|
2000
|
|
|
Liburu honen oinarrizko uste osoa eta pentsamenduaren ildoak(...) ez dira ez pertsona batek sorturiko ezta gizabanako isolatu batek besarkaturiko giro zientifiko baten parte. Liburu honen ideiak ikuspegi zientifiko orokorra
|
duten
pertsona askoren zati komun bat bailiran ulertu behar dira. Metafisikaren errefusatzea soilik ezaugarri negatibo bat da.
|
|
2001
|
|
|
Alga sinple batzuk zelula bakar batez osatuak daude, eta beste batzuk hain handiak, itsas hondoetan horma naturalak eratzen dituztenak. Dieta guztiz begetarianoa ez
|
duten
pertsona askok ia egunero algak hartzen dituzte, agian jakin gabe. Begi hutsez ikusten ez diren arren, beste erabilera askoren artean esnez egindako postreak gatzatzea, izozkiak, fruta zukuak… Algek elikagaiei testura eta itxura atseginagoa ematen diete.
|
|
|
Denborak aurrera egin ahala, hainbat proiektutan hasi dira lanean, baina, ahaleginak sakabanatu aurretik, bigarren proiektu baten garapenean jarri dute arreta edo eremu berean modu zabalagoan jardun dute. Beren herrialdeetan laguntzarik ez
|
duten
pertsona askorentzat erreferente izatea lortu dute. Beren proiektuen aholkularitza teknikoa izateko edo ekimen jakin batekin nola abiatu jakiteko erabiltzen dituzte.
|
|
2002
|
|
|
Zistitis interstiziala duten pazienteek arazo larriak izaten dituzte eguneroko bizitzan; izan ere, gernu bakoitzean ezin dute gernu unea eta pixa kantitatea kontrolatu, eta beren zaletasunak alde batera utzi, eta lana utzi ere egiten dute. Iturri horien arabera, bide epiduraletik erroak estimulatzea irtenbide erraza eta ez inbaditzailea izan daiteke gaixotasun hau
|
duten
pertsona askorentzat.
|
|
|
Onartu gabeko salaketa horietan, talde batek hogeita hamar bat kalteturen izenean, eta beste hogeita hamar gehiagok, banaka, enpresari ustezko maula delitua egozten diote. Justiziara jo
|
duten
pertsona askok diote matrikulatu zirenean ez zekitela banku zorra hartzen ari zirenik. “Opening i hilero ordainduko ziola pentsatuz matrikulatu nintzen, ez banku kreditua ixten zuela”, adierazi zuen horietako batek.
|
|
2003
|
|
|
Gaur egun, unibertsitate karrera hori Espainia osoko hamabost unibertsitatetan ematen da, eta horietako lau Madrilgo Erkidegoan daude. “Lanbide irteera aitorturik ez
|
duten
pertsona asko prestatzen ari dira; izan ere, ez da lanpostu publiko ofizialik sortu osasun arloan, ez ospitaleetan, ez lehen mailako arreta zentroetan, ez geriatrikoetan, ez ikastetxeetan, ez osasun publikoan…” salatu zuen Ricok. Dietista nutrizionisten Elkarteak arautzen dituen Europako Erakundeak (EFAD) honela definitzen du dietista nutrizionista:
|
|
2004
|
|
|
Gainera, etxebizitza errentan hartzea erabakitzen
|
duten
pertsona askok aldi baterako baino izango ez delakoan egiten dute, izan ere inork ez du dirutza handirik mugarik gabe ordaindu nahi, azkenean, norberarena izango ez den zerbaitegatik (eta hortxe dago arazoaren gakoa).
|
|
|
Ikerketa horren arabera, janari azkarra hautatzen
|
duten
pertsonek askoz kaloria, gantz, karbohidrato, azukre agregatu eta proteina gehiago kontsumitzen dituzte dieta mota horretara jotzen ez dutenek baino. Inkestan parte hartu duten pertsonek gorputz masaren indizearen batez besteko puntu altuagoa dutela eta gehiegizko pisua izateko aukera handiagoa dutela erakutsi dute, Shanthy A nutrizioko espezialistak zuzendutako ikerketaren arduradunek diotenez.
|
|
2005
|
|
|
Hori nabarmendu beharra dago, presbizia nozitzen
|
duten
pertsona askok uste baitute gaixotasun hori ikusmena lanean eta bizitza pribatuan asko baliatu izatearren pairatzen dutela, eta, ondorioz, inolako arrazoirik gabe, gustukoak dituzten jarduerak bertan behera utz ditzakete, okerreko bidetik.
|
|
|
Eragozpen bat du: flatulentoa da joera
|
duten
pertsona askorentzat. digestio astunak izateko eta gasak pilatzeko arriskua, kantitate handia delako daukan zuntzezkoa.
|
|
|
“Gizentasuna ezin konpon daitekeen probabilitate handiena gizartearen segmentu horretan dago”, esan zuen. Aditu horrek, gainera, arazo psikologikoen eta obesitatearen arteko harremanari buruz ohartarazi zuen, antsietatea edo depresioa
|
duten
pertsona askok gehiago jaten baitute. Manuel Buenok, bestalde, ohartarazi zuen elikadura arloko espezialista baten kontsultara joaten diren haurren %95ek “nutrizio obesitatea” duela, “dieta desorekatua” egin eta ariketarik ez egitearen ondorioz.
|
|
|
Etxearen ondoan lursail zabala duten eta lorategi bat prestatu nahi
|
duten
pertsonek askotan zalantzak izaten dituzte lorategia zein den eta etorkizuneko lorategirako tamainarik egokiena. Kasu horietan, lehenik eta behin, eremu osoan landatzeko aukera baztertu behar da; izan ere, kostu ekonomiko handia izateaz gain, denbora eta ahalegin fisikoa asko inbertituko dira.
|
|
2006
|
|
|
Bada, Elizarekin topo egin dugu! JNC vii.ak dioenez, paziente gehienek botikak konbinatu dituzte agente bakar baten ordez. [el estudio ALLHAT habla de un 65% y ASCOT 75%; ambos constituyen trabajos referencia] Hori dela eta, AEBn, gizarte segurtasun eraginkorrik gabe, hipertentsioa
|
duten
pertsona askok ezin izango dute arteria presioa kontrolatu eta arrisku kardiobaskularra murrizteko tratamendu egokia ordaindu. Tratatzea, konplexuagoa izateaz gain, garestiagoa ere bihurtzen ari da.
|
|
|
Eta arrain horrek ematen duen bitamina eta mineral kopuruari dagokionez, B1 eta B2 bitaminak, potasioa, fosforoa, burdina, iodoa eta zinka dira, nahiz eta elikagai horietako bakar bat ere ez den nabarmentzen beste arrain batzuekin alderatuta, zinka izan ezik, aingira baita mineral horretako arrainik aberatsena. Aingira errezeta batekin harritzeko moduak Aingiraren haragia oraindik probatu ez
|
duten
pertsona asko dauden arren, hori egin dutenak eta egiteko ohitura dutenak, bere haragiaren leuntasun eta zaporeagatik harritzen den arraina dela diote. Espainiako gastronomian, aingirak leku nabarmena du eskualdeko plateretan; adibidez, Galizian, Euskal Herrian, Extremaduran eta Espainiako Levanteko komunitateetan.
|
|
2007
|
|
|
Joera denean dago zabalduta, eta bere funts teorikoa honela laburbildu dute OCDEko adituek: «Lanerako adina
|
duten
pertsona askok beharrik egin ez eta laguntzak jasotzen dituztenez, lortu behar da laguntza hauek ez izatea oztopo enpleguarentzako». Nahasia izanik ere, esaldiak ez du zalantzarik uzten:
|
|
|
Alde horretatik, UICNko adituek diotenez, laborantza ez da espezie horietako batzuen ekoizpen sistemarik onuragarriena, horrek ekar ditzakeen kostu handiak ahaztu gabe. Era berean, azaltzen dute laboreak ez lukeela espezie askoren edo beren berezko forman ahaltsuagotzat jotzen diren landareen eskariari erantzungo, eta beren lana basa bilketa iraunkorrean oinarritzen
|
duten
pertsona asko eroriko liratekeela. Herrialde batzuetan, bereziki nabarmena da espezieen galera.
|
|
|
Chagasen gaixotasunak Latinoamerikako landa eremuetan bizi diren pertsona askori eragiten die. Sintomak isilak dira eta, sarritan, infekzioa gertatu eta urte batzuetara agertzen dira; beraz, infekzio hori
|
duten
pertsona askok ez dakite kutsatuta daudela. Azken urteotan, dagoeneko munduko beste leku batzuetara kutsatuta dauden jatorri latinoamerikarreko pertsonen migrazio handiak osasun publikoko arazo bihurtu du gaixotasuna.
|
|
|
Txokolatea, pisua zaindu behar
|
duten
pertsona askorentzako tabua, krema gozo gozoa da, itxuraz, jende guztiaren eskura. Koipe gutxiko iragarkien azpian ahosabaiarentzako plazera dago, eta horren aurpegi guztiak ezagutzea komeni da.
|
|
2008
|
|
|
Halaz ere, laktosarekiko intolerantzia nozitzen uste
|
duten
pertsona askok eta askok ez dute inolako arazorik azukre mota hori digeritzeko; horrek esan nahi du, beraz, jasaten dituzten digestio sintomak bestelakoak direla eta, horrenbestez, jende asko dieta murrizten ari da neurri hori hartzea beharrezkorik izan gabe.
|
|
|
Pentsio ohikoenak 150 eta 200 euro artekoak izaten dira seme edo alaba bat izanez gero, eta 250 eta 350 euro bitartekoak bi izanez gero, gurasoen diru sarreren arabera bada ere. Onartu den neurria oso garrantzitsua da, izan ere, ordaindu behar duen gurasoaren aldetik seme alaben mantenu pentsioa kobratu ezin
|
duten
pertsona askok diru-laguntza jasotzeko aukera izango dute. Hala ere, abokatu eta familia askok uste dute gehienez ere 18 hilabetetan hilean 100 euro ematea ez dela nahikoa; izan ere, haien ustez, guraso askok ordaindu behar dute inoiz ordaintzen ez dutena, eta urte eta erdi geroago laguntza jasotzeari uzteak arazoak ekar diezazkieke familia unitate askori.
|
|
|
Mileurista deiturikoei, beraz, ez zaie beste aukerarik geratzen babes ofizialeko etxebizitzak (BOE) erosten saiatzea edo etxe bat erostea prezioak jaitsi diren lekuetan, hala nola landa eremu edo hondartza jakin batzuetan. Etxebizitzaren sektorean prezioen etengabeko igoerak ateak itxi dizkie etxebizitza bat bezain ondasun beharrezkoa erosteko interesa
|
duten
pertsona askori. Higiezinen boomak iraun duen bitartean, espainiar askoren erosteko ahalmena ahuldu egin da etxebizitzaren prezio ikaragarriengatik eta soldatek izan duten geldialdiagatik.
|
|
|
Azterlanaren zuzendariak, Bahram Arjmandik, dioenez, “osteoporosirako tratamendu farmakologiko garestien alternatiba izan daiteke. Gainera, elikagai funtzional gisa, ez lukete inolako kontraindikaziorik izango (azukrearen eta kaloria kontzentratuen kantitatea kontrolatu ezean), eta gaixotasun hori izateko arriskua
|
duten
pertsonentzat askoz errazagoa litzateke ohitura dietetikoak aldatzea, hausturak saihesteko eta hezur osasuna hobetzeko”. Oraingoz, eta arlo horretako ikerketen etorkizuna ona bada ere, ezin da gomendio horrekin amaitu.
|
|
|
Zereal askoren hazian dagoen proteina amorfoa da. Munduan proteina horrekiko intolerantzia
|
duten
pertsona asko daudela kalkulatzen da, eta haien dietak ez du glutenik izan behar. Horren arabera, Codex Alimentarius batzordeak muga onargarri berri bat onartu du “glutenik gabe” izeneko etiketa duten elikagaientzat.
|
|
|
Ez zaio inoiz depresioaren kontrako sendagairik hartzeari utzi behar medikuak hala adierazten ez badu, nahiz eta onurak nabaritzen hasi. Depresioa
|
duten
pertsona asko berriz erortzen dira, jarraibide farmakologikoak betetzen ez badituzte behar den denboran.
|
|
2009
|
|
|
Lider askok, arrakasta lortzen
|
duten
pertsona askok ez dakite beren emozioak kontrolatzen, malguak ez direlako.
|
|
|
Desio horiek gure eguneroko bizitza eteten ez dutenean, ez da ezer gertatzen. Hala ere, gorputzaren nahaste dismorfikoa
|
duten
pertsonak askoz haratago doaz. Obsesionatu egiten dira, gehiegikeriak egiten dituzte eta, are gehiago, akats fisikoak irudikatzen dituzte, halako moldez non sinesmen horiek eragina baitute beren lanean, ikasketetan edo gizarte harremanetan.
|
|
|
Erakunde honetan izena emateko bi modu daude: izena ematea, edonork bezala (ezgaitasuna
|
duten
pertsona asko ezgaitasunik gabeko eskatzaile gisa inskribatzen dira, horrek aukerak ken ditzakeela uste baitute); minusbaliatuen erregistroan inskribatzea. Enpresa batzuek ezgaitasunen bat duten langileak berariaz eskatzen dizkiote erakunde honi.
|
|
|
hantura, muki hesiaren edo larruazalaren funtzioan akatsak eta bakterio infekzioen kontrako erantzun immunologiko eskasa. Erlazio genetiko berri horrek azaltzen du, halaber, zergatik duten dermatitis atopikoa Crohn en gaixotasuna
|
duten
pertsona askok. Azkura, lehen sintoma Dermatitis atopikoaren erupzioaren arrazoiak ez dira erabat ikertu, baina hori beti lotu izan da alergenoekin edo azala zaintzeko produktu jakin batzuekin.
|
|
|
Boluntarioak ezinbestekoak dira elkartasunaren puzzlean. Horiek gabe, irudia osatu gabe geratzen da, baina laguntza behar
|
duten
pertsona askorengana iristea lortzen da. Horixe da GKEen etorkizuneko kolaboratzaileei helarazi behar zaien mezua.
|
|
|
Hipotiroidismoa
|
duten
pertsona askok sintomarik erakusten ez duten arren, gaitzak okerragora egin ahala, nahasmendua nabarmenagoa egiten da, eta honako hauek ager daitezke:
|
|
2010
|
|
|
Har dezagun AEBetako Yale unibertsitatea. Munduko akademia prestigiotsuenetakoa da, oso elitista kideak aukeratzerako orduan (han ikasi gura dutenetatik %10 baino gutxiago onartzen dituzte), eta handik ateratzen dira herrialdea, mundua gobernatuko
|
duten
pertsonetako asko. Oinarri horiekin, pentsatzekoa denez, lege eta ohitura kontserbadoreko instituzioa da.
|
|
|
Hegaldia hartu
|
duten
pertsona asko duela 70 urte Katyngo sarraskian hil zituzten 22.000 soldaduren senideak ziren. Aurreko astean Errusiak Katynen izandako erantzunkizuna onartu zuen, lehenengoz.
|
|
|
Herritarren artean ohitura handia dago erosketak goizeko lehen orduan egitea. Itxuraz eragozpenik ez
|
duten
pertsona askorentzat eguneroko lana da. Hala ere, berriki egindako azterlan batek obesitatea eta erosketak baraurik egitea lotzen ditu.
|
|
|
Erosotasun kontu hutsa da. Horren adibide garbia da frutarik jaten ez
|
duten
pertsona askok ez dutela azala ematen (ahalegin txikia), edo fruta saltzailea ez dagoelako haien eskura. Berrikustean, Wansink ek kafetegietan, jatetxeetan, lantokietan eta estudioetan egindako zenbait esperimenturen erreferentziak jasotzen ditu, eta portaera hori aztertzen du.
|
|
|
Hala erakusten dute zenbait ikerketak, eta ohartarazten dute, gainera, desorekak (disbiosiak) eragina duela elikagaien metabolismoan, energiaren kudeaketari eta biltegiratzeari dagokionez. Datu berri horiek gaixotasun kroniko hori
|
duten
pertsona askoren babesa edo obesitaterako joera froga dezakete, eta esan nahi dute elikagaiak hautatzea funtsezkoa dela hesteetan bizi diren bakterio multzoa hobetzeko. Helburu horretarako funtsezkoak diren elikagaien substantzien artean, prebiotikoak (inulina) nabarmentzen dira.
|
|
|
“Ondorio psikologikoa oso garrantzitsua izan daiteke —dio María Dolores Sánchez Aguilarrek, Espainiako Dermatologia Akademiako Galiziako ataleko buruak—; izan ere, lesio gutxi izan arren, aurpegian edo besoetan badaude, ikusgarriak dira. Psoriasia
|
duten
pertsona asko baztertzen dituzte besteek”. Mercè Vilanovak bere gorputzaren %70 ukitua izan zuen.
|
|
|
Lantegi birtualak Azken urteotan, asko handitu da on line literatura tailerren eskaintza. Idazketa ikastaro birtualen bidez, ikastaro presentzialetara joaterik ez
|
duten
pertsona askori hurbildu zaie prestakuntza hori, behar adina denbora ez izateagatik edo prestakuntza ematen den lekura joateko ezintasunagatik. Beste parte hartzaile batzuek tailer horiek baloratzen dituzte ez dituztelako beren idatziak lankideen edo tutoreen aurrean azaldu behar.
|
|
|
Kalorien murrizketak handitu egingo luke kortisolaren ekoizpena, sabelaldeko gantzaren igoerarekin lotzen den hormona. Hori izango litzateke beti dieta egiten
|
duten
pertsona askok pisua galtzeko eta galdu dutena epe luzean mantentzeko zailtasunak izateko arrazoietako bat.
|
|
|
Agerian jartzen da kaloria murrizketak handitu egiten duela kortisol jarioa gizakietan; prozesu hori lehendik ere hauteman zen animalia ereduetan. Urteetan dieta hipokalorikoa egin
|
duten
pertsona askorentzat, estrategia hori oztopo izan daiteke argaltzeko eta, are, galdutako pisuari eusteko hasierako helburua lortzeko. Dieta egitea edo bizimodua aldatzea Azterketa horren egileek adierazten dutenez, argaltzeko eta hasierako pisua berriro ez berreskuratzeko giltzarrietako bat inoiz ez da “dieta ez egitea”.
|
|
|
Txosten berri horien bidez, Europar Batasunak estatu kideen arteko legeria bateratu nahi du eta kontsumitzaile guztientzako babes maila bera bermatu. Orain arte, EFSAren informazioaren arabera, laktosarekiko intolerantzia
|
duten
pertsona askok 12 g har ditzakete errazio batean; kantitate hori gaindi daiteke beste elikagai batzuekin kontsumitzen bada, eta ez du aldaketa edo ondorio garrantzitsurik eragiten. Gainera, egunean zehar hainbat erraziotan banatutako 24 gramo, beste elikagai batzuekin batera, ez dira kaltegarriak.
|
|
2011
|
|
|
Dena den, filma ez zuten egin. Azken berrien arabera, hurrengo urterako egingo dute, baina beste protagonista batzuekin.Hall Pass en, bikotekide finkoa
|
duten
pertsona askoren desio bati heldu nahi izan diote: zer gertatuko litzateke ezkonduta edo konprometituta egonen ez banintz?
|
|
|
L. M. Askotan galdetzen didate hori. Nire ustez zailtasuna neurri handi batean mito bat da; mito bat eta aitzakia bat ikasi nahi ez
|
duten
pertsona askorentzat. Hala eta guztiz ere, puntu batean egon ninteke ados zailtasunaren tesi horrekin.
|
|
|
Eskizofrenia kasu berezi bat da, ingurumeneko estres iraunkorrari eta traumari elkarturik agertzen dena. Horrela, pertsona eskizotipikoen eta eskizofrenikoen senitartekoen artean nahaste eskizotipikoa
|
duten
pertsona asko topatu izan dira (Nigg eta Goldsmith, 1994).
|
|
|
Beste hainbat nahastetan garunaren garapenean zeresana izan dezaketen hainbat faktore ikertu izan dira (adibidez, haurrak amaren sabelean zegoenean jasandako konplikazioak, haurdunaldian zehar amak izandako gaixotasunak, haurrak jaiotzean pisu baxua izatea, etab.), baina paranoiaren kasuan momentuz ez da halakorik ikertu. Dena dela, hipotesi genetikoei kasu egiten badiegu, paranoia nozitzen
|
duten
pertsona askok, baita eskizofrenia pairatzen dutenek ere, HLA A 03 aleloa dutela aurkitu da, hau da, eldarniozko nahastearen adierazlea izan daitekeen aleloa (Mur, 2010). Hala ere, esan beharra dago bide hau oraindik ere jorratzeke dagoela.
|
|
|
Nortasun paranoidearen nahastea, sarri, psikosi paranoidearen ataria izaten da; hots, psikosi paranoidea nozitzen
|
duten
pertsona askok nahaste horren aurretik nortasun paranoidea aurkezten dute, eta, ondoren, baita ere. Bi nahasteak pairatzen dituzten pertsonek antzeko sintomak aurkezten dituzte (mesfidatiak dira, zuhurrak, beti arrazoia dutela uste dute, etab.) baina, bi nahasteen arteko muga finkatzen duen ezaugarri nabarmen bat dago:
|
|
|
Gizartean ikusten ditugun hainbat arazoren jatorria nortasun antisozialaren nahastean aurkitzen da. Nahaste hori
|
duten
pertsona asko ez dira gizarteko arauetara egokitzen eta sufrikario ugari eragin ondoren, espetxean amaitzen dute. Baina, nahaste bera duten beste zenbait pertsona gizarteko erakunde politiko eta ekonomikoetan oso ongi txertatzen dira, eta erakunde horietatik kalte eta min handia egitera hel daitezke, gizarteko egitura horiek eskaintzen dieten proiekzioari esker.
|
|
|
Era berean, osasun arloko profesionalek garaiz antzematearen garrantziaz eta tratamendu egokiaz gehiago jabetu daitezen aprobetxatu nahi da. Gaixotasun hori
|
duten
pertsona askoren isolamendu eta bakardade sentimendua arintzeko helburua du goiburuak. “Azpimarratu nahi dugu kaltetuek jakin behar dutela inguru bat prest dagoela hainbeste sufrimendu emozionaleko une zailetan laguntzeko”, azaldu du adituak.
|
|
|
Baina, gainera, prebentzio faktore garrantzitsu bihur daiteke. “Patologiarik ez baina laguntzarik ez
|
duten
pertsona askok izan lezakete onura: familia ingurunearen edo lagunen inplikazio handiagotik (haiekin lotura afektibo sendoak ezarri lirateke, beti gertatzen ez direnak), komunitatean eskuragarri dauden gizarte laguntzako sareetan inplikazio handiagoa (kultura, kirol edo arte elkarteak) eta balio terapeutiko handia izan dezaketenak”.
|
|
|
Kasu honetarako bi astungarri: Batetik, bizi erritmo frenetikoegia
|
duten
pertsona askotan, estresak atseden gutxi, elikadura desorekatua, substantzia estimulatzaile askoren kontsumoa (tabakoa, alkohola, kafea, etab.) ekartzen ditu. eta sedentarismoa, horrek guztiak osasun orokorra kaltetzen du. Bigarrena, haurdunaldiaren emaitzarik gabeko bilaketa estresa eta antsietatea handitzeko beste arrazoi bat izan daitekeela, gurpil biziotsua sortuz eta handik ihes egitea zaila izanik.
|
|
|
Egia da, kontrabandorik egin ez
|
duten
pertsona askok ere badituztela horrelako molda ezineko gaitzak, baina gure inguru honetan beste toki zenbaitetan baino askoz ere pertsona gehiago dugu bizkarrezur eta/ edo aldakako higadurekin. Garai batean, kontrabandoan ibiltzearekin bat datorrela uste dut.
|
|
2012
|
|
|
Desafioei dagokienez, nagusienetako bat laborantzarako egokiak diren lurrak eta ekimenean parte hartu nahi duten jabeak aurkitzea da. Gainera, baratze partekatuak orokortuz gero, gerta liteke aldeak bat ez etortzea, edo kontratuak ez betetzea, batez ere parte hartzen
|
duten
pertsona asko badaude.
|
|
|
Kristalinoa bere azalean eta barruan eskaneatzen du, eta, uhin infragorrien bidez eta segundoko milioirenetan, aire burbuila bat sortzen du, kristalinoko molekulak bereizten dituena, ehunik moztu edo erre gabe. Horrela, lentea erabat zentratuta ez egoteko aukera murrizten da, “teknika konbentzionalarekin esku hartzen
|
duten
pertsona askorentzat gertatzen den bezala, ikusmenean haloak edo orbanak eragiten baititu”, aitortu du. Budapesteko (Hungaria) Semmelweis Unibertsitatean teknika horrekin bizpahiru urtera egindako zenbait ikerketak erakutsi dutenez, lentea zentratzea askoz zehatzagoa da femtosegundoen laserrarekin, eta “gaixoek nabarmen hobetzen dute ikusmen zolitasuna”.
|
|
|
Ezgaitasunen bat
|
duten
pertsona askoren nahia etxetik kanpo bizitzea da. Gero eta maizago bizi diren arren, oraindik ez da ohikoa beren etxeetan bizitzea, ez bakarrik, ez konpainian.
|
|
|
Depresio sintomarik ohikoena da. Azpimarratu behar da apatia depresioaren testuinguruan gerta daitekeela, baina patologia hori apatiarik gabe
|
duten
pertsona asko ere badaude; kasu horietan, tristura edo antsietatea da pisu handieneko sintoma. Apatia neuroendekapenezko gaixotasunetan Adineko pertsona suspertzeko, garrantzitsua da hura estimulatzen eta jarduerak egitera animatzen duen pertsona bat egotea.
|
|
|
Baina egia da, Elkar-Lanen datuen arabera, kooperatibak sortzeko kontsultek gora egin dute. Lanpostua arriskuan
|
duten
pertsona askok jo dute gugana aholku eske. Bi, hiru eta lau kideko taldeak dira.
|
|
2013
|
|
|
Udalaren arabera, autoa da mugikortasun mugatua
|
duten
pertsona askorentzat irisgarritasuna bermatzeko" modu bakarra". " Elbarrituak, gaixoak, adinekoak.. kasuistika zabala da, baina txartelaren funtsa zailtasunak dituztenei herritik mugitzea eta bizimodu ahalik eta erosoena bermatzea da".
|
|
|
Diabetesa
|
duten
pertsona askok ez dute jakiten zukurik hartu ote dezaketen frutaren ordez.
|
|
|
...in nahi, eta jokabide horren zilegitasuna eta eskubidea aipatu nahi ditut, bizitza ulertzeko modu hausnartzaile bat dakarrelako berekin, etika eta eskubide berrien ildotik, gizarteari eragiten dion heldutasun prozesu baten ildotik, orokorrean hitz eginda, baina baita beren bizitza eskubide osoz (ez usufruktu huts gisa, beste ikuspegi batzuek defendatzen duten moduan) beren erabakia dela pentsatzen
|
duten
pertsona asko kontuan izanda ere. Horregatik, komeni da gogoratzea beste gizarte batzuetan (Holandan, Belgikan eta Suitzan esate baterako) legezkoak direla jada eutanasia eskubidea baliatzeko modu batzuk, alegia, lagunduta hiltzeko modu batzuk.
|
|
|
Ariketa fisikoa egiteko ekipoetara jotzen
|
duten
pertsona askoren helburu komuna sasoian jartzea eta argaltzeko erabiltzea da: praktika aerobikorako makinak, errefortzukoak, bibrazio bertikalekoak, oszilaziozkoak, etab. Baina osasungarria al da ariketa horietan jardutea?
|
|
|
Buru eritasuna
|
duten
pertsona askok pairatzen duten gaitzespen sozialak larriagotu egin dezake haien nahastea.
|
|
|
Orduan, uzkurtu eta gizartetik askoz gehiago isolatzen da. Depresioa
|
duten
pertsona askoren kasuan, autoekintza barneratu dezakete, eta ez dute medikuarekin kontsultarik egin, lotsa sentitzen baitute gaizki sentitzen direlako, beren bizitzari aurre egin ezin diotelako. «Afektatu askok hainbeste ‘ez’ jaso dituzte bizitzan zehar, eta beren burua aldez aurretik diskriminatzen dute.
|
|
|
Biztanleriari asko hitz egiten zaio obesitateari eta haren arazoei buruz, eta biztanleak ere hitz egiten du horri buruz, «foro adelgazar» hitzek 1,5 milioi sarrera sortzen baitituzte. Hori dela eta, ez da harritzekoa gizentasuna
|
duten
pertsona asko nazkatuta egotea etengabe gogorarazten zaien inguru batez, oso gaixorik daudela eta, seguru asko, patologien zerrenda batek agintzen duen gertaera horretatik hilko direla. Hainbesteraino, gaur egun, obesitatea onartzeko elkarteak informazioa mugitzeko eta gehiegizko pisuaren gaiari heltzeko moduaren eta neurrien ondorioz tratu txarrak jasaten dituzten pertsonek osatzen dituzte.
|
|
|
Horregatik, bihotza zaintzeko modurik onena erretzeari uztea da, baina ez da erraza. Gainera, tabakismoa alde batera uzten
|
duten
pertsona asko kezkatuta daude, batez ere, emakumeen pisua handitu delako. Hala ere, arazo hori iraganeko gauza izan liteke naltrexonari esker, mendekotasuna gainditzeko terapia batzuetan erabiltzen den naltrexonari esker.
|
|
|
obesitatea elikagaien neurriz kanpoko kontsumoaren ondorio da obesitatea duten pertsonek moral susmagarria dute, eta gorputza arimaren irudikapen bat da. XVIII. mendean, pertzepzio horiek literatura boomaren eta komunikabideen bidez zabaldu eta zabaldu ziren, eta pisu gehiegi
|
duten
pertsona askok gaur egun duten estigma sortu zuten. Inor ez da nagikeriaren mitoarekiko immunea.
|
|
2014
|
|
|
Lehen, oso arrunta zen neskatoek kotoa jotzea; orain, beste instrumentu batzuek hartu dute protagonismoa, eta eskolan ez dute irakasten kotoa nola jo. Hala ere, badira instrumentua oso gogoko
|
duten
pertsona asko. Gaur egun, emakumezkoek jotzen dugu gehien.
|
|
|
Eldarniozko nahastea
|
duten
pertsona asko nekez joaten dira osasun zerbitzuetara, bizitza normala izan dezaketelako. Horregatik, zerbitzu psikiatrikoetara joaterako 40 urte izaten dituzte, batez beste.
|
|
|
Eskizofrenia kasu berezi bat da, inguruneko estres iraunkorrari eta traumari elkarturik agertzen dena. Horrela, pertsona eskizotipikoen eta eskizofrenikoen senitartekoen artean nortasun eskizotipikoaren nahastea
|
duten
pertsona asko aurkitu izan dira (Nigg eta Goldsmith, 1994).
|
|
|
Bulimia
|
duten
pertsona askok aldartearen nahasteak (depresio nagusia edo distimia) dituzte aldi berean. Horregatik, bulimiarentzat sendagai biologiko eraginkorrak dira antidepresiboak.
|
|
|
Trauma osteko estreseko nahastea
|
duten
pertsona askok lo asaldatua du. Nahaste nagusiak lo hartzeko arazoak eta amesgaiztoak dira.
|
|
|
Eskizofreniari dagokionez, prozesu psikotikoetan sarri gertatzen da insomnioa. Eskizofrenia
|
duten
pertsona askori laburtu egiten zaie loaren I V. fasea eta, orobat, REM fasearen latentzia (Monti eta Monti, 2005; Keshavan et al., 1998).
|
|
|
‘Amador aktorea’ 5 Itsutasuna, irudimena eta Aurora Irudia: ONCE Fundazioa Itsutasuna
|
duten
pertsonek askoz gehiago garatzen dituzte gainerako zentzumenak. Aurora bezala.
|
|
2015
|
|
|
• Biztanle kopuruak gora egin du, inguruko herrietan jatorria
|
duten
pertsona asko etorri da udalerri euskaldunetara bizitzera. Gehienak 30 urtetik gorakoak eta zenbait kasutan 50 urtetik gorakoak nabarmen.
|
|
|
–...esatari guztiei ez zaie beti hizkuntz kontrol onik egiten. Horregatik mikrofono aurrean mintzatu behar
|
duten
pertsona askok beste edozein hizkuntzetan onartuko ez liratekeen arduragabekeriak, ebakera txarra, era dialektalak eta erdarakadak aireratzen dizkigute? (1992, 41).
|
|
|
4 Berriro diot, gaitz hau izan
|
duten
pertsona asko ikusi eta tratatu duenak bezala, ez dagoela harentzat ahal duzuen bide eta era guztietatik lotzea baino beste erremediorik. Hitzak nahiko ez badira, erabil zigorrak; zigor txikiak nahiko ez badira, handiak; hilabete kartzelan edukitzea nahiko ez bada, lau hilabete:
|
|
|
Nire txakurrak oso usain txarra du! Harridura hori ohikoa da beren bizitza (eta etxea) haragirekin partekatzen
|
duten
pertsona askok. Baina, zer dago zakurren ustezko usain txarra atzean?
|
|
|
Dunia «muturreko eszenatoki batean gainditzeagatik borroka egiten duen hamaika aldiz berrasmatua» gisa agertzen da. Long ere gainditzearen adibide bat da; izan ere, bere borroka historiak «erorketa bakoitzaren ondoren indar handiagoz jaiki eta etorkizun hobea eraikitzera bultzatzen du, behar
|
duten
pertsona asko hazten lagunduz». 3 Meatzea Survivalek ‘Dongria kondh’ en erresistentziari buruzko dokumental labur hau aurkezten du.
|
|
|
Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsaleko lehen artikuluak dioenez, «gizaki guztiak aske jaiotzen dira, eta berdinak duintasunean eta eskubideetan». Hala ere, buru eritasuna
|
duten
pertsona askok abusu fisikoak, sexualak eta emozionalak jasaten dituzte. Zentzu horretan, herrialde guztiak zaintzea, adimen minusbaliotasunari eta desgaitasunari dagokionez, beren legeria espezifikoa aplikatzearen ondorioz, erronka handia da duintasun hori bermatzeko.
|
|
2016
|
|
|
|
duten
pertsona askok nola ikertu eta interpretatu duten materiaren izaera
|
|
|
Unitate didaktiko honetan, naturan antzematen ditugun fenomeno elektrikoak ulertzeko urratsak egin dituzu. Horretarako, ikasi duzu jakin mina izan
|
duten
pertsona askok nola ikertu eta interpretatu duten materiaren izaera elektrikoa eta magnetikoa, luzaroan.
|
|
|
Milaka pertsonek hartzen dituzte dieta begetarianoak mundu osoan. Europan eta Estatu Batuetan sartzea arrazoi etikoekin eta bizimoduko aldaketekin lotuta egon zitekeen arren, gaur egun osasun egoera hobetu nahi
|
duten
pertsona askok elikadura begetarianoa aukeratzen dute. 2 Dieta begetarianoek nutrizio gabeziak eragiten dituzte Beste mito zabal zabal batek dio dieta begetarianoak ez direla osasungarriak, eta nutrizio gabeziak ekar ditzaketela.
|
|
|
Irudia: CONSUMER EROSKI Azterketa zientifikoek baieztatzen dutenez, landare proteina gehiago kontsumitzen
|
duten
pertsonek askoz ere gutxiago erabiltzen dituzte obesitatea, diabetesa eta animalia iturrietako proteina gehienak hartzen dituzten bihotzeko gaixotasunak. Beraz, proteina begetalak hartzeak garrantzi handia du gizentasunari aurre hartzeko.
|
|
2017
|
|
|
Erretiroa hartu
|
duten
pertsona askok, eginbeharrik ez dutenak, konpainia edo laguntze behar duten beste pertsonei laguntzeko aukera dute, bai eta gazte ekintzaileei ere beren eskarmentu profesionala eskainiz. Bestalde, interesgarriak dira aisialdi jarduerak (jolas jarduerak, txangoak, ikastaroak?) eta kultura jarduerak (hitzaldiak, bisitak, erakusketak?) antolatzen dituzten elkarteak.
|
|
|
Erakunde honentzat, gaixotasun kardiobaskular akutuak edo iktusa hirugarren heriotza kausa dira mendebaldeko munduan. Iktus bat sufrituko
|
duten
pertsona askok ez dakite zer den istripu zerebrobaskularra, zer arrisku faktore dituzten, eta nola identifikatu sintomak, Iktusaren Behatokiak adierazten duenez, hainbat arlotako adituen diziplina anitzeko plataforma bat. SEN erakundearen arabera, «iktus kasuen %90 saihestu litezke arrisku faktoreak eta bizimodu osasuntsua behar bezala prebenituta».
|
|
2018
|
|
|
Datuek diote gaitz mota horen prebalentzia %30 eta %40 artean handitu dela munduan, eta alergia bidezko gaixotasun bat edo gehiago
|
duten
pertsona asko gazteak direla.
|
|
|
#Diabetetestals18 jardunaldietan, duela gutxi egindakoak, nabarmen egin du gora hazkunde horrek; izan ere, diabetesaren kontrolerako erabilgarri dauden app kopurua bikoiztu egin da 2013az geroztik, eta patologia hori da gaur egun aplikazio gehien metatzen dituena. Hala ere, hainbeste tresna eskura daudenez, diabetesa
|
duten
pertsona askok zailtasunak dituzte, hala behar denean, egokiena aukeratzeko eta behar zehatzak betetzeko. Gainera, app mugikor horietako batzuek ez dituzte betetzen baldintza batzuk, edukiaren edo funtzionalitateen zorroztasunari dagokionez, eta horrek eragin negatiboa izan dezake erabiltzaileen esperientzian.
|
|
2019
|
|
|
muki kantitatea aztertu zuen 60 pazientetan hotzeria zegoela arrunta, esnea edaten dutenen eta ez dutenen artean alderik aurkitu gabe. Asma eta errinitis alergikoa «Bi gaixotasun horiek erlazionatuta egoten dira, prozesu asmatiko gehienek oinarri alergikoa baitute (akaroak, polenak, etab.). eta asma
|
duten
pertsona askok ere beren bizitzako une batean edo bestean errinitisa agertzen dute», azaltzen du Caspagak. Hala ere, asma diagnostikatu diotenek uste dute esnearen kontsumoak okerrera egiten duela baldintza, efektu hori alergiei edo intolerantziei lotuta dagoela jotzen da.
|
|
|
ez da beti erraza diagnostikatzea eta erregistratzea batez ere bi arrazoirengatik. Alde batetik, gaixotasuna
|
duten
pertsona askok sufritzen dute sintoma arinak edo gripearen antzekoak (sukarra, muskuluetako mina, beherakoa eta abar). ), beraz, ez dira medikuarengana ere joaten, eta, beraz, ez da jakinarazten (izan ere, uste da hartzen duten pertsonen %10ek ez duela sintomarik ere).
|
|
|
Gaineratu duenez," Bi ikastetxerekin, hurbileko saltoki txiki batekin, merkatu batekin, eta bertan bizitzen jarraitu nahi
|
duten
pertsona askorekin", Alde Zaharra" beste hiri batzuetan jada galdu diren ezaugarriak dituen gune bizia da, auzoko bizilagunek bisitariekin gustura partekatzen dugun espazioa, eta zaindu nahi duguna".
|
|
2020
|
|
|
Aste honetan, milaka herritar beren lanpostuetara itzuliko dira. Alarma egoerak indarrean jarraitzen duen arren eta ahal den guztietan urrutitik lan egitea gomendatzen den arren, Gobernuaren azken neurriek berriro jarriko dituzte martxan etxetik lan egin ezin
|
duten
pertsona asko. Zalantza asko daude, zalantzarik gabe; besteak beste, nor itzuli behar den lanera eta nor ez, nola babestu behar den irteera horietan, edo zer higiene eta zainketa neurri hartu behar diren lantokietan.
|
|
|
Gaixotasunaren garai goiztiarretan gertatzen da, nahiz eta pertsona askok fase horretan irauten duten gainerako bizitzetan. Pixkanakako errepikapena (EMPS) EMRa
|
duten
pertsona askok(% 30) okerrera egiten dute neurologian, eta, urteekin, okerrera egiten dute. Garrantzi gutxiko igorpenak eta egonkortasun faseak ditu ezaugarri.
|
|
|
Konfinamenduaren amaierari dagokionez, “oso positiboki” baloratu du Garciak egoera, nahiz eta uste duen buru osasunaren arloan laguntza
|
duten
pertsona asko egongo direla, “haien egoeraren arabera, edo berrogeialdia nola pasatu duten kontuan hartuta”. Horren harira, Asasameko kideak uste du egoera honek euren buruak hobeto ezagutzen lagunduko diela pertsona askori.
|
|
|
Oso zaila da. Erronka handia izango da berriz ere mugimendu hori lortzea –koruetan abesten
|
duten
pertsonak askotan nagusiak dira–; jendea abesbatzetara itzultzea; publikoa itzultzea... Lan handia ekarriko du.
|
|
|
Familietan eta gazte eta nerabeengan ere antzematen dira aldaketa horien ondorioak. Haur direnean euskara erabiltzen
|
duten
pertsona askok nerabezaroan euskara erabiltzeari uko egiten diote eta kasu batzuetan familia hizkuntza aldatzera ere eramaten ditu. Gazte eta nerabeek euskaldun kontzeptua gaurkotzeko beharra dagoela erakutsi digute, beraien ikuspuntutik ez da erakargarria egun euskaldun izatearen irudia.
|
|
|
Nik baietz, hezur muinetaraino sentitzen nintzela euskaldun, eta europarra ere noski, baina gauza guztien gainetik futbolaria... nolanahi ere, inoiz ez naiz" anti" ezer izan. Harro nago nik bezala pentsatzen eta sentitzen ez
|
duten
pertsona asko lagun min ditudalako.
|
|
2021
|
|
|
" Kontsulta ordu gehienak hartuta daude. Zerbitzura jotzen
|
duten
pertsona asko beren kabuz etortzen dira; beste asko, aldiz, Gizarte Zerbitzuetatik bideratuta. Aholkularitza martxan jarri genuenetik izan gara harremanetan eta elkarlanean Gizarte Zerbitzuekin, eta oso emaitza onak ematen ari da".
|
|
|
Teorikoki existitzen dela dakiguna muturren aurrean jartzen zaigu tarteka, eta burdinazko barra batek hortzetan bezala kolpatzen gaitu. Klaseen arteko ezberdintasunak hemen baino handiagoak eta finkoagoak dira Asiako leku gehienetan; lan baldintzak, penagarriak; eta haur izateko eskubiderik izan ez
|
duten
pertsona asko [19] izan ditu aurrean nire kamerak. Kapitalismoaren paradoxak [17] topatzea ez da zaila izan, eta desesperatuki ihesi abiatu direnak ez dira gutxi [21].
|
|
|
Sintomek bere horretan irauteak mugatu egiten du pazientea, bai maila fisikoan bai psikologikoan, eta eragin zuzena dute bizitza sozialean, lanean eta eguneroko jardueretan, hala nola seme alabak eskolara eramatea edo erosketak egitea. Kovid iraunkorra
|
duten
pertsona asko ez dira sentitzen, bakarrik ikusi dira, osasun sistemaren erantzunik gabe. Momentuz ez dira ulertu, ezta lagun eta senideen sareagatik ere, jarrera arazo bati egozten ziotenak.
|
|
|
bizitza osoan diabetesa duten sei pertsonatik bat. Hala ere, ikuspen eskasak estigma soziala sortu du gaixotasun horren inguruan, eta horrek, arazo fisikoez gain, emozionalak ere ekar ditzake. Min hori ere norbera landu, gozatu eta zaintzeko gaitasuna mugatzea. Min kronikoa
|
duten
pertsona asko ezinduta geratzen dira beren lanpostua betetzeko, eta arazoari maila ekonomikoaren galera gehitzen diote. Denbora igaro eta hobetzen ez bada, pertsona horiek barnerakoiak eta deprimituak izaten dira, eta horrek bakardadea eta gizarte isolamendua baino ez ditu areagotzen.
|
|
|
Beharrak asetzen dira, baina portzentajea txikia da. % 6 emanez gero, urtean hiruzpalau aldiz dohaintzan ematen
|
duten
pertsona askok bi bakarrik eman lezakete. Karga banatu egin behar da.
|
|
|
Txanponaren beste aldean, itxialdiaren ostean elikadura osasuntsuagoa edukitzeko eta kirola egiteko hautua hartu
|
duten
pertsona asko izan ere badira. Baina, datuen gorakadarekin eta egungo egoera dela medio, kutsagarria ez den gaitz honen pandemia iritsiko dela azpimarratzen dute hainbat profesionalek.
|