|
2001
|
|
|
Hori dela eta, hirietan oinezkoentzako guneak eta lorategi txikiak sortzearen aldeko apustua egin du, ibilgailuaren erabilera pertsonen bizitzarekin “bateragarri” egiteko. Gainera, López Barriok azaltzen duenez, Espainiako hirietan “gaueko aisiak”
|
egoera
larriagotu egiten du; izan ere, pertsonen loan arazoak eragiteaz gain, hirietako erdigunea lausotzen ari da, hala nola Madril, arrazoi horrengatik etxebizitzen eta merkataritza lokalen “balio galera ekonomikoa” gertatzen baita.
|
|
2002
|
|
|
Hatzen gainean gehiegi bermatzen da. Begira, marruskadurarik gerta ez dadin, eskua lehenago zapatan sartzea gomendatzen zaie; izan ere, oina sentiezina denez, zerbait badago, txikia izanda ere, eta takoiaren gehiegizko presioagatik urradura bat egiten bada, zauri bat sor daiteke, sendatu eta gangrenan irensten ez duena’ Plano arinago batean, Velascok ohartarazi du barizeak jasateko joera duten pertsonen
|
egoera
larriagotu egin dela. “Kuxin bat dugu, ehun harroa, odola bildu eta ibiltzean ponpatzen duena.
|
|
2004
|
|
|
Inguru horretako adituen kalkuluen arabera, Txinan dauden 1.750 askatasun pandatik 19 bizi dira, eta banbuaren loratzeak hartzen elikagaia %25 murriztu duela adierazi dute. Aditu horien arabera,
|
egoera
larriagotu egiten da fenomenoak hamarkada bat irauten duelako, eta horrek elikagai gutxi utziko die animalia horiei hurrengo urteetan. “Zaila izango da hogeiak beste banbu mota batzuetara egokitzea, animalia horien dieta zorrotza dela eta”, dio Zhang Heping ek, Txinako beste erreserba natural bateko zuzendariak.
|
|
2005
|
|
|
“Atzerritartasunari buruzko Legearen azken erreformak zuzeneko diskriminazioen lehen ondorio negatiboak sortzen hasi dira. Europako hegoaldeko mugako
|
egoera
larriagotu egin da azken hilabete hauetan”, ohartarazi du. Halaber, SOS Arrazakeriak salatu du kolektibo jakin batzuek, adingabeek bezala, gero eta zailtasun handiagoak dituztela gizartean integratzeko, onartutako araudi berriak direla eta.
|
|
2006
|
|
|
80 urteko gizon batek emakume batek ez bezala kudeatzen du bere bakardadea. Bakarrik egonez gero eta baliabide ekonomikorik ez badago,
|
egoera
larriagotu egiten da. Eta horri gehitzen badiogu ezin zarela etxetik irten igogailurik ez duzulako eta ezin baduzu zerbitzu pribaturik edo etxez etxeko laguntzarik ordaindu, nahiko egoera larria da autonomia galtzearen eta elikadura abandonatzearen ondorioz.
|
|
2007
|
|
|
Kalte materialak milioidunak dira. Eta
|
egoera
larriagotu egin daiteke, meteorologoek ohartarazi dute fenomeno atmosferikoaren intentsitatea areagotuko ote den beldur direla. Haizeak 160 kilometro orduko gainditzen ditu, eta biktima kopurua handitu egin daiteke hurrengo orduetan.
|
|
|
“Sierra Nava” hozkailu ontziak Algecirasko badian egiten duen isurketa toxikoa Manuel Chávezen gobernu sozialistaren “Prestige andaluz” bihurtzen ari da, nahiz eta, ekologisten arabera, Itsasartearen Parketik bederatzi kilometrora dagoen orban toxiko baten ondorioak gainjartzen saiatzen ari den. Joan den igandean ontzia isildu zenetik,
|
egoera
larriagotu egin da eta Andaluziako Juntak Algecirasko badian beste bi fuel orban daudela onartu behar izan du, ekologistek beste bat gehitu bazuten ere. Era berean, talde horrek ohartarazi zuen “petrolioz zikindutako” hegaztiak agertu direla, horietako batzuk espezie babestuetakoak.
|
|
|
apendizitisa da zirujauak gehien tratatzen duen gaixotasun abdominala. Apendizea, heste lodian kokatua, sutu egiten bada, erauzi egin behar da; izan ere,
|
egoera
larriagotu egiten bada, peritonitisean amaitu daiteke, mintzaren hantura akutua, sabeleko pareta mugatu eta organo abdominalak estaltzen dituena. Duela gutxi, Dukeko Unibertsitateko Medikuntza Fakultateko ikertzaile talde bat (AEB). organo horren funtzioa azaldu du:
|
|
2008
|
|
|
Erakunde horren iritziz, %20ko igoera “neurriz kanpokoa, desorekatua eta bidegabea” litzateke, are gehiago egungo egoera ekonomikoan. Ohartarazi duenez, neurri hori handituz gero, “familien zorpetze
|
egoera
larriagotu egingo litzateke, eta horien erosteko ahalmena are gehiago murriztuko litzateke”. Bestalde, Espainiako Kontsumitzaileen Batasunak (UCE) tarifa defizitaren arazoari “mailaz maila eta sosegatuta” aurre egitearen alde egiten du, ez ordainagirian “kolpe igoerekin”.
|
|
|
Elikagaiek eragindako gaixotasunak izateko arriskua handitu egiten da hirugarren adinean, ez bakarrik organismoa asaldura horietarako joera handiagoa duelako eta, gainera, ondorioak larriagoak izan daitezkeelako, baizik eta adinekoek faktore gehigarriak dituztelako elikagaien segurtasunaren eta manipulazioaren ikuspegitik. Pertzepzio (ikusmena, usaina edo dastamena) eta oroimen funtzioak murrizteak, erosketak mugatzen dituen mugikortasuna urritzeaz gain,
|
egoera
larriagotu egiten du eta biztanleriaren sektore hori elikagaien ondoriozko toxiinfekzioen jomuga bihurtzen du.
|
|
2010
|
|
|
Kortxoaren ziurtagiria, aldi berean, gai hori berrerabiltzeko metodo bat izan daiteke, Pausas eransten du. Artelatz askok zahartze arazo handiak dituzte, eta
|
egoera
larriagotu egiten zaie, halaber, “lehorra” bezalako gaixotasunengatik, batez ere onddoek eragindakoa. Aldi berean, klima aldaketa dela eta, estresa eragiten die artelatzei, eta heriotza arriskua handitu dezake.
|
|
|
Gehienetan, dieta aldakorrak egiten dituzte, ebidentzia zientifiko guztietatik urruntzen direnak, dieta miragarritzat hartzen direnak. Jarduera osasungaitz horiekin
|
egoera
larriagotu egiten da, gero eta maizago eta errazago irabazten baita pisua. Erantzun profesionala Pazientearen elikadura portaera eta harekin duen enpatia ezagutzea da planteatzen zaion pisu galeraren tratamenduan eragin positiboena duen erantzun profesionala.
|
|
2011
|
|
|
Tabakoa zergapetzen duten zerga bereziak gehitu egingo dira, dagoeneko, urmael dendetan. Gremioaren arabera, igoera horren ondorioa ez da izango Estatuko diru bilketa handitzea, kontrabandoaren hazkundea eta zigarroen faltsutzea baizik, eta horrek sektorearen
|
egoera
larriagotu egingo du. 6 Garraioen igoera Garraiolariak izango dira erregaien prezioaren igoerak gehien kaltetu dituenak.
|
|
2012
|
|
|
Elikadura krisiak “azkar eta eraginkortasunez” jardutea eskatzen du, ohartarazi du Oxfamek. Bestela, udaberrian
|
egoera
larriagotu egin liteke, euririk eta diru sarrerarik ez izateagatik. “Ez dugu itxaron behar jendea ospetsu egin arte lanean hasteko”, adierazi du NBEren Elikadura Eskubiderako kontalari bereziak, Schutter en Olivierrek.
|
|
|
© François Lenoir/ ACF Mauritania Sahel Sahararen hegoaldean erdi basamortua da. Horrek esan nahi du uztak urriak direla eta
|
egoera
larriagotu egiten dela euri gutxi egiten duelako eta elikagaien prezioa igo egiten delako. Bost urtetik beherako haurrak dira kaltetuenak, eta krisi honen ondorioak bereziki salatu dituzte.
|
|
|
Donostiako Altzako Osasun Zentroko Carlos Calderón doktoreak azaldu duenez, “Oinarrizko Osasun Laguntzako kontsultetan, depresioaren urteko prebalentzia %15 ingurukoa da, baina 65 urtetik gorakoen %20ra iristen da”. Biztanleriaren sektore honetan,
|
egoera
larriagotu egiten da, depresioa ez baita gaixoaren osasun arazo bakarra, “horrek lagundu egiten du sailkatzen eta erregistratzen, eta, gainera, zaildu egiten du haren erabilera eskaera handiko eta denbora gutxiko egoeretan”. Calderonek azaldu duenez, osasun arloko profesionalek zailtasunak dituzte depresio larria eta antsietate arazo arinagoak bereizteko.
|
|
|
Haiek dira bizirik atera diren awas bakarrak, eta arriskuan daude.’ Brasilgo ipar ekialdean bizi dira, eta inguruko zuhaitzak moztu eta lurrak galdu dituzte.’ Bizirik irauteko ingurune horren mende dauden ehiztari eta biltzaile nomadak dira. Survival GKEak aspalditik gogoratzen du, baina gaur egun indar handiagoz,
|
egoera
larriagotu egin baita. Awasak dira planetako triburik mehatxatuena, eta herritarrek salbatzen lagun dezakete.
|
|
|
Liburuak finantzatzea: ahal den neurrian, saihestu egin behar da; izan ere, interes gisa geratutako kargek
|
egoera
larriagotu egingo dute. Baina establezimendu batzuetan doako finantziazioa lor daiteke.
|
|
|
Likideziarik ezak
|
egoera
larriagotu egin du zergak ordaintzeko unean, eta, beraz, krisi ekonomikoaren urte hauetan areagotu egin dira zergadunen zorrak Administrazioarekin. Hala, pertsona askok, nahi gabe, zorrak dituzte Zerga Agentziarekin, ezin dutelako egin behar dutenari aurre egin.
|
|
2013
|
|
|
Horretarako, hainbat elkartek jarri dute martxan akonpainamendu programak bakarrik ez sentitzeko eta ez egoteko. «Udan, bakardadea eta isolamendu soziala pairatzen duten adineko pertsonek
|
egoera
larriagotu egiten dute», adierazi du. Gent Handiaren Amics. «Laguntasuna da lagunarteko uda baterako osagairik onena», gehitu egiten du.
|
|
2018
|
|
|
Azalpena sarkopenia da, 50 urte bete ondoren pertsona askok jasaten duten baldintza, eta muskulu masa modu akutu eta azkarrean galtzea dakar. Muskuluaren narriadura 40 urte inguruan hasten bada ere, gelditzeko ezer egiten ez badu,
|
egoera
larriagotu egiten da eta 70 urterekin gaztetan zuen muskuluaren %50 baino ez gordetzea eragin dezake. Eta muskulua zer ordezkatzen duen galdetzen baduzu, jakin ezazu haren lekua koipez (gantz ehuna) eta zuntzez beteko dela.
|
|
2020
|
|
|
Irudia: ja1000 Testuinguru horretan,
|
egoera
larriagotu egiten da, pandemiak biztanleria osoan eragin duen talka emozionalaren ondorioz. Pertsona maite bat galdu duenari sostengu eman behar dion gizarte sarea ere ukituta dago, egoera traumatiko eta larrian.
|
|
2021
|
|
|
Hirian bizitzea, eskolaz kanpoko beste hainbeste, pantailak gehiegi erabiltzea… lagundu du horretan. Eta orain, pandemiarekin eta haren murrizketekin,
|
egoera
larriagotu egin da. Inguruko konfinamenduek, adingabeek eskolan kontaktu estua izateagatik egin behar dituzten konfinamenduek, eskola kirolik ezak, parkeak ixteak… ez dute lagundu haurrek jolasten eta aire zabaleko guneetan egoten.
|
|
2023
|
|
|
Duela ia bi hamarkada, Unescok «axolagabekeria politikoa», «hezkuntza politika nazional ez oso indartsuak» eta «beren promesak ekintza bihurtzeko orduan laguntzen emaileen porrota» aipatzen zituen. COVID erakundeak hezkuntza desberdintasuna handitu zuen Pandemiaren ondoren,
|
egoera
larriagotu egin da. Eskola itxiak, on line irakaskuntzan sartzeko gaitasun desberdina… Desberdintasuna areagotu egin da COVIDaren krisia hasi zenetik (19).
|