|
2004
|
|
|
Lehenik eta behin: euskal identitatearen osaeran eta eraikuntzan elementu objektiboak
|
egon
badaudela berretsi genuke, hizkuntza da horren lekuko, eta lekukotasun objektibo horrek, jakina denez, muga bat ezartzen dio askapen borrokari. Zorionez, euskara harria bezain objektiboa da.
|
|
|
euskararen bidea markatzen duen hura hain zuzen. Euskal hizkuntzaren izaerarik gabeko askapen ideologiak eta jarduera praxiak
|
egon
badaude, beti egon dira gainera, eredu batekoak edo bestekoak, baina borroka molde horiek euskaltasunez husten diren neurrian, ez dira euskal borroka bideak, gizartearen beste arazo batzuetan dauden zapalkuntza egoerei ihardesteko jokamoldeak baino. Honezkero, zalantza arrastorik ez genuke eduki behar arazo honen gainean:
|
|
2005
|
|
|
Ohearen ezkerreko horma beltzari begira itxi, eta horma beltz berari begira berriro ireki. Baina aldea
|
egon
badago. Horma guztiz beltza izandakoan orain argi marra etenak luzatzen dira.
|
|
|
–Baina
|
egon
egongo da. Zertarako gaude gu, Gur?
|
|
2006
|
|
|
Ortega-k ezagutzen zituen Spengler en oldozpenak etxeari buruz, eta haren baieztapen dogmatikoa, kultur morfologiazkoa: " etxea da,
|
egon
dagoen arrazaren espresiorik garbiena" 492 Bat eta bera omen dira gizon emakumeen arima eta etxearen arima. Eta deblauki:
|
|
|
Identitate apurtu bat da. (Probarik onena da, batzuek ukatu egin dezaketela, Euskal Herri edo euskal identitate bat
|
egon
dagoenik ere).
|
|
|
Baina nola pasa harresia? Bidea
|
egon
bazegoela besterik ez nekien. Neure begiekin ikusi nuen soldadua leihoxkatik irteten.
|
|
2007
|
|
|
Hasteko, zer da literatura alemana?, zer gara gu alemanok?, Alemanian erantzuna ezin da formulatu (Berlinen erregea frantsesez mintzo bada, hirurehun Estatu aleman badago), frantsesak egiten ari ziren legez, Estatuari edo erregeari erreferentziaz, h. d., koordenatu politikoetan. Baina alemanak
|
egon
badaudena errealitate bat da, errealitate politiko bat ez bada ere; hizkuntza alemana errealitate bat da, Estatu alemana ez izan arren, eta ez izan arren Estatu hizkuntza. Idazle aleman baten biografian, nazionalitate politikoak (estatalak) ez du fitsik esan nahi, jaka bezain erraz aldatzen du-eta edozein momentutan.
|
|
|
ez hiztuna, baizik, hizkuntza mintzo da?, hitz egitea, hizkuntzari entzutea da?, etab.(, die Sprache spricht?,, hören auf die Sprache?) 59, hizkuntza da izatearen (errealitatearen) etxea. Eskandaluak sortu izan dituen arren60, hizkuntzaren fenomenoan nolanahi ere
|
egon
badagoen alderdi hori, sozialtasunaren lehentasunarena (ez al da giza arrazoimen komuna gugan pentsatzen duena, ez ote gaitu gure gizarteak egiten, eta gizartearekin hizkuntzak?
|
|
|
esaldi bakar bat ez dago zuzen emana, eta denak daude pozoitsuki gaizkoatuak. Herder-en testuan
|
egon
dagoena literalki euskaraturik hauxe da: –Jainkoaren herria, zeini ere behiala bere aberria zeruak berak oparitu baitzion, milurteak ezkero, are ia bere sorreratik bertatik, landare parasito bat da313 beste nazio batzuen enborretan; negoziatzaile maltzurren leinu bat ia lurbira osoan, zapalkuntza guztiak gorabehera inon irrikatzen ez duena ohore eta egoitza propiorik, inon ez aberri bat? 314 Herder-ek asko dauzka; ez daukan ilungune bat, nolanahi ere, arrazismoarena da (salbuespen handia baita bere garaian).
|
|
|
Arraza, nolanahi ere, familia nobleentzat bakarrik erabiltzen da; jende xumeak ez du arrazarik. (Hein horretan, noble eta xume artean
|
egon
badago arraza kontrajarpenen bat, baina hori ez da bi arraza artekoa, baizik arrazako eta arrazabakoen artekoa). Iraultza garaiko literatura polemikoan sumatzen da, kontrajarpena bi arraza artekoa bilakatu dela, h. d., arrazak, alegia frankoak,, arraza arrotzaren?, hots, atzerritarraren esanahia hartu dizu.
|
|
|
Hala, 1895etik Weimar ko Errepublikara, gero nazismora, goaia bat edo batzuk altxatu dira, euren eraspen guztia, Estatu edo erakunde politiko berriei gabe, nazio/ herri (< Volk>) alemanari, hizkuntzari, mitologiari, arrazari, etorkizuneko Estatu ideal bati, erakusten diotenak, beren arteko diferentzien gainetik denek amankomunean710 Korronte diferenteak daude, linguistikoak, literarioak, erlijiosoak, politikoak, artistikoak. Mugimendu guztiaren karakteristikoa da
|
egon
dagoen Estatu alemanarekiko eta erakunde politikoekiko atxikimendurik eza eta nolabait, alemantasun, populista ideal batekiko jaiera (politikoa izan daitekeena, edo. Pereda edo Txomin Agirre-ren maneran?
|
|
|
659 POPPER, K. R., loc. cit., 53. Identitatearen filosofiak [Hegel-enak]
|
egon
dagoen ordenaren zilegiztapenari zerbitzatzen dio. Bere ekarpen nagusia positibismo etiko eta juridikoa da, alegia, egon dagoena ongi dagoelako doktrina, dagoen horixe baino beste neurkinik ezin egon denez gero; boterea zuzenbidea delako doktrina, bestela esanda.
|
|
|
659 POPPER, K. R., loc. cit., 53. Identitatearen filosofiak [Hegel-enak] egon dagoen ordenaren zilegiztapenari zerbitzatzen dio. Bere ekarpen nagusia positibismo etiko eta juridikoa da, alegia,
|
egon
dagoena ongi dagoelako doktrina, dagoen horixe baino beste neurkinik ezin egon denez gero; boterea zuzenbidea delako doktrina, bestela esanda.
|
|
|
Geroxeago Rainaldo Dasselgoak, Kaiser Barbarossaren kantzelari eta Koloniako Artzapezpikuak, Hiru Erregeen erlikiak ere Koloniara garraiarazi dituenean, denak prest dirudi Koloniak hiriburutza bikoitza, politiko zein erlijiosoa, sinbolizatzeko. Rainaldok, berak zerbitzatzen (eta hein batean gobernatzen) zuen Kaiserra Germanian egon arren, ezer agindu ezinik Erroman
|
egon
dagoen Aita Santuaren aurka, Inperio Sakratu Erromako Pontifizeagandik menpegabearen, Jainkoari zuzenean subordinatuaren ideia irozotzen zuen, h. d., gorputz politikoaren menpegabetasuna Elizatik, berriro Augusto Pontifize Maximoaren maneran!?; eta Inperioaren baitan bi erresumen bat izate hori agerrarazteko, Karlomagno inperatorea santu deklaratu eta aldareetara jaso du, eta Akisgramgo elizan ha... Honelakotsu uziei erantzuten die egungo katedral gotiko galantak:
|
|
2008
|
|
|
esango zuen urte batzuk geroago Ernestinak. Ernestinak, baina, berezko marka zuen, bere izaera hura, adibidez, uso apal bat izatera bultzatzen zuena, ebanjelioaren hitzetan, edo bere egoteko modu hura, aditzera ematen zuena
|
egon
bazegoelako ez zegoela eta egon ez zegoelako bazegoela?, eta frai Millanek ez zion jada markatua zetorrenari ipar argi bat ipini baizik, beharbada.
|
|
|
Zilegi bekit politikagintzaren eta hizkuntzaren arteko hartu emanez zehaztasun batzuk egitea. Militante politiko abertzalearen buruan hizkuntza gutxietsi eta politika handiesteko joera baldin badago, eta
|
egon
badagoela uste dut nik ere Garziak bezalaxe, ez ote genioke halakoari oharren bat edo beste helarazi. Izan ere, politikagintza bera ez ote da ba, besteak beste, hitzaren lantegian ontzen den fenomeno bat?
|
|
|
–Hizkuntzaren teoria murrizgarriaren ustez, hizkuntza komunikaziorako darabilgun tresna hutsa da, jadanik, errealitatean
|
egon
dauden, gauzak komunikatzeko lanabesa; eta gauza horiek, jakina, independenteak direnez gero, hizkuntzatik kanpo daude:
|
|
|
" Gizon hark markatu zuen nire bizitza" esango zuen urte batzuk geroago Ernestinak. Ernestinak, baina, berezko marka zuen –bere izaera hura, adibidez, uso apal bat izatera bultzatzen zuena, ebanjelioaren hitzetan, edo bere egoteko modu hura, aditzera ematen zuena
|
egon
bazegoelako ez zegoela eta egon ez zegoelako bazegoela–, eta frai Millanek ez zion jada markatua zetorrenari ipar argi bat ipini baizik, beharbada.
|
|
2009
|
|
|
Ikuste finko bat besterik ez dute; Naturaren forma higikortasunari segitzen ez dakite. Baina Natura ez da fosilen biltegi bat, gauzak hor
|
egon
egon daudela. Baudelairek Les Fleurs du mal en zioenez:
|
|
|
Ikuste finko bat besterik ez dute; Naturaren forma higikortasunari segitzen ez dakite. Baina Natura ez da fosilen biltegi bat, gauzak hor egon
|
egon
daudela. Baudelairek Les Fleurs du mal en zioenez:
|
|
|
Gazte nintzenean, idatzi du 1929an Russellek, denok genekien gizakia gorputz eta arimaz osatua dagoena. Aburuak kabitzen ziren, arima hori substantzia hilezkorra ote zen ala ez, baina arima
|
egon
badagoena, zalantzarik ez zegoen, gorputza badagoena baino gehiago. –Nowadays these fine old simplicities are lost:
|
|
|
unibertsoa energien eszenategi hutsa da, autokreatzaile, absurdo? (ezespazio eta ezdenboratik eta ezmateriatik autosortzen), halabeharrezko itsu, gizakiaren esperientzia posibleekin zerikusirik gabeko, azkengabe, atzemanezin; izartegien errealitatea gure gainetik aldendu eta fisikarien imajinaezinezko zenbaki eta indar abstraktuetan galdu gandutu da, ez inondik etorri, ez inora joan, eta ez inon
|
egon
dagoela (zentrorik inon gabe). Espazio eta denbora zabal handi itzelegiak ez dira humanoak.
|
|
|
Identifikazio modu natural bat, hala ere, ematen da jada: . Beti gauzen artean, joan doazan edo geldi dagozan gauzen/ aurrean/ eta artean beti,/ norbera
|
egon
dagoan edo ibili dabilen lurrean./ Beti lurrezko ta beti arimazko? (E, 19 eta 20 zenb. arteko interludoa).
|
|
|
(XL). Estreina baztertu beharra dago antzinate primitiboak, hobe beharrez, nolabait eraiki zuen Jainkoaren ideia, zeru goian
|
egon
dagoena dena agintzen. Jainkoa ez da (ez dago; ez datza), baizik ere izateratzen ari da etengabe, beti irteten bere baitatik eta heltzen bere baitara.
|
|
|
Posibilitate ireki bat: ez hor
|
egon
dagoen ezer, ezpada egin egin ahal dena. Egia da holako emozioak egunero ez direla edukitzen, mundu guztiak ez dauzkala eduki ere.
|
|
|
Calderón, Quevedo, Cervantes. Eskolan euskal literatura ez handi ez txikirik existitzen da, eta Oliteko bibliotekan
|
egon
badagoentxoa, engoitik etxeko euskara besterik ez, eta hura atzendua, dakien erdaldunduarentzat, edo zailegia da, edo irenstezina. Irakurzale euskaltzaletuak apenas aurkituko du literarioki bere gustuko euskal autore handirik (nik Axular osoa makinaz kopiatu nuen Aita Villasanterentzat, beste bi lagunekin batera, Oliten, momentu batean ere hartan literaturarik igarri gabe).
|
|
2010
|
|
|
–Jainko on batek ez luke heriotza asmatuko, horrelako Jainko bat, besterik gabe, hiltzailea bailitzateke. Baina heriotza
|
egon
badago, eta nonahi dago. Ergo, jainkorik ez dago?.
|
|
|
Urteak kostatu zitzaidan ikastea minutu bateko maitasun eroa betiko maitasun ustezko asko eta asko baino maitasunago izan zitekeela, hauetatik gehienak Elizak bedeinkatuak izan arren, hemen eta mundu honetan betiko dirudien gauza bakarretakoa harria baita, eta
|
egon
dagoen harria bezalako maitasunak egonarritik asko izan dezake, bai, baina ez du merezi; zenbat eta zenbat maitasun betiko bezain ustezko, denborak berak higatuak, denbora berun bihurtzen denean zapaltzen baititu hasierako asmoak eta ilusioak, eta betikotasunari ebasten lore urdin ezinezkoak, egunerokotasunaren harria hilobi!
|
|
|
Nahia, baina, ez da errealitatea, eta errealitatea den bezalakoa da, iruditzen zaiguna baino aberatsagoa beti? kateak
|
egon
badauden bezala, katebegi bat besteari lotuta, bakarka ere azal baitaitezke, katebegi bat hemen eta beste bat han, elkarrekin zerikusirik ez dutenak, balizko katetasun orotatik aske. Esan nahi baita, kausarik ez dagoenean, baita kausen berri ez dakigunean ere, zorira jotzen dugula:
|
|
|
Hainbat idazkunen transkripzioa ukatu zuen? RIP eta Descartes horietan beste irakurketa batzuk
|
egon
bazeudela azaldu zuen?, eta bere lana defenditu zuen. –Indusketa lanak ez dira amaitu, oraindik gauza batzuk aztertzen ari dira.
|
|
|
" Jainko on batek ez luke heriotza asmatuko, horrelako Jainko bat, besterik gabe, hiltzailea bailitzateke. Baina heriotza
|
egon
badago, eta nonahi dago. Ergo, jainkorik ez dago".
|
|
|
Urteak kostatu zitzaidan ikastea minutu bateko maitasun eroa betiko maitasun ustezko asko eta asko baino maitasunago izan zitekeela, hauetatik gehienak Elizak bedeinkatuak izan arren, hemen eta mundu honetan betiko dirudien gauza bakarretakoa harria baita, eta
|
egon
dagoen harria bezalako maitasunak egonarritik asko izan dezake, bai, baina ez du merezi; zenbat eta zenbat maitasun betiko bezain ustezko, denborak berak higatuak, denbora berun bihurtzen denean zapaltzen baititu hasierako asmoak eta ilusioak, eta betikotasunari ebasten lore urdin ezinezkoak, egunerokotasunaren harria hilobi!
|
|
|
Aitor dut hitz hori —zoria— ez dela termino erosoa, munduari esplikazio bat bilatzeko ahaleginean zientzia eta arrazoia oinarritzat hartzen dituen ni bezalako gizon batentzat, kausa eta efektuen katea zehaztasunak moldatua nahi bainuke, katebegi bat beste katebegi bati lotuta. Nahia, baina, ez da errealitatea, eta errealitatea den bezalakoa da, iruditzen zaiguna baino aberatsagoa beti... kateak
|
egon
badauden bezala, katebegi bat besteari lotuta, bakarka ere azal baitaitezke, katebegi bat hemen eta beste bat han, elkarrekin zerikusirik ez dutenak, balizko katetasun orotatik aske. Esan nahi baita, kausarik ez dagoenean, baita kausen berri ez dakigunean ere, zorira jotzen dugula:
|
|
2011
|
|
|
Pentsatzen dudan bakoitzean, kosta egiten zait sinestea gure kometak Urgainen dantzatu zirèn lehenak izan zirenik: erran nahi baita jolasak, Urgainen ere, erro sakonak dituela, beharbada, nahiz eta, herriaren historiaren memento batean, erroak ihartu, ohitura galdu eta jolasak ez zuen jarraipenik izan, auskalo zergatik?; erran nahi baita, halaber, nik ez nuela bizitzan benetako kometarik ikusi, jakin banekien arren
|
egon
bazeudela, eskolan erabiltzen genituèn liburuetarik batean marrazkiren bat agertzen ote zen??, eta erran nuen:
|
|
|
Zorionez, honezkero paradan gaude arrazoitu beharrik ez izateko, bortxa zilegi den ala ez(
|
egon
dagoen demokrazia, politikeria, Justizia, justiziaren eta politikaren lepatxurikeria, polizia, iritzi publiko xaxatuarekin); ETArekin zer irabazi den ala galdu den (ETArik gabe: egongo zen demokraziarik?
|
|
|
lehen fasean ez omen dago zereginik estatuaren hizkuntza ofizialaren inposizioa saihesteko; hirugarren fasean ere ez dago ezer askorik egiteko, jadanik berandu delako; beraz, bigarren fasean ekin behar omen zaio hiztun herri zapaldua biziberritzeko helburuari. Alegia, artean hiztun elebidunak
|
egon
badaudenean. Hizkuntza belaxka suspertzeko ekintza lerroa egokiera soziolinguistiko horretan kokatzen baldin bada, ba omen dago itxaropenik atakatik ateratzeko. Horra, bada, besteak beste, normaltze prozesuak abiaburuan eduki behar lukeen gutxieneko egokiera.
|
|
|
Berezko heriotzaren edo heriotza naturalaren, izadiak eragindako hondamendiak? kasuren bat edo beste
|
egon
badagoen arren, ez da hori izaten hizkuntz heriotzaren arrazoia. Suizidio kolektiboren lekukotasunak ere eman izan dira noiz edo noiz, komunitateak bere hizkuntza arrazoi bategatik edo besteagatik bertan behera utzi izana, alegia.
|
|
|
Nik esango nuke auzi honetan
|
egon
badaudela oinarri oinarrizkoak diren kausa faktore batzuk. Are gehiago: esango nuke problematika orokorraren sorburuan suma ditzakegun ardatz eragile orokor horiek hizkuntz heriotza edo erailketa guztietan daudela aldez edo moldez presente.
|
|
|
Ernest Barker en iritziz 1860rako antzeman zitekeen zer gertatuko zen auzi honetan: . Nahiz eta historiaren argitan nazio anitzez osaturiko estatu autokratikoak bideragarriak direlako adibideak
|
egon
dauden, Barker en ustez bi aukera daude azken buruan: asimilazioaren bideak bere lana egin ez duen estatu demokratikoetan, ezinbestez nazionalitate adina estatu sortuko dira?.
|
|
|
Arazoa, ordea,
|
egon
badago, eta hori aski jakina da: munduko edozein tokitan, milaka herritan, jatorrizko hizkuntza erabiltzeko debekua eta eragozpena indarrean baitago. Bateko, dagokien hizkuntza propioa erabiltzea eragotziko zaie gutxiengoei; besteko, berriz, ezin izango dute eskubidez zor zaien eta berez dagokien biziera soziolinguistikorik egin. Eragozpena lege, gehiengoaren izenean.
|
|
2012
|
|
|
Bizidunik egon ez lukeen leku batean bizi da. Glaziarreteko dragoitxoak ez dira ugariak, baino
|
egon
badaude.
|
|
|
Zorionez, honezkero paradan gaude arrazoitu beharrik ez izateko, bortxa zilegi den ala ez(
|
egon
dagoen demokrazia, politikeria, Justizia, justiziaren eta politikaren lepatxurikeria, polizia, iritzi publiko xaxatuarekin); ETArekin zer irabazi den ala galdu den (ETArik gabe: egongo zen demokraziarik?
|
|
2013
|
|
|
Argia tunelaren bukaeran. Toni gabe, Ivana eta bientzat etorkizuna
|
egon
bazegoela ikusten hasi zen. Etorkizun hartan, Dinko zegoen.
|
|
2014
|
|
|
–Bai,
|
egon
badago. Aintzira igarota, zuhaitz batzuk daude, pergolaren ondoan; bidezidor horretatik aurrera, dena zuzen:
|
|
|
Baina, edonola ere, okerren hartzen nuena berarentzat erabateko ezezaguna izatea zen: nahasten zenean sikiera bere memorian txoko bat bilatzen zidala sentitzen nuen, oraindik
|
egon
bazegoela loturaren bat. Nahiago nuen Mateorekin nahastua izatea, ezagutzen ez ninduten begi huts horien parean egotea baino.
|
|
|
Iradokitzen nion ate oro ixten tematuta zirudien mutikoak. Baina gakoa eman berri zidan, berataz arduratzen zen norbait
|
egon
bazegoelako, bai horixe.
|
|
|
Erromako administrazioaren egitura deseginda, etniko sozial hutsa geratu da, eta okupazio germaniarreko taldeek ere ez diote lurralde konkistatuari baino begiratu, diferentzia etnikoei ez diete erreparatu. Baina, dio Renanek, nazio edo nazionalitateak
|
egon
bazeuden, eta berehala hasi dira burua jasotzen. Familia germaniar bat buruzagitzat hartuz lortu dute tinkatzea; familia germaniarrok eta landaldeko jende galo erromatarrak itun bat eginez hain zuzen, Renanek dioenez.
|
|
|
Askorentzat oportunista bat izango da. Berak sakrifizio patriotiko bat bete usteko du horrekin;
|
egon
dagoen Frantzia bakarra horixe da901.
|
|
|
(ezta nazionalismoak ere), baizik biltzen. Nazioa
|
egon
dago, bere buruaren kontzientziarik gabe, sakabanaturik; monarkiak batu egiten du (erregea nazio inkontzientearen kontzientzia da). Hori da Renanen interpretazioan nazio frantsesaren historia.
|
|
|
Estatu frantsesari erreferitzen zaio. Alemania, ordea, Iraultza frantsesaren egunetan, eta gero ere, hainbat erresuma eta eskualde burujabe elkarren etsaitan banatua dago; eta dudarik gabe
|
egon
badauden abertzaletasun alemana eta nazio alemana beste errealitate molde batzuei erreferitu zaizkie, Frantziaren kasuaren aldean. 1805ean Napoleon Austriarekin gerran sartu denean, ez du Alemania inbaditu egin (Parisetik Vienara sartzeko); aitzitik, hegoalde aleman osoa (Baden, Hessen, Württemberg, Bavaria) aliatua izan du Austria alemanaren aurka, eta haren armadan 40.000 soldadu aleman abertzalek aleman austriar abertzaleen aurka gudukatu du.
|
|
|
Alemaniaren batasun nazionalaren agiantza bizia negatiboki konotatzeko eta jendea ikaratzeko haren kontrarioak darabilen mamua da oroz gain. Aldiz, oparo
|
egon
badagoena, bai, harrokeria germanistaren haizealdia da: pentsamendua baino gehiago, deritzo H. Gollwitzerrek, korronte literario, zientifiko, ideologiko, politikoekin zerikusia duen sindrome bat1844 Ipar hemisferio guztian aski zabaldua da, eta jeneralean, tipo germaniarraren?
|
|
|
M. Baker). Eta politika, Sieyèsentzat,
|
egon
dagoenak nola egon lukeenaren zientzia razionala da. Erredukzionismo horiekin, estreina frontera frantsesen barruko produktore denak nazio (politiko) frantses bihurtzen dira.
|
|
|
Historikoa dena, a) ezin da kritika historikoaren objektu ez izan; ordea, b) kritika historikoaren peko bezainbatean, ezin da izan naturgaindiko fenomenoa, miraria369 Renanek beti insistitu du, berak ez duela miraria arrazoi filosofiko edo apriorikoengatik ukatzen; h. d., ez du esaten miraririk ezin dela egon, baizik ez dela egon. . Ce n, est point par un raisonnement a priori que nous repoussons le miracle; c, est par un raisonnement critique et historique? 370 (Agerikoa da, hautu aprioriko batzuk
|
egon
badaudena, guztiz zilegizkoak zientziarik egon ahal dadin371; horregatixe arrazoimen kritikoaren kontrolpeko hautuak). Renanentzat berdintsu jazotzen da eraikuntza dogmatiko guztiaren aurrean:
|
|
2015
|
|
|
–Argi dago modu batean edo bestean libratu egingo dela. Negoziazio ilunak
|
egon
badaude, ziur naiz. Gobernuak neurri arinduak ezarriko dizkio hasieran, eta, foku mediatikoa apur bat aldentzen denean, askatu egingo dute.
|
|
|
Baina kontua da batzuetan era honetako hitzarmenek aurrera egin dezaten aldeko baldintzak izaten direla, eta beste batzuetan, ez. Uste osoa dut oraintxe bertan, hemen, gatazka amaitzeko beharrezko baldintzak
|
egon
badaudela; 1997 urtean Irlandan baldintza egokiak izan ziren bezalaxe?.
|
|
|
Nolabaiteko, mestizaia?
|
egon
badago, erreala da, onuragarria da, eta problema handia da.
|
|
|
Eta hori inperatibo teknologikoaren forma garrantzitsu bat da. Gizartearen erantzuna
|
egon
badago, baina batik bat proiektu teknologikoen bigarren edo ondorengo faseei zuzenduta. Hau da, teknologien aplikazioen alde txarrena pairatuko duten pertsonek oso gutxitan hartu dute parte proiektu horien diseinuan.
|
|
|
arazoekin topo egin arte. Horrelako arazoak
|
egon
badaudela pentsatzen du Chalmersek. Kasu honetan, funtzionalismoak hiru oinarrizko arazo ukitu barik uzten dituela uste du Chalmersek. Daniel Dennett bere onetik ateratzen duten arazoak?.
|
|
|
Hau da, epistemologikoki erabilgarriak dira nolabait. Baina ontologikoki klaseak
|
egon
badaudela esatea oso arriskutsua izan daiteke. Bat, ontologia bera museoko diziplina filosofiko bilakatzen ari delako, eta berdin dio museo horiek filosofiako fakultateak diren ala ez, ziur asko, badira jada?.
|
|
|
Eboluzioak berak ez du inon esaten gu azken urratsa garenik. Badaude beste espezie batzuk, eta maneiatzen dugun denboraren ideia hain da estua ezen aukera
|
egon
badagoen, hain urrutikoa izan gabe, espezie berriak gu baino luzeago bizi izatera iritsiko direla uste izateko. Cyborga posibilitate horien artean dago.
|
|
|
Egiaz, eta literatura eta zinea lotzen saiatu diren ehunka liburu
|
egon
badauden arren, batak zein besteak batere zerikusirik ez dutela esatea da tentaziorik nagusiena, askoz ere zerikusi gehiago duela zineak komikiarekin, pinturarekin, edo, are, musikarekin. Idazleok, achtung:
|
|
|
Federico Fellinik tira komikoak egiten zituen filmak zuzentzen hasi baino urte batzuk lehenago. Erakargarria egiten zaigu oso arte diziplina ezberdinen arteko harremana
|
egon
badagoela esatea, eremu ezberdinetan gabiltzanok badugula lotzen gaituen hari fin bat, hainbat gauza konpartitzen dugula, ñabardurak ñabardura, bizitzari aurre egiteko era bat (filosofia bat, hala esaten zitzaion lehen), artearen baitatik irakaspen ironikoak ateratzeko abilezia, sentitu eta ekiteko pultsio bat. Baina zer dago benetan egiazkoa diziplina ezberdinak arte bakarraren teilatupe berera bildu nahi horretan?
|
|
|
Horixe da gaur egun herrialdearen arazo handiena. . Lana, zeregina,
|
egon
badago Senegalen. Ez dago lan hori ordaintzeko dirurik, hori da arazoa?.
|
|
|
Angelaren hilketaren ondoko egunak ohean eman ondoren, amak ez zidan sinetsiko berriro gaixorik nengoelako kontua. Hala ere,
|
egon
banengoen: beldurrez gaixotuta.
|
|
|
|
egon
badagoen eta
|
|
|
Beraiek aipaturiko baldintza zail horietan eta profesionalizatu barik 36 zenbaki atera zituzten Egiakoek. 36 zenbakian (VIII), berriz, hilabetekaria plazaratzeari utzi behar ziotela baina, premia
|
egon
bazegoenez, hutsune hori beste egitasmo batek beteko zuela iragarri zuten:
|
|
2016
|
|
|
–Bermalekuak
|
egon
badaude, bai, murmurikatu nuen zalantzati?, baina...
|
|
|
Beraz, emakume langileei bereziki komeni zaie sozialismoaren alde borrokatzea. Are gehiago, kapitalismoaren pean,
|
egon
badago sekulako potentzial iraultzailea, baldin eta gizonekiko berdintasunean lan egitea eskatzen bada, eta, horrez gainera, instituzio berrien alde borrokatzen bada; besteak beste, diruz lagundutako haurtzaintzaren alde. Estrategia horrek zalantzan jartzen du kapitalismo monopolistikoaren balioa, eta, azken buruan, sozialismora bidean jarri behar gaitu.
|
|
|
Nagusiari bost axola zaio nola ekoizten eta mantentzen den lan indarra; nagusiaren kezka da ea lan indar hori eskura izango duen eta ea etekinik emango dion. Bestela esanda, ekoizpen prozesu kapitalistak aldez aurretik ondorioztatzen du
|
egon
badagoela langile esplotagarrien multzo bat.
|
|
|
Bestalde, Gauzaren literaturaren inguruko urrezko balizko aro berriaren inguruko baikortasuna apaltze aldera, ezin dugu alde batera utzi
|
egon
badagoela gaiaren banalizatzearen edo bestsellerizazioaren ageriko arriskua, armak isildu diren zirkunstantzia berriotan; Stuart Neville bera, lehen hizpide izan dugun idazle irlandarra, thrillerren egile izateagatik da batik bat ezaguna, eta gaiaren, postalizazio, arriskua salatzen zuen Ibon Egañak, nolabait, Katixa Agirreren Atertu arte itxaron nobelari (Elkar 2015) egin zion kritikan (Deia,), eta nik ere pentsatzen dut, gaiari heltzeko arintasunari dagokionez, egileak berak aurkezpenetan eta elkarrizketetan elikatu zituen itxaropenen azpitik geratu zela.
|
|
2017
|
|
|
Sidi Bu Saideko kale estu ederretatik ez da jende askorik ikusten. Turistak
|
egon
badaude, baina gehienak tunisiarrak dira, itsasoaren ondoan dagoen udalerri xarmagarria lehen aldiz ikustera etorri diren etxeko bisitariak. –Eta horiek ez dute ezer erosten?, erantsi du Azzizek.
|
|
|
Edonola ere, Eldinek uste du esperantza
|
egon
badagoela. –Gaur egungo gazteek informazio gehiago dute.
|
|
|
Bideari jarraituko diogu, menderakuntza
|
egon
badagoela erakuste aldera, menderakuntza guztiz bortitza eta zehatza, eta orobat gogora ekartze aldera eskubidea ez dela soilik menderakuntza tresna bat, Benthamek erakutsi moduan, ezpada zer neurritan eta zer modutan baliatzen den eskubidea (eta hori aplikatzen duten aparatu, instituzio eta arau guztiak) subiranotasun harremanak ez baizik menderakuntza harremanak ezartzeko (Foucault, 2009b).... Legeak eta justizia sistemak etengabe garraiatzen dituzte menderakuntza harremanak eta azpiratze teknika polimorfoak.
|
|
|
hezkuntza sistema berdinean parte hartu, hizkuntza bere (t) an hazi eta hezi eta historia berdintsua ikasi; horretarako, jakina, herritar guztiek sarbidea duten eskola sistema publikoa, hots, estandarra behar da eta hori gauzatzeko, aldez aurretik, baliabide fiskal eta finantzarioak behar dira; hortaz, batetik, ogasuna behar da, eta bestetik, banku zentrala, hots, estatu erakundeak; eta berdina gertatzen da osasun sistema publikoarekin ere: medikuak behar dira, hezkuntza sistema estandar eta, beraz, komunaren bidez hezitako medikuak, gai izango direnak arau multzo berdinak ulertzeko eta jarraitzeko, hala nola, higiene arauak eta kode deontologiko bera, zeinak sinesmen komunak edo antzekoak behar baititu oinarrian (virusak existitzen direla, bakteriak
|
egon
badaudela, zientziaren kontzeptualizazio komuna eta abar), eta, jakina, likidezia behar da, lege eta zerga zehatzen bidez jasoa, medikuak prestatzeko ez ezik, makina berriak erosteko, ikerketa egiteko, eraikinak altxa eta guztiontzako irisgarriak izango diren sarbideak ezartzeko eta horietara iritsiko diren errepide edo azpiegiturak eraikitzeko; alderdi politikoak baldin badaude, alderdi sistema ... egin eta betearaziko dituztenak.
|
|
|
Demokrazia global, kapitalista, post nazional eta post subiranoa sustatu nahi duten proposamen liberal kosmopolitarrek hauxe egiten dute: politika moralizatu eta
|
egon
badauden komunitate politiko eta nazionalak despolitizatu edo pribatizatu. Nahiz eta egiaz badagoen alderik proposamen kosmopolitarren artean, guk aztertu nahi dugu nolako lotura ezartzen duen kosmopolitartasun liberalak merkatu lehia aske globalaren eta demokraziaren artean, moral eta arrazoi unibertsalaren nozioa erabiliz horretarako.
|
|
|
Historiaren aldetik begiratuta,, etnikotasuna naziotasunaren aurreko aroa da eta naziotasuna, berriz, Estatuaren aurreko gertaera historikoa? 64 Esteva Fabregaten arabera etnikotasunik gabe ezin da nazioaren ideia gorpuztu, eta naziotasunaren baldintzarik gabe estatuak ez luke behar adinako indarrik izango estatu gisa finkatzeko. Estatuaren garapena, beraz, mailaz mailako bilakaera politikoak ahalbidetuko du, hastapeneko komunitate etnikotik65 abiatuta nazioaren fasetik igaroaz amaierako estatu nazionala taxutu arte66 Estatuen sorrera modu horrek sekulako arrakasta izan du mundu zabalean, baina
|
egon
badaude beste eredu batzuk ere67.
|
|
|
Hots: arazoa
|
egon
badagoela onartuta ere, ez da arazoaren benetako neurria ezagutu, eta, ondorioz, ez da arazoari era orokorrean aurre egiteko tresnarik garatu.
|
|
|
Nik uste lotsatu egingo zela nigana kontu absurdo horrekin etortzen, tartean Anna Schimdten aurkako atentatua egon ez balitz. Nire teoria, bere istorioa kontatu zidanean, hauxe zen, alegia, zelatariren bat
|
egon
bazegoela, nahiz eta edanak eta histeriak gizonaren aurpegian Harry Limeren antza ikus arazi. Zelataria Annari eginiko bisitaldiaz ohartu eta telefono bidez taldekidea, penizilinaren taldekidea?
|
|
|
Errealitate guztiaren bestelakotasun osoan bakarrik izango da posible bestelako maitasuna. Beraz,
|
egon
badago bideren bat maitasun gorenera.
|
|
|
Alegia, orain hemen
|
egon
dagoen EH horixe da, besterik ez. Hor ez dago zer pietatetsuki maitatu gehiegirik, bai zer dena zapartu eta berria egin?
|
|
|
Hemen ere egokitu zait, beraz, lan bila aritu beharra. Asko jota lau hilabete pasa ditut lanik egin gabe, eta tarte horretan ere aukerak
|
egon
bazeuden, baldintza txarretan bazen ere. Bidea irekitzeko gauza garrantzitsu bat egin nuen unibertsitate garaian:
|
|
|
Europan, herrialde gehiagok ere hartu dituzte antzeko erabakiak, eta haserre erantzun dute sindikatuek eta gizarte mugimendu batzuek. Batik bat, pentsio pribatuak sustatzeko ahalegina ikusi dute, pentsio publikoak arriskuan dauden aitzakia erabilita; gazteek lan mundura sartzeko oztopo gehiago izango dituztela esan dute; eta pentsio sistema bideragarria dela nabarmendu dute, dirua
|
egon
badagoela, egoki kudeatzea dela gakoa.
|
|
2018
|
|
|
Teoria eta literatura feministaren parte handi batek, alabaina, ziurtzat jo du ekintzaren atzean «egile» bat
|
egon
badagoela. Argudiatzen dutenez, egile barik ezin daiteke agentziarik egon, eta, hortaz, ezin daiteke ahalmenik egon gizarteko menderakuntza erlazioen eraldaketa abiatzeko.
|
|
|
Era berean, erakutsi dugu esklusio eta hierarkia estrategiak daudela indarrean sexu/ genero bereizketaren formulazioan ere, postulatzen duenean «sexua» diskurtsoaren aurretikoa dela eta sexualitatea kultura baino lehenagokoa dela, eta, zehazki, sexualitatearen eraikuntza kulturala diskurtsoaren aurrekoa balitz bezala aurkezten duenean. Azkenik, egilea egintza baino lehenagokoa dela dioen paradigma epistemologikoak subjektu global eta globalizatzaile bat ezartzen du, zeinak ukatzen duen bera izatez lokala dela, hau da, aukera kultural espezifiko bat?, eta hori egitean ukatzen duen, era berean, esku hartze lokaletarako baldintzak
|
egon
badaudela.
|
|
|
Identitate apurtu bat da. (Probarik onena da, batzuek ukatu egin dezaketela, Euskal Herri edo euskal identitate bat
|
egon
dagoenik ere).
|
|
|
Nolabaiteko, mestizajea?
|
egon
badago, erreala da, onuragarria da, eta problema handia da.
|
|
|
Eta hori, ez zuela askorik ezagutzen Donostiako parte hura baina harrigarria zitzaiola ingurunea, auzoa, bestela irudikatu izan baitzuen hiria umetatik. Bilbori buruz beti aipatzen zela, biziberritzea, garai bateko keak eta gaur egungo distirak, eta oreka handiagoan uztartzen zirela bi ikuspegiak bere gogoan, baina Donostia ñoñoak ez ote zuen osorik irensten Donostia fisikoa,
|
egon
baitzeuden beste Donostia batzuk, lan egiten zuen poligonoak sarritan pentsarazi ziola horretaz, eta bazegoela, kasu baterako, beraiek zeharkatzen ari ziren langile bloke sorta zabal hura ere.
|
|
|
Suminduak eta M aipatu dizkizuet lehen eta pentsatu dut egokia izan litekeela haiei buruz zerbait esatea. Gure artean, Euskal Herrian, ez zuten horrenbesteko oihartzunik izan, baina
|
egon
egon ziren. Estatu Batuetan mugimendu paraleloa izan zuten, Occupy uste dut idazten zela.
|
|
|
Arriskua hor dago, noski, baina zure neuronak eskaneatuz gero eree, zer dakizu?, benetan arriskutsua den eta agintariek eurek ez dakien zer dakizu? Ala burutik pasa zaizu agintariek ez daukatela batere ideiarik gure moduko taldeak
|
egon
badaudena. Zuen biopantailetan gure gaineko ezer ez esateak ez du esan gura gure berri ez daukatenik, gure berri ematea interesatzen ez zaiela baino.
|
|
|
Gizonezkoak nahiko antzekoak dira, azken finean. Kanpotarrak aukeratu ohi ditut, Madriletik kanpokoak, ez baitut elkartu nahi, nik zer dakit, fakultateko irakasle batekin, edo bizilagun batekin; probabilitatea oso txikia da, badakit, baina
|
egon
badago, eta hobe ekiditea.
|
|
2019
|
|
|
Ez, beste bat gehiago ez, Joseba! Oraingoan
|
egon
dago gainezka eginda, eta usterik gutxienean sustoren bat emango digu! Zelan nahi duzu, ba, jartzea?
|
|
|
Zurez betetako itsasontzi batek hondoa jo ahal izatea ere. Baina holakoak
|
egon
badaude, erruz, zazpi itsasoetan urperaturik. (II)
|
|
|
Jakin minez, ezustekorik gabe, egiaztatu dut
|
egon
badagoela Paul Valéry museo bat, margolanak erakusteko, Sète herrian,, installé au flanc du mont Saint Clair sur une terrasse surplombant le Cimetière marin?. (I)
|
|
|
Itzel hurbildu arren, gero eta gertuago, ez zen iristen ezpainekin arrebaren belarria edo masaila ukitzera. Mugak
|
egon
bazeuden, antza.
|
|
|
Zoruan barreiatutako olioan eta arrain tripetan laprast ez egiteko erne ibiltzea nahikoa ez balitz, argi dauka bera ez dela oharkabean pasatzen hango jendearen artean. Janzkera alde batera utzita, portuan emakume sendoak
|
egon
badauden arren, ez du ikusi besaburura iristen zaion bat ere. Upelez gainezka doazen gurdien kirrinka, kabotaje lanetan dihardutenen oihuak, kaioen karrankak, masten eta oihalen artean iristen diren txistu ozenak?
|
|
|
bertaratzen ari ziren mundu osoko judutarrek ez zuten hizkuntza komunik eta bat aukeratu behar izan zuten. Gizarte osoan zabaltzeko errazagoak izan zitezkeen alemanaren edo frantsesaren aldekoak
|
egon
bazeuden arren, Eliezer ben Yehudaren bultzadari esker, hebreeraren aldeko jarrera gailendu zen. Euskaldunontzat ere inspirazio iturri izan zen Israelgoa, helduen euskalduntzeari dagokion alorrean, batez ere.
|
|
|
orain arte apaiza limurtzeko egindako lan guztia alfer alferrik izango litzateke. Baina, beharbada, beste aukera bat
|
egon
badago: haren ondotik ahalik eta azkarren igarotzea, aurpegia nola edo hala ezkutatuz betiere.
|
|
2020
|
|
|
Ez al da beharrezkoa testuinguru aldakor honetan gizarte hiperkonektatuek dakartzaten eraldaketarekin pedagogia politiko hiritarrean azpimarra berezia egitea? Mugak
|
egon
badaude eta gure bizitzen inguruan sortzen ari dira, geroz eta gehiago. Zein muga nahiko genituzke eta zein ez, hiritar gisara?
|
|
|
Gainerakoan, Frantziako Poliziak pista hura segitu zuen eta behar ziren diligentziak egin zituen; etxea
|
egon
bazegoen, albaitari batena zen eta alkilatuta zegoen... nori, eta Françoise Maruhenda izeneko emakume bati, zeina, orduan, kartzelan zegoen, Espainian... UCDko diputatu Ruperezen bahiketan parte hartu zuelako akusazio pean.
|