|
2004
|
|
|
Gutxiespenaren gaitzak jotako kidea maizenik
|
egoera
gutxituaren ondorioak onartzeko prest dago, menderatzailearen esanak betetzeko mentalitatea nagusitu baitzaio buruan. Makurkeria horren ondorioz, nolabait ere, euskararen balizko estatus lekunea murrizteko joera izango du bere baitan.
|
|
2016
|
|
|
Errealitatean, ordea, ez da horrela, eta, euskarak eraginkortasun eta efektu juridikoak izateko, gaztelania eduki behar izan du ondoan». Euskararen
|
egoera
gutxituarentzat ere kalterako da elebitasun eredu hori, Etxeberriaren iritzian. «Erabaki politiko bat da, arazo juridiko gutxien ekar dezakeena, baina normalizazio prozesuari begira kaltegarria da.
|
|
|
Batetik, ezker abertzalea: «Hizkuntza eskubideak aldarrikatzen dira euskararen
|
egoera
gutxitutik. Euskaldunek euskaraz bizitzeko eskubidea dutela, eta hori ez dela betetzen orain».
|
|
2019
|
|
|
Kezka nagusiak haur eta gazteen adierazkortasun maila, hizkuntzaren kalitatea eta hizkera ez formala ziren. Horiekin batera,
|
egoera
gutxitua nozitzen duten ia herrialde guztietan sortu den eztabaida batek indar berezia hartu du azken urte hauetan: euskalkien funtzioaren eta erabileraren ingurukoak, hain zuzen ere.
|
|
|
Txostenean genioen bezala,
|
egoera
gutxituan dagoen hizkuntzaren hedapenak berekin dakar hedatzen den hizkuntzaren, kalitate, aren galera nolabaitekoa, erdararen kutsaduragatik bereziki, baina baita barruko faktoreengatik ere. Koldo Izagirre izan zen aspektu honetaz idatzi zuten lehenengoetako bat:
|
|
|
galdu du historian zehar, hizkuntza hegemonikoak gero eta beharrezkoagoak izan direlako eta euskara gero eta bazterrekoagoa (azken hamarkadetako salbuespenaz), batez ere, estatuen politika erasokorrengatik eta bere garapen soziofuntzionala oztopatu duten faktore sozio-ekonomikoen eraginez. Ondorioz,
|
egoera
gutxituan gaude, eta nozitutako kaltea gainditzeko eta hiztunen hizkuntza eskubideak betetzeko, normalizazio prozesuak, ezinbestean, babes legala eta diskriminazio positiboa eskatzen ditu, alegia, euskara gero eta beharrezkoagoa egitea. Baina, horrekin batera, ezinbestekoa du gizartearen onarpena eta herritarrentzat euskara hizkuntza onartu, erabilgarri, maitatu eta erakargarria izatea, neurri legalak onartuak izan daitezen, bestela, legezko neurrien eragina guztiz mugatua izango baita edo kontrako jarrerak sor baitaitezke herritarren artean.
|
|
|
Ez dut uste,
|
egoera
gutxituan egon eta hizkuntza hegemonikoarekiko halako distantzia linguistikoa duten hizkuntzen artean, azken 50 urteetan horren berreskurapen prozesu indartsurik izan duen beste hizkuntza komunitaterik badenik Europa osoan. Mikel Zalbidek ohi duen zorroztasunez eta zehaztasunez aztertu ditu prozesu honen nondik norakoak irakaskuntza esparruan Euskararen legeak hogeita bost urte.
|
|
|
Munduko hizkuntza gehienak arduratuta daude beren etorkizunarekin. Baina, hizkuntzen bilakaera baldintzatzen ari diren hainbat fenomeno eta gertaera irismen unibertsalekoak badira ere, gurea bezalako
|
egoera
gutxituan dauden hizkuntzek hizkuntza hegemonikoek ez bezalako arazoak, beharrak, desafioak eta helburuak dituzte; besteak beste, biziraupena.
|
|
2020
|
|
|
" Pertsona ahulak nola, hala jotzen ditu birusak bortitzen hizkuntza ahulak". Finean, gure gizartean, beste batzuetan ez bezala,
|
egoera
gutxituan dagoen hizkuntza bat egonik, horren garapenaren inguruko kezka ere hor dago.
|
|
|
Diagnostiko labur bat egite aldera,
|
egoera
gutxituan dagoen hizkuntza baten normalizazio prozesuaren oinarrizko aldagaiak aztertu ditugu egungo testuinguru eta erronka nagusiekin batera:
|