikoa ez da berria, petroliogintzan aspaldiko merkatuegitura izan da hamarkadetan nazioarteko esparruan ere.
|
|
|
Zenbait lekutan 70eko erdialdean hazkundea gertatu zenez (zorpetze azkarbaten ondorioz), baikortasun berri bat zabaldu zen Hirugarren Munduko zenbaitherrialdetan, eta nazioarteko ekonomia gobernatzeko ikuspegi berriak ezartzekoaukerak
|
egon
bazeudela zirudien.
|
|
|
Horrela kritikoek adierazten dutenez, Vinerengandik datorren analisi estatikoa3, alegia, merkataritzarensorreran eta desbideratzean oinarritutakoa, ez da batere egokia garapen bidekoekonomien arteko integrazio prozesuak aztertzeko. Ildo horretatik, aditu hauektankera honetako integrazio ekimenetan beste efektu onuragarri batzuk
|
egon
badaudela azpimarratzen dute, agerian utzi nahian merkataritzaren sorrera eta desbiderapena aduana batasun batetik eratorritako onurak eta kalteak identifikatzekoirizpide bakarrak ezin direla izan.
|
|
|
Ekialdeko Europan eta Erdialdeko Asian pobreziaren eragina eta txirotasunean bizidiren pertsonen kopurua areagotu egin da, nahiz eta 1990eko hamarkadaz geroztikbaikortasunerako aztarnak ere
|
egon
badauden.
|
|
|
Horrela, giza segurtasuna ongizatea erdiesteko prozesua kontrolpean izateko gaitasunbezala definitzen da. «Askatasuna»ren adiera zabal bat da, beraz, ongizatearentzakomehatxu potentzialak bereganatzen dituena; egungo eta etorkizuneko arriskuetatikaske egotea da eta segurtasun gabezia objektibo batzuk (zoriaren araberakoak)
|
egon
badaudela onartzetik abiatzen da. Beste gauza bat dira hondamendiak, zerenestrategia leungarriak eskaini arren, inoiz baitira ez aurreikusi ez eragotzi.Aldiz, ustekabeak edo halabeharrak bizi zikloaren parte dira.
|
|
|
Zerbitzu jardueren lanpostu gehienak pertsonekiko harremanetan oinarritzen dira eta horiek, berez, hurbileko merkatuan lan egitea eskatzen dute. Salbuespenak
|
egon
badaude, jakina: turismoa, kultura, ahokularitza mota batzuk?
|
|
|
Sektore politikaren barne
|
egon
badaude sektore batzuk mantendu eta sustatu egiten direnak ez arrazoi ekonomiko hutsengatik, arrazoi politikoengatik baizik.
|
|
|
Oro har,
|
egon
badago nolabaiteko kontsentsua ikerkuntza eta berrikuntza politika, gutxienez, esparru hauetaz arduratu behar dela:
|
|
|
Hala ere,
|
egon
badaude nolabaiteko joerak diru ezarle ez diren beste stake holderren jabetzari lekua egiteko enpresen jabetzarekin loturiko industri politiken barnean.
|
|
|
Hala ere,
|
egon
badaude gai batzuk EBko erakunde publikoei dagozkienak batez ere. Adibidez, merkatu bakarra sendotzea, klima aldaketaren erronka, etab.
|
|
|
Momentu honetan, hala ere, gai honekin loturik dauden helburu batzuk
|
egon
badaude industri politikarekin loturik. Barne merkatuaren oinarriak sendotzea dute helburu.
|
|
|
Eta aldagai fisikoen araberako neurketa zaila da oso. Hala ere,
|
egon
badaude Mendebaldeko herrialde guztietan industriaren outputak neurtzeko nahiko onartuta dauden hainbat erreferentzia. Egia da aditu batzuen aldetik zalantzan jarri direla noizbehinka output fisiko horiek neurtzeko tresnak, baina demagun onargarriak direla.
|
|
|
Inportazioen aurrean azaldu ohi diren oztopo politikoak desagertu ohi dira atzerriko inbertsioen aurka. Hala ere, ez dugu ahaztu behar arrazoi objektiboak
|
egon
badaudela oztopo politiko horiek desagertzeko, eta ez bakarrik arrazoi psikologikoak. Atzerriko inbertsio produktibo batean lanpostuak sorrarazten dira herrialdean, know how delakoa herrialdean bertan geratzen da nolabait, etab. Egia da herrialdeko bertako lehiakideei egiten zaien kaltea berdina izan daitekeela, baina ez inportazioetan dauden beste faktore ezkor asko.
|
|
|
Zenbaitetan, herrialdearen baldintza objektiboetatik aparte,
|
egon
badaude egiturazko beste arrazoi batzuk atzerriko ezarpen produktiboaren egonkortasuna nolabait ziurtatzen dutenak, herrialdeko barne industri politikatik aparte.
|
|
|
Alde batetik, gobernuak demokratikoak direnean, gizarte eta hautesleen aurrean erantzun behar dute, legebiltzarraren bitartez. Beraz, nazioaren aktiboak, zerbitzuak eta helburuak babesteak motibatzen du gobernua, eta enpresaren efizientzia eta eraginkortasunarekin loturiko pizgarriak
|
egon
badaude. Egia da ere pizgarri horiek nabariagoak direla esparru geografiko txikietan (udaletan, eskualdeetan).
|
|
|
Eskualde/ erregioen kasuan, atzerriko inbertsioak baloratzeko orduan
|
egon
badaude ezaugarri eta irizpide berezi batzuk.
|