|
2001
|
|
|
Honen egiazko funtsa, aspaldiko edota ez hain aspaldiko antzinatasunaz gainera, hizkuntza bateratzeko joeretan egon daiteke; izan ere, gelditu diren hitz zaharkituez gainera, berriztapen asko, fonetikoak batik bat4, berdinak dira Euskal Herri osoan edo gehienean behinik behin, diferentziak oso xeheak direla. Nolanahi ere den, eta hauxe da hemen azpimarratzekoa, hizkuntzaren historian, nork gidatu eta bideratu ez
|
duten
berezko bilakaeretan gertatu ohi den bezala5, gero eta txikiagoak dira bereizkuntzak, zeharo galtzen ez badira ere, mendeetan atzera joan ahala. Gurean ere, besteetan bezala gertatu direla gauzak uste dugu:
|
|
2003
|
|
|
Zientzialariek badakite giza immunoeskasiaren birusa (GIB) aurkari oso konplexua dela, sistema immuneak gaixotasun infekziosoen aurka borrokatzeko erabiltzen dituen zelulak suntsitzen baititu. Eta, hori gutxi balitz, GIBak gaitasun handia du bere kanpo bilgarria aldatzeko, eta horrek zaildu egiten du immunitate zelulek hura ezagutzeko eta ondoren suntsitzeko
|
duten
berezko trebetasuna. Joan den udan Bartzelonan egin zen Hiesari buruzko Munduko Konferentzian, ikertzaileek onartu zuten oraindik GIBaren patogeniaren alderdi asko ez direla ezagutzen, baina, aldi berean, azpimarratzen dute gaixotasun infekzioso horri buruz gehiago dakitela txertoak dituzten beste batzuei buruz baino.
|
|
2004
|
|
|
Ondo hitz egitea pertsonek
|
duten
berezko dohaina dela, batzuek dutena eta besteek ez dutena, esan ohi da maiz askotan. Ezin ukatu, dantzarako edo eta marrazteko bezala, hobeto edo okerrago hitz egiteko ere aurretiko joera naturala baduela izakiak, baina horrek ez du ukatzen gehiengook zeregin horiek modu onargarrian egiten ikasteko dugun gaitasuna.
|
|
2005
|
|
|
Ez al da hori Euskal Herrian ere gertatzen ari dena? Alegia, herri txikiak izan edo luze zabal handiko kulturak izan, globalizazioaren merkantilismo erasokorretik kanpo bizi nahi
|
duten
berezko kulturak ere egon badaude gaur egun. Eta, Morenok dioenez, globalizazioari aurre egiteko beste kultura horiei lagundu behar zaie; euren balioetan eta premietan oinarrituriko dinamikak bultzatu behar dira. Betiere ikuspuntu globalaren baldintzak eta aukerak kontuan hartuta.
|
|
|
b) Erabilera tekniko zientifikoek
|
duten
berezko eremuaren zati garrantzitsuena terminologia berezituarena da zalantzarik gabe; areago, hizkuntzalari batzuen arabera horixe da testu tekniko zientifikoen berezitasun bakarra. Multzo honetan sartzen diren hitzak ez dira hiztegi komunaren parte eta, beraz, esparru bateko zientzialariek baizik ez dituzte erabiltzen.
|
|
|
Beste baliabide batzuk, aldiz, hizkuntza komunak baino gehiago ustiatzen ditu zientzia eta teknikaren hizkuntzak: izen sintagma konplexuagoak, modalitate bereziko zenbait adizki. Hizkuntzaren zientzia eta teknikarako erabilerek
|
duten
berezko eremuak, terminologia berezituarena eta hizkuntza naturaletik kanpokoak diren ikur bidezko adierazpideak dira. Berezko eremu hauetan funtsezkoak dira nazioarteko estandarizazio bideak.
|
|
|
" Berak jatorria esentziarekin identifikatu du eta ‘nondik’ galdera ‘zer’ galderan bihurtu" 78 Zehazki bi arazo bereizten ditu hizkuntzaren jatorriaren inguruan: bata metafisikoa (berez konponezina), non hizkuntza" espirituaren berezko jario" bezala ulertua den; eta bestea antropologikoa (berarentzat garrantzitsuagoa), non" hizkuntzak dagokien nazioei lotuta" bezala kontsideratzen diren79 Hizkuntzaren jatorriari buruzko problematika, modu honetan, hizkuntzak gizakiarentzat duen eta hizkuntzek gizabanakoentzat
|
duten
berezko esanahia eta garrantzia kontsideratzeko eta aztertzeko" aitzakia" moduko zerbaitetan bihurtzen da.
|
|
2008
|
|
|
Euskadiko Orkestra talde gaztea da, baina, musika aldetik, egina dago. Musika talde guztiek amesten
|
duten
berezko soinu hori lortzea da helburua, eta horretarako gidaria nor izango, haren arabera hartuko du taldeak norabide bat, edo beste bat. Horregatik, zuzendari ofiziala iristen den bitartean, estilo, ikuspegi eta soinu askotariko kontzertu ugari emango ditu orkestrak.
|
|
2009
|
|
|
Talde serioa eta irabazlea da berriro. Entrenatzailearen lan taktikoa eta taldeko jokalari askok
|
duten
berezko talentua uztartu ditu Valentziak txapelketako onenetarikoa izateko. Oso talde indartsua da.
|
|
2010
|
|
|
Ezagupenindigenaren jabetze prozesua ikusiko dugu, hau pribatizatuz eta merkantilizatuz.Merkantilizatuz, aldi berean, pertsona, landare eta animalien gorputzen barneeremuak, hala nola emakumeen barne gertatzen den bizitzaren birsorketarensekretuak. Jabetzaren, jakintzaren eta pirateriaren inguruko kontzeptu eurozentrikohoriek zilegitasuna eskainiko diote zientzialariek eta enpresa multinazionalekMendebaldez kanpoko pertsona eta kulturen aberastasun, aniztasun biologiko etajakintzaren gain
|
duten
berezko eskubideari.
|
|
2012
|
|
|
Biztanle haien indarra, lerdentasuna eta bizkortasuna miresten nituen; eta halako bertute pilaketak hain pertsonaia maitagarrien baitan begirunerik handiena sortarazten zuen niregan. Egia esateko, hasieran ez nuen sentitzen yahooek eta gainerako animaliek haiengana
|
duten
berezko begirune hori, baizik eta poliki poliki zertu zen niregan, imajinatu baino askoz bizkorrago, eta begirunezko maitasun eta esker onarekin nahastua zegoen, ni espezieko gainerakoengandik bereiztea onetsi zutelako.
|
|
|
Psikologia humanista eta psikologia existentziala Irudikapenen estrategiak psikologia humanista eta existentziala hartzen ditu. Psikologia humanistaren oinarria da nortasuna pertsona bakoitzak garatzeko eta norabide partikularretan aldatzeko dituen joeretan islatzen dela; hori guztia giza izaeraren ikuspegi baikor batetik, eta subjektuek modu positiboetan eta autohobekuntzakoetan garatzeko
|
duten
berezko joera nabarmenduta. Rollo May-k honela deskribatu zuen psikologia existentziala:
|
|
2013
|
|
|
Ikusi ez arren, sentitzen diren paretak dituztenak. Lagun kopuru zehatz baten bilgune izaten direlako; lagun horiek aisialdirako eratu
|
duten
berezko gunea; berezko ohitura eta arauak dituena; baita linguistikoak ere. Bertatik abiatuko gara.
|
|
2014
|
|
|
Klasikoak irakurtzeko ez dagoelako motibo beharrik; beraien iruzkingileak (eta klasikoei buruzko artikulugileak) baino infinituki dibertigarriagoak direlako. ...ak desagerraraztera eta irakurlegoa galtzera darama; elkartasunagatik, haiek gutxiengoa baitira; aukera ematen digutelako gutaz guk baino gehiago dakitela egiaztatutakoan harrituarena egiteko; gogoko dituzun egile garaikideek irakurri dituztelako, nabari zaie; gure erantzukizuna ere badirelako, haietako batzuek, izan ere, ez dute idatzi ziren hizkuntzako hiztunik, nahiz eta, bestetik, klasikoek ez
|
duten
berezko hizkuntzarik, itzulpena dute berezko hizkuntza bati gehien hurbiltzen zaiena, nola frogatzen baitu atzerritarrek errazago ulertzen dituztela aberkideek baino, unean uneko bertsio berria jaso dezaketelako, sakrilegioan erori gabe (euskaldunok zorioneko gaude, gure klasikoen eskasiak eremu zabala uzten digulako munduko klasiko guztiak geureganatzeko); dagoeneko irakurri dituzulako; Telecinc...
|
|
|
Abendua iristen denean, Gabonek
|
duten
berezko berotasunaz epeltzen hasten dira Euskal Herriko etxeak, lantokiak, dendak eta ikastetxeak. Oro har, ongi errotuta dago errituala:
|
|
2015
|
|
|
Down en Sindromearen Nazioarteko Eguna, berriz, sartzearekin bat dator. 2011 urtean, Nazio Batuek ezarri zuten martxoaren 21ean jardunaldi hau egingo zela “adimen minusbaliotasuna duten pertsonek ongizatearen eta komunitateen aniztasunaren sustatzaile gisa
|
duten
berezko duintasuna, balioa eta baliotsuak gogorarazteko”. Hala ere, gaur egun, Down en sindromea duten pertsonek uste dute oso errotuta dauden horma fisiko eta psikologikoak bota behar dituztela.
|
|
2016
|
|
|
Zentzu inperatibo hori aurkitzeko, ez genukeen debate publikorako edo gure gizartezein hizkuntza errealitatearen gakoak ulertzeko sortutako esparru diskurtsibo batetik haratago joan izan. Hala eta guztiz ere, azaleko hurbilketa soil batek garrantzi soziologikoa
|
duten
berezko dinamika zehatz batzuk aurkitu ditu asturiarren hizkuntza bizipenean, debatearen hainbat topiko zalantzan ipintzen dituztenak. Asturiera ez da gaur egun arte ailegatu gizarterako inolako funtziorik ez daukan erreminta gisa, konplot politikoen, mimetismoen
|
|
2017
|
|
|
" Zazpikaleak frankizien eta pintxo potearen parke tematikoa bihurtu dira, betiko merkataritza jardueraren kalterako". Kexu da Bilbo Zaharrak eta Zazpikaleek
|
duten
berezko izaera galtzen ari ote den. " Badira, erakundeen inolako aurkakotzarik gabe, turismoarekin negozioa egiten ari diren espekulatzaileak, tokian tokiko auzokideak botatzen dituztenak".
|
|
2018
|
|
|
Amodioak sortu lokarriak ezkontzeak azkartu bezain sarri, bizi orotan senar emazteak elkarrekin egoten dira eta ohe beretik hilkutxa berera iragaten dira. Bere sinpletasunaz hunkigarri den ohidura, txori eta animalia zenbaitek ere
|
duten
berezko fidelitatea eta batasuna itxuratzen duena.Ekaitza oraino ari zuen, euria tzapastaka erortzen zen. Soro usaina zuten ene oheko mihise xuri xurietan sartu nintzen eta lokartu, oldartze, guduka, independentziaz amets egiteko.
|
|
2020
|
|
|
Etxean konfinatuta egoteak familiaz ez ezik, zineaz eta musikaz ere gozatzeko denbora gehiago izatea ekarri du. Gure haurrarekin ere aprobetxatzeko aukera bat da; izan ere, haur horiek musikaren aurrean duten mugimenduaren erreakzioa jaiotzatik bertatik bizi
|
duten
berezko joera da. Ikerketa batzuek frogatzen dutenez, dantzatzeko berezko gaitasun hori edozein melodiarekin batera datorren erritmoaren erantzun zuzena da, eta ongi egiten denean asetzen ditu.
|
|
2021
|
|
|
Kritikariak diskoaren aurkezpenean azaldu zuenez, bi dira, batez ere, piezei duten «balio musikal izugarria» eransten dieten ezaugarriak: «Obra batzuk giltzarriak dira kulturaren historian
|
duten
berezko balioagatik; beste batzuek aura bat dute, haien kalitatea gainditu dezakeena batzuetan. Obra batzuek bi egoera horiek betetzen dituzte, eta Bachen suiteak obra horietako batzuk dira».
|
|
|
Kids&Us ek haurrek hizkuntza deszifratzeko
|
duten
berezko gaitasuna baliatzen du, eta zentzumenetan eta emozioetan oinarritutako ikaskuntza esperientzia batean murgiltzen ditu haurrak.
|
|
|
Hitzen transkripziorako euskararen grafia eguneratua erabili dut, betiere, hitzek
|
duten
berezko ezaugarriak errespetatuz. Segidan, jatorrizko grafiarekin eman dut izengoitia, iturrian agertzen den moduan.
|
|
2022
|
|
|
Honen bidez, Foro Sozialak eskerrak eman nahi dizkie 2016 urteaz geroztik programa honetan parte hartu duten eta giza eskubideen urraketa larriak jasan dituzten 67 pertsonei. Eta esker ona bikoitza da, alde batetik, hain desberdinak diren pertsonen arteko topaketek
|
duten
berezko balioagatik, elkar aitortzeko ariketa diren heinean. Eta bestetik, programa hau tresna eraginkorra izan delako, bakea eraikitzeko prozesuan aurrera egiteko lehen mailako ekarpena.
|
|
|
Zuhaitz handien kasuan, berriz, bizpalau idorte segidan behar dituzte; beraz, goizegi da oraindik deusik errateko, ondoko urteetan ageriko dira aurtengo idortearen ondorioak». Igoa arranguratzen duena da oihanek aldaketei ihardukitzeko beharrezkoa
|
duten
berezko erritmoari ez ote zaion aitzinatuko klima aldaketaren abiadura zalua.
|
|
2023
|
|
|
f52c Frantziako bulldogaren gaixotasunak Arrazak hainbat osasun arazo ditu, nahiz eta batzuk ohikoagoak diren. Nabarmenena sindrome brakiozefalikoa da, txakurrek mutur txatarrarekin
|
duten
berezko sindromea. Egoera horrek arnas arazo larriak sortzen dizkie.
|
|
|
Trifolium Laukoteak hari laukotearen hastapenetan kokatu gintuen, tripa hariak erabiliz garai hartako instrumentuen pare izan nahi
|
duten
berezko instrumentuekin, horiek dakarten afinaziorako eta interpretaziorako zailtasunekin. Hala, laukote musikaren aitatzat dugun Joseph Haydn alde batera utzi, eta bere garaikide izandako konpositoreen obrak aurkeztu zituzten.
|
|
|
Milaka bider entzun ditut esaldi horiek sahararren ahotan. Beti miretsi izan dut lehen pertsonan hitz egiteko
|
duten
berezko errezeloa. Menturaz, basamortuan dauka jatorria joera horrek:
|
|
|
Horren eraginez, oraindik dependentzia ez dago ondo ikusia korronte feminista askotan. Horietako bat da feminismo liberala, zeinean emakumearen autonomia erabatekoa aldarrikatu izan den, lotura komunitarioek
|
duten
berezko garrantzia bigarren maila batean utziz. Baina, ez da gauza bera emakumeak emakume izate hutsagatik gizon bat behar ez duela aldarrikatzea eta aldi berean interdependentziaren beharra defendatzea denak zaurgarriak garelako, edo emakumea subjektu ez zaurgarri bezala aurkeztea bere autonomia aldarrikatzeko.
|
|
|
Bi irizpide horiek elkarrekin hartuta, argi dago aurrekontu egonkortasunaren politikek ere toki erakundeek
|
duten
berezko nukleo gaindiezina errespetatu behar dutela. Baina horrek ez du esan nahi jardueraren gainean kontrolik ez dela egongo eta, esangura horretan, aurrekontu egonkortasunaren politikek aurrera aterako direla bermatzeko, kontrol harremanak ezartzen dituzte aurrekontu egonkortasunren eta finantza jasangarritasunaren arauek.
|