|
2007
|
|
|
Une honetan jostailuak Txinatik edo batek badaki nondik datozela, non dago euskal berezitasuna? Ume euskaldunek jolasten
|
dute
munduko beste edozein umek olgatzen duen modu berean.
|
|
2008
|
|
|
Beraz, sistemak garatu behar dira hizkuntza anitzetan zerbitzuak telefonoz emateko (negozioei buruzko informazioa, hirien egoerari buruzko datuak, helbideak, erosketak, erreserbak, eguraldia, telebistako programak, kirolak, jokoak...). Sistema horiek eragina izango
|
dute
munduko biztanleriaren frakzio handi batean. Telefonoak Internetekin konparatuz gero, aplikazioak garatzeko orduan, hainbat informazio ematen du:
|
|
|
Hizkuntza guztiek ez
|
dute
mundua era berean antolatzen, eta ez dituzte kontzeptuak era berean lexikalizatzen. Espainieraz lexikalizazio bakarra duen elementu batek euskaraz hainbat lexikalizazio izan ditzake.
|
|
2009
|
|
|
Adibide gisa, Marisa Milikowskik aztertu du Europa erdialdean dauden etorkin turkiarrek satelite bidezko telebistaren bitartez nola berreraikitzen duten beren nortasun turkiarra, emigratzean beraiekin eraman zuten Turkiaren irudi estatikoa eguneratuz eta, nolabait," zama etnikoa" arinduz (Milikowski 2000). Peter Mandavilleren lanen arabera, bestalde, internet bidezko komunikazioaren bidez islama etengabe eguneratu eta berrinterpretatu egiten
|
dute
munduan sakabanatuta dauden musulmanek (Mandaville 2001).
|
|
|
Horixe da, hain justu, globalizazio neoliberalaren estrategia ezagun bat: botereek nahi duten ildotik gidatzen
|
dute
mundua, baina herritarren ardura da biodibertsitateari eta norberaren hizkuntzari eustea.2 Botere sareen guneak herritarragandik zenbat eta urrunago egon, orduan eta gehiago esaten zaio herritarrari berea dela erabakia eta ardura.
|
|
2010
|
|
|
XXi. mendean sartuta gaudela, europak mapa politiko berria erakusten du. aipatu mapa munduko demokratikoena izatea gogorarazi izan zaigu, izan ere, ez du erakusten beste kontinente batzuetan eskuadra eta kartaboi bidez egindako lurralde banaketa. europa kulturaren kontinentea dela esan izan dute, are gehiago, unibertsoa europako ikuspegitik ikustarazteko beharra zabaldu izan
|
dute
munduan zehar. bigarren Mundu gerra amaituta, eta aurreko hamarkadetan izandako hondamendiak ikusita, europa giza eskubideen babeserako mekanismoak garatzen hasi zen. horrela, XX. mendearen erdialdean londoneko tratatuak europako Kontseilua ezarri zuen. egun 47 estatuk osatzen dute europako kontseilua, eta beste bostek behatzaile statusa hartzen dute. europako kontseiluaren oinarrizko helburuak g...
|
|
2011
|
|
|
Aurreko atalean aipatutako ekimen ezberdinak eta giza zientzien ekarpenak bitarteko, gaurko hezkuntzaren helbururik garrantzitsuenetakoa hiritar eleanitzak heztea litzateke. eskakizun honetan, lehen esan bezala, hizkuntza gutxituak derrigorrezko zentralitatea izan behar
|
dute
munduko eleaniztasunaren alde jokatu nahi bada behintzat. Nola lortu ordea?
|
|
2012
|
|
|
Nazioarteko publizitatea aztertu duten ikerlariek argi
|
dute
munduaren konkistan dabiltzan multinazionalek bakoitzari bere hizkuntzan helarazi behar diotela mezua eta, gainera, beraien kulturarekin bat datorren eran (Valdés, 2004; De Mooij, 2010). Marka transnazionalek muga geografikoak eta tokian tokiko berezitasun kulturalak gainditzeko, unibertsalak izango diren mezuak sortzen dituzte maiz hasieratik (Guidère, 2001).
|
|
2014
|
|
|
Ukiezinagoak diruditen funtzioek ere behar dute euskarri fisikoren bat. Giza funtzio gehienek, gainera, lur zati bat beharrezko
|
dute
mundu errealean garatuko badira. Lurzorua okupatzen dute nola edo hala.
|
|
2015
|
|
|
Munduko biztanleriaren %96ak munduko hizkuntzen %4 hitz egin du, eta are gehiago, munduko hizkuntzen %96 munduko biztanleriaren %3k soilik hitz egiten
|
dute
munduko hizkuntza gehienak hizkuntza galera prozesuan murgilduta baitaude.
|
|
2019
|
|
|
bitarteko digitalak izatea eta hizkuntza erabiltzeko interesa izatea. digitalki indartsu diren hizkuntzetan hori gertatzen da ahalegin handirik gabe, ia automatikoki, baina belaunaldi berriek hizkuntza jakin hori ez badute" cool" tzat hartzen prozesua blokeatuta gera daiteke tenaza moduko batez: belaunaldi zaharrek ez dute erabilera digitala nahi, edo ez dira mundu digitalean sartzeko gai, eta gazteagoek ez
|
dute
mundu horretan erabiltzeko hizkuntza jakin hori aintzat hartzen. adiera teknikoan gerta daiteke adin bateko hiztunak hiztun osoak izatea, gramatika eta hiztegiaren kontrol osoa mantentzen dutelako. Baina, aldi berean, eremu digitalerako hizkuntza desegokitzat jotzea. horren adibide garbia da norvegieraren bi aldakuntza ofizialen kasua, Bokmål eta Nynorsk izenekoak. urte tarte luzean bi aldaeretako wikipediak neurri antzekoak izan dira, eta estimazio onenek (rehm g, de Smedt k, 2012; 81pp) erabiltzaileen proportzioa 7:1 eskalan ezarri dute. gaur egun, aldiz, Bokmål wikipedia lau aldiz handiagoa da, nahiz eta Nynorsk aldaerako wikipedia oraindik lehen 50en artean dagoen.
|
|
2021
|
|
|
" B" hizkuntza erabiltzen da beti" A" eta" B" hiztunen arteko interakzioetan eta" B" hizkuntzaren hegemonia betikotu egiten da (Fishman, 2002). Errealitate horietan," B" hizkuntzaren bitartez ezagutzen
|
dute
mundua" A" hiztunek, eta beste hizkuntza batzuetan sortzen diren edukiak bikoiztu edo itzuli egiten dira" B" hizkuntzara," A" hiztunaren esku jartzeko.
|
|
|
Baina erronka horiei erantzuteko ahaleginak sortzen du, gure ustez, benetako garapena, bereziki hezkuntzaren kalitatean eragiten duena, baina baita giza harremanetan eta kultur aniztasunaren ezagutzan ere, eta besteak beste, hizkuntza horietako hiztunei zor zaizkien errespetu eta balioen onarpenean eta garapenean. Hala adierazten
|
dute
munduan zehar bertako hizkuntza gutxiagotua indarberritzeko sortu diren ekimen batzuek: Madagascar-en malgatxea lantzeko esperientziak (Rabenoro, 2019); aipatu dugun Kolonbiako nasa yuwe hizkuntzaren irakaskuntzaren inguruan sortu den mugimenduak (Idiazabal, 2017); edo Afrikan, Camerunen, esate baterako, hainbat hiztun komunitatetan integraturiko ekimenek (Sadembouo eta Djomeni, 2019).
|