|
2017
|
|
|
Bihotzekoa jasaten duten emakumezkoak gizonezkoak baino zazpi bat urte zaharragoak izaten dira, emakumeen batez besteko adina 67,9 urteen artean egoten da (8, 9); 71,6 urte da emakumeen batez besteko adina gure ikerketan. Adin diferentzia hori estrogenoek endotelioa babesten
|
dutelako
dela uste da. Estrogenoek oxido nitrikoa askatzen dute zirkulazio aparatuan, basodilatazioa sortuz, prostaglandinen produkzioa egokitzen dute eta muskulu lisoaren ugaltzea eragozten dute.
|
|
|
Ikerketa askok erakutsi dute ezen MIA jasaten duten emakumeek aukera gutxiago dutela kardiologiako giden arabera artatuak izateko, kateterismo bat egiteko eta behar den denboran arteria zabaltzeko (8). Emakumezkoek iskemia denbora luzeagoak izaten dituzte (17), batetik sintomak hasi eta LHMrako tarte luzeagoa izaten
|
dutelako
, eta, bestetik, LHMtik tratamendua jaso arteko epea ere luzeagoa delako. Oro har, angiografia koronarioa ez da horren maiz erabiltzen emakumeengan, horien arriskua ez baita behar bezala baloratua izaten, heriotza tasa altuagoak izan arren (18).?
|
|
|
Lehen bi egunetan baraurik egongo denez, hidratazio egokia mantendu behar dugu. Lehen egunean hidratazioak indartsuagoa izan behar du, eta betiere diuresia ondo neurtuz, aurrez azaldu den moduan paziente hauek hipobolemia garatzeko arrisku handia
|
dutelako
(21).
|
|
|
Loezin primarioan, batez ere larriak ez diren kasuetan, sendabelarren erabilera hiperaktibazio eta loezina tratatzeko aukera bat izan daiteke, bai ezaugarri hipnotiko eta erlaxagarriengatik; eta baita loaren arkitektura eraldatzen ez
|
dutelako
ere.
|
|
2018
|
|
|
– erlazioak neurtzen dira, helburu klinikoetarako behar den zehaztasun nahikoa
|
dutelako
. Helduetan 2.6 atalean aipatutako GMIa erabiltzen da.
|
|
|
Gure ikerketan ez da aurkitu GParekin loturarik zeukanik. Faktore horrek maila sozioekonomikoarekin lotura dauka, maila baxuagoko familiek gehiago erretzen
|
dutelako
(13). Maila sozioekonomiko altuak eragin positiboa zuen jaiotzako pisuan ikerketa batean (20), baina amek erretzen zutenean efektu onuragarri hori galdu egiten zen.
|
|
|
Sendagai umezurtz (SU) deritze izaera arraroa duten gaixotasunen diagnosi, prebentzio edota tratamendura bideratutako produktu sendagarriei. Sendagai hauen garapenak beste edozein sendagairenak baino oztopo gehiago izan ohi ditu, talde terapeutiko murriztu bati zuzenduta daudenez ikerketa eta garapenean inbertituko duten babesleen arretarik pizten ez
|
dutelako
.
|
|
2020
|
|
|
funtzio areagotzaileak (ingelesez Gain ofFunction edo GOF) edo funtzio galtzaileak (ingelesez Loss of Function edo LOF). GOF aldaerak HF kasuekin erlazionatuta daude, zelularen mintzeko LDLR kopurua, eta, ondorioz, odol plasmako LDL partikulak lotu ditzakeen hartzailea, murrizten
|
dutelako
kanpo (LDLRekiko afinitate gehiago) edo barne mekanismoen (LDLRaren mintz garraioa oztopatu) bidez. 2019 urtera arte 30 GOF mutazio deskribatu dira, gehienak nukleotido ordezkapenaren ondorio dira, eta PCSK9aren hiru domeinuetan zehar banatuta daude. Horien artean transkripzioa areagotzen duten, automozketa prozesu ezberdina jasaten duten edo LDLRarekiko afinitate handiagoa duten PCSK9 aldaerak deskribatu dira (2B irudia).
|
|
|
Gaur egun, gehien erabiltzen diren estatinak lovastatina, fluvastatina, sinvastatina, atorvastatina eta rosuvastatina dira. Beraien artean eraginkorrenak, azken biak, HoHF gaixoetan ere LDL maila murrizteko gai dira, ziur aski gibeleko LDLC ekoizpena murrizten
|
dutelako
(34).
|
|
|
Gehienetan, merkatuan dauden prestakin nutrizionalak preskribatu dira. Alde batetik, homogeneotasun handiagoa
|
dutelako
, eta, bestetik, bolumen txikiagoan ekarpen nutrizional handiagoa dutelako. Elikadura mota hau gaixo bakoitzaren beharretara egokitzen da.
|
|
|
Gehienetan, merkatuan dauden prestakin nutrizionalak preskribatu dira. Alde batetik, homogeneotasun handiagoa dutelako, eta, bestetik, bolumen txikiagoan ekarpen nutrizional handiagoa
|
dutelako
. Elikadura mota hau gaixo bakoitzaren beharretara egokitzen da.
|
|
|
Gehienetan, merkatuan dauden prestakin nutrizionalak preskribatu dira. Alde batetik, homogeneotasun handiagoa
|
dutelako
, eta, bestetik, bolumen txikiagoan ekarpen nutrizional handiagoa dutelako. Elikadura mota hau gaixo bakoitzaren beharretara egokitzen da.
|
|
|
Gehienetan, merkatuan dauden prestakin nutrizionalak preskribatu dira. Alde batetik, homogeneotasun handiagoa dutelako, eta, bestetik, bolumen txikiagoan ekarpen nutrizional handiagoa
|
dutelako
. Elikadura mota hau gaixo bakoitzaren beharretara egokitzen da.
|
|
|
Gaur egun, gehien erabiltzen diren estatinak lovastatina, fluvastatina, sinvastatina, atorvastatina eta rosuvastatina dira. Beraien artean eraginkorrenak, azken biak, HoHF gaixoetan ere LDL maila murrizteko gai dira, ziur aski gibeleko LDLC ekoizpena murrizten
|
dutelako
(34).
|
|
|
funtzio areagotzaileak (ingelesez Gain ofFunction edo GOF) edo funtzio galtzaileak (ingelesez Loss of Function edo LOF). GOF aldaerak HF kasuekin erlazionatuta daude, zelularen mintzeko LDLR kopurua, eta, ondorioz, odol plasmako LDL partikulak lotu ditzakeen hartzailea, murrizten
|
dutelako
kanpo (LDLRekiko afinitate gehiago) edo barne mekanismoen (LDLRaren mintz garraioa oztopatu) bidez. 2019 urtera arte 30 GOF mutazio deskribatu dira, gehienak nukleotido ordezkapenaren ondorio dira, eta PCSK9aren hiru domeinuetan zehar banatuta daude. Horien artean transkripzioa areagotzen duten, automozketa prozesu ezberdina jasaten duten edo LDLRarekiko afinitate handiagoa duten PCSK9 aldaerak deskribatu dira (2B irudia).
|
|
|
Bakardadea, indibidualismoa, gizarte bazterketa, sedentarismoa... adineko pertsonei kalte egiten dioten egoerak dira, gizarte sare egokirik ez
|
dutelako
.
|
|
|
Ikertutako artikuluen arabera, prebeni daitezkeen gaixotasunak direnez, askoz ere egokiagoa da prebentzioan zentratzea tratamenduan baino. Horrez gain, diziplina anitzeko ikuspuntua beharrezkoa da, gainpisuan faktore anitzek
|
dutelako
zeresana. Zenbait ikerketek ondorioztatu dute lehen mailako arretan elkarrizketa motibazionalaren teknika erabiltzeak obesitatea prebenitzen laguntzen duela.
|
|
|
Irakasleen eta familien kasuan, gaiarekiko ardura nabarmena da. Testuinguru digitalaren abiaduragatik kezkatuta daude; eta, zenbait kasutan, beldurtuta, segurtasun digitalaren arloan duten ezagutza edota prestakuntza maila eskasa dela uste
|
dutelako
. Helduen artean erabilera arduratsuari buruzko kontzientzia piztearen beharra azpimarratzen da, eskolaren eta familien hezkuntza zeregina eta inplikazioa bermatze aldera.
|
|
2021
|
|
|
Erdiko belarriko otitis kronikoak edota gaixotasun kolesteatomatosoek zenbait egoeratan ez diete lehen lerroko aukera terapeutikoei ongi erantzuten eta pazientearen egunerokotasuna asko mugatzen dute, bai zorne jario kronikoa sortzen
|
dutelako
baita aurrera egin eta hainbat konplikazio ager daitezkeelako ere. Hori dela eta, askotan, PSTa egoera jasanezin baten azken urratsa da, kasu zehatz batzuetan lehen aukera terapeutikoa izan daitekeen arren.
|
|
|
Hala ere, SRY genearen faltan, SOX9 genea gai da bere eraginaz bakarrik barrabilak garatzeko (13, 14). SOX3 genea (Xq27.1). Sexu determinazioan SOX3 eta SRY geneak funtzionalki trukagarriak direla iradoki da, bi geneek gonada heldugabearen eta testikuluaren arteko diferentziazioko bide erregulatzailean parte hartzen
|
dutelako
(15). SOX10 genea (22q13.1). 46, XX kariotipoa eta fenotipo maskulinoa zuen pertsona baten kasua deskribatu zen, SOX10 genea dagoen 22 kromosomaren beso luzearen duplikazioa zuena.
|
|
|
Gliptinak, metforminari gehitutako terapia gisa, aukerako farmakotzat hartzen dira, erraz erabiltzen direlako eta tolerantzia ona
|
dutelako
.
|
|
|
Horrez gain, miokardioko infartua eta garun hodietako istripua ere deskribatu izan dira albo ondorio gisa. Lehenaren kasuan, arriskua areagotuta ikusi da aurretik odol presioa neurtu ez zaien pazienteetan (beharrezkoa den kontrol eta jarraipena ahalbidetzen ez
|
dutelako
) (25). Bigarrenean, berriz, arrisku nagusia 50 g tik gorako estrogeno aurkezpenetan dagoela ikusi da, aurkezpenik seguruena 30 g estrogeno eta levonorgestrela duen prestakina izanik (26).
|
|
2022
|
|
|
Datuen eguneroko jarraipena egiten, eta datuak interpretatzen ere bai ahal izan den guztietan. Zailtasunak izan dituzte askotan administrazioaren partetik, gardentasun falta; datuak berandu heldu direlako, edo ez
|
dutelako
esplikatu datuen atzean zer dagoen. Datu publiko eta irekiak sortzeko kultura eta praktika falta ikusi dute.
|
|
|
COVID inguruan garatutako politika publikoen erantzuna aztertzeko orduan adinekoen egoitzak kasu kritikoa dira biztanleria sektore ahulenetako baten zaintza horniduran paper garrantzitsua betetzen
|
dutelako
eta aldez aurretik ere agerian jarri delako arrisku handiko ingurune direla (Daly, 2020). Gainera, bai EAEn eta bai Estatuan ere egoitzena da pandemiak eragin handiena izan duten eremuetako bat (IMSERSO, 2020; Del Pino al., 2020; Mugarik Gabeko Medikuak, 2020).
|
|
|
Sistema publikoa hobetu behar dela argi dago. Lan handia dugu jendeari sistema ongi erabiltzen erakusteko, sintoma arin batzuek sendatzeko mediku edo erizain beharrik ez
|
dutelako
|
|
|
COVID inguruan garatutako politika publikoen erantzuna aztertzeko orduan adinekoen egoitzak kasu kritikoa dira biztanleria sektore ahulenetako baten zaintza horniduran paper garrantzitsua betetzen
|
dutelako
eta aldez aurretik ere agerian jarri delako arrisku handiko ingurune direla (Daly, 2020). Gainera, bai EAEn eta bai Estatuan ere egoitzena da pandemiak eragin handiena izan duten eremuetako bat (IMSERSO, 2020; Del Pino al., 2020; Mugarik Gabeko Medikuak, 2020).
|
|
|
Sistema publikoa hobetu behar dela argi dago. Lan handia dugu jendeari sistema ongi erabiltzen erakusteko, sintoma arin batzuek sendatzeko mediku edo erizain beharrik ez
|
dutelako
|
|
|
Immigratzaile askorentzat gure inguruko ospitaleetan harrera jasotzea ere arrisku bat da. Horren arrazoia izan daiteke immigratzaileen artean ematen den segregazio soziala, egoera sozioekonomiko eta kultural baxuagoa izan ohi
|
dutelako
eta, askotan, Europako biztanleria autoktonotik bereizita bizi izaten direlako [20]. Datu hauekin, nolabait estigma soziala murriztu litzatekeela erakutsi nahi da.
|
|
|
D azpitalde molekularreko karbapenemasetan, oxaziklinasak (OXA) dira nabarmen. Karbapenemekiko aktibitatea jatorriz ahula izan arren, osasun arazo global bat dira, beren mutazio gaitasun altuagatik espektroa azkar zabaltzeko gaitasuna erakusten
|
dutelako
[6]. Karbapenemasa hauek Pseudomonas aeruginosa eta Acinetobacter baumannii anduietan ugarienak badira ere, paradoxikoki, enterobakterioetan erakusten dute beren mutazio gaitasun altuena.
|
|
|
Medikuntza, oro har, ardura handiko lanbidea da. Medikuntzako ikasle izatera heltzeko maila akademiko handia behar da, unibertsitaterako sarbide probek hala eskatzen
|
dutelako
. Behin ikasketetan murgilduta, horiek aurrera ateratzeko konstantzia eta diziplina ezinbestekoak dira.
|
|
|
Bigarren hipotesiari heltzen badiogu, lehen urteko egoiliarrek antsietate maila altuagoak aurkeztea espero genuen. Egoiliar urteari erreferentzia egiten dioten ikerketek lehen bi urteetako egoiliarrek neke eta ondoez psikologiko altuagoa dutela adierazten
|
dutelako
(7,15). Gipuzkoako familia mediku egoiliarrei erreparatuta, lehen urteko(% 25) eta laugarren urteko(% 35,7) egoiliarrek aurkeztu dituzte antsietate maila altuenak.
|
|
|
Azken finean, ezin dugu jakin emakumeek sintoma gehiago aurkezten dituzten, edo horiek informatzeko eta ezagutzeko gaitasun gehiago dituzten. Beraz, aurreko autoreek zioten bezala, ezin da arrisku gehiago
|
dutelako
baieztapenik egin (6).
|
|
2023
|
|
|
Zainketa Intenstsiboen Unitateak (ZIU) unitate bereziak dira, bertara datozen pazienteak patologia akutu eta larria
|
dutelako
.
|
|
|
Balio kritiko gisa definitzen dira berehala komunikatu behar diren laborategiko proben emaitzak, premiazko osasun arreta behar
|
dutelako
, edo emaitzak azkar komunikatzeak pazientearen bilakaera klinikorako onura edota osasun gastua murriztea ekar dezakeelako. Abisua telefonoz ematen zaie medikuei (eskatzaileari, ahal dela) edo erizainei, emaitzak bidaltzeko prozedura orokorrari itxaron gabe.
|
|
|
Adibidez, tabakoaren kontsumoa, edale arriskutsuen tasa, babesik gabeko sexu harremanen portzentajea, elikadura desorekatuarena edo sedentarismoarena. Espetxeetan, gaixotasun arrisku handiagoa duen biztanleria biltzen da, osasunaren gizarte baldintzatzaileak, osasun okerragoa eta gaixotasun arrisku handiagoa baldintzatzen
|
dutelako
, eta hori bera, espetxeratzeko probabilitate handiagoarekin ere lotu delako. Badakigu pertsona/ komunitate bat zenbat eta behartsuagoa/ desorekatuagoa izan, orduan eta litekeena dela uneren batean preso egotea, eta horrek eragin handiagoa izango duela bere osasunean.
|
|
|
Era horretara, bai gaixoen eta haien senitarteko zein zaintzaileen bizi kalitatea hobetu ahal izango dugu. Era berean, AGaren fisiopatogenia ulertzen lagundu diezaguke DSaren kolektiboak, pertsona horiek genetikoki determinatutako AGa
|
dutelako
. Arrazoi horregatik, AGarentzat eraginkorrak izan litezkeen tratamenduak aztertzeko talde egokia da.
|
|
|
Histonak prozesu epigenetikoetan garrantzitsuak dira, DNAren metilazioarekin batera kromatina birmoldatzen
|
dutelako
eta geneen espresioa inhibitzen dutelako (63). H3 eta H4histonek N isatsak dituzte eta bertan ohikoak dira eraldaketa epigenetiko transdukzionalak, hala nola metilazioa, azetilazioa, glikosilazioa edo ubikitinazioa.
|
|
|
Histonak prozesu epigenetikoetan garrantzitsuak dira, DNAren metilazioarekin batera kromatina birmoldatzen dutelako eta geneen espresioa inhibitzen
|
dutelako
(63). H3 eta H4histonek N isatsak dituzte eta bertan ohikoak dira eraldaketa epigenetiko transdukzionalak, hala nola metilazioa, azetilazioa, glikosilazioa edo ubikitinazioa.
|
|
|
Era horretara, bai gaixoen eta haien senitarteko zein zaintzaileen bizi kalitatea hobetu ahal izango dugu. Era berean, AGaren fisiopatogenia ulertzen lagundu diezaguke DSaren kolektiboak, pertsona horiek genetikoki determinatutako AGa
|
dutelako
. Arrazoi horregatik, AGarentzat eraginkorrak izan litezkeen tratamenduak aztertzeko talde egokia da.
|