|
2007
|
|
|
Euskaltegian euskara ikasi baina erabiltzeko aukera gutxi
|
duten
horiei begira, bada hiru urte, Mintzakide proiektua martxan jarri zela Topagunea eta beste hainbat talderekin batean. Euskaraz aritzeko ohitura duen jendea gutxitan aritzen den hauekin harremanetan jarriz proiektu honen bidez.
|
|
2010
|
|
|
" horrek esan nahi du hizkuntza politika hori gaztelaniaren morroi dela eta ez duela balio euskara indartzeko", diote mutur batetik;" horrek erakusten du herritarrek ez dutela horrenbeste euskara nahi, hizkuntza politika nazionalisten luxu bat eta inposizio bat dela, dirua alferrik gastatzea", diote beste muturretik. paradoxikoa ez bada, gero! dirudienez biek uste dute torlojuak egitea bezain automatikoa dela herritarren hizkuntz jokabidean eragitea, eta biek ahazten dute normala dela —ez gogoko duguna, bai ordea ahal den eta ohikoa den fenomeno bakarra— ezagutzaren neurri berean ez gehitzea erabilera. adibidez, euskara eskolan ikasi duten haurrek (ezagutzaren estatistika gizentzen
|
duten
horiek) nekez erabiliko dute euskara gaztelania baino ez dakiten gurasoekin (erabileraren estatistika ezin gizendu). normala izateak ez gaitu, ordea, lasaitu eta arazo edo muga horri bizkarra erakustera eraman behar; hori baita, ezbairik gabe, arduratu behar gaituen fenomenoetariko bat, ez txikiena. euskara biziberritzeko prozesuak dituen muga sozial estrukturalen artean erabilerari dagozkionak d... hiztunaren ezagutza maila. esana dugu gaurko elebidunen artean asko direla euskaldun berriak edo euskara bigarren hizkuntza (l2) dutenak, batez ere gazteen artean.
|
|
2012
|
|
|
Euskaraz gutxi ikusten dute gure ikasleek telebista (%25ek). Ikusten
|
duten
horietan, zer da ikusten dutena?
|
|
|
Gehienak, %57, astean behin hurbiltzen dira egunkaria irakurtzera. Irakurtzen
|
duten
horietako gehienek etxean irakurtzen dute. Nagusitasun handiz, %66, Diario Vasco irakurtzen dute arnasguneetako ikasleek.
|
|
2015
|
|
|
Zenbait giro, inguru edo pertsona gaztelerarekin lotzen baditugu ere, uste baino sorpresa gehiago izaten ditugu, eta halakoetan sentitzen dugun satisfazioa benetan izaten da itzela. Euskara ez baita inguru hurbilarekin edo ziur hitz egiten dakitela dakigun horiekin bakarrik hitz egiteko hizkuntza, ulertzen
|
duten
horiekin ere euskaraz mintzatu ahal gara. Askotan natural natural, pentsatu gabe egiten ditugun gauzak izaten dira ondoriorik onenak edo gehien asebetetzen gaituztenak, bada, euskararekin ere berdin gertatzen dela esan daiteke.
|
|
2016
|
|
|
" Euskaraz zenbat egiten den" jakiteko, nolanahi ere, bi galdera multzo hauei erantzuten saiatu behar izaten dugu lehen lehenik: a) zenbat euskaldunek egiten dute euskaraz, gutxi asko, une eta leku jakinean?; b) euskaraz egiten
|
duten
horiek zenbatean, zer neurritan edo zer maiztasunez alegia, egiten dute euskaraz. Lehenengo galdera multzoak erabiltzaile kopurua (zenbat hiztun) du aztergai.
|
|
|
Hots, mintzajardunaren maiztasuna kategoria batean edo bestean tipifikatuz jardun ohi dugu askotan27 Inportantea da, nolanahi ere, a) eta b) multzoak ongi bereiztea: gauza bat da zenbatek euskaraz egiten duen (zenbat hiztun), eta beste bat euskaraz egiten
|
duten
horiek zenbatean (zer proportziotan, zer maiztasunez) egiten duten euskaraz (zer maiztasun). Gero, kontuak xeheago argitzeko, beste galdera hauei ere erantzuten saiatu da:
|
|
|
Inportantea da, nolanahi ere, a) eta b) multzoak ongi bereiztea: gauza bat da zenbatek euskaraz egiten duen (zenbat hiztun), eta beste bat euskaraz egiten
|
duten
horiek zenbatean (zer proportziotan, zer maiztasunez) egiten duten euskaraz (zer maiztasun).
|
|
|
Izan ere, belaunaldi horretan hizkuntza transmisioaren aria apurtzeari eta 70eko hamarkadatik aurrera aldarrikapen mugimenduak pizteari dagokion paradoxa agertu zen, hamarkada horretan guztiz garatu eta nagusitu zena. Horrela egiaztatzen da, beraz, Weinrich ek aipatutako printzipio erreaktiboa, kontaktuan dauden hizkuntzen ingurukoa, eta baita normalizazioaren gaitzesleek sarri nabarmendutako paradoxa ere, hara, asturiera aldarrikatzen
|
duten
horiek ez dutela hizkuntza orokorrean erabiltzen.
|
|
2017
|
|
|
Hauek irlandera hizkuntza bakartzat duten eskolak dira, eta bi eremuetan daude, bai ghaeltacht eremuetan eta baita hauetatik kanpo ere, irlandera esparru zabalagoan jakitea ahalbidetuz. Hauek irlanderaren bizitza bermatzeko ezinbesteko tresna izan dira, hauei esker ikasleen %36k hezkuntza irlanderaz bakarrik edo batez ere irlanderaz jasotzea lortu baita, eta ondorioz, H1 ingelesa
|
duten
horiek irlandera ikasteko aukera dute, ‘hiztun berri’ bilakatuz.
|
|
|
Honekin loturik, esanguratsua da irlandera lehen hizkuntza dutenen %27k bakarrik aitortzen duela ‘hiztun berriak’ irlanderaren hiztun direla. Hau da, ‘hiztun berriei’ ‘hiztun natiboen’ %27ak soilik aitortzen die irlanderaren hiztunak direla, gainerakoek (%73) ez dute uste irlandera ama hizkuntza ez den beste modu batera ikasi
|
duten
horiek ‘hiztun’ direnik, ez diete irlanderaren hiztun izateko ‘zilegitasuna’ edota ‘legitimitatea’ ematen hiztun berriei (O’Rourke & Ramallo, 2011).
|
|
|
Eragile horietatik, harreman sare euskaldunak izateak eta aldaera eta erregistroaren faktoreak garrantzi berezia eta pisu handia dute, euren burua ‘euskaldun’ definitzen
|
duten
horiek eremu euskaldunetakoak eta euskara batutik nolabait aldentzen den euskalki bat duten lekuetan bizi direla iradokitzen baitu. Hau da, hizkuntza erabiltzeko aukera duten eta aldaera edo euskalki bat duten hiztunek erraztasun handiagoa dute euren burua ‘euskaldun’ definitzeko eremu erdaldunetan bizi diren eta erregistro aldaketarik edo euskalkirik ez duten hiztunek baino.
|
|
|
ROBBIE PENMAN ek gatazka maputxea izan zuen hizpide, eta aretoa txiki gelditu zen. Gatazka hau estatuaren, bertako eliteen eta nekazari eta egur ustiaketa handien, alde batetik, eta bestalde, maputxeen, hauen jarraitzaileen eta euren burua maputxe bezala identifikatzen
|
duten
horien arteko norgehiagoka zela azaldu zuen, lehenik eta behin. Testuinguru horretan, bi alde horien erdian akademia, hizkuntzaren biziberritzearen aldeko mugimendua eta maputxe ikasleen federazioa daude.
|
|
|
Ondoren, Julia Sallabank ek galdetu zion orain maputxe asko Santiagon bizi direla eta zein tratamendu izan behar
|
duten
horiek. Galderarekin batera aipatu zuen hizkuntza eskubideak lurralde esparruan ematen direnez eskualde horretatik at dauden hiztunak jokoz kanpo gelditzen direla.
|
|
|
Babes ditzagun. Euskaraz osorik bizitzeko abagunea
|
duten
horiek jarrai dezatela berdin bizitzen. Har bitez horretarako hartu beharreko neurriak.
|
|
|
John Walsh da hurrengo artikuluaren egilea. kasu horretan, irlandako gaelikoaren hiztun berriak hartzen dira ikergaitzat" irlanderadun berriak: jatorria, motibazioa, erabilera eta ideologia" izenburuko artikuluan. egilearen hitzetan, hiztun berriak" hizkuntza hori lehen sozializazioko hasierako hizkuntzatzat izan ez
|
duten
horiek" dira. ikerketa tradizioz irlandako gaelikoa hitz egiten den gaeltacht eremuan kokatzen da. gainera, azpimarratu behar da hiztun berriek ezaugarri desberdinak dituztela, bai jatorrizko familien ezaugarriei dagokienean, eta, baita izan duten hezkuntza ibilbideak askotarikoak izan direlako. artikulu honetan nabarmentzen da, badirela hiztun aktibo bihurtzeko garrantzi handia duten hainba... erabilera sustatzeko neurriaren bila" artikulua idatzi dute. bertan, euskal soziolinguisitikaren esparruan ohikoak diren teknika metodologiko hainbaten azterketa kritikoa egin dute, batez ere, hiztun kategorietan eta hiztunen aitorpenetan oinarritzen direnei eginikoak. izan ere, planteatu nahi du azterketa modu horiek errealitate soziolinguistikoa bera sortzen dutela, edo gutxienez, sortzen laguntzen duten elementuak izan daitezkeela. bere iritzian, ikerketa metodologikoetan aldaketa formala gertatu litzateke, besteak beste, praktika linguistikoak lehenesteko kategoria identitarioen gainetik. atal honetako bigarren artikulua Jaime Altuna Ram� rezek idatzi du gazteen euskararen erabilera generoaren aldagaiaren arabera aztertzeko. ikerketa etnografikoa lezoko eta pasai donibaneko 12 eta 16 urte bitarteko nerabeekin egin du, eta ondorioztatu du, batetik, euskararen erabileran genero desberdintasuna badagoela, euskara gehiago erabiltzeko nesken joera berretsiz. eta, bestetik, baieztatu du, hizkuntza erabiltzeko moduak ere ez direla berdinak. bere ikuspegitik, generoa eraikitzeko sozialiazio sexistak, berak, indartzen du sexuen arteko hizkuntzen erabileraren banaketarako joera hori. bat 104 zenbaki honi amaiera emateko oso bestelako gaia duen artikulua aurkezten dugu:
|
|
|
Nahiz eta katalan hiztunak gutxitan egon gaztelaniahiztunak nagusi diren laninguruneetan, leialtasun linguistikoz jardun izan
|
duten
horiek ere euren gain hartzen dute gaztelaniaz hitz egiteko beharra, egoerari hala badagokio.
|
|
|
Jatorriz katalan hiztunak direnentzat lana izaten da sarritan gaztelania, ahoz edo idatziz, ohiko hizkuntza gisa erabiltzen hasteko lekua, hezkuntza ibilbidean salbuespen gehiagorekin erabili ondoren. nahiz eta katalanhiztunak gutxitan egon gaztelania hiztunak nagusi diren lan inguruneetan, leialtasun linguistikoz jardun izan
|
duten
horiek ere euren gain hartzen dute gaztelaniaz hitz egiteko beharra, egoerari hala badagokio. Sarritan azaltzen dute, hasieran, nolabaiteko esfortzu bat egin behar dutela ordura arte zutena oan Pujolar, Isaac González eta Roger Mart� nez – Gazte katalanen muda linguistikoak baino jariotasun hobea eskura dezaten; baina ahalegin hori egitea eragozpenik gabe onartzen dute. zentzu horretan, nolabaiteko desberdintasun bat dago katalana eta gaztelania mantentzen dutenen artean:
|
|
|
Bakun laburpena. " hiztun berriak" deizioak biltzen ditu hizkuntza bat naturaltasunez eta erregulartasunez hitz egiten duten hiztunetatik hizkuntza hori lehen sozializazioko hasierako hizkuntzatzat izan ez
|
duten
horiek, hizkuntza hori tradizioz hitz egiten den eremu batean. artikulu honetan, irlanderaren hiztun berrien hizkuntza jatorriari, ohiturei eta ideologiei buruzko ikerketaren emaitzak aurkezten dira. hiztun berri horiek era askotako jatorri soziolinguistikoak dituzte, bai hazi diren familiari dagokionez, bai hezkuntza sistemaren esperientziari dagokionez ere. horietako asko ingeles hutseko ikaste... • Hitz gakoak:
|
|
2019
|
|
|
Xabier Bengoetxeak ere berariaz aipatzen du konpartimentazio kontua. galdera bidez eskaini digu berak, ez erantzun gisa, gogoeta bidea. goikoa errepikatuko dugu: gai itsusia eta latza, atzera eragiten
|
duten
horietarikoa, da gutako askorentzat konpartimentazio soziofuntzionalarena. Bistan da zergatik:
|
|
2021
|
|
|
Bi grafiko hauetan horrelako aldea egotea bitxia izan daiteke; honela, pentsa genezake hainbat arrazoi egon daitezkeela tartean, honakoak, besteak beste: 1) Parte hartzaileek pentsatzea beti euskaraz egiten dutela baina, errealitatean, beraien euskara erabilera baxuagoa izatea, 2) elkarrizketa elebidunak islatzea grafikoek, euskara mantentzen
|
duten
horien kasuan proaktibotasuna azaleratuz.
|
|
2022
|
|
|
Horren arabera, biztanleen ia erdia da euskaraz ulertzeko gai. Datu hori, ziur aski, erlatibizatu litzateke, euskara ulertzen
|
duten
horien artean ere ulermen maila ezberdinak egongo baitira.
|
|
2023
|
|
|
Datuen analisirako, bi multzo bereizi dira: batetik, datu orokorrak, zeinetan galdetegian jaso diren erantzun guztiak hartuko diren kontuan; bestetik, Oarsoaldean bizi eta lan egiten
|
duten
horien erantzunak jasotzen dituena.
|