|
2000
|
|
|
Eta lur sendo hura fedearen aieru eta seinale zen, federik gabe ez baitzegoen deus ere eraikitzerik. Edo, bertzela adierazirik, lur sendo hura behar zuen fedearen katedral hark azpian eta oinarrian, egin bitartean edo egin orduko desegin ez zedin eta zerurat egin baino lehenago lurrerat
|
egin
ez zezan. Zure irakaspen hartan, aldiz, lur sendoaz baino areago lur mugikorrez mintzatu zintzaizkigun.
|
|
|
—Eta, uholdeari buru egiteko, biok garamatzan untzi tipi hori baizik ez diagu, buruz gidatzen jakin behar duguna, uholdeak irents ez dezan eta hondoratzerat
|
egin
ez dezan. Eta, horrela, nola Noeren denboretan ere uholdea iragan zen eta hala lehorreratu ahal izan zuen bere untzia Ararat mendian, gureak ere aurkituko dik noizbait bere Ararat mendia, libertatearen mendia...
|
|
|
Eta segidan kontatu zigun bertze nonbait aditzerat eman dizudana: alegia, handik bizpahiru egunetarat, jende printzipal haren hobeki hartzeko, zirimonia maisu bat helduko zitzaigula, Bordeleko jaun bat, Louis Delapierre zeritzana eta kortesi arauei buruzko gaietan jakintsu baino jakintsuago zena, hain inportant zen alor hartan nehork ere huts
|
egin
ez zezan.
|
|
|
Eta neuri ere zeinen barrenerat sartu zitzaizkidan hitz haiek, jaun André, eta zer ondore oneko gertatu zitzaizkidan, nahiz eta hortzak estutu behar izan nituen, odolak masailetan eztanda
|
egin
ez ziezadan, kapitaina nesken kontu harekin hasi zitzaidanean! Eta marinel zaharraren hitzek Piarres Oihartzabal kapitainaren adimendua argitu zuten, eta enea ere argitu zuten... eta bide bat ere erakutsi zidaten, nondik egin behar bainuen handik aitzina, ene mundu hertsi hura zabalduz joan zedin.
|
|
|
Hamaikak ederki jota zeudela atera ginen ostatutik. Hurrengo pausoak artaz prestatuak nituen, deusek huts
|
egin
ez zezan. Jatetxe japoniar ireki berri batean erreserbatua nuen mahaia.
|
|
2001
|
|
|
Bere neurrian, jakina. Erreserbako ardoa bezala, edalontzia goraino bete gabe, kalterik
|
egin
ez diezaion. Anbulantzia garbitzean aurkitu duela esan lezake, besterik gabe.
|
|
|
Poliziari, isilik egon eta azterketarik
|
egin
ez dezan, 8.000 bat mila rupiako" esku erakutsia" egingo diote.
|
|
2002
|
|
|
Konfiantza gehiegi ez eman. Kalterik
|
egin
ez dezaten neurriak hartu.
|
|
|
Baita gezur txiki bat ere. Eta, deus baino lehenago, eutsi egin behar nion egoerari, kontu hark guztiak eskutik ihes
|
egin
ez ziezadan. Sarak bajarekin zeramatzan egun batzuk, eta etxeko sofan aurkitu nuen, Benito Lertxundiren disko bat entzuten.
|
|
2003
|
|
|
Ohartu zirenak, pasadizoan aplikatu ziren lekukoak, korroa osatuz joan omen ziren banaka banaka hilaren eta hiltzailearen bueltan, bietako inork ihes
|
egin
ez zezan edo, inolako zalapartarik gabe hala ere, bat bateko heriotzak hirietan izan ohi duen erantzun geldoarekin eta, norbaitek abisu emanik, ertzainak iritsi zirenean ere begira geratu omen ziren, hilzorian zegoenak ala hiltzaileak, premia larriena zeinek ote zuen pentsatuz.
|
|
|
Niri ere oso gogorra egingo zitzaidala pentsatu nuen, baina ez dakit esatera iritsi nintzen, gauza horiek ez baititugu gizonok modu agerian inoiz esaten, hitz totelka baizik. " Niri ere", esango nuen beharbada, eta Monikak eskuarekin ezpainak estaliko zizkidan, askotan egiten zidan moduan, ahalegin gogorregirik
|
egin
ez nezan, edo esatera nindoan esaldia musu batekin itoko zidan. Ez naiz gogoratzen.
|
|
2005
|
|
|
Bera aitaren ondoan geratu zen, erdi lo. Une hartan, Moro zakurrari pote oso bat katu jan jarri nion platerean, lagunak etortzean zaunka handirik
|
egin
ez zezan, lagunak ondo ezagutzen bazituen ere, batez ere Karlos Felix.
|
|
2006
|
|
|
Sekula ez dut beldur handiagorik izan. Berak ahoa zanpatu zidan eskuaz, oihu
|
egin
ez nezan. Belarrira hitz egin zidan.
|
|
|
Zer egin zezakeen fede gutxiko soldadu agintezale batek urrutiko jentilen lurralde haietan? Eta okerrena, zer
|
egin
ez zezakeen!
|
|
|
Kristautasunaren aurkako beroaldi handienean jakobinoen lehendakari aukeratu zuten Cloots, baina berehala hasi zitzaion Robespierre kontra egiten. Gogor eta zorrotz, Anacharsisen aurkako hitzaldi ikaragarria antolatu zuen Robespierrek, baita bilaketa agindua ezarri ere, ihes
|
egin
ez zezan eta ahalik eta lasterren epai zezaten.
|
|
|
Amak, Friggak, hori entzun zuenean, izaki guztiei abisu eman zien, arretaz egon zitezen eta inola ere gaitzik ez ziezaioten egin Baldurri. Suari eta urari, burdinari eta harriari, gaixotasunari eta pozoiari, hegaztiei eta piztiei, suge eta zomorroei, landareei eta munduko beste izaki guztiei egin zien dei, Baldurri kalterik
|
egin
ez ziezaioten. Eta Friggarekin hitz egin zuten guztiek baietza eman zuten, ez ziotela kalterik egingo Baldurri.
|
|
|
Amaitzeko, ebakuntza famatu hura ikusten ari zen bati ere egin omen zion zauri bat –ez dakigu nola izan zitekeen kontu hori," heldu honi, ihes
|
egin
ez dezan" esango zion agian ikusleari– Ikusle horri ez zitzaion zauria gaiztotu. Ebakuntza mahaiaren aurrean bertan hil zen gizajoa:
|
|
|
Hiru genituen, atearen gaineko almenetan apailaturik, eta kargatuak, noiz nork erabiliko. Hain juxtu ere, setioa hasi zenetik Domingoren egitekoa zen haien metxak beti idor entretenitzea, tiro egiteko premian huts
|
egin
ez zezaten. Ez nekien zergatik behar genituen kulebrinak, baina Domingori jarraiki nintzaion.
|
|
|
Hartu beste hau ere, ahaztu gabe –esan zion ontziolako ugazabari. Pitxerra eta edalontziak eman zizkion oihalean batuta, gurdiaren triki trakak kalterik
|
egin
ez ziezaien.
|
|
|
Gauerdian, pozaderatik ura ekarri treskan eta, lurrarekin nahastuz, ore lodi bat egin nuen. Berehala, bistan generaman guztiaren gainean zabalduz joan ginen, izan aurpegi, lepo, esku, izan arropa gainean, ilargiak dirdairik
|
egin
ez zezan.
|
|
2008
|
|
|
Eta zuek. Nazarioren aitari eta osaba Bixenteri zuzenduta? kementsu helduko diozue gaixoari, aurrekoetan bezala, batek zangoetatik eta besteak esku besoetatik, zirkinik ere
|
egin
ez dezan.
|
|
|
Aparkaleku bat denean, zenbakia apuntatzen dut bizpahiru lekutan eta lasai joaten naiz joan behar dudan lekura, baina kale arrunt bat baldin bada, eta hiria neurea ez bada areago, kalearen izena idatzi eta deskribapen ahalik zehatzena egin ohi dut horretarako propio daramadan koadernoan. Koadernoaren azalean oso garbi jarrita daukat,. Autoa aurkitzeko gida?, baldin galtzen bazait, inork susmo txarrik
|
egin
ez dezan.
|
|
|
–Zuk –esan zion izeba Ursulari, botilatxo bat luzatuta– hementxe duzu pattarra. Eta zuek –Nazarioren aitari eta osaba Bixenteri zuzenduta– kementsu helduko diozue gaixoari, aurrekoetan bezala, batek zangoetatik eta besteak esku besoetatik, zirkinik ere
|
egin
ez dezan.
|
|
2009
|
|
|
Badakizu orain ere bere buruari uko egin diola, zu hobeto zaintzeko, hain gustukoa zuèn lana alde batera utziz, zu arrastoan sartu bitartean? Norbaitek zaindu baitzaitu, zu zeure burua zaintzeko gai ez bazara, etxetik berriro ihes
|
egin
ez dezazun! Senargaia bilatu, eta ezkondu egin zenuke, emakume guztiek egiten duten bezala, noizbait esan nizun, baina nor joango da etxetik ihes egindako maritzar batekin?
|
|
|
begiak itxi baitzituen, ikusten ari zèn ikuskizunak, ikuskizunetik asko baitzuen eszenak, beharbada, eta teatrotik ere zerbait? kalterik
|
egin
ez ziezaion edo, nerbio sistemaren erantzun automatiko batean: kaltea, baina, egina zegoen, Damasok ikusi zuena ikusi baitzuen, eta irudia buruan itsatsia geratu baitzitzaion; Damasok, beraz, ikusi berri zuèn irudiaren erasoa sentitu zuen, begietatik hezur muinetaraino hedatutako erreakzio batean, hezur muinetan nabaritu baitzuen, ongi nabaritu ere, begietan segundo batez pilatutako energia negatibo guztia, halako eran, non hezurrak bat batean ahuldu, hautsi eta berak. Damasok?
|
|
|
Ez dugu uste, hala ere, luze joanen zaigunik etsai dorpeari erakutsi gabe gure ezpaten zorrotza. Zaldi arinak prest ditugu, huts
|
egin
ez diezaguten hegaldaka abiatzen garenean, garai bateko gurutzatuen antzo, haren lerro hitsen kontra. Ailekigu Jainkoa aldeko, hala gerta dadinean.
|
|
|
Badakizu orain ere bere buruari uko egin diola, zu hobeto zaintzeko, hain gustukoa zuèn lana alde batera utziz, zu arrastoan sartu bitartean? Norbaitek zaindu baitzaitu, zu zeure burua zaintzeko gai ez bazara, etxetik berriro ihes
|
egin
ez dezazun! Senargaia bilatu, eta ezkondu egin zenuke, emakume guztiek egiten duten bezala, noizbait esan nizun, baina nor joango da etxetik ihes egindako maritzar batekin?
|
|
|
Damaso izan zen, anai arrebetatik, fisikoki, afektatuena, Teofilo Maria jarrera hartan ikusi ez beste –eskua xafla goriaren gainean– begiak itxi baitzituen, ikusten ari zèn ikuskizunak –ikuskizunetik asko baitzuen eszenak, beharbada, eta teatrotik ere zerbait– kalterik
|
egin
ez ziezaion edo, nerbio sistemaren erantzun automatiko batean: kaltea, baina, egina zegoen, Damasok ikusi zuena ikusi baitzuen, eta irudia buruan itsatsia geratu baitzitzaion; Damasok, beraz, ikusi berri zuèn irudiaren erasoa sentitu zuen, begietatik hezur muinetaraino hedatutako erreakzio batean, hezur muinetan nabaritu baitzuen, ongi nabaritu ere, begietan segundo batez pilatutako energia negatibo guztia, halako eran, non hezurrak bat batean ahuldu, hautsi eta berak –Damasok– barnealdera eta bere baitara erortzen ariko balitz bezala sentitu baitzuen –bizkar ohi baino konkorragoa zuenak halako zerbait aditzera ematen zuen behinik behin–, etxe bat barnealdera eroriko litzatekeen moduan, zurezko habeak eta gapirioak pipiatu eta zuhirindu bezain laster; gero, baina, adimenak gidatutako kontraerasoan, indignazioa eta sumina piztu zitzaizkion, harik eta indignazioak hitz bakarreko pentsamendu baten forma hartu zuen arte, berehalako batean:
|
|
2010
|
|
|
beste atzerapentxo bat ere bai, zer gutxiago!; azkenik, belauna jada leiho koskan nuenean, txistu hotsak entzun nituen, Jainkoagana eraman nindutenak: bizi senak eraman ninduen, alegia, Helenaganako maitasunak porrot egin ondoren beste maitasun gai bat behar bainuen, beste amorante bat, huts
|
egin
ez zezakeena sekula santan, bizi sena aitzakia gehiago asmatzeko beharrean egon ez zedin, biziak biziari eusteko ahaleginean.
|
|
|
Bi fase izan ziren aukeratuak. Lehendabizikoan hegazkinek airea menperatuko lukete, arerioaren abioiek hegan
|
egin
ez zezaten. Abantaila hau eskuraturik, bigarren fasean, izterbegiaren indarrak eta posizioak suntsi zitzaten, industria instalazioak, eraikin handiak, karrika nagusiak, garraio guneak eta populazio zibila jo lituzkete airetik.
|
|
|
...ta, gehiengoz onartu genuen Felixinek tabernara sartzea libre izango zuela geroan ere –kontrakoa erabakitzea legez kanpokoa izango zen gainera–, baina kartelak itsastera joaten ginenetan ez genuela geurekin eramango, eta asanblada egin behar genuenetan arreta pixka batekin ibiliko ginela hura ez ohartzeko, eta gutako batek eramango zuela egun hartan buelta bat ematera, Felixinek enbarazu
|
egin
ez zezan.
|
|
|
Isilik geratu zen Aitziber une batez, indarra hartzeko eta tonua erabakitzeko, ahotsak huts
|
egin
ez ziezaion. Gero, plasta bota zuen.
|
|
|
bizi senak iratzarri zizkidan, alegia; ondoren, leihoa ireki nuen, neure burua handik botatzeko asmotan, baina orduan —orduantxe, hain zuzen ere— bizi senak Bécquerren ahotsa jarri zidan belarrian, nire bizitzak agur poema bat merezi zuen eta... beste atzerapentxo bat ere bai, zer gutxiago!; azkenik, belauna jada leiho koskan nuenean, txistu hotsak entzun nituen, Jainkoagana eraman nindutenak: bizi senak eraman ninduen, alegia, Helenaganako maitasunak porrot egin ondoren beste maitasun gai bat behar bainuen, beste amorante bat, huts
|
egin
ez zezakeena sekula santan, bizi sena aitzakia gehiago asmatzeko beharrean egon ez zedin, biziak biziari eusteko ahaleginean.
|
|
2011
|
|
|
Inork dudarik
|
egin
ez dezan, oihuka dakar notizia eguzkiak. –Uda hemen da, lagunok.
|
|
|
Bordeleko epaileak nahi du ahaide edo adiskide hurbil batek gorpua zuzenean ezagutzea. Argazkiak bidali dizkigute bidaia alferrik
|
egin
ez zenezan. Baina irudietan zure anaia ezagutu duzunez...
|
|
2012
|
|
|
Eguraldia, prestatu zituen jakien ontasuna, espagetiak berenjena eta urdaiazpikoarekin, txerri txuletak, fruta?, argaltzeko erregimenak, moda, emakumeenganako diskriminazioa eta, are, nazioarteko politika ere bai. Edozein gairi buruz aritu nintzen, hitz egin behar genuenaz hitz
|
egin
ez genezan. Luciak ez zuen ahoa gehiegi zabaldu; ez nion betarik ere eman, egia esan.
|
|
|
–Gauzatxo bat: badakit gehienbat neu ibiltzen naizena beheko sua atontzen, enborrez hornitzen eta txingarrei eragiten, baina zeuk ere jakitea nahi dut, zera, etxean ez gaudenean, burdinsaretxoa ondo kokatuta utzi behar dugula, ilenti edo txinpartaren batek behar ez den bat
|
egin
ez diezagun.
|
|
|
Gorpua Barrièretik gertu aurkitu izana ez da uretara jaurti zen lekuaren erakusgarria... Zoritxarreko neskaren azpiko gona baten zati bat, bi oin luze eta oin bat zabal, erauzia zegoen eta neskaren kokotsaren azpian lotua, buruaren atzealdetik, garrasirik
|
egin
ez zezan segur aski. Musuzapirik ez zuten morroiek egina da hori».
|
|
|
»Beste puntu batean ere badu akatsen bat nik uste Le Commerciel en azterketaren abiapuntuak. . Zoritxarreko neskaren azpiko gona baten zati bat?, hala dio,, bi oin luze eta oin bat zabal, erauzia zegoen eta neskaren kokotsaren azpian lotua, buruaren atzealdetik, garrasirik
|
egin
ez zezan segur aski. Musuzapirik ez zuten morroiek egina da hori?.
|
|
|
»Eta Le Commerciel en ohar bat aipatu behar dugu hemen; lehenago nolabait ere komentatu dudan ohar bat. . Zoritxarreko neskaren azpiko gona baten zati bat?, hala dio,, erauzia zegoen eta neskaren kokotsaren azpian lotua, buruaren atzealdetik, garrasirik
|
egin
ez zezan segur aski. Musuzapirik ez zuten morroiek egina da hori?.
|
|
|
Baina ez da hori justu justu orain azpimarratu nahi dizudan gauza. Oihal zati hori erabili zen, Le Commerciel ek iradokitako helburuarekin, ez gaizkileak musuzapia falta zuelako, arboladian aurkitu den musuzapiak frogatzen duen bezala; eta haren xedea ez zela, garrasirik
|
egin
ez zezan, argi uzten du, orobat, oihal zatia erabili izanak, helburu horretarako askoz egokiagoa zen musuzapiaren ordez.
|
|
|
Sari eskuzabala eskaini delarik, eta barkamen osoa erabateko frogaren bat aurkezten bada, ezin pentsatu da, inondik inora, gizatxar talde bateko kideren batek, edo edozein taldetako kide batek, ez zituela bere lagunak aspaldian traizionatuko. Jendilaje klase hori, sariaren desiraz baino areago, eta baita ihes egiteko nahiaz baino areago, traizioaren beldur izaten da. Lehenbailehen egingo du berak traizioa, besteek berari
|
egin
ez diezaioten. Sekretua ez zabaltzea, horixe da, hain zuzen ere, sekretua delako frogarik hoberena. Gertaera ilun honen izugarrikeriak gizaki bizi batek edo bik bakarrik ezagutzen dituzte, eta Jainkoak.
|
|
|
Ontzian, aldatzeko erabiltzen genituen zenbait belazurrun genituen, bizpahiru egurrezko masta, eta badaezpadako bizpahiru haga gain. Erabaki nuen horiekin lanean hastea, eta ahal nituen gehienak ontzi gainetik bota nituen uretara, pisua baitzen haiek erabiltzeko oztopoa, eta bakoitza soka batekin ongi lotu nuen, ihes
|
egin
ez zezaten. Hori egin ondoren, ontziko saihetsetik jaitsi, eta neuregana hurbildu nituen.
|
|
|
...proposatzen zutenez, lehen ministro batekin elkartzen zenak, ahalik eta laburtasun handienaz eta hitzik argienen bidez bere arazoaren berri eman ondoren, alde egiterakoan txatxamurkada bat eman lioke sudurrean, edo ostiko bat sabelean, edo maskurrak zapaldu, edo hiru teinkada bi belarrietatik, edo praken gainetik ziztada bat orratzaz, edo besoan txatxamurka egin ubelduta utzi arte, oroimenak huts
|
egin
ez diezaion; eta ekintza bera errepikatu harrera egun bakoitzean, arazoa ebatzi edo zeharo ukatua izan arte.
|
|
|
Biok honela geundela, beste zaldi bat etorri zen, eta, lehenengoarengana adeitasun handiz hurbildu zelarik, poliki poliki batak bestearen aurreko eskuineko apatxa jo zuen, zenbait aldiz irrintzi eginez txandaka, eta doinua aldatuz, ia artikulatua emateraino. Pixka bat urrundu ziren, elkarrekin hitz egitera bailihoazen, bata bestearen ondoan ibiliz atzera eta aurrera, arazo larriren bati buruz eztabaidan ari diren pertsonak legez, baina sarri beren begiak nire aldera itzuliz, ihes
|
egin
ez nezan zaintzeko bezala. Txundituta nengoen halako ekintza eta jokaerak adimen gabeko piztietan ikusiz, eta herrialde hartako jendeak halako arrazonamendu maila baldin bazuen proportzioan, munduko jenderik jakintsuena izango zela esan nuen neure artean.
|
|
2013
|
|
|
Gizonak entzunez gero, akabo. Eskuaz ahoa estali zion, soinu gehiago
|
egin
ez zezan, eta eskopetari begira jarraitzen zuen, emakumeak gorputza astintzen zion bitartean, edo alderantziz. Eskupean barreka sentitu zuen andrearen ahoa, eta begiak distiratsu eta dardarka.
|
|
|
Hamzak eta Koldok garbi ikusi zuten, lehen egunetik, atentatuari bueltak eta errebueltak eman behar zizkiotela: plana pentsatu eta birpentsatu egin behar zutela, alegia, hutsik
|
egin
ez zezan. Erran nahi baita halaxe ibili zirela bi lagunak, bakoitza bere munduan?
|
|
|
Parisera laguntza eske idatzi zuelarik, enbaxadorearen jakin mina piztera saiatu zen Agerre, higanotaren eskuizkribuaren garrantzia handituz. Ez zitzaion ahantzi nabarmentzea orri horien iluna argira eramaten berak baizik
|
egin
ez zezakeen lana. –Ez duzue euskaldun jendearen mintzaira konprenitzen ahal duen bertze inor?, idatzi zion.
|
|
|
egun osoa usain mozkorraldi horretan emanda, zer moduz moldatzen ote zen gero kalean edo sukaldean. Bere sudurra gai izaten ote zen perrexila eta komuneko garbikaria bereizteko, ala bistaz egin behar izaten ote zuen usaimenak, akituta,
|
egin
ez zezakeena. Entzungor egin zidan.
|
|
|
Harengan dena zen poza eta adeitasuna. Lehenengo ordu erdia sutondoko sua bizkortzen iragan zuen, gela aldaketak Janeri kalte
|
egin
ez ziezaion. Eta, Bingleyk hala eskatuta, Elizabethen ahizpa sutondoaren beste aldera aldatu behar izan zen, hartara atetik urrunago egon ahal izateko.
|
|
|
Austenen basoa alde sozialaren eta alde pertsonalaren arteko tirabira da, gizartearen barruan bizi arren bere indibidualtasunari eutsi gura dion gizakiaren problematika. Gizarteak irtenbide erraz eta axalekoak eskainiko dizkio pertsonaiari, eta berak borroka egin du independentziaz jokatzeko, sentimendu faltsuek arrazoia itsutu ez dezaten (adibidez, Elizabethek Darcy gorrotatzen jarrai ez dezan), eta argudioek sentimenduei traiziorik
|
egin
ez diezaieten (adibidez, Elizabeth Collins jaunarekin ezkon ez dadin, aukera onuratsua izan arren). Austenen nobeletan gizartearen muga eta loturak ez dira kolokan jartzen, gizabanakoak ez dauka lekurik gizartearen barruan ez bada.
|
|
|
Hamzak eta Koldok garbi ikusi zuten, lehen egunetik, atentatuari bueltak eta errebueltak eman behar zizkiotela: plana pentsatu eta birpentsatu egin behar zutela, alegia, hutsik
|
egin
ez zezan. Erran nahi baita halaxe ibili zirela bi lagunak –bakoitza bere munduan– atentatuaren nondik norakoak aztertzen eta beren kalkuluak egiten –egun bateko iritzi akasgabekoa biharamuneko akats bihur zitekeen–, adimen irudimenen ariketa pausarik gabean murgilduta egunero.
|
|
2014
|
|
|
Norekin oheratzen naizen ez da inoiz arazoa izan, edo hori da sinetsi nahi izan duguna behintzat. Batzuetan amarrua dela pentsatzen dut, alde
|
egin
ez dezadan.
|
|
|
Jaunak ez nau, baina, zigortu; izan ere, sistemak errenta ordaintzen dit ezer ez egiteagatik, edo, hobeto esanda, ezer
|
egin
ez dezadan, oinezko ondraduak molestatu, adibidez, autobuserako euro bat eskatzen badiet. Mojak aldiz, begira, munduko enpresa nagusiarentzat dohainik lan egiten.
|
|
|
Sarrailan sartu eta, atea ireki zenean, zast!, saguzar bat hegaka etorri zen niregana. Ziztu bizian makurtu behar izan nuen, haren buruak nirekin talka
|
egin
ez zezan. Animalia urduria tartetxo batez egon zen hegoak astintzen barruti barnean, harik eta irteera aurkitu eta handik ihes egin zuen arte.
|
|
|
Errukarria begitantzen zitzaigun, baina ez dakit benetako errukia sentitzera iristen ote ginen, kontrapisu moduan halako ezinegon bat eragiten baitzigun, nondik zetorkeen argi antzeman ez baina modu lanbrotsuan igartzen genuena: infernua ezagututako bat zen izaki hura, guk sumatu ere
|
egin
ez genezakeen sufrimendua jasandakoa seguru asko, eta handik bueltan geure mundu epel eta babestura zetorkiguna; zer leku zegokion halako bati?
|
|
|
Biluzik geratu ziren, zutik, elkarri begira, irudi hari inoiz ahantziko ez zuten argazki bat egin nahian bezala. Erpeekin heltzen zioten denborari, hatzen artetik ihes
|
egin
ez ziezaien; hurrengo goizean, errealitatera eta mundura itsasoratuko zen ibai hura geldiarazi nahian. Baina ez zekiten enbatarekin errekak handitu loditu ugaldu besterik ez direla egiten, eta itsasoa harrotu haserretu amorratu.
|
|
|
Beharbada berak dei diezaioke semeari. Sendatzen haizenean itzuliko haiz horrek ez du zertan esan telefono deirik
|
egin
ez dezakeenik. Telefonoz deitzea ere sendatzen ari den seinale izan daiteke aita eta amarentzat.
|
|
|
Horixe zen neskari begiratu batean hartzen zitzaion tankera. Mikel Strogoffi, bera ere kementsua izaki, zirrara egin zion itxura horren izaerak, eta, kontu handiz, bere so egite jarraituak bidazti berriari enbarazu
|
egin
ez ziezaion, azterketan segitu zuen adi.
|
|
|
Gero, ohitu egin nintzen; ez nuen gehiago ikusten; ez nuen astirik. Bidea asmatzen jarraitu behar nuen; urpeko hondar pilen zantzuak hautematen, inspirazioz gehienetan; hondoratutako harriei adi; hortzak kolpetik estutzen ikasten ari nintzen, bihotzak bularretik ihes
|
egin
ez ziezadan, txiripaz libratzen nuenean estalitako oztopo zahar zitalen bat, zeinak latorrizko baporeari bizia erauzi eta erromes guztiak itoko baitzituen; erne egon behar egur lehorraren aztarrenik non ikusiko, hartara, gauean ebaki, eta biharamunean galdaran erabiltzeko. Arreta horrelako gauzetan ipini behar duzunean, ur gaineko gorabehera soiletan, orduan errealitatea, errealitatea diotsuet?
|
|
|
–Ez dizut kontatu putakume haiek neurriak hartu zituztela nik alde
|
egin
ez nezan.
|
|
|
Ez dauka indarrik borroka egiten jarraitzeko. Minik
|
egin
ez diezaion nahi du bakarrik. Amaitzea.
|
|
2015
|
|
|
mesedez, senda zaitez. Zin degizut hemendik aurrera hobeto zainduko zaitudala, eta munduko txakurrik handienari ere aurre egingo diot zure gainean txizarik
|
egin
ez dezan, eta ez zaitut inoiz urez eta xaboiz beteriko baineran sartuko?
|
|
|
Ohean etzanda daudela, eskua Sylvieren sorbaldaraino altxatu eta besoan behera irristatu dio soinekoaren tirantea Gerardek, beharbada, zenbaitetan, biluzik dena errazagoa dela pentsatuta. Hitzak trumilka pilatzen hasi zaizkio berriro, eta ahoa ireki behar izan du, kanpora irristatzen utzi eta buruak eztanda
|
egin
ez diezaion.
|
|
|
–Oraintxe bertan hasiko haizela. Zaintzaile bat izango duk alboan gau eta egun amarrurik
|
egin
ez dezaan, noski. Konforme?
|
|
|
Juan Manuel Santos Kolonbiako presidentea Madrilen bisitan izan zelarik, 2015eko martxoan, Espainiako Atzerri ministro Jose Manuel Garcia Margallok iragarri zuen Espainiak Kolonbiako bake prozesuaren aldeko ebazpena proposatuko duela Nazio Batuetako Segurtasun Kontseiluan. El País egunkariak argitaratu zuen ebazpen horren helburuetako bat izango dela Nazioarteko Zigor Epaitegiak trabarik
|
egin
ez dezala Kolonbiako bake prozesuan justizia transakzionalari buruz hartuko diren erabakietan.
|
|
|
Heldulekua biratu, irmoki, intziri
|
egin
ez zezan, eta barrura sartu zen, ezpainak pittin bat zimurtuz, bere buruari gogorarazteko bezala ez zuela ozen hitz egin behar. Baina sartu bezain laster ikusi zuen, amorrazioz, arreta hura alferrik zela.
|
|
|
Hormonak irakiten zituen basapizti multzoa kontrolatzen saiatzea, finean. Orduantxe bertan jangelan egiten ari zirena
|
egin
ez zezaten, hain zuzen. Joëlek, ordea, ez zien begirada txikiena ere zuzentzen.
|
|
|
–Batzuetan osatu egiten da, eta beste batzuetan betiko gera daiteke. Horregatik, orain horixe zaindu behar, txarrera
|
egin
ez dezan?.
|
|
|
Azkenean, sukaldeko leiho ondoko koskan paratu zenuen, zutik eta apur bat zeharka, muselinazko gortinari trabarik
|
egin
ez ziezaion. Harrezkero, hor dago eta egunero pasatzen diozu zapia.
|
|
|
nire aroak bere buruaz beste
|
egin
ez dezakeela
|
|
|
Bera bare dago, edo isil behinik behin. Umeak bahitu dizkiotenen helburua gorrotoaren hazia umeen bihotzetan erein ez dadin izan bada, ez dute etsaiek beren helburua lortuko, emakumeak barruan gorde baitu hazi horren eskukada bat, eta ezpainak josi ditu hari ikusezinez, gorroto horrek ihes
|
egin
ez dezan. Horrela, emakumearen isiltasuna ongarri, barrualdean ernetuko da hazia, erraietan.
|
|
|
euskara batu estandarra badaukagu jada, hezkuntza sistema oso bat lagun duela, eta baita (Euskal Herriaren zati batean, ez Euskal Herri osoan) nola halako ofizialtasuna ere; bada, horiek guztiak gorabehera, euskal prentsaren produkturik sendoenak duela kasik mende bateko kazeten salmenta kopuru beretsuetan dabiltza (gogoratu 1930eko hamarraldian zenbakiko 8.000 aletik gora saltzen zuela Eskualdunak, eta 7.000tik gora Argiak188). Beste 100 urte barruko euskaldunek kinka berarekin topo
|
egin
ez dezaten, beraz, euskal komunikazio esparruaren premia gizarteratu beharra dago. 2004ko azaroan zeregin horri heltzeko aukera aparta izan dezakegu, Euskarazko Kazetaritzaren Lehen Kongresua egitekotan baitira Bilbon (euskarazko kazetaritzaren liburu zuria ere hizpide izango ei da bertan).
|
|
|
Esan zitekeen modu erretorikoan baino ez ziola eskatzen erlojuari ordurik ez jotzeko, heriotzak sortu ohi duen laztura aldez aurretik mendean hartua duenak baino
|
egin
ez dezakeen moduan; hortaz, ez bide zitzaion egoki iruditu jatorrizkoari. Reloj, no marques las horas, porque voy a enloquecer, hitzez hitz lotzea.
|
|
|
Emakumeek Saudi Arabian
|
egin
ez dezaketena
|
|
2016
|
|
|
Hastapenetik norbait isil isilik egon zen, bere hor izatea iheskorra bihurtu arte. Nehork ez zuen aipatu, behin Sap bidean aurkitu genuela; eta bera, agian arrazoi horrengatik, ikusgaitz bilakatu zen, inork galderik
|
egin
ez ziezaion asmotan. Itsasuntzietan noizean behin dagerren bidaiari gorde baten pare, hantxe egon zen inork ikusi gabe, arratoien lagun bilakaturik, ustekabean marinel batek zoko batean ezkutaturik aurki lezakeen biziriko heriotza zokozalea.
|
|
|
–Egiten badut, esan nuen?, galduko naiz?. Beraz, eskutik hartu nuen, ateraino lagundu nion eta erregu
|
egin
ez zezala ahantz eman berria nion lezioa. Neskak esan zuen ez zuela inola ere ahantziko, eta nola esan baitzuen suharki samar, buelta eman eta bere bi eskuak luzatu zizkidalarik, nireen kontra estutu zituen.
|
|
|
PNVa, Madrilen beharrezko laguntzaile bihurtu da (erdaraz, el colaborador necesario). Madrilek berak
|
egin
ez dezakeena, jelkideek egiten diote(...)
|
|
|
ez zen ume bakarra ere inguruan. Hotz egiten zuen arren, Tofuk ez zuen hitz egiten hasteko gogorik, eta isilean egon ginen, belaunak aurrera eta atzera okertuz, hankek lurrarekin estropezu
|
egin
ez zezaten.
|
|
|
...guraize zorrotz zorrotz batzuekin, zeinak, amaren kolpearekin, jugularrean sartzen baitzaizkio, eta, ondorioz, lurrera bortizki jausi eta sehaskatxoan lo dagoen anaia ttikiaren gainera erori eta zanpatu eta itotzen baitu garrasi izugarrien artean, aitak, zeinari zoruan datzan emaztearen gorpuarekin estropezu eginda pistola nahi gabe disparatu baitzaio bere bularrean hiltzeko zauriak eraginez, ezer
|
egin
ez dezakeelarik haurtxoaren bizitza salbatzearren.
|
|
|
1974an idatzitako autobiografian Davisek gogoratzen du garai hartan beldurra ukigarria zela, indarkeriarekin egiten zuela estropezu nonahi, gurasoak etengabe ari zirela zelatan inork minik
|
egin
ez ziezaien, pistolak gordetzen zituztela etxean haien burua babesteko.
|
|
|
–Odolez blaitutako kuxin bat aurkitu dugu gelan. Aurpegiaren kontra estutu diote Harkaitzi, oihu
|
egin
ez zezan.
|
|
|
matxura mekaniko batek erregai barik utziko ditu Atlantikoaren erdian, edo joan den sei hilabeteko soldatak jaso ez dituztelako mutina antolatuko dute marinel portugesek, edo Dakarreko egonaldi geldo hartan inkubaturiko gaitz arraro bat lehertu eta izurrite moduan zabalduko da itsasontziko kide guztien artean, batzuk besteengandik bereizi ezinez. Aukerak ez dira gutxi, batzuk oso erakargarriak gainera idazleontzat, baina batzuetan jakin behar da gure aukerarik onenak alde batera uzten beste zerbait garrantzitsuagoren mesedetan, eta guk ere bazterrean laga ditugu abentura, zorigaizto eta madarikazioetarako burutazio guztiak, lehenik ere horietatik aski betea daukagun istorio honek gainezka
|
egin
ez dezan, eta baita ere Historiarekiko begirunez eta errespetuz, Murphyren legeek bestelakorik pentsaraz liezaguketen arren Quanza itsasontziak ez baitzuen arazo berezirik izan, ohikoak diren gorabeheratxoak eta hemen jasotzea merezi ez dutenak salbu; ahaztu, beraz, zeuen ametsak Titanic, Nautilus, Drazzler, Pequod berri batekin pentsatzen zabiltzatenok: itsas merkataritzako mapa eta plan guztien arabera burutu zen bidaia, hamabost bat egunean planifikaturik zegoen bezala, eta 1941eko azaroaren 18an jo zuen lehorra, iritsi zuen helburua Quanza itsasontziak; orduantxe zapaldu zuten lehenengo aldiz Amerikako lurra ia urtebetean horrexen bila ibilitako erromes koitadu haiek, eta lur agindu eztiak egiazko gurutzearen izena bere gainean zuen idatzia:
|
|
|
c) Nola kontserba genitzake hobeto horrelako edari baten burbuilak, ihes
|
egin
ez dezaten?
|
|
2017
|
|
|
–Horixe nahi diat nik, hain zuzen, eta horretarako balio dik preseski janariak? Tirok, Zorba, habil eta presta zak arrain zopa hori, buruak zapart
|
egin
ez diezagun!
|
|
|
Udazkeneko haizea jaikitzen zenean jendea horbelaren pare erortzen zen karriketan. Haurrei kautxo puxkak ematen zizkieten mastekatzera, haiekin nolabait tronpatu nahian, negarrik
|
egin
ez zezaten. Gauaz poliziak guardia egiten zuen ibaiko zubietan, miseria hari buru eman nahi ziotèn amak ez zitezen uretara saltatu umeak besoetan hartuta.
|
|
|
Miss Quentin etxera etorri denetik. Mammy goian da borrokatik
|
egin
ez dezaten. Funtzio hori etorri al da, Mr Jason?»
|
|
|
Azken urteetan, demokraziaren aldeko hainbat sektorek (sindikatuek, mugimendu sozialek eta erlijiosoek) bat egin dute adiskidetasun nazionala bultzatzeko. Denek sakrifikatu dute zerbait, porrot
|
egin
ez dezan Udaberri Arabiarraren eredu arrakastatsu bakarrak.
|
|
|
Jende horrek ez du eskubiderik umeekin lan egiteko, eta elizak ez du eskubiderik orduko hura isildu eta babesteko. Kontatu beharra dago, are gehiago jendea bizirik baldin badago, berriro
|
egin
ez dezaten?.
|
|
|
Myra soo ka hasi zen zaldia geldi erazteko. Lenniek eta biak karrotik salto egin zuten eta Myrak uhalak tiratuz zaldia lotu zuen, alde
|
egin
ez zezan. Etxe inguruko itxitura zeharkatu eta atarian barrena joan ziren.
|
|
|
Sheriffa naiz, erantzun nion?. Eta nere lana gaiztakeriarik egin ez dadin begiratzea da, eta bereiziki Jainkoari bere etxeko atarian bertan inork isekarik
|
egin
ez diezaion begiratzea. Beraz, hobe izango duzu berriro horrelakorik ez egitea, itzalera derrefentean joan nahi ez baduzu.
|
|
|
Gaur gauean izan da, lehentxeago, eta oraindik itzarrita nago, nire buruarekin izututa eta damututa, artega eta urduri, oldozpen hauek ezertarako balioko duten jakin gabe ere idazteari utzi ezinik, bestela berriro ere gelatik aterako naizen beldur. ...tan legez ama alabek lo egiten duten gelaraino joan; aurrekoetan bezala belarria sarraila ondoan jarri behar nuen, ezer aditzen ote nuen, azken gau guztiotan bezala loaren arnasa lasaia eta zurrunga eme bat besterik adituko ez nituelako esperantzaz batetik eta beste zer edo zer ere sumatzeko irrika ilunari eutsi ezinik aldi berean, baina hara non, pasabidean nindoala, ohol zaharrek kirrinka hotsik
|
egin
ez zezaten astiro astiro eta ezin leunago ibiliz, ate aurrera iristear nintzela, zer gertatuko eta haien atea ireki egin dela. Une labur bat izan da, txinparta hutsa, tximistaren iraupen laburrekoa, baina tximistazoaren gisa, honek ere jo eta zurturik utzi nau.
|
|
|
Gáneska in sedeitzun, goberna ixu esne, gainezka
|
egin
ez diezazun, zaindu ezazu esnea?
|
|
|
–Tira, ohar zikin batzuk hartzeko horrenbesteko bakea behar, ezin duzula hiri ziztrintxo honetako kafetegi batean topatu? Nor egongo da han builaka gaur, zuk lanik
|
egin
ez dezazun?
|
|
|
|
egin
ez zezaten?
|
|
2018
|
|
|
Bitxia da, baina, patriarkatuaren interpretazio paternal eta familiarra hain zabalduta dagoen arren, feministek, patriarkatuaz mintzo, gutxi esan dute (edo ezer ez) paternalismoaren inguruan eta hark patriarkatuarekin duen loturaren inguruan. Nolanahi ere, filosofo batzuek (baita kontraktualistek ere) badaramate bolada bat paternalismoaren gainean eztabaidatzen; auzia da ea jarduera batzuk (kontratuetan sartzea barne) modu legitimoan eta legez debeka edo kontrola daitezkeen norbanakoei kalte
|
egin
ez diezaieten, nahiz eta jarduera horiek norbanakoek berek hautatuak izan. Filosofoek paternalismoaren inguruan duten eztabaida gainjarri egin zaio legelariek kontratuaren eta estatusaren gainean duten debateari (1 atalean mintzatu naiz horretaz); legea benetan erabili behar ote litzateke kontratu askatasuna mugatzeko eta arautzeko, eta, beraz, kontratua estatusez betetzeko?
|
|
|
Eta guretzat onena zena, gizon lasaia eta afablea zen, gaixobera ere bai, inolako istilurik nahi ez zuena. Hari ere lagundu behar, ordea, denbora pasatzen, mugimendu okerrik
|
egin
ez zezan. Familiako datu batzuk galdetu ondoren, tentatu nuen:
|
|
|
Begia galdu zuen. Txalupan zegoenari arrain hila beste aldera botatzen jarraitzeko agindu zioten, marrazoek barku alboan agertu zen odol orbanari jaramonik
|
egin
ez ziezaioten. Konortea galduta igo zuten Joxemigel kubertara, baina bizirik.
|
|
|
Obsesio bat nuen: desfilean tarte handirik ez sortzea, tapoirik
|
egin
ez ziezaguten?. Garrasi eta irain artean igo zuten San Martzial kalea.
|
|
|
–Gerraondo bat inposatu zitzaigun, beren legera baketu gintuzten, gure ikur nagusia eta guzti jaso ziguten ostera Gernika, amets
|
egin
ez genezan inoiz libre izan ginela, han bertan baikeneukan askatasunaren landarea. Arbola Santua eta guzti egin zigutenez, perbersoa izan zen berreraikuntza.
|