|
2009
|
|
|
Galiziera erabiltzen
|
duten
hiztunen kopurua %22 jaitsi da hamabi urtean
|
|
2010
|
|
|
...ina galiziera gutxiago erabiltzen dute eta hizkuntzaren kalitatea ere baxuagoa da haiengan; horrek argi uzten du galiziera ez erabiltzearen aldeko inertzia oraindik ere nagusi dela galizian. hurrengo taulan (galiziako estatistika institutuaren datuaren arabera egindakoa) ikusten da 45 urtetik azpikoak partzialki galizieraz eskolatuak izan zirela; hala ere, eskolak ezin izan du galiziera erabiltzen
|
duten
hiztun kopuruaren beherakada gelditu edota moteldu, ezta beste garai batzuetatik jasotako galiziako berezko hizkuntzari buruzko aurreiritzi negatiboei aurre egin ere. hiri eremuetan, galizieraren erabilera ikaragarri jaisten da gazteenen artean (5 eta 10 urte bitartekoak): %5, 14 Coruñan edo %6, 29 Vigon. baina, adin tarte berean, ahozko ulermenari dagozkion ehunekoak oso altuak dira:
|
|
|
galizieraren presentzia %33ra jaisten duelako (aurrerakortasunaren agindua urratuz), lehen hezkuntza galizieraz —hala nahi duenarentzat— jasotzeko eskubidea bermatzen ez duelako11, galiziako hizkuntza normalizaziorako legean eta europako kontseiluaren eskualdeetako hizkuntzen eta hizkuntza gutxituen itunean ezartzen den diskriminazio positiboari buruzko legezko agindua aintzat hartzen ez duelako, irakaskuntza ematen den hizkuntza ez erabiltzeko aukera uzten dielako ikasleei, teknologiari eta zientziari buruzko irakasgaiak gaztelaniaz emateko gordetzen dituelako, etab. labur esanda: ...in dugun errepasoaren ostean, egoera hori ikusita, euskal begirale batek landu dezakeen iritzia ez da baikorregia izango ziurrenik, eta itxura txarra hartuko dio, orain arte ez baita kontrakoa pentsatzeko inolako borondate politikorik agertu, ez gizarte dinamismorik antolatu, ez plangintza seriorik egin; eta galizierak hiztunak galtzen jarraitzen du. hala ere altua da oraindik galiziera erabiltzen
|
duten
hiztunen kopurua, adineko hiztunak batez ere. baina gazteen artean galizierak duen hiztunen kopurua ere handia da; gauza dira linguistikoki, baina lo daude eta esnatu egin behar dira, lagundu egin behar zaie; eta nola egin, bada, besteak beste, lan egin ahal izateko, haien gizarteratzea bultzatzeko, haien arteko harremanetarako, ikasteko eta legearen babesa edukitzeko baliabide eta baldintza egok...
|
|
|
Altua da oraindik galiziera erabiltzen
|
duten
hiztunen kopurua, adineko hiztunak batez ere. Baina gazteen artean galizierak duen hiztunen kopurua ere handia da; gauza dira linguistikoki, baina lo daude eta esnatu egin behar dira.
|
|
2013
|
|
|
Euskara helduaroan ikasi
|
duten
hiztun kopurua oso garrantzizkoa da, baina hazkunde benetan handia 25 urtetik beherakoen artean gertatzen ari da, hezkuntzaren eredu elebidunari eta murgiltze ereduari emandako babesari esker. Babes horren erakusle da, esate baterako, 3 urtetik gorako haurren artean murgiltze ereduak izandako goranzko bilakaera:
|
|
2016
|
|
|
2002 urtean, Guernsey French Eisteddfod en parte hartzaileak aztertzen hasi nintzenean, iragarpen guztiak guerneseyeraz ematen zituzten. Adina dela eta, hizkuntza menderatzen
|
duten
hiztun kopuruak behera egiten duenez, partaide eta jarraitzaileek (epaileek barne) gero eta gutxiago menderatzen dute hizkuntza, beraz, epaileek ingelesa erabiltzen hasi dira, lehenbizi, hasiberriei eta haurrei, eta duela gutxi, ekitaldi osoan zehar. Joera bera hizkuntzarekiko interesa duten taldeen topaketetan ikus daiteke.
|
|
2019
|
|
|
Eguneroko jardun arruntean beren artean erabat edo nagusiki euskaraz egiten
|
duten
hiztunen kopurua da funtsezko elementua. mulazio zentralean ageri dituen diferentzia nabarmenekin batera13 badu Sprachinselkunde edo Sprachinselforschung hark gure arnasguneen azterketarako konparazio gune eta kontzeptu lanketazko lagungarri sendorik14 Sprachinselforschung hartatik parte bat interesatzen zaigu euskaldunoi, nolanahi ere, arnasguneen kontzeptu lanketarako:... bere ekarpen soziozentrikoa, ez gehienetako ikuspegi linguozentriko edo glotologikoa duen partea.
|
|
|
19 zehazkiago esanik, eguneroko jardun arruntean euskaraz egiten
|
duten
hiztunen kopuru absolutua eta, batez ere, hiztun talde horien kontzentrazio dentsitateak eta euskaraz egitera bultzatzen duen norma sozialak eragiten duen interakzioa: horiek dira eguneroko jardun arruntean nagusiki euskaraz edo batez ere erdaraz egitearen giltzarri.
|
|
2021
|
|
|
Azken urteotan gauzak aldatzeko ahaleginak egin diren arren, gure hezkuntza sisteman ahozko hizkuntzaren irakaskuntzak tradizio txikia du oraindik, eta horretaz gain, azken 30 urteotan ereduak izan duen gorakadak (1 irudia) baditu bere argi ilunak (ISEI IVEI, 2018; Martinez de Luna eta Suberbiola, 2018). Bilakaeraren ondorioz, asko aldatu dira egun ereduan ikasten duten ikasleen zein irakasten duten irakasleen hizkuntza profila eta euskararekiko atxikimendua; euskararen ezagutza
|
duten
hiztunen kopuruak gora egin duen neurrian hiztunen edo erabiltzaileen ezaugarriak ere dibertsifikatu egin dira; adibide gisa dugu orain dela gutxi hiztun berriei buruz egindako azterketa (Ortega, Urla, Amorrortu, Goirigolzarri eta Uranga, 2015) edo euskararen sozializazioa gogoetagai duena (Kasares, 2012).
|
|
|
Beraz, ikasle gehienak euskaraz hitz egiteko gai diren arren, ia ez dute erabiltzen; erraztasuna gaztelaniaz dute eta hizkuntza horren aldeko hautua egiten dute, euskararen kaltetan. Ildo beretik, Dobaranek (2017) dio, euskara jakin bai, baina erabiltzeko ohitura txikia
|
duten
hiztun kopuru handia dagoela eta euskaraz oso ondo moldatzen direnek euskara erabiltzeko hautu kontzientea egin behar dutela, hizkuntza ohiturak aldatzeko ahalegina eginda edota bestelako baldintza batzuen arabera.
|
|
2022
|
|
|
Gauzak honela, euskara helduaroan ikasi
|
duten
hiztun kopurua garrantzizkoa izan arren, hazkunde benetan handia 25 urtetik beherakoen artean gertatzen ari da. Hain zuzen ere, 1991 urtean, ia adin tarte guztietan, jatorrizko euskal hiztunak gehiengo ia osoa ziren.
|
|
2023
|
|
|
Oro har, esan daiteke, 90eko hamarkadatik egonkorra izan dela, ez gora eta ez behera. Donibane eta Antxo dira euskaraz hitz egiten
|
duten
hiztun kopuru handiena biltzen duten barrutiak,% 35 lehenak,% 23,6 bigarrenak (Soziolinguistika Klusterra 2015).
|