|
2002
|
|
|
Kafesnea eskuan hartuta lagunen mahaira hurbildu zenean, etsian agurtu zuen, mahai gain hartan ere
|
egon
baitzegoen plater hegalariei buruzko egunkari orria.
|
|
2005
|
|
|
Erremediorik ez duten gauzak
|
egon
badauden arren, azken hari bat bada, elkarrengana lotzen gaituena. Eta bestalde, gaur egun, arinkeria barkaezinez berba egiten dugu:
|
|
2006
|
|
|
Bizitza zurrunbilo bat bilakatu da, pentsatzen zuen Goiok berekiko, erle saldo baten burrunba itzalia baina etengabea, zoratzeko modukoa, ezerk ez zuen lehengo kolorea eta distira, lehengo ertz definitua eta forma ezaguna, nabarra urdina nagusitzen zen nonahi, difuminatuak eta zirriborro lausoak, fokutik kanpoko argazkia bezalakoa zen dena, Armanik esan ohi zien bezala sekzioaren bileretan, garai berri hauen ezaugarri nagusia aldakortasuna da, potroak gero, sindikalista bati Armani deitzea, fabrikako sugegorriek ezarritako izengaiztoa zen, maltzurki, gero sekzioko kideek ere onartua, maltzurki eta maiteki aldi berean, Armani ez zen horregatik asaldatzen, ez horixe, ez zen etorri berria, garai haien aldakortasunaren beraren paradigma irizten zion izengoitiari, egokia beraz, eta doike, pena bakarra berari paratu izana edukiko zuen, onartu beharra zegoen besteri esateko oso egokia zela, norberari esanez gero azkura pixka bat sortzen zuen, baina liberatua zenetik asko zaintzen zuen itxura, goiko aginduak dituk, justifikatzen zuen bere burua, baina beste batzuek buzoarekin segitzen zuten, Goiok esaterako, gero eta burusoilagoa zen Goio, Goio bere buzo barruan sarturik –enbutiturik– agorafobia probokatzeko moduko buruko soilunearekin, hestebete zurbil eta ezezagun bat bailitzan, edo okerrago, zakil punta laru bat bezala, gauzak aldatuko ziren noski baina ez Goiorentzat, soilunearen tamaina gorabehera, errealitate aldakorrarena hitz eginda zeukaten bileretan, behin baino gehiagotan, Armanik esaten zuen ez dela lan ideologikoa alde batera utzi behar, besteak konforme zeuden, lehen errealitatearen araberako kontsigna garbiak genituen, esaterako produkzio bitartekoen jabetza langileriaren eskuetara pasatu behar da, orain ezinezkoa da horrelako kontsignarik, teknologia, teknologia, errepikatzen zuen Armanik, teknologia da langileen eskuetara pasatu zena, menderatu zena, baina nondik dator teknologia, nork kontrolatzen du teknologia, pentsa une batez –eta garbi gera bedi, arren, hipotesi zoro bat baizik ez dela–, onenean ere, IBM edo dena delakoa armaz hartzen dugula, eta bertan dauden handi mandi guztiak akabatzen ditugula, gero nork jarriko zuen ordenagailua martxan, nork jakingo zuen zer tekla sakatu behar zen, zuk, Goio? ...tan jan ditiat, potroak gero, eta egunak joan egunak etorri, denak igual igualak, elkarrengandik bereizezinak, lenteja platerkadako bi ale bezainbeste, sikiera produkzio bitartekoak aitzurra eta pala ez diat esango baina hondeamakina eta barrenoa balira, horiek egitate kontrolagarriak zituan, ukigarriak, hurbilak, fisikoak, nire kapazitateentzako dimentsio ulergarrikoak, humanoak, baina orain dena
|
egon
zagok, baina sekula egon gabe, deabru ikusezin batek mugitzen ditik hariak hiperespazioko tokiren batetik, nonbait, mutilak, izorratu gaitiztek, esan ohi zuen Goiok, gaur egun dena duk birtuala, nire buruko soila izan ezik, igual, ez zaitez horregatik kezkatu, esaten zuen Armanik, ilea ugaritzeko genea aurkitu ditek saguetan, eta produktu bat atera ditek, funtzionatzen omen dik, baina ez hadi kez... badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak
|
|
2010
|
|
|
|
egon
egotearen egote hutsez
|
|
|
Bada, lehen lehenik, Sarragoitiren betidaniko adiskide batengandik zail samarra egiten da hori irenstea. Baina tira, zergatik ez?, pertsona zintzorik
|
egon
badagoela sinesteko prest nago. Gurago nuke hala izan dadin.
|
|
|
Mexikarra zen. Baina, ondo begiratuta,
|
egon
bazeuden kartan betiko milanesak, guakamole, tako eta antzekoen artean disimulaturik. Behingoz, gustura jan nuen gastronomikoki hain maila apalekoa iruditzen zaidan janari mexikarra.
|
|
2011
|
|
|
|
egon
badaude
|
|
2012
|
|
|
Konbinazio bat bestea baino hobea zergatik den, inoiz ebatziko ez dugun misterio matematikoa baino ez da. Beraz, dena idatzita dagoela esatea zilegi da, hiztegietan
|
egon
baitago. Hitz horien ordena egokia aurkitzera mugatzen da ekuazioa.
|
|
2014
|
|
|
eta
|
egon
zaudenean.
|
|
2017
|
|
|
Normala denetik aparte bizi gara, arauz kanpo, eta jendeak ezin du disimulatu. Karitatea ez denean higuina da, eta badira beraien ontasuna gurekiko adeitasunarekin frogatzen dutenak ere, miserable asko dago munduan, ezin duzu imajinatu; jende ona ere bai, justuak izateko hori ere esan beharra dago, jende ona
|
egon
badago.
|
|
2018
|
|
|
fanzineak, liburuxkak, komikiak… Sortzaileagoak izan behar dugu, ez baitago ezagutza adierazteko formatu egoki bakarra. Orokorrean, testuaren euskarria erabiltzen dugu, baina,
|
egon
badaude ezagutza sortzeko bestelako formatuak ere: esaterako, narratiba bisualak.
|
|
|
Aitortza ez da bera. Halere, ikertzeko eremu horien artean zubiak
|
egon
badaude: batetik, zubi informalak daude, harreman pertsonalen bidez gorpuzten direnak; bestetik, zubi formalagoak ere badaude, harreman instituzionalizatuagoak.
|
|
|
Ikusgarritasuna eman emakume hauei, hitza har zezaten, eta eraldaketarako gaitasuna badutela azalarazi”. Argi utzi digu ikerketa prozesu eta prozeduretan arrazakeria
|
egon
badagoela eta guk ere maiz jotzen dugula iturri feminista zurietara. Erronkak berriz ere mahaiaren gainean, zuzen zuzen seinalatu dizkigu.
|
|
|
Ez du batere topatzen. Jazz diskoak entzuten eta saxoa jotzen geratzen da bertan, burua galduta, baina
|
egon
badago mikrorik non edo non, berak aurkitu ez arren: hots egiten diotenean, telefonoz bestaldetik jartzen diote bere etxean istantean grabatzen ari direna.
|
|
2019
|
|
|
Bere burua euskal literaturaren barruan kokatzeko eskatzen zaionean, zalantza egiten du. Uste du, jende batek izan dezakeela sentsazioa merezi baino arreta gehiago daukala, eta horrek azkura eragiten duela; baina era berean argi dauka,
|
egon
badauden arren merezi baino arreta gutxiago duten idazleak, ez dela bere, edo “emakumezko idazle”en erruz. Izan ere, errezeloa du behar baino zabalduago dagoen iritzia dela:
|
|
|
Unibertsitate inguruan bilatu du batez ere... Esan du
|
egon
egongo dela, seguru, baina ez duela topatu. Ikasle argentinar batekin egin du kontaktua, Europako hainbat hizkuntza ikasten ari dena, hungariar jatorrikoa:
|
|
|
Atzo arte uste nuen neu nintzela erruduna. Uste nuen, inoiz egia jakingo bazenu, ez zenidala sekula barkatuko, eta irudipena daukat
|
egon
bazegoela arrazoiren bat zure alde; gezurretan aritu naiz zurekin. Ez da, gainera, gezur bakarra izan:
|
|
2020
|
|
|
Publikoa
|
egon
badago.
|
|
|
Aspaldi zen ez nuela horrelako kasu bat hartzen. Ez dakit oso ondo zergatik, liburuaren egileak oraindik ez dit asmatu fikziozko iragan traumatiko bat, baina hala ere bi aldiz pentsatzekoa zen eskaintza, nire baitan traumaren bat
|
egon
bazegoelako. Zigarro bat piztu nuen.
|
|
|
Beste garai batzuk ziren, nahiz eta niri oraindik ere patriotismo ozen eta sukar horrek beldurra, edo, gutxienez, egonezina sortzen didan. Topikoak dira, jende guztia ez da horrelakoa, noski, baina
|
egon
badago patriotismo hori, eta kutsatzen duen ideologia zinez bortitza da. Gogoan dut Merline bereziki urduri zegoela kontu horrekin; Seat Ibiza gorri erosi berriak euskarazko pegatina politiko batzuk zekartzan atzeko kristalean, ez oso esanguratsuak, baina bera urduri jartzeko nahikoak.
|
|
|
Kapelu ere han zegoen, baina ez dakit gogoratuko den. Argazkiak
|
egon
badaude.
|
|
|
Hiruki gatazkatsua lurreratu eta gorpuztu ondoren, irtenbideen bila arituko gara orain. Oztopoz jositako bidea dela ikusi dugu, baina aukerak
|
egon
badaude. Horregatik, protagonistek eraikitako estrategietatik asko ikas dezakegu.
|
|
2021
|
|
|
Bidea luzea zen eta bihurgunez betea. Autobusak
|
egon
bazeuden, baina egunean gutxi batzuk. Hirietara joaten ginen mediku espezialistaren bat bisitatzera, edo kontserbatorioko edo hizkuntza eskolako azterketaren bat egitera.
|
|
2022
|
|
|
Gloria Anzaldúa feminista txikanak argi dio kolonizazioak hainbat herri indigenatara, aurpegi estalkirik gabeko terrorismo linguistikoa ekarri zuela. Anzaldúaren ustez, emakumeen* kontrako indarkeria ez da soilik gertatzen emakume* bat hiltzen denean, hain ikusgarri ez diren eguneroko biolentziak ere
|
egon
badaudelako. Eta horietako bati deritzo hizkuntzaren kontrako biolentzia.
|
|
|
Gaur egun ikuspegi biologizista eta arrazista hori gainditurik dago, nahiz eta ikuspegi horren oihartzunak tarteka
|
egon
badauden jarrera batzuetan, abizen kateen inguruko imajinarioan, esaterako; edo maskulinitatearen eraikuntzari lotuta, euskaldun jator aren imajinarioan (Agirre eta Eskisabel, 2019). Edo behintzat neure inguruan.
|
|
|
Beraz, espresuki ikuspegi arrazista ez bada ere, erabiltzeko eta baliatzeko moduaren arabera zantzu arrazistak har ditzake, emakumea* lur eta komunitate horren sinbolotzat hartzen baita, territorio horrekiko halako bereizezintasun bat irudikatzen delako. Feminismotik Mariren eta Ama Lurraren inguruko berrirakurketa ugari egin dira, baina, hala ere, noizean behin ikuspegi horren oihartzunak agertzen dira han hemenka, matriarkatuaren inguruko ikuspegi bati loturik, eta ikuspegi horren arabera,
|
egon
badago halako emakumetasun mitiko edota mistiko bat, berezkotasunari lotua, euskal lurraldean errotua. Euskal emakumearen* imajinarioak zabaltzea ezinbestekoa da, hortaz, izendapen horretan kabi daitezen askotariko emakume* arrazializatuak, deserrotuak, errariak, disidenteak…
|
|
|
“Nik etxe honetan irailean% 40 egotea juntan ikusten dut lejos no, lo siguiente. Orain, ‘hemendik 15 egunera eduki behar duzue% 40a juntan’ Zu lasai,
|
egon
egongo dela. Eta hori da tristea, forma aldatu fondoa aldatu gabe”.
|
|
2023
|
|
|
Iruñeko mahai ingurura itzuliz, espazioak eta bertan elkartzen den jendea goraipatzearekin batera, beharrezko azpiegitura falta ere nabarmendu zuten. Gipuzkoan aretoen zirkuitu bat
|
egon
badagoela azpimarratu zuten, hein batean gaztetxez osatua, gainera. Ez alferrik, Chill Mafia Azpeitiko Sanagustinen jotzetik eta Ibil Bedi Segurako Ganbaran Norbait Dabil egitasmoan aritzetik baitzetozen solasaldi hartara.
|
|
|
Fenomenoak euskarari erakargarritasuna eman eta espazio berriak irabazteko balioko duen argitzeko dago, baina hortik haratago, testuingurua aski bestelakoa da: Ez Dok Amairu eta RRV garaietako eta oraingo demografiek ez dute zerikusirik, ezta sozializatzeko moduek, mugimendu sozialen indarrak eta etorkizunera begirako iruditeriak ere; musika industria eta zirkuituak askoz ere egituratuagoak dira orain, eta euskal kulturaren normaltasun saiakera bat ere
|
egon
badago, batez ere, EAEn. Iruñerriak, aldiz, egituratze fase bat bizi du eta, hortik, agian, txundidura; euskaltasun berriak sortzeko duen gaitasunak liluratu gaitu, beste ezerk baino gehiago.
|
|
|
Baina nago kultura eta hiria gurutzatzen diren lekuan gertatzen denari buruzko hainbat pista ematen dizkigutela fatxada edertuek eta eraitsitako paretek, aditzera ematen baitute kultura hiri eredu bat bultzatzeko erreminta dela egun, beste ezer baino gehiago. Kultura hitzaren beraren esanahia auzitan dagoela iradoki, eta agerian uzten dute hiriari forma ematen dioten ikuspegi ezberdinen talka bat ere
|
egon
badagoela. Zertaz ari garen kulturaz ari garenean, horrek dirudi kontu honen guztiaren muina.
|
|
|
Paradigma berez da sostengaezina: garaileak
|
egon
badaude, baina beti izango dira salbuespena[*].
|
|
|
Bioaniztasun osasuntsu bat bermatzen duten Lekuek festibalaren tankerako egitasmoak gurean
|
egon
badaude. Askotariko elkarte eta kolektiboek antolatutako jaialdiak ohikoak dira eta 2010eko hamarkadan loraldi bat ere egon zen.
|
|
|
Uste dut oso onak izan daitezkeela dirua banatzen, baina gero ez dakitela ezer gure ofizioaz. Zentzu horretan, frantses ereduarekin alderatuta okerragoa da, nahiz eta han ere kakak
|
egon
badauden; behintzat, han argi ikusten da kulturak beste leku bat daukala, Espainiako estatu egituran ez dago inondik inora horren arrastorik. Hau herri aberats bat izanda gehiago inbertitu behar litzateke kulturan.
|
|
|
AMANCAY: Batzuetan borondatea
|
egon
badago, baina kulturaren benetako beharrei buruzko ezjakintasuna zinez kezkagarria da. Normalean boterean dauden pertsonak oso kultura gutxi kontsumitzen dute, ahotan hartzen dute kultura baina errealitatean ikusten duguna da aurrean dugun pertsona ez dela bere bizitzan antzerki obra bakar bat ere ikustera joan, are gutxiago Zestoako Antzerki Astetik kanpo.
|
|
|
Amancay eta Goizanek, ordea, komunikazio faltatik haratago, ezjakintasuna seinalatzen dute haien lana oztopatzen duen faktore nagusi gisa: administrazioaren aldetik borondate politikoa eta asmo onak
|
egon
badaudela onartzen badute ere, haien beharrak ulertzen ez dituzten sentsazioa dute, nahiz eta behar horiek ahalik eta hoberen adierazten saiatu. Politikariak kultur alorrean nahikoa jantzita ez daudela uste dute, eta hori dela ezin ulertuaren kausa.
|
|
|
Seguruena erdibideko bideak
|
egon
badaude, baina hausnarketa horrek hainbat interes eta indarren gatazkaren erdian paratzen gaituela dirudi. Dena dela, egoera zaila eta konplexua den arren, Gorostiagak identifikatzen duen iparrorratza lagungarria izan ahal zaigu:
|
|
|
hau da, kulturak eta arteak prestigio sozialik ez dutela esan dezakegu. Prestigio mailak edo hierarkiak ere
|
egon
badauden arren, elkarrizketetan azpimarratu izan den moduan.
|
|
|
Leku guztietan edo inon ez naiz egongo. Baina
|
egon
egongo naiz inon. Labirinto zuzenean, okerrean, erdian.
|
|
|
Halako jendearekin alderatuta, ezin esan gu abangoardia garenik. Hori bai, material berriak txertatzen saiatzen gara, aurrerapenak
|
egon
baitaude. Egun, baliabide teknologikoen ondorioz, etengabeko aldaketa batean bizi gara, eta guk horiek erabiltzen ditugu bai kritikarako bai esperimentaziorako; kasu horretan, bai, abangoardia egiten dugu.
|
|
|
Egon, egongo da! Ez dugu aurkitu, baina
|
egon
egongo da hariren bat… Ala ez da egon behar. Egongo da, ezta?
|