|
2000
|
|
|
Baina, batzuetan fikzio horri egiantzekotasuna erantsi nahiz errealitateko munduko elementuei erreferentzia zuzena egiten zaie. Hartara, sinesgarritasuna eta egiantzekotasuna helburu
|
duten
eleberriak izango ditugu hizpide errealismoaz9 hitz egitean. Hots, errealitatearen ahalik eta imitaziorik leialena egiteko asmoa erakutsi dutenak.
|
|
|
2.3 Garai historiko jakin bat oinarritzat
|
duten
eleberriak
|
|
|
Trilogia osatzen
|
duten
eleberrietan antzekotasun ugari aurki daitezke. Tramari dagokionez, hiruretan gertaerak une historiko jakin batean harilkatuz garai jakin batzuk islatu nahi izan ditu; hezkuntza erlijiosoak eta mundu erruralak garrantzia handia dute bere eleberrietan; plano ezberdinak erabiltzeko joera erakusten du; eta munduak bitan banatu ohi ditu, mundu manikeoak eraikiz.
|
|
|
1 KAPITULUA: Lirikotasuna ardatz
|
duten
eleberriak
|
|
2002
|
|
|
Atal honen hasieran genioenez, asko dira azken urteotan subjektibitatea ardatz
|
duten
eleberriak kaleratu dituzten egileak. Horietako batzuk lehendik ere ezagutzen genituen beste genero edo arlo batzuetan argitara emandako lanengatik (I. Aranbarri, Y.
|
|
|
Joera orokor horiek zehazteko gaur egun eleberrigintza sailkatzeko erabiltzen den tipologia hedatuena hartu dugu oinarri eta honako hau litzateke sailkapen tematiko formal horretan agertuko liratekeen eleberriak: subjektibitatea ardatz
|
duten
eleberriak (eleberri lirikoak, psikologikoak, testimonialak...), eleberri errealistak, eleberri historikoak, eleberri fantastikoak, generozko eleberriak eta abar. Beraz, edozein irakurketa determinista itzuriz, eskema ulergarria aurkeztea izan da gure xedea azken atal honetan.
|
|
|
Ondoko puntuetan ikusiko dugunez, gaur egungo euskal eleberriak barrura begiratzen du batez ere (ik. subjektibitatea ardatz
|
duten
eleberriak) eta kanpora begiratzen duenean ere (ik. eleberri errealistak), gertakari batzuen lekukotza objektiboa eman baino gehiago, kontzientzia batean izandako eragina adierazi nahi du (ik. ETAren gaia ukitzen duten eleberriak).
|
|
|
Ondoko puntuetan ikusiko dugunez, gaur egungo euskal eleberriak barrura begiratzen du batez ere (ik. subjektibitatea ardatz duten eleberriak) eta kanpora begiratzen duenean ere (ik. eleberri errealistak), gertakari batzuen lekukotza objektiboa eman baino gehiago, kontzientzia batean izandako eragina adierazi nahi du (ik. ETAren gaia ukitzen
|
duten
eleberriak). Horiekin batera, eleberri poliziakoak, historikoak edo generozko beste eleberri batzuk izango ditugu aipagai.
|
|
|
Irakurlea laster ohartuko da, zalantzarako aukera gutxi eskaintzen duten tipologien ondoan (ik. eleberri poliziakoak, eleberri historikoak, generozko beste eleberriak), badirela eztabaidagarriagoak suerta daitezkeen beste bereizketa batzuk, hala nola, gure sailkapenean bereizi ditugun lehenengo bi atal nagusiak: " subjektibitatea ardatz
|
duten
eleberriak" eta" eleberri errealistak". Oinarrizko desberdintasun batetik abiatu gara bi tipologia nagusiok bereizteko garaian:
|
|
|
Oinarrizko desberdintasun batetik abiatu gara bi tipologia nagusiok bereizteko garaian: subjetibitatea ardatz
|
duten
eleberriek narratzailearen barne munduan arakatu nahi dute, gero eta ulergaitzago bihurtu den" ni" horren maskara desberdinak azaleratu nahi dizkigute.
|
|
|
Ezaugarri guztiok direla eta, euskal kritikariek Agirreren eleberriak Peredaren nobelekin (batez ere Peñas Arriba eta Sotilezarekin) dituen lotura intertestualei erreparatu diete. J. Montesinosek Peredaren eleberrigintzari aplikatzen dion termino bera erabiliz, Agirreren eleberriei idilio eleberri deituko diegu, joan den mendeko euskal arrantzale eta artzainen bizitza islatzen
|
duten
eleberriak izaki.
|