|
2010
|
|
|
Erdaldunak, alegia, elkartu egiten direla, eta harreman sareak osatzen dituztela. Eta erdaldunez gain, hainbat arrazoirengatik erdararako joera
|
dutenak
ere maiz eta erraz sare horretara biltzen direla. Bien abiapuntua eta errealitatea ezberdina da oso, baina biek, hainbatetan, talde berean egiten dute bat.
|
|
|
Kanpokoa horrela berbalizatu dute partaideek: " la pol� tica"," lo legal"," una obligación"," imposición"," algo impuesto"," necesidad". kanpoko motibazioa
|
dutenak
ere hurbildu daitezke euskarara baina" porque lo necesito para trabajar"," porque me lo exigen"," porque si no, soy el raro"," por obligación". euskararen normaltzeari begira egintzara bideratzen dituen motibazioak oso garrantzitsuak dira, kasurako euskara ikasteko, berba egiteko, seme alabak euskarazko hizkuntza ereduetan eskolaratzeko, euskararen aldeko ...
|
|
2011
|
|
|
Danak die igualak. Euskal musika tradizionala baina baita punk rock euskaraz egiten
|
dutenak
ere. Hau hala ere ez da asko entzuten".
|
|
|
Danak die igualak. Euskal musika tradizionala baina baita punk rock euskaraz egiten
|
dutenak
ere".
|
|
|
Azken horiei dagokienez oso deigarria gertatu izan zait, beti, gotzon garate irakasleak 2000 urtean argitara emandako" euskal herria elebidun" artikulua. Izan dira gure artean gai horri atentzio monografiko handiagoa eskaini diotenak, baita gogoeta lan hori alderdi politika jakinen termino hertsietara ekarri
|
dutenak
ere. ez dut uste, ordea, artikulu hartako sintesi lan gotorrik eskaini denik inoiz8 honela zioen gotzon garate irakasleak, labur bilduz, 2000 urteko artikulu hartan: a) diglosia galgarrian bizi gara. hasteko eta bat:
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, gazte gehienek euskara etorkizunean lana topatzeko edo ikasketetan aurrera egiteko tresnatzat daukate. hala ere, badira euskararen balioa zalantzan ipintzen
|
dutenak
ere, kalean edota ikastetxean erabili beharrik ez dutelako. Gainera, euskararen balioa euskal herriko lurraldera mugatuta ikusten dute askok.
|
|
|
Gainontzeko eremuetan ez bezala, nahikoa da etxeko kide batek euskaraz ez jakitea, etxeko hizkuntza erdara izan dadin. Hala ere, guraso askok, baita euskaraz hitz egiteko erraztasun handirik ez
|
dutenak
ere, euskara erabiltzen dute seme alabekin, batez ere umeak diren bitartean.
|
|
2013
|
|
|
Baina azken finean hori guztia pertsonetan ematen bada ere, nola hori konkretuki ematen den pertsona bakoitzean ulertzeko, jakin behar dugu gizartearen eraginaren arabera ematen dela gehienbat, harremanen sozializazioaren bitartez; horren ondorioak dira ere txostenean aipatzen diren ideia batzuk, adibidez: sare sozialaren garrantzia, pertsonak direnak eta egiten
|
dutenak
ere ulertzeko. Horregatik, psikologiaz gain, gizarte psikologia ikuspegia ere ezinbestekoa zaigu, adibidez:
|
|
|
Ildo beretik ulertzen dugu nagusienak izatea gertuko batzuekin edo egoera zehatz batzuetan erdarara aldatzeko joera hartu izana aitortzen
|
dutenak
ere.
|
|
|
Ingurukoen artean euskararekiko jarrera axolagabea
|
dutenak
ere badaudela uste dute. Ez da, halere, gehien aipatzen duten faktore negatiboa, beharbada, arestian ondorioztatu dugunez, hizkuntza hautua askatasunetik hartutako erabaki errespetagarria delako, euren aburuz.
|
|
2014
|
|
|
Euskaraz bizi diren edo ez esaterako orduan, zalantzak sortzen dira ikasleen hainbat erantzun ikustean. Alde batetik, badira ikastetxetik kanpo euskararik erabiltzen ez dutenak, %52, 38; eta, bestetik, badira erabiltzen dutela esaten
|
dutenak
ere, %42, 85 Puntu honetan zehaztasun txiki bat egin beharra dago erabiltzen dutenen erantzunak ikusita. Baiezkoa eman
|
|
|
Beraientzat galdera horrek ez du inolako zentzurik izan, salbuespen gutxi batzuk kenduta, %100ean euskaraz bizi direlako. Ama hizkuntza gaztelania, wolof edo serer
|
dutenak
ere, etxean izan ezik kalean euskaraz bizi dira.
|
|
|
Irakaslearekin euskaraz eta ikaskideen artean euskara ez den beste hizkuntza batean aritzen dira. Badira irakasleari euskara ez den beste hizkuntza batean egiten dietela aitortzen
|
dutenak
ere.
|
|
2015
|
|
|
Ikasleen erdiak, beraz, %51, 8k hizkuntza edo kulturarekin loturiko arrazoiak dituzte euskara ikasten hasteko. Interes pertsonala lehenetsi
|
dutenak
ere asko dira.
|
|
2017
|
|
|
Euskararen egoerak hobera egin du nabarmen aurreko hamarkadetan, baina hobekuntza nabarmentzen duten datuekin batera, azken urteotan, motelaldi edo geldialdi egoera adierazten
|
dutenak
ere badaude.
|
|
|
" Berrikasi eta Berrikusi" txostenean genion bezala, euskararen egoerak hobera egin du nabarmen aurreko hamarkadetan, baina hobekuntza nabarmentzen duten datuekin batera, azken urteotan, motelaldi edo geldialdi egoera adierazten
|
dutenak
ere badaude.
|
|
|
6.1 Hiztun berrien gaitasunari buruzko iritzi negatiboak bistan da hiztun berriek ez dutela konfiantzarik beren buruaren gain, ezta oso adituak direnak eta dialekto tradizional bat ikasteko ahalegin berezia egin
|
dutenak
ere. elkarrizketaren egunean, g1 (28 urte, gizonezkoa) irlanderako graduondokoa lortzeko puntuan zegoen, baina etsia hartuta zegoen ez zekizkielako hizkuntzaren arau guztiak:
|
|
|
Baditugu praktika linguistikoak zuzenean neurtzen dituztenak, eta praktika horiek gehiago izan daitezen beharrezko neurriak zein diren zehazten saiatzen direnak, baita bide hartan aurrera egiten den ebaluatzen
|
dutenak
ere.
|
|
|
2.2.2 Praktikak neurtu, ebaluatu eta ulertu bestelako errealitate soziolinguistikoa eraikitzeko bestelako ikerketametodoak behar ditugu. eta izan baditugu. baditugu praktika linguistikoak zuzenean neurtzen dituztenak, eta praktika horiek gehiago izan daitezen beharrezko neurriak zein diren zehazten saiatzen direnak, baita bide hartan aurrera egiten den ebaluatzen
|
dutenak
ere. ezagunena kale neurketa da (altuna eta basurto, 2013). iñaki larrañagak, Siadeco ko ikerlariak, proposatu zuen metodologia hau, hain zuzen, erabilpen erreala neurtzeko20 ez da arazo gabeko metodoa, baina bertute batzuk ditu gure hemengo ikuspuntutik. Metodo gisa zailtasunik edo arazorik handiena, berriro ere, serieak egite aldera aniztasuna mugatu eta askotariko aldeak berdindu beharra da. kasu honetan, baliokidetzat jo eta gero alderatuko diren aldagaiak kaleko hizkuntza praktikak direnez, asko dira kontrolatu (eta baztertu) beharreko eragileak. baina, halakoetan gertatu ohi denez, arazo handiena behaketa eta erregistro egin behar duten jendeen eta erregistro uneen aniztasuna bera da.
|
|
|
Familia barnean edo seme alabekin harremanean hizkuntzaren transmisio" naturala" ziurtatu ezin duten guraso erdaldunengan jarri dugu arreta, euskara ez dakiten horiengan. errealitatean ordea banaketak ez dira hain zurrunak. guraso guztiz erdaldunak elkarrizketatu ditugu, baina baita euskarazko nolabaiteko adierazpen eta ulermen maila
|
dutenak
ere, eskolan, familian eta euskaltegian ikasitakoari esker. hortaz, hizkuntzaren gaitasunaren ikuspegitik gurasoen profila ez da guztiz homogeneoa. kategoria dikotomikoak ez dira egokiak mailakatzeari eta continuumei erreparatzeko, alegia hiztunen heterogenotasuna eta haien bizi bilakaera behar bezala aztertzeko. dena dela, kategoria horiek erabilera arruntekoak dira: gure xede taldeko gurasoek beren burua erdalduntzat50 dute oro har.
|
|
2018
|
|
|
Zesar Mart� nez Garc� a, Amaia Balda Etxarte eta Imanol Larrea Mendiz Tokian tokiko hizkuntza aktibazioa: hainbat gako sentsibilitate, aldarrikapen eta errealitateetara hurbiltzeko irekitasuna
|
dutenak
ere komeni dira, horrek ekar dezakeen kontraesan eta kuestionamenduak onartuz (adibidez, euskal gizartean baztertuen daudenek edo pobrezian bizi direnek, akonpainamendurik gabeko adin txikiko etorkinek kasu, nekezago dute euskararen aktibazioaren bueltan aritzea bestelako premiak eta beharrizanak direla eta).
|
|
2021
|
|
|
Baina, ez da beti horrela gertatzen: hizkuntza minorizatuari atxikipen berezia erakusten
|
dutenak
ere badira, horien artean. Nolanahi ere, guztiek diote zalantza handiak dituztela euren seme alabek jatorri hizkuntza horiek ondo ikasi edota etorkizunean erabiliko dituztenaren inguruan.
|
|
|
Merezi du nabarmentzea harrera planak ez dituela soilik harrera ekintzak aurreikusten; kultur eta hizkuntza aniztasunaren aitortzarekin zerikusia dutenak, eta euskara ardatz duen jendarte kohesioa jomugan
|
dutenak
ere presentzia dute.
|
|
|
Hizkuntza hauek ez dute ofizialtasun estatusik eta desagertzeko arrisku larrian daude: akkala samieraren azken hiztuna 2003an hil da, baina oraindik bada zertxobait dakien hiztun pare bat; ter samieraren ezagutza
|
dutenak
ere oso gutxi dira, 20 gehienez ere; skolt samiera antzeko egoeran dago (baina Finlandian hiztun gehiago bizi dira) (Scheller, 2011). Azkenik, kildin samiera da egoera pixka bat hobean dagoena, 700 pertsona inguruk nolabait ezagutzen eta 100 inguruk erabiltzen baitute (Scheller, 2011); badira kildin samieraren alfabeto bertsio batzuk, zirilikoan oinarritutakoak, ikasmaterialak eta liburuak, eta hautazko ikasgai moduan posiblea da hizkuntza hori ikastea eskola batzuetan (Scheller, 2011).
|
|
2022
|
|
|
Goi mailako hezkuntzako erakunde horiek unibertsitatera eta lan mundura sartzeko ateak dira (MÉES 2020, OQLF 2019b). Frantsesez ikasi
|
dutenak
ere erakartzen dituen (OQLF 2019b: VI, 40), alofonoen eta frankofonoen anglizizaziorako zubiak dira (Coll.
|
|
2023
|
|
|
Lotura hori nabarmena izan da, batez ere, beren burua soilik" espainol" gisa identifikatu duten 10 gazteen artean. Beraiek dira gaztelania gehien erabiltzen dutenak, baita euskararekiko antipatia handiena erakutsi
|
dutenak
ere. Gainera, beraiek ezarri dute irmoen hizkuntzaren eta identitatearen arteko atxikimendua, euren nazio sentimendua argudiatzeko erabili dituzten irizpide nagusiak lurraldea eta hizkuntza izan baitira.
|
|
|
Intuiziotik, pentsamendutik, imitaziotik, ekintzatik zein erreakziotik sortu izan dira, beraz, euskara elkarteak. Mugimenduaren hedapen nabarmenena joan den mendeko azken hamarkadan eta mende honetako lehen urte hauetan gertatu bazen ere, azken berrogei urtean etenik gabe sortu dira euskara elkarte berriak eta desagertu dira beraien zikloa bete
|
dutenak
ere. Euskal Herriko lurralde eta eskualde bakoitzean erritmo bat egon da eta horrek ekarri du euskara elkarteen bizi zikloak ezberdinak izatea gure lurraldeko inguru ezberdinetan (Ipar Euskal Herrian azken urteotan gertatu da erakundetze nagusia, adibidez).
|