|
2001
|
|
|
Hori dela eta, hirietan oinezkoentzako guneak eta lorategi txikiak sortzearen aldeko apustua egin du, ibilgailuaren erabilera pertsonen bizitzarekin “bateragarri” egiteko. Gainera, López Barriok azaltzen duenez, Espainiako hirietan “gaueko aisiak”
|
egoera
larriagotu egiten du; izan ere, pertsonen loan arazoak eragiteaz gain, hirietako erdigunea lausotzen ari da, hala nola Madril, arrazoi horrengatik etxebizitzen eta merkataritza lokalen “balio galera ekonomikoa” gertatzen baita.
|
|
|
Prezioen baliokidetasuna pezetatan kalkulatzea eta txanpon berriak erabiltzea kezkagarriak izango dira urtarrilaren 1etik aurrera erosketak egiten dituztenentzat.
|
Egoera
larriagotu egiten da, euro fisikoak merkealdiarekin batera sartzen baitira zirkulazioan. Horretaz jabeturik, egoera horren arriskuen berri ematen dute kontsumitzaileen elkarteek.
|
|
2002
|
|
|
Hatzen gainean gehiegi bermatzen da. Begira, marruskadurarik gerta ez dadin, eskua lehenago zapatan sartzea gomendatzen zaie; izan ere, oina sentiezina denez, zerbait badago, txikia izanda ere, eta takoiaren gehiegizko presioagatik urradura bat egiten bada, zauri bat sor daiteke, sendatu eta gangrenan irensten ez duena’ Plano arinago batean, Velascok ohartarazi du barizeak jasateko joera duten pertsonen
|
egoera
larriagotu egin dela. “Kuxin bat dugu, ehun harroa, odola bildu eta ibiltzean ponpatzen duena.
|
|
2003
|
|
|
Takeda, Eisai eta Daichi enpresa japoniarrak ere isun txikiagoak ordaintzera kondenatu dituzte.
|
Egoera
larriagotu egin zen Rocheko bitaminen banaketaren bi arduradun kartzelan hilabete batzuetara kondenatu zituztenean, isuna ordaintzeaz gain. Rochek eta BASFek uko egin diote Atlantikoaren beste aldean dagoen bitamina kartelari, eta ez dute esan nahi laborategietako kideen ekimen partikularrak direnik.
|
|
2004
|
|
|
Inguru horretako adituen kalkuluen arabera, Txinan dauden 1.750 askatasun pandatik 19 bizi dira, eta banbuaren loratzeak hartzen elikagaia %25 murriztu duela adierazi dute. Aditu horien arabera,
|
egoera
larriagotu egiten da fenomenoak hamarkada bat irauten duelako, eta horrek elikagai gutxi utziko die animalia horiei hurrengo urteetan. “Zaila izango da hogeiak beste banbu mota batzuetara egokitzea, animalia horien dieta zorrotza dela eta”, dio Zhang Heping ek, Txinako beste erreserba natural bateko zuzendariak.
|
|
2005
|
|
|
“Atzerritartasunari buruzko Legearen azken erreformak zuzeneko diskriminazioen lehen ondorio negatiboak sortzen hasi dira. Europako hegoaldeko mugako
|
egoera
larriagotu egin da azken hilabete hauetan”, ohartarazi du. Halaber, SOS Arrazakeriak salatu du kolektibo jakin batzuek, adingabeek bezala, gero eta zailtasun handiagoak dituztela gizartean integratzeko, onartutako araudi berriak direla eta.
|
|
2006
|
|
|
Halaber, Espainiako konkurtso zuzenbidearen
|
egoera
larriagotu egin da gertakari anakroniko batzuk direla medio, esaterako, lehenengo Merkataritza Kodearen zenbait artikulu indarrean egotea. Kode hori Fernando VII.ak aldarrikatu zuen 1829ko maiatzaren 30ean, eta horren artikulu batzuk indarrean daude, 1881eko otsailaren 3ko Prozedura Zibilaren Legeak, 1885eko abuztuaren 22ko Merkataritza Kodearen aurrekoak, aipatzen dituelako, eta gai honetan lege horri eutsi behar zaio Konkurtso Lege hau indarrean jarri arte, Prozedura Zibilari buruzko urtarrilaren 7ko 1/ 2000 Legearen xedapen indargabetzaile bakarraren 1 paragrafoak dioenez.
|
|
|
80 urteko gizon batek emakume batek ez bezala kudeatzen du bere bakardadea. Bakarrik egonez gero eta baliabide ekonomikorik ez badago,
|
egoera
larriagotu egiten da. Eta horri gehitzen badiogu ezin zarela etxetik irten igogailurik ez duzulako eta ezin baduzu zerbitzu pribaturik edo etxez etxeko laguntzarik ordaindu, nahiko egoera larria da autonomia galtzearen eta elikadura abandonatzearen ondorioz.
|
|
2007
|
|
|
Kalte materialak milioidunak dira. Eta
|
egoera
larriagotu egin daiteke, meteorologoek ohartarazi dute fenomeno atmosferikoaren intentsitatea areagotuko ote den beldur direla. Haizeak 160 kilometro orduko gainditzen ditu, eta biktima kopurua handitu egin daiteke hurrengo orduetan.
|
|
|
Milaka etxebizitza geratu ziren elektrizitaterik gabe, eta kaosa izan zen herrialde osoko aireportuen, trenbideen eta errepideen jabea.
|
Egoera
larriagotu egin liteke, eta biktima kopurua handitu egin liteke hurrengo orduetan. Ekaitza zela eta, hamar lagun hil ziren; besteak beste, Birminghameko (Ingalaterrako erdigunea) aireportuko zuzendari kudeatzailea, Richard Heard, 49 urtekoa, hil egin zen, bere autoan adar bat erori ondoren.
|
|
|
“Sierra Nava” hozkailu ontziak Algecirasko badian egiten duen isurketa toxikoa Manuel Chávezen gobernu sozialistaren “Prestige andaluz” bihurtzen ari da, nahiz eta, ekologisten arabera, Itsasartearen Parketik bederatzi kilometrora dagoen orban toxiko baten ondorioak gainjartzen saiatzen ari den. Joan den igandean ontzia isildu zenetik,
|
egoera
larriagotu egin da eta Andaluziako Juntak Algecirasko badian beste bi fuel orban daudela onartu behar izan du, ekologistek beste bat gehitu bazuten ere. Era berean, talde horrek ohartarazi zuen “petrolioz zikindutako” hegaztiak agertu direla, horietako batzuk espezie babestuetakoak.
|
|
|
gidariek, errei aldaketetan, keinukariak ez erabiltzeko joera dute.
|
Egoera
larriagotu egiten da kamioiak eta autoak ikuspen puntu hilak dituztenak behar adina ispilu ez duten sistemen bidez. Gizalegerik gabeko jokaerak: zenbait kasutan, bi gurpileko ibilgailuek, ziklomotorrek bereziki, oinezko gisa jokatzea erabakitzen dute.
|
|
|
apendizitisa da zirujauak gehien tratatzen duen gaixotasun abdominala. Apendizea, heste lodian kokatua, sutu egiten bada, erauzi egin behar da; izan ere,
|
egoera
larriagotu egiten bada, peritonitisean amaitu daiteke, mintzaren hantura akutua, sabeleko pareta mugatu eta organo abdominalak estaltzen dituena. Duela gutxi, Dukeko Unibertsitateko Medikuntza Fakultateko ikertzaile talde bat (AEB). organo horren funtzioa azaldu du:
|
|
2008
|
|
|
Erakunde horren iritziz, %20ko igoera “neurriz kanpokoa, desorekatua eta bidegabea” litzateke, are gehiago egungo egoera ekonomikoan. Ohartarazi duenez, neurri hori handituz gero, “familien zorpetze
|
egoera
larriagotu egingo litzateke, eta horien erosteko ahalmena are gehiago murriztuko litzateke”. Bestalde, Espainiako Kontsumitzaileen Batasunak (UCE) tarifa defizitaren arazoari “mailaz maila eta sosegatuta” aurre egitearen alde egiten du, ez ordainagirian “kolpe igoerekin”.
|
|
|
Bere gorputzak desorekak eragiten zituzten toxinak sortzen zituen, eta, ondorioz, etengabe ospitaleratu behar izaten ziren.
|
Egoera
larriagotu egin zen, eta, horren ondorioz, Valentziako La Fe ospitaleko medikuek, ebakuntza egin zuten tokian, gibeleko zelula transplantea egitea erabaki zuten. Teknika berri horrek organo transplantea egiteko aukera ematen du, edo zubi gisa balio du emaile bateragarri baten zain dauden gaixo terminalentzat.
|
|
|
20 milioi desnutrizio Unicefen ustez, munduan bost urtetik beherako 20 milioi haur daude, gehienak Afrikan, desnutrizio akutu larria dutenak.
|
Egoera
larriagotu egin da azkenaldian, elikagaien garestiak eragindako elikadura krisiaren ondorioz. NBEren agentziak ohartarazi duenez, adin txikiko horien tratamenduan buru belarri ari da lanean, azken urteetan lortutako aurrerapenei krisiak ez eragiteko.
|
|
|
Elikagaiek eragindako gaixotasunak izateko arriskua handitu egiten da hirugarren adinean, ez bakarrik organismoa asaldura horietarako joera handiagoa duelako eta, gainera, ondorioak larriagoak izan daitezkeelako, baizik eta adinekoek faktore gehigarriak dituztelako elikagaien segurtasunaren eta manipulazioaren ikuspegitik. Pertzepzio (ikusmena, usaina edo dastamena) eta oroimen funtzioak murrizteak, erosketak mugatzen dituen mugikortasuna urritzeaz gain,
|
egoera
larriagotu egiten du eta biztanleriaren sektore hori elikagaien ondoriozko toxiinfekzioen jomuga bihurtzen du.
|
|
2009
|
|
|
|
Egoera
larriagotu egin da Brasilgo enbaxadan. Luis Galdamez kazetariak eta itxitako hedabideetako kolaboratzaileak telefonoz jakinarazi duenez, Zelayarekin batera enbaxadan dauden beste 80 lagunek esna aldian daude eta edozein unetan segurtasun indarrak sartzeko eta sarraski bat egiteko beldur dira.
|
|
|
Hiru dira
|
egoera
larriagotu egiten duten faktoreak
|
|
|
Oxigeno baloi txikia Inflazioa Europako ekonomien etsai okerrenetako bat izan da urte askoan, eta herritarrek jasan egin dituzte ondorioak, eta ikusi dute beren soldaten diruarekin gero eta produktu eta zerbitzu gutxiago eskura zitezkeela.
|
Egoera
larriagotu egin zen petrolioaren prezioen igoera hasi zenean. Ondasun horren mende daude Mendebaldeko gizarteak, eta puntu gorena izan zuen upelak 147 dolar lortu zituenean, 2008ko uztailean, kotizazio gorena.
|
|
|
ingurune hezea, epela eta germen eta beste organismo batzuentzako substratua izan daitezkeen janari hondarrak dituena.
|
Egoera
larriagotu egiten da barruan tresna zikinak uzten baditugu, eta, ondorioz, kutsadura puntu garrantzitsua sortzen da. Arrisku hori murrizteko, tresna garbiak eta ondo lehorrak dagozkien armairuetan edo tiraderetan gordetzea da onena, xukagailuan lehortzen utzi baino lehen.
|
|
|
“Caritas ante la crisis” txostenak dioenez, gero eta gehiago hurbiltzen dira sare horretara etxerik gabeko gizon bakartiak, bananduak edo dibortziatuak eta langabezian daudenak, eta ezin diote aurre egin bizitzeko leku baten ordainketari.
|
Egoera
larriagotu egiten da, krisiak jotako baina etxerik gabeko pertsonen taldeko kide ez diren herritar batzuk “baliabide espezifikoak eskatzen hasten direlako”. Aterpetxe, jantoki sozial, eguneko zentro eta lantegi okupazionaletara joaten dira.
|
|
|
Duela urtebete antzeko azterketa egin zuen. Eta, hamabi hilabete iragan ondoren,
|
egoera
larriagotu egin dela iritzi diote Sabino Cuadrak eta Marine Pueyok, egitasmoaren berri eman duten ezker abertzaleko kideek. Biek harridura agertu dute Nafarroako Gobernuak krisi garaian eraikuntza eta etxe enpresak zein finantza erakundeak lagundu dituelako, eta, zerga politika bidez, errenta handienei mesede egin dielako.
|
|
2010
|
|
|
Frantziako Gobernuak krisi kabinete bat jarri du abian herrialdeko ehunka gasolina zerbitzugunetako erregai horniduraren krisiari aurre egiteko. Erretiro pentsioen aurkako azken orduko protestek
|
egoera
larriagotu egin dute.
|
|
|
Kortxoaren ziurtagiria, aldi berean, gai hori berrerabiltzeko metodo bat izan daiteke, Pausas eransten du. Artelatz askok zahartze arazo handiak dituzte, eta
|
egoera
larriagotu egiten zaie, halaber, “lehorra” bezalako gaixotasunengatik, batez ere onddoek eragindakoa. Aldi berean, klima aldaketa dela eta, estresa eragiten die artelatzei, eta heriotza arriskua handitu dezake.
|
|
|
Gehienetan, dieta aldakorrak egiten dituzte, ebidentzia zientifiko guztietatik urruntzen direnak, dieta miragarritzat hartzen direnak. Jarduera osasungaitz horiekin
|
egoera
larriagotu egiten da, gero eta maizago eta errazago irabazten baita pisua. Erantzun profesionala Pazientearen elikadura portaera eta harekin duen enpatia ezagutzea da planteatzen zaion pisu galeraren tratamenduan eragin positiboena duen erantzun profesionala.
|
|
2011
|
|
|
Presoen
|
egoera
larriagotu egiten da senideek haiek ikustera joateko debekua jartzen badute. Zisjordaniako 2.200 familiak ez du baimenik Israelgo espetxeetara joateko, eta Gazako bakar batek ere ez.
|
|
|
Tabakoa zergapetzen duten zerga bereziak gehitu egingo dira, dagoeneko, urmael dendetan. Gremioaren arabera, igoera horren ondorioa ez da izango Estatuko diru bilketa handitzea, kontrabandoaren hazkundea eta zigarroen faltsutzea baizik, eta horrek sektorearen
|
egoera
larriagotu egingo du. 6 Garraioen igoera Garraiolariak izango dira erregaien prezioaren igoerak gehien kaltetu dituenak.
|
|
2012
|
|
|
Esku argi txiki bat ere hartu dute, eguna iluntzen hasita baitago. Handik ordu erdira edo,
|
egoera
larriagotu egin zaie: jazartzaileak ia gainean dituzte eta eurak, berriz, akituta daude, istripuko kolpeek minberatuta, izerditan blai, egarriak itota.
|
|
|
Elikadura krisiak “azkar eta eraginkortasunez” jardutea eskatzen du, ohartarazi du Oxfamek. Bestela, udaberrian
|
egoera
larriagotu egin liteke, euririk eta diru sarrerarik ez izateagatik. “Ez dugu itxaron behar jendea ospetsu egin arte lanean hasteko”, adierazi du NBEren Elikadura Eskubiderako kontalari bereziak, Schutter en Olivierrek.
|
|
|
© François Lenoir/ ACF Mauritania Sahel Sahararen hegoaldean erdi basamortua da. Horrek esan nahi du uztak urriak direla eta
|
egoera
larriagotu egiten dela euri gutxi egiten duelako eta elikagaien prezioa igo egiten delako. Bost urtetik beherako haurrak dira kaltetuenak, eta krisi honen ondorioak bereziki salatu dituzte.
|
|
|
Donostiako Altzako Osasun Zentroko Carlos Calderón doktoreak azaldu duenez, “Oinarrizko Osasun Laguntzako kontsultetan, depresioaren urteko prebalentzia %15 ingurukoa da, baina 65 urtetik gorakoen %20ra iristen da”. Biztanleriaren sektore honetan,
|
egoera
larriagotu egiten da, depresioa ez baita gaixoaren osasun arazo bakarra, “horrek lagundu egiten du sailkatzen eta erregistratzen, eta, gainera, zaildu egiten du haren erabilera eskaera handiko eta denbora gutxiko egoeretan”. Calderonek azaldu duenez, osasun arloko profesionalek zailtasunak dituzte depresio larria eta antsietate arazo arinagoak bereizteko.
|
|
|
Haiek dira bizirik atera diren awas bakarrak, eta arriskuan daude.’ Brasilgo ipar ekialdean bizi dira, eta inguruko zuhaitzak moztu eta lurrak galdu dituzte.’ Bizirik irauteko ingurune horren mende dauden ehiztari eta biltzaile nomadak dira. Survival GKEak aspalditik gogoratzen du, baina gaur egun indar handiagoz,
|
egoera
larriagotu egin baita. Awasak dira planetako triburik mehatxatuena, eta herritarrek salbatzen lagun dezakete.
|
|
|
Liburuak finantzatzea: ahal den neurrian, saihestu egin behar da; izan ere, interes gisa geratutako kargek
|
egoera
larriagotu egingo dute. Baina establezimendu batzuetan doako finantziazioa lor daiteke.
|
|
|
Likideziarik ezak
|
egoera
larriagotu egin du zergak ordaintzeko unean, eta, beraz, krisi ekonomikoaren urte hauetan areagotu egin dira zergadunen zorrak Administrazioarekin. Hala, pertsona askok, nahi gabe, zorrak dituzte Zerga Agentziarekin, ezin dutelako egin behar dutenari aurre egin.
|
|
|
Europatik datozen eta aurrerantzean etorriko diren irizpide eta arauek birziklatu daiteken guztia birziklatzera behartuko gaituzte. Hori gutxi bada, Gipuzkoan azken urteotan hondakinen gaiaren inguruan bizitzen ari garen
|
egoera
larriagotu egin da da eta puntu kritiko batera iritsi da (1).
|
|
2013
|
|
|
Horretarako, hainbat elkartek jarri dute martxan akonpainamendu programak bakarrik ez sentitzeko eta ez egoteko. «Udan, bakardadea eta isolamendu soziala pairatzen duten adineko pertsonek
|
egoera
larriagotu egiten dute», adierazi du. Gent Handiaren Amics. «Laguntasuna da lagunarteko uda baterako osagairik onena», gehitu egiten du.
|
|
2016
|
|
|
|
Egoera
larriagotu egiten da uztaila eta abuztuan murrizketengatik itxitako instalazioak direla eta, Bilbao Kirolakek subkontratatutako sorosle asko langabe gelditzen direlarik, gainontzeko zentroetan lanez gainezka dauden bitartean.
|
|
2017
|
|
|
Haragia desagertzeaz gainera, ohiko kontu bihurtu ziren janari urritasuneko garaiak, eta
|
egoera
larriagotu egiten zen uzta txarra zetorrenean. Halakoetan, bihien erreserban sortutako eskasiak izugarri garestitzen zuen horien prezioa, eta horrek gosea jasatera kondenatzen zituen hirietako biztanleak (Braudel 1966, I. liburukia, I: 328).
|
|
2018
|
|
|
Azalpena sarkopenia da, 50 urte bete ondoren pertsona askok jasaten duten baldintza, eta muskulu masa modu akutu eta azkarrean galtzea dakar. Muskuluaren narriadura 40 urte inguruan hasten bada ere, gelditzeko ezer egiten ez badu,
|
egoera
larriagotu egiten da eta 70 urterekin gaztetan zuen muskuluaren %50 baino ez gordetzea eragin dezake. Eta muskulua zer ordezkatzen duen galdetzen baduzu, jakin ezazu haren lekua koipez (gantz ehuna) eta zuntzez beteko dela.
|
|
2019
|
|
|
Udaleko Herritarren Segurtasunerako Arloak pertsona guztiei eskatzen die kontzientzia har dezatela artefaktu piroteknikoak behar bezala ez manipulatzeak haien segurtasunerako ekar dezakeen arriskuaz, eta hura arduraz erabiltzea gomendatzen da.
|
Egoera
larriagotu egin daiteke pertsona adingabea bada, eta, beraz, zaintza berezia duten adingabeen ardurapean dauden pertsonei aholkua ematen zaie, gurasoen edo tutoreen erantzukizuna izango baita txikienek behar bezala erabiltzea eta segurtasunez jokatzea.
|
|
2020
|
|
|
Irudia: ja1000 Testuinguru horretan,
|
egoera
larriagotu egiten da, pandemiak biztanleria osoan eragin duen talka emozionalaren ondorioz. Pertsona maite bat galdu duenari sostengu eman behar dion gizarte sarea ere ukituta dago, egoera traumatiko eta larrian.
|
|
|
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako datuei erreparatuta, 60.000 alzheimer gaixo daude guztira, eta horrek 240.000 persona baino gehiagoren bizitzan eragina du. Alzheimerra duten gaixoen eta zaintzaileen
|
egoera
larriagotu egin duela itxialdiak ohartarazi du Gipuzkoako AFAGI elkarteko presidente Koldo Aulestiak. Gainera, 29 urtean gaixoei eta senideei aurrez aurreko arreta eman ondoren, jarduera guztiak birmoldatu behar izan dituzte.
|
|
|
Alarma egoerak ezarritako konfinamenduak pertsona horien
|
egoera
larriagotu egiten du, eta kanpora atera eta" arnas pixka bat" hartu beharra daukate. Orbegozoren semeak etxetik irteteko baimena izan arren, ez dira egunero ateratzen.
|
|
2021
|
|
|
Eta, hara non, gure" harridurarako" aurtengo aurrekontuetan ere, ez da aurreikusten ez berdintasun teknikaririk, ez diru partidarik, ez eta urrats feministak egiteko borondaterik ere. Jakin badakigu, pandemia honek herrian bizi ditugun
|
egoerak
larriagotu egin dituela alor honetan ere, eta inoiz baino beharrezkoagoa dela egiazko berdintasun plan bat, berdintasun teknikari bat eta herritarrok merezi ditugun gizarte zerbitzu duinak izatea.
|
|
|
Hirian bizitzea, eskolaz kanpoko beste hainbeste, pantailak gehiegi erabiltzea… lagundu du horretan. Eta orain, pandemiarekin eta haren murrizketekin,
|
egoera
larriagotu egin da. Inguruko konfinamenduek, adingabeek eskolan kontaktu estua izateagatik egin behar dituzten konfinamenduek, eskola kirolik ezak, parkeak ixteak… ez dute lagundu haurrek jolasten eta aire zabaleko guneetan egoten.
|
|
|
hamabi egoiliar langile bakoitzeko. Uste du pandemiarekin
|
egoera
larriagotu egin dela, eta gehien sufritzen dutenak adinekoak direla. Adibide bat:
|
|
|
Azken aldian enpresa hitzarmena negoziatzen ari zen langileekin, baina negoziazioa geldituta zegoen. Abenduan langileen kontzentrazio bat baino gehiago egon zen, eta ordutik
|
egoera
larriagotu egin dela azaldu dute.
|
|
|
Esan dutenez, “ez da aurrerapenik egin eskualdeen sorreran, behin behinekotasuna areagotzen ari da, eta segurtasun juridikorik eza, eskubidearen ziurtasunik eza, oso kontuan hartu beharreko balazta da. Bestela, sortutako
|
egoera
larriagotu egin liteke”.
|
|
2022
|
|
|
Zaila izan da kalitatezko esku hartzea bermatzea, eta fase berri honetan, arreta normalizatuagoa ematen ari garenez, sentsazioa da egoera batzuek okerrera egin dutela, eta eragin handia izan dutela maila psikoemozionalean. Nire kontsultara etortzen ziren pertsona batzuek beren buruaz beste egin dute edo saiatu dira, beste batzuek behar bezala erabili dute beren biziraupena, eta, hein handi batean, bizi izandako
|
egoerak
larriagotu egin ditu aldez aurreko prekarietateegoerak. Zerbitzuetan aurreko egoerara itzuli gara, eta, kasu batzuetan, irisgarritasun txikiagoz, hala nola, Gizarte Segurantza, Atzerritar Saila (Extranjena)...
|
|
2023
|
|
|
Duela ia bi hamarkada, Unescok «axolagabekeria politikoa», «hezkuntza politika nazional ez oso indartsuak» eta «beren promesak ekintza bihurtzeko orduan laguntzen emaileen porrota» aipatzen zituen. COVID erakundeak hezkuntza desberdintasuna handitu zuen Pandemiaren ondoren,
|
egoera
larriagotu egin da. Eskola itxiak, on line irakaskuntzan sartzeko gaitasun desberdina… Desberdintasuna areagotu egin da COVIDaren krisia hasi zenetik (19).
|