|
2019
|
|
|
Fenomeno orokorra da: ...lagundu dezakeelako bideratuko diren politiken helburuak eta lehentasunak zehazterakoan. aipatu berri ditugun faktore guzti horiek eragin zuzena dute, baita orexan, hoztan edo aulestin ere. eta herri batzuk, beste batzuk baino egoera hobean egon arren, arnasgune guztiak" erasandako" arnasguneak direla esan genezake (hortik kanpo geratzen diren herri txiki urriak, erasanak izateko guztiz
|
egoera
zaurgarrian daudelarik):
|
|
|
Bere esperientzia pertsonaletik abiatuz, ondorio honetara iritsi da kike: " herri batzuk beste batzuk baino egoera hobean egon arren, arnasgune guztiak" erasandako" arnasguneak direla esan genezake (hortik kanpo geratzen diren herri txiki urriak, erasanak izateko guztiz
|
egoera
zaurgarrian daude)(..) gaur egun, arnasgune guztiak erasanak direla uste dudanez, arnasgune mota nagusien sailkapena ez zait oso funtzionala iruditu(..)" erasandako arnasgune" ena da, gaur egun, aurki genezakeen tipologia soziolinguistikorik gorena". zer esan dezakegu honetaz. Baietz eta ezetz:
|
|
|
Horregatik du euskararen aldeko HPPk horren garrantzia handia gurean, izan ere, euskalgintzaren ‑sozialaren eta instituzionalaren‑ ahaleginik ezean gure hizkuntzarenak egin du. tetik eratortzen da hppren garrantzia (Larrea eta Bilbao, 2010: 231). hori ukatu gabe, hizkuntza gutxituen kasuan ere hppak berebiziko garrantzia du, gutxienez estatuen auzian bezainbestekoa edo are handiagoa, hizkuntza horiek arriskuan edo
|
egoera
zaurgarrian daudelako. Izan ere, mundu globalizatua gidatzen duten dinamika nagusien albokalte bat bizidunen eta kulturen aniztasuna suntsitzea da. horregatik du euskararen aldeko hppk horren garrantzia handia gurean, izan ere, euskalgintzaren sozialaren eta instituzionalarenahaleginik ezean gure hizkuntzarenak egin du.
|
|
2021
|
|
|
Lehen helburuari dagokionez, eskualdeko eta eremu urriko hizkuntz komunitate ia guztiek dituzte zailtasunak beren hizkuntzen biziraupena eta garapena bermatzeko. Aniztasunaren babesaren ikuspuntutik, arriskuan edo
|
egoera
zaurgarrian dauden hizkuntzek izan lukete lehentasuna. Bigarren helburuan, aktibo gisa garatu nahi dira herritarren hizkuntz gaitasunak, elkarren ulermena, mugikortasuna, ezagutza trukea, garapen ekonomikoa eta enplegua sustatzeko.
|
|
|
Testuinguru hori kontuan hartu behar da euskara biziberritzeko estrategiak garatzeko orduan. Jakina da euskara
|
egoera
zaurgarrian dagoela, eta ez, ostera, frantsesa edo espainiera. EBko hizkuntz politikaren markoan, lehentasun izan luke euskararen ezagutza eta erabilera sustatzeak, EBko hizkuntz aniztasuna babestu nahi bada.
|
|
|
Munduko hizkuntza gehienak oso
|
egoera
zaurgarrian daudela jakin dugu, bereziki 2000 urtearen inguruan argitaratu diren hainbat lani esker. aukerak eta erronkak izango dira garapen iraunkorra eta hizkuntza ondarea bermatzeko aurreikusten diren aukerarik eraginkorrenetakoak; hurrengo puntua, eta Europako hizkuntza gutxituen eremuan kokatuta, Gales, Eskozia eta Irlandako ekimenei Euskal Herrikoak loturik, bideratu edo abian ditugun egit...
|
|
|
Gogoratu behar dugu munduan gehien hitz egiten diren hizkuntzekin batera (txinera, gaztelania, ingelesa, hindia, arabiera eta portugesa), badirela beste asko hiztun gutxi dituztenak. Munduko hizkuntza gehienak oso
|
egoera
zaurgarrian daudela jakin dugu, bereziki 2000 urtearen inguruan argitaratu diren hainbat lani esker. Alor honetan, Katedraren aurrekariak izan ziren UNESCO Etxearen aterkipean egindako hainbat lan aipatu daitezke, besteak beste, Europako (Barreña et al., 2005) eta Amerikako (Uranga et al., 2007) hizkuntzei buruzkoak; horretaz gain, Euskal Herrian immigrazioari esker gertatu den eta etenik gabe aberasten ari den hizkuntza aniztasuna ere aztergai izan du Katedrak (Uranga et al., 2008).
|
|
|
Atlas horri esker dakigu, adibidez, 7000 hizkuntza ingurutik erdiak galtzeko arriskuan daudela, eta 1950 urtetik ona horietatik jadanik% 3,8a galdu dela,% 9,6 galzorian daudela,% 8,95 oso egoera larrian,% 10,65 galtzeko arriskuan, eta% 9,85
|
egoera
zaurgarrian daudela.
|
|
2022
|
|
|
Euskara hizkuntza minoritarioa da, gutxiengoak darabilena; baina, batez ere, minorizatua edo gutxitua da. Euskara
|
egoera
zaurgarrian dago.
|
|
2023
|
|
|
Mugimendu feministak landutako ahalduntzearen inguruko teorizaziotik eta praktiketatik edanez, euskalgintzara ekarritakoek ere eragina izan dute. Emakumeen ahalduntzearen aldeko aldarri eta praktikak inspirazio iturri izan dira bestelako gizarte mugimendu eta
|
egoera
zaurgarrian dauden kolektiboentzat ere.
|
|
|
• Bestetik, mugimendu feministak landutako ahalduntzearen inguruko teorizaziotik eta praktiketatik edanez, euskalgintzara ekarritakoek ere eragina izan dute. Emakumeen ahalduntzearen aldeko aldarri eta praktikak inspirazio iturri izan dira bestelako gizarte mugimendu eta
|
egoera
zaurgarrian dauden kolektiboentzat ere.
|