|
2000
|
|
|
Ptolomeoren sistemaz ari zen Koperniko, eta zientziaz, azken finean, baina zenbatetan pentsatu izan dudan ezen hitz haiek ongi isla dezaketela gizonaren barrena, haren muina eta arima! Baina bertze interpretazino honetan balegoke alderik, zeren nik ez bainuke gizona munstrotzat hartuko, bere bakarrean eta bere osoan anitz moldetakoa delako eta bere aniztasunean osoa eta bakarra; aitzitik, ez al
|
duzu
uste ezen, noiz eta aniztasun horretan zati batek bertzeak irensten baititu, bihurtzen dela gizona, edo bihur daitekeela, nehoiz baino munstroago, zeren jabetzen baitzaio orduan osorik ideia bat eta behako bakar bat eta zeren, behako horretan itsuturik, hartzen baititu ondoren armak bertzeen hiltzeko, nola gertatu izan baita Europako lurrak urte luzeetan hondatu eta esteialdu izan dituzten gerla ... Eta ez ote duzu uste, halaber, ezen, zenbatenaz zabaltzenago dugun bihotza eta adimendua, hainbatenaz gehiago uler dezakegula ezen hainbat partez eginik gaudela... eta parte batean garela ardi, bertze parte batean otso, eta gizon bakoitza bere ardiak bizi duela, nola otsoak ere bizi duen?
|
|
|
Baina bertze interpretazino honetan balegoke alderik, zeren nik ez bainuke gizona munstrotzat hartuko, bere bakarrean eta bere osoan anitz moldetakoa delako eta bere aniztasunean osoa eta bakarra; aitzitik, ez al duzu uste ezen, noiz eta aniztasun horretan zati batek bertzeak irensten baititu, bihurtzen dela gizona, edo bihur daitekeela, nehoiz baino munstroago, zeren jabetzen baitzaio orduan osorik ideia bat eta behako bakar bat eta zeren, behako horretan itsuturik, hartzen baititu ondoren armak bertzeen hiltzeko, nola gertatu izan baita Europako lurrak urte luzeetan hondatu eta esteialdu izan dituzten gerla erlijionezkoetan...? Eta ez ote
|
duzu
uste, halaber, ezen, zenbatenaz zabaltzenago dugun bihotza eta adimendua, hainbatenaz gehiago uler dezakegula ezen hainbat partez eginik gaudela... eta parte batean garela ardi, bertze parte batean otso, eta gizon bakoitza bere ardiak bizi duela, nola otsoak ere bizi duen?
|
|
|
Eta ez zaude, bertzalde, ero, zeren sasoinez baitzabiltza... eta zureak badu erremediorik, eta berehala emanen dizut horren frogantza. Izan ere, pentsa dezagun ezen koadroko mutil hura zinez zela zuk amesten zenuen lehengusuarena, eta ez zure aitonarena; haatik, nola gauza bat den ametsa eta bertze bat errealitatea, hala, baldin begiak hertsaraziko balizkizute eta erranen balizute ezen haragi hezurrezko mutilaren aitzinean zaudela, ez al
|
duzu
uste ezen berehala zabalduko zenituzkeela begiak... baina baita handik gutirat hertsiko ere beharbada, damuturik, koadroak erakusten ez zizun akatsen bat igarriko zeniolako: orinen bat ez dakit non... edo atsegin ez zenukeen bertze zerbait, gorputzaren neurria, konparazione?
|
|
|
Zeren, aulki batean jarria agertzen zen mutilak bertze itxura bat izan baitzezakeen zutik jartzerakoan, hagitzez ere eskasagoa, eta zeren konkorra ere izan baitzitekeen. Eta ez
|
duzu
uste, halaber, ezen, baldin haragi hezurrezkoari mementuan akatsik sumatuko ez bazenio, amorioa itsua izan ohi delako, halarik ere, urte guti batzuen buruan iritzia eta aburua aldatuko litzaizukeela, Jainkoa delako aldatzen ez den bakarra eta adinak itsusten eta hondatzen duelako gorputza eta ekartzen zimurrak bisaira, halako tailuz, non segur egon baitzaitezke ezen mutil hura —denborak gizo... ‘Ez al zaizu iduritzen ezen ene hitzak arrazoinezkoak izan daitezkeela, maila batean eta gradu batean bai behintzat? ’"
|
|
2003
|
|
|
Orain? Beranduegi da, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
30 urte egingo ditut aurki. Badut bizitzen ikasteko ordua, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Amonak hainbeste maitatu zuen Rakelek ondo hartuko nau bere etxean, ez
|
duzu
uste?
|
|
2004
|
|
|
Gonzalok hogeita hamar urte bete ditu eta lehenengo aldia da etxera neska bat ekartzen duena. Ez
|
duzu
uste zerbait esan nahiko digutela?
|
|
|
Bingen... Berak bai izan zuela zortea ni aurkitzean, ez
|
duzu
uste? –eta barre algara bat bota du hitz egiten jarraitu aurretik– Gainera, hau ez esan inori, azken bolada honetan lanean ere zortea izaten ari da.
|
|
2005
|
|
|
–Berari ez zaio, ez
|
duzu
uste?
|
|
2006
|
|
|
Hamasei urterekin badaude halako kolpe gogorrak, goitik behera astintzen zaituztenak. Ez
|
duzu
uste gai izango zarenik hurrengo egunean ere arnasa hartzeko baina, bihotza behin eta berriro apurtzen den giharra denez, aurrera zoaz. Eri, hori bai.
|
|
2007
|
|
|
(Hitzik ez nik, endibia bat sartzen dut ahoan, osorik, amigdaletan kosk egin behar didala badakidan arren). Ezkondu egin genuke, ez
|
duzu
uste?
|
|
2009
|
|
|
–Orduan, ez
|
duzu
uste Anaren hilketak zerikusirik duenik Ezpeletako kontu horrekin?
|
|
|
Uste dut arrazoi nahiko eta sobera daudela susmoa izateko. Ez
|
duzu
uste, Aristu jauna?
|
|
|
Mundua dagoen egoeran egonda ume bat ekartzea ez da oso arrazoizkoa, ez
|
duzu
uste. Hori alboan duen emakumeak esan du, baina gizonak jarri duen aurpegiagatik (ispiluan ikusi du) argi geratu da guztiz bat datorrela.
|
|
|
–Norbaitek eman behar lioke bere merezia. Ez
|
duzu
uste?
|
|
2010
|
|
|
–Eta barruan zerbait gertatzen bada? Ez
|
duzu
uste McKenzie arriskuan egon daitekeela? –bitxia zen Mario hain kezkatuta ikustea irakasle elbarriagatik, baina gehiago izango zen agian kazetariei zien beldurra, haiekiko azken enkontrua gogoan.
|
|
|
–Oso polita zaude. Baina ez al
|
duzu
uste gazteegia dela zuretzako. Hamaika urte dauzka...
|
|
|
galdetu nion. . Amaitu izan banu ez nintzen hemen egongo, ez
|
duzu
uste??. Agian okerreko soslaia erakutsi niolako izan zen; nolanahi ere, bi hilabete lehenagora arte, ez zidan inork inoiz aldarte hartan erantzun.
|
|
|
Zu egon zaren baino urrutixeago gainera. Ez al
|
duzu
uste zortea izan zenuela haur gaixo hura harrapatzean. Umearen gurasoek ez dute berdin pentsatuko baina.
|
|
2011
|
|
|
Ez esan beldurgarria ez denik halako jendeari gerta dakiokeena, bizitzen bertan geratzeagatik bakarrik. Ez
|
duzu
uste inork ezer egingo dienik, ezta?
|
|
|
gauza asko nahasten dira bizi dugun egoeraren saskian. Ez
|
duzu
uste, pater? –alkateak.
|
|
2012
|
|
|
Ez duzu inoiz harreman ona eduki amonarekin. Ez
|
duzu
uste amonak inorekin harreman estuegirik izan duenik. Ezta bere seme alabekin ere.
|
|
|
–Gure bizitzak arraroak dira, ez
|
duzu
uste? –erran zion emazteak, aurpegia hauts zuriz zikindurik.
|
|
|
«Esateko zeukan guztia esanda zeukalako jada. Ez da hain arraroa idazleen artean, ez
|
duzu
uste. Isiltasunaren, ezetzaren literaturara iristea, azken finean.
|
|
|
–Beranduegi, ez al
|
duzu
uste?
|
|
|
–Ez
|
duzu
uste gaur oso atsegina izan naizela? –esan dit printzesatxoak, irribarre behartu batekin, txangotik itzuli garenean.
|
|
2013
|
|
|
Zinpeko zaindaria naiz eta ez dut arazorik nahi. Izan ditut nahiko bizitza osorako, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Norbaitek egin behar du lan hori ere, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Baina hedabideak itxi ditu, alderdiak legez kanpo utzi, indarkeriarekin loturarik ez duten pertsonak espetxeratu. Ez
|
duzu
uste PPk ere zikindu duela zuzenbide estatua ETAren aurkako borrokan?
|
|
|
–Ez al
|
duzu
uste, Darcy jauna, txitezko moduan mintzatu naizela Forster koronela Marytonen dantzaldi bat antolatzeko zirikatzen aritu naizenean?
|
|
|
–Ez al
|
duzu
uste lekuari zor zaion legezko konplimendua dela?
|
|
|
O! Ene aita maitea, ez al
|
duzu
uste Kitty eta Lydia ezagun diren leku guztietan jendea haietaz txarto esaka ibiliko dela eta mespretxatu egingo dituela, eta ondiko horrek sarri askotan haien ahizpak ere ukituko dituela?
|
|
|
–Eta ez
|
duzu
uste oso zaldun ederra dela, anderea?
|
|
2014
|
|
|
–Zuk ez baduzu hitanoa erabiltzen, zergatik nik??. . Ez dakit; horrela pertsonalagoa izango litzateke, ez
|
duzu
uste. Eta zentzuzkoa litzateke, bestalde, nik zuka egitea zurekin, edo are berorika ere??, ondorioztatu dut, erabateko logikarekin.
|
|
|
–Zeu, ala zeure alaba, noski. Justua da, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Horixe ba. Begoren inguruko susmorik txikiena izan balute, ospa egiteko esango ziguten berehala, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Ez zaitez kezkatu, Monika anderea. Eguraldi petrala gaurkoa, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Ondo, prestatu beste bat niretzat. Edozein modutan, Rocío, ez
|
duzu
uste Duérmete ni, orekin saiatu genukeela. Nire ustez, probatzeagatik?
|
|
|
–Egunen batean itzuli egin behar dugu harkaitzetara izkirak eta karramarroak harrapatzera, Mateo, ez
|
duzu
uste. Baina ez ditut salabardoak topatzen.
|
|
|
–Baina, berari zor diodan bezala, zuri ere zor dizut, ez al
|
duzu
uste?
|
|
|
–Bitxia da bere amarena ez zela istripua izan esatea eta, aldiz, berak ez edukitzea gertatzen zaion guztiarekin zerikusirik... ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Ez
|
duzu
uste istripua izan zela. Suteaz ari naiz.
|
|
|
–Egin zenezakeen gutxiena da, ez
|
duzu
uste?, hainbeste gustatzen zaizun zulo horretan iji eta aja nire diru guztia gastatu ondoren.
|
|
|
beraz, beti orrazten dut ezer baino lehen, gero aurpegia hautseztatu, eta kapela jartzen dut; bainuontzian sartu, eta jantzi egiten naiz azkenik. Ez al
|
duzu
uste hori dela hurrenkerarik onena?».
|
|
|
Arraioa! Zientzia urre antzeko zerbait da, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Oraintxe esan duzu egia, Larrea! Eta gaizki gabiltza gure etorkizuna gorila talde baten eskuetan uzten badugu, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Beti txiste berdina botatzen duzu. Bada errepertorioa aldatzeko garaia, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Baina denok jarri dezakegu zerbait gure partetik gauzak hobetzeko. Ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Bai. Azkenaldian oso gauza tragikoak gertatu dira ikus entzunezkoen zirkuaren inguruan, ez
|
duzu
uste? –itaundu du Balak Txutxo.
|
|
|
–Edonola ere, denbora gutxian hildako gehiegi izan dira zuen planeta txiki horretan, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Noiz emitituko ditugu atal horiek, hamar urte barru??, kexatu zen gero. . Ez litzateke logikoa izango nik egindako apustuaren fruituak etorkizunean beste batek jasotzea, ez
|
duzu
uste??, bota zidan aurpegira.
|
|
2015
|
|
|
Gerard: Ez
|
duzu
uste azkarregi zoazela?
|
|
|
–Eta zer besterik egin dezakegu, Oto? Ezustean harrapatu gaitu kaka honek guztiak, eta nik uste dut irautearekin nahikoa egiten dugula, ez
|
duzu
uste??. –Izan ere, zenbat egun daramatzagu hemen, Karl?
|
|
|
Gauza guztien gainetik, hizkuntza zaindu. Ez
|
duzu
uste, Oto??. –Ongi esan duzu, Karl:
|
|
|
Ez dakit?. . Aurren aurrena, dena den, gosaldu egin behar genuke, ez
|
duzu
uste??. Baietz egin zidan buruarekin eguzkiari beha, baina konbentzimendu handirik gabe, etsiak jota bezala.
|
|
|
Aisia?. . Dena den, Karl, ez dut uste une hau denik egokiena gure literaturaz mintzatzeko, ez
|
duzu
uste. Aurreagoko lanik ez bagenu bezala?.
|
|
|
Nik uste dut baztertuak izan garela, gizartetik apartatuak, edozein gaizkilerekin egiten den bezala. Ez
|
duzu
uste??. –Sotilki, azpijokoz, zimarkunkeriaz, maulaz eta marroz??.
|
|
|
–Batzuentzat horrela izango da, ez
|
duzu
uste. Eta gainera, arreta eta hitz potolo horiekin guztiekin ez al zarete akaso inportante sentitzen?
|
|
|
Gauza hauek adikzioa sortzen dute. Ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Konbentzituta nago burua galdu zuela hartara gorputzari ere zahartzea ahaztuko zitzaiola pentsatzen zuelako. Ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Gutxienez deitzeko. Amonari bisita egin diogu egunen batean, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Ez
|
duzu
uste ETAk su etena hautsi izan ez balu Fernando Puras izango zela gobernuko presidente?
|
|
|
–Joseph beste adaburu batean zegoen kokatua?. Ez
|
duzu
uste min egiten diezula, galdetu zion Jasperri?, hegoak apurturik?
|
|
|
Erositako prezioan saltzen datzut zurrumurrua. Baina, ongi pentsatuta, zure De la Sota hori bat batean espedizionetik zergatik desagertu den azaltzen ahal du horrek, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Ezkutuko kamera edo antzeko zerbait? Aizu, presaz nabil lantokira heltzeko, eta oso goizetik da halako pitokeriak entzuteko, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Ulertzen ditudan egunean bolanderak botako ditut herriko plazan. Beno ba, Chrisek bere apunteak jaso zituen eta mutilaren pisura joan zen, esan dizut lehen ere tipo hori ondo ezagutzen dudala, istorioa sinesteko moduko datua da hori, ez
|
duzu
uste. Beno ba, iritsi zen Chris pisu horretara, han egon ziren pixka bat hitz egiten eta xirrika, horrela izaten da beti ezta, eta derrepente ring!, telefonoa:
|
|
|
Aitorpen koherentea egin diozu; ez
|
duzu
uste zure antzezpenak susmorik eragin dionik orain arte. Zer gehiago nahi izan lezake?
|
|
|
Gainerakoei ez diete hainbesteko matraka emango. Ez
|
duzu
uste. Aholkulari sindikalaren paperari eutsi behar diozu kosta ahala kosta, eta Antonio zarela sinistu behar dute.
|
|
|
Ez
|
duzu
uste diktaduraren azkena hurbil egon daitekeenik. Burgosko Prozesuan jendeak aho batez erantzun zuen, baina antolamendu falta zegoen maila guztietan, eta errepresioak eraginkortasun izugarria erakutsi zuen aurrean jartzen zitzaion edozein gauza desegiteko; beraz, ezkorra izan beste erremediorik ez zaizu gelditzen.
|
|
|
–Beno, hobe izango da denontzat zertarako etorrarazi nauzun esaten badidazu, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Ikaragarria da? ez
|
duzu
uste?, horrela, egun batetik bestera?
|
|
|
–Ez al
|
duzu
uste, galdetu dio gizonari, edonork emango lukeela bizia seme edo alaba batenaren truke, aukera izanez gero?
|
|
|
dugu, ez
|
duzu
uste. Zalantzarik baduzu, honako bi egoera hauek erakutsiko dizute hala dela!:
|
|
|
hori? Aurkitu al
|
duzu
uste ez zenuen alderdirik. Zein?
|
|
|
eta, informazio hori baliatuz, ez
|
duzu
uste zaila izango denik eskaintza berriaren prezioa erabakitzea.
|
|
2016
|
|
|
Nik uste dut zuk uste baino aise gehiago badakizula eta ordua dela zerbait esateko, bai honetaz, baita ere orain arte egin dugun bidaia osoaz. Ez al
|
duzu
uste??
|
|
|
Denei jasanezina egin baitzaigu. Hobe genuen besteekin batean hiltzea, ez al
|
duzu
uste. Eta munduaren aurrean traidore zikintzat betiko agertzea merezi zuela uste al duzu?
|
|
|
Lander, Lander... , hasi da irribarre ezti maltzur batez?, ez
|
duzu
uste nahikoa saiakera egin duzula marrazki horrekin. Zenbat denbora behar duzu animaliatxo eta arbola batzuk egiteko?
|
|
|
–esan du amonak irribarretsu? zure nobela irakurriko dutenek ere jakingo dute, ez
|
duzu
uste. Harro harro sentiarazi nau amonak esandakoak.
|
|
|
Abertzale Alkartasun bat sortuz, abertzale diran guziek osatua. Ez
|
duzu
uste hori seriotan bultzatzeko momentua iritsia danik. Orain dala urte asko ari gera batzuk gauza bera esaten.
|
|
|
–Ez al
|
duzu
uste plakatxo bat ipini genukeela leku honetan? –galdetu zidan.
|
|
|
Hortaz, haiek ere hil behar badute, hobe bakean uztea. Dotoreagoa da, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Eta esango didazu... Ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Gainera, zuk gibela ere botatzen zenuen. Baina behin baino gehiagotan erabiliz gero susmagarria gertatzen da, ez
|
duzu
uste? –arrebak gero eta kontzentrazio handiagoaz begiratzen zidan.
|
|
|
Erantzuteko gai garela ulertuko dute. Ez
|
duzu
uste?
|
|
|
–Agian izango du zerikusirik zuk utzi izanak, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Nestorrek zure garun puskak sukaldeko paretetan pegatuta aurkitzea nahi duzu? Ez
|
duzu
uste gure semeak nahikoa sufritu duela?
|
|
|
–Hau desberdina da, ez
|
duzu
uste? –mugikorra sakelan gorde zuen?.
|
|
|
–Ez? Ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Hemen? ez
|
duzu
uste, azken finean??
|
|
|
–Ba, garrantzitsua liburua berreskuratzea dela. Ez
|
duzu
uste?
|
|
|
zergatik izan behar dugu biok gizonezko? Horrek ez dirudi oso parekidea, ez al
|
duzu
uste?
|
|
|
hori? Aurkitu al
|
duzu
uste ez zenuen alderdirik. Zein?
|
|
2017
|
|
|
–Hau ere haiekin eraman nahiko lukete, ez
|
duzu
uste Luna?
|
|
|
–Ama, ez al
|
duzu
uste amona Graciela eta Inaxiren errautsek Nikaraguan ere egon luketela? –Nikaraguan?
|
|
|
–Txarrerako, ez
|
duzu
uste?
|
|
|
Orain arte aginduan egon direnek aginduan iraunen dute lau urte gehiago, eta guztiak berdin berdin segituko du. Ez
|
duzu
uste, Ciordia?
|
|
|
Aditua zara erretolika hori. Eta ez
|
duzu
uste zuen ondoan dagoen bikoteak, zirrika modu lotsagabean ari denak, izan behar duenik Jesus Mari esaten ari den guztiaren berri.
|
|
|
–Zertara zatoz? Ez
|
duzu
uste min nahikoa egin diguzula dagoeneko?
|